Þjóðviljinn - 16.03.1975, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn - 16.03.1975, Blaðsíða 2
2 SIÐA — ÞJÓDVILJINN Sunnudagur 16, marz 1975. Umijin: Vilborg Hartardóttir 600 vinnustundir á ári er það sem kertið reiknar með að sveitakonur leggi til búsins. Við þá fárán- legu tölu setur ein bónda- konan Ágústa Þorkelsdótt- ir, á Refstað í Vopnafirði heldur betur spurningar- merki í eftirfarandi grein: Heimiíisslörf og landbúnaðar- störf voru löngum einu störf kvenna hérá landi. Með breyttum þjóðfélagsháttum hefur þeim konum fækkað mjög sem stunda landbúnaðarstörf með heimilis- haldi. 1 þessari grein er ekki ætl- unin að fjalla um heimilisstörf sveitakvenna, þar eiga þær sam- leið með öðrum húsmæðrum i landinu. Ég ætla aðeins að segja frá þvi misrétti sem sveitakonur eru beittar af hinu svokallaða kerfi. Ágústa Þorkelsdóttir: Staðakonunnar í íslenskum landbúnaði Hið háa Alþingi ákveður eftir hvaða taxta kaup bænda og bændakvenna er reiknað. Kaup bænda er miðað við timakaup iðnaðar- og verkamanna, þannig að iðnaðarmenn vega 54,8% en verkamenn 45,2%. Ennfremur er hlutur iðnaðarmanna fundinn með þvi að vega saman 6 hópa iðnaðarmanna, en hvað verka- menn snertir er tekin viðmiðun af 4. 5. og 6. taxta verkamannafé- lagsins Dagsbrúnar. Laun hús- freyju er tekiö samkv. 2. taxta verkakvennafél. Framsóknar. Þessar upplýsingar eru teknar úr handbók bænda 1975 bls. 101. Al- þingi, sem á sinum tima setti lög um sömu laun fyrir sömu vinnu, setur einnig lög um að konum beri iægri laun fyrir sömu vinnu ef um landbúnaðarstörf er að ræða. Fleiri eru það en alþingismenn sem telja hlut konunnar rýran við landbúnaðinn. 1 verðlagsgrund- velli landbúnaðarins, sem eftir er miðuð afkoma bænda hverju sinni er kona sett