Þjóðviljinn - 18.05.1974, Blaðsíða 18

18 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 18. mai 1974.
LEIF
NORMAN
ROSSE
GULL-
HANINN
Ég stend bakvið gluggatjaldið
og horfi á eftir elsta syni minum.
Þrir kampavinstappar i svartri
silkisnúru toga rauða höfuðbún-
aðinn langt niður á hnakkann,
dularfull tákn sjást á bakinu og
nú lyftir hann bambusspjótinu og
svarar kalli vinanna sem komnir
eru að sækja hann: „Sjikkelakke,
sjikkelakke, sjd, sjd, sjo.” Hægt
silast örþreyttur Fordinn upp
veginn, ég sé rauðan dil hverfa i
beygjunni, en ég heyri köllin lengi
á eftir. Það fer hrollur um mig og
ég skrið aftur upp i rúm.
Kristian, besti vinur minn og
ferðafélagi i mörg ár, allt sem við
höfum talað um og rætt, allt sem
hann hefur spurt um...Nú spyr
hann ekki lengur, pabbi er ekki
lengur hinn alvisi sem hann ber
vandamál sin undir, sem aðstoð-
ar við lexiurnar og útskýrir það
sem er nýtt og framandi. Hann
veit allt miklu betur sjálfur. Sá
gamli hefur ekki einu sinni
stúdentspróf, bara vesalt gagn-
fræðapróf aftan úr fornöld.
Notalega spjallið er úr sögunni,
Kristian má ekki lengur vera að
sliku. Bograr yfir bókunum þegar
hann er heima og þýtur af stað á
einhvers konar fundi þegar búið
er að afgreiða lexiurnar. Það leif-
ir ekki af þvi að hann svari mér,
þegar ég spyr hvernig gangi. Og
hann er ósammála öllu sem ég
segi, alltaf andhverfur. Jæja, það
fylgir aldrinum ég skil það svo
sem og það verður að hafa það.
Það sem hryggir mig og veldur
mér áhyggjum er litilsvirðingin
sem hann sýnir. Hann skammast
sin fyrir mig, fyrir fjölskylduna
og heimilið okkar. Þessi klika
sem hann er farinn að umgang-
ast, þessir forstjórasynir og lækn-
isdóttirin og útgerðarmannssón-
urinn og hinir... þetta eru sjálf-
sagt prýðisunglingar. Eg hef ekki
hitt þá, Kristian kemur aldrei
með þá heim, en ég hef enga á-
stæðu til að efast um að þetta sé
ágætis fólk. Samt sé ég eftir þvi
að við skyldum flytjast i þetta
hverfi. Við erum of nærri auð-
mannahúsunum.
Hann var i stúdentagiidi um
daginn hann Kristian, einu af
mörgum. Það var haldið hjá rika
verksmiðjueigandanum i stóra
húsinu sem er nánast eins og dá-
Htil höll þarna á hæðinni, og við
matinn næsta dag fengum við lýs-
ingu á þvi. Allt hafði verið svo
fullkomið, það var still yfir
heimilinu, menningarblær mátt-
um við vita. Sérlega hrifinn var
hann af öllum andlitsmyndunum,
hinar elstu frá þvi um 1700, af
karlmönnum i einkennisbúning-
um og með orður á brjósti, kopur i
stásskjólum og með (jýrindis
skartgripi — sem tákn um dýr-
lega fortið ættarinnar. —Erik á
forfeður, skiljið þið, sagði sonur
minn og leit fyrirlitlega á brúðar-
myndina af afa og ömmu.
Ég reyndi að útskýra fyrir hon-
um að allir ættum við forfeður,
allir værum við af ætt. En hann
hnussaði bara: — Afi var prentari,
rétt eins og þú, hann byrjaði með
tvær hendur tómar og gekk bara i
barnaskóla, þú hefur sagt það
sjálfur. Og ætt... við eigum enga.
Þú átt alls enga frændur, og fjöl-
skyldan hennar mömmu, þessir
bændur i Hallingdal... Manstu
þegar Lars frændi kom siðast til
bæjarins og við fórum með hon-
um I leikhúsið og hittum Mettu og
Petter? Þegar Lars frændi þurfti
að komast á klóið.
Og gleymd eru öll dásamlegu
sumrin á býlinu hjá Lars frænda.
Einu sinni var hann hetja, bæði I
augum Kristians og Tullu og
Hansa litla. Enginn var eins
snjall að aka heyvagni yfir mjóu
brúna og Lars frændi, enginn var
eins fljótur að rýja og hann, eng-
inn var jafnvænn og hjálpsamur
og góður. Allt sem þeim lá á
hjarta þegar ég kom og sótti þau i
lok leyfisins, gráturinn þegar
Ragnhildur frænka faðmaði þau
að skilnaði og þau vissu að það
var heilt ár þangað til næst... allt
var þetta gleymt. Lars frændi er
ekki nógu finn fyrir þennan unga
son minn.
Auðvitað ætti ég að taka létt á
þessu og hlæja að þessari ungu
höfðingjasleikju sem skiptir
fólkinu i flokka eftir menntun og
stöðu. En ég get það ekki, ég er
dapur og niðurdreginn, finnst ég
hafa brugðist sem faðir. Það er
svo margt sem mig langar að
segja viðKristian, reyna að koma
honum i skilning um, en það verð-
ur að biða. Hann verður að fá að
njóta þessa timabils, þessi fagri
maimánuður á að vera vorið
hans, sem hann getur minnst með
ánægju. Og meðan ég ligg hérna
rifiast upp fyrir mér annað vor,
malmánuður fyrir þrjátiu árum.
Þá var ég sjálfur á hans aldri, en
það stóð enginn rússabill fyrir ut-
an hliðið og enginn beið eftir mér
þegar ég kom heim. Ég fæ aðra
hugmynd um leið, svarta silki-
snúran með kampavinstöppunum
hefur komið henni inn hjá mér.
Eftir tvo tima kveður rauða
herópið gegnum bæinn, en ég
verð ekki i fagnandi skaranum
sem ýtir undir það. Ég ætla ekki
að horfa á son minn i hlægilegum
trúðsbúningnum dansa striðs-
dans eftir aðalgötu bæjarins og
öskra óskiljanleg orð til áhorf-
enda. Konan min má vel standa
þar með tárvot augu af stolti til að
sjá glitta i fyrsta stúdentinn i fjöl-
skyldunni, sjálfur ætla ég að vera
heima. Ég,þarf að nota morgun-
inn til annars.
Jæja, þar byrjar hávaðinn, datt
mér ekki i hug. Hansemann verð-
ur auðvitað að æfa sig á hornið,
hann á að leika i lúðrasveitinni.
Auglýsing um deili-
0 skipulag í Keflavík
Samkvæmt ákvörðun bæjarstjórnar til-
kynnist þeim, sem hlut eiga að máli, að
tillaga um deiliskipulag ibúðasvæðis norð-
an Vesturgötu i Keflavik verður til sýnis á
skrifstofu byggingafulltrúa, Mánagötu 5,
næstu 6 vikur frá birtingu þessarar aug-
lýsingar.
Athugasemdum við tillöguna skal skilað á sama stað eigi
slðar en 8 vikum frá birtingu auglýsingarinnar.
Það skal tekið fram, að þeir, sem ekki gera athugasemdir
innan tilskilins frests, teljast samþykkir tillögunni.
Keflavik, 16. mai 1974.
Bæjarstjórinn i Keflavik.
Og ég heyri konuna mina ræða
ákaft við Tullu, það er i sambandi
við klæðaburð. Það er of ónota-
legt til að vera kápulaus, auk þess
gæti komið rigning Já, auðvitað er
ónotalegt, það er alltaf ónotalegt
sautjánda mai, að fólk skuli
aldrei læra það. Það er ónotalegt
og regn á næsta leiti.
Það vekur skelfingu þegar ég
segist ekki ætla að koma með að
horfa á skrúðgönguna. — Þú get-
ur- ekki verið heima i dag, Fred-
rik, segir konan min. — Hvað
heldurðu að Kristian hugsi, hann
sem er stúdent og allt það? Og ég
lýg samviskulaust að ég sé ekki
vel friskur, slæmur i maganum i
og i höfðinu. Með svima og ógleði
og vellu: best að liggja i rúminu, i
bili að minnsta kosti. 1 raun og
veru er ég með ákveðna áætlun i
huga.
Og þegar yngstu börnin eru
komin af stað og konan min farin
út til að tryggja sér æskilegt stæði
við Karl Jóhann i tæka tið, fer ég
fram úr, fer i gamla sloppinn
minn og næ I lykilinn. Svo opna ég
skápinn I þunga skrifborðinu sem
pabbi átti i gamla daga, hann er
troðfullur af hlutum sem ég nota
aldrei, og allra innst finn ég það
sem ég er að leita að: upplitaðan,
rauðan kassa, gamalt bókahylki,
sem svart silkiband er bundið
um.
Ég er dálítið skjálfhentur þegar
ég fjarlægi bandið og opna kass-
ann. Og þarna liggur það — sum-
arið þrjátiu og sex — sumarið .
þegar allt hrundi i rúst i kringum
mig. 1 snyrtilegum litlum pökk-
um með nótum og bréfum og
myndum sem ég hef ekki snert i
þrjátiu ár.
Og sem ég sit hér i einsemd
minni og les og endurlifi, styrkist
ég i trú minni. Þvi að hér er skráð
margt af þvi sem ég vildi gjarnan
segja syni minum, eins og ég
skildi það sem ungur maður og
túlkaði reynslu mina i þá daga. Ef
til vill getur það lika haft þýðingu
fyrir son minn. Ég ætla að hrein-
rita þessar nótur minar og gera
úr þeim smábók. I öll þessi ár hef
ég prentað þúsundir bóka um
aðra og eftir aðra, nú ætla ég að
prenta bókina um það sem kom
fyrir sjálfan mig þessa löngu
sumarmánuði, og Kristian á að fá
hana.
Það þýðir ekki að tala milli
kynslóða; fimmtugur maður talar
ekki sama mál og nitján ára ung-
lingur. En i blöðunum fyrir fram-
an mig er það ungur maður sem
talar sitt eigið mál, ég sjálfur á
sama aldri og Kristian er núna.
Og ég ætla ekki að bæta neinu við
eða draga neitt frá. Kristian á að
fá þetta allt yfir sig eins og ég
gerði það þetta furðulega sumar
— að svo miklu leyti sem það er
unnt.
Það varð skriðufall i kröppum
vesturlandsdal það ár. Blöðin
skrifuðu mikið um slysið, ég
komst að þvi seinna. Ég las þau
ekki, ég lá á sjúkrahúsi... '
Galopinn stóð glugginn og
rykkti i gluggajárnið og mild
kvöldgolan barst inn i herbergið
ogstraukst svalandi um enni mitt.
Ég horfði upp i himininn lagt
uppi, þar sem mikill risamunnur
blés fram hvitum skýjum og
breytti þeim i verur. Skuggarnir
á hvitu loftinu urðu lika að verum
og daufgrænir dilarnir á veggn-
um gegnt rúminu, hrukkurnar á
verinu, allt sem ég festi auga á.
Og ef ég lokaði þeim voru verurn-
ar þar lika, jafnbráðlifandi og ég
heyrði rödd mömmu með banda-
.riska hreimnum sem hún gat
aldrei losnað við: — Við skulum
stansa hjá fossinum þarna, hér er
svo fallegt. Sæktu mér lögg af
þessu ferska vatni, Fredrik.
ösköp hversdagsleg orð, ekki
þess virði að leggja þau á minnið,
ef það hefðu ekki verið siðustu
orðin sem hún sagði. Aður en
beljandinn ofanúr fjallinu yfir-
gnæfði fosshljóðið, áður en skrið-
an skall á bilnum, áður en
mamma hrópaði — þetta æðis-
lega hróp um leið og allt sortnaði,
— illur draumur sem ég myndi
aldrei vakna af.
— Það er hreinasta undur að þú
skulir vera á lifi. Lækninum
skjátlaðist. Það varekkert undur,
það var misskilningur. Hvað
hafði ég að vilja hér, aleinn? Ég
hefði áttað verða þeim samferða;
nú var enginn til i öllum heimin-
um sem ekki stóð á sama um mig.
Jarðarförin hafði farið fram með-
an ég lá hér meðvitundarlaus,
legsteinn með tveim nöfnum i
Laugardagur 18. mai
7.00 Morgunutvarp Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10
Morgunleikfimi kl. 7.20.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl), 9.00 og
10.00 Morgunbæn kl. 7.55.
Morgunstund barnanna kl.
8.45. Oddný Thorsteinsson
heldur áfram að lesa
„Ævintýri um Fávís og vini
hans” eftir Nikolaj Nosoff
(24) Morgunleikfimi kl.
9.20. Tilkynningar kl.9.30
Léttlögá milliatriða. óska-
lög sjúklinga kl. 10.25:
Borghildur Thors kynnir
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar. Tónleikar.
14.00 Létt tónlist Louis van
Dijik og trió hans, Stan Getz
o.fl. leika.
14.30 tþróttir Jón Asgeirsson
sér um þáttinn.
15.00 tslenzkt mái Dr. Jakob
Benediktsson flytur þáttinn.
15.20 F.ramhaldsleikrit barna
og unglinga : „Þegar felli-
bylurinn skall á” eftir Ivan
Southall Sjöundi þáttur.
Þýðandi og leikstjóri:
Stefán Baldursson persónur
og leikendur: Palli/ Þór-
hallur Sigurðsson, Addi/
Randver Þorláksson,
Fanny/ Þórunn Sigurðar-
dóttir, Gurrý/ Sólveig
Hauksdóttir, Maja/ Helga
Jónsdóttir, Hannes/ Þórður
Jón Þórðarson, Sögumaður/
Jón Júliusson.
16.00 Fréttir.
16.15. Veðurfregnir. TIu á
toppnum örn Petersen sér
um dægurlagaþátt.
17.20 Laugardagslögin. Til-
kynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Stund með Gunnari
skáidi Gunnarssyni Sveinn
Skorri Höskuldsson flytur
erindi um skáldið og verk
þess. Sigurjón Björnsson
ræðir við Gunnar, og lesnir
verða kaflar úr verkum
hans.
21.15. Hljómplöturabb. Þor-
steinn Hannesson bregður
plötum á fóninn.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Danslög
23.55. Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
13.00 Bæjarmáiefnin Umræð-
ur I sjónvarpssal i sambandi
við bæja- og sveitastjórna-
kosningarnar, sem fram
eiga að fara 26. mai næst-
komandi. I þessum þætti
ræða frambjóðendur frá
Akureyri og Hafnarfirði um
sjónarmið sin i bæjarmál-
um, og hefur hvor hópur
tvær klukkustundir til um-
ráða.
17.00 Jóga til heilsubótar
Myndaflokkur með kennslu
I jógaæfingum. Þýðandi og
þulur Jón O. Edwald.
17.30 iþróttir Meðal efnis er
mynd frá ensku knattspyrn-
unni og myndir og fréttir frá
fþróttaviðburðum innan
lands og utan. Umsjónar-
maður Ómar Ragnarsson.
Hlé
20.00 Fréttir
20.20 Veður og auglýsingar
20.25 Læknir á lausum kili
Breskur gamanmynda-
flokkur. Allar vildu
meyjarnar eiga hann Þýð-
andi Jón Thor Haraldsson.
20.50 Ugla sat á kvisti Þessi
ugla verður sú siðasta að
sinni, og er hún helguð
gamanvisnasöngvurum og
hermikrákum, sem verið
hafa fólki til skemmtunar á
liðnum árum. Meðal gesta i
þættinum eru Árni
Tr.yggvason, Jón B. Gunn-
laugsson, Karl Einarsson og
Óm ar Ragnarsson.
Umsjónarmaður Jónas R.
Jónsson.
21.40 Tiu litlir Indiánar (And
then there Were None)
Bandarisk sakamálamynd
frá árinu 1945, byggð á sög-
unni „Ten little Niggers”
eftir Agöthu Christie. Leik-
stjóri Rene Clair. Aðalhlut-
verk Barry Fitzgerald,
Walter Huston og Judith
Anderson. Þýðandi Jóhanna
Jóhannsdóttir. Tiu gestum
er boðið að koma i heimsókn
til fjarlægrar eyjar. Enginn
þeirra þekkir gestgjafa
sinn, og gestirnir þekkjast
ekki heldur innbyrðis. Ekki
hefur fólkið lengi dvalið á
eynni, er dularfullir atburð-
ir taka að gerast, og
gestirnir hverfa sporlaust
hver af öðrum.
23.20 Dagskrárlok
Nýkomin indversk
bómullarefni og mussur i miklu
úrvali.
Jasmin Laugavegi 133
t-fö
Bóklialdsaóstoö
með tékkafærslum
rlBÚNADARHANKINN
VQ/ REYKJAVÍK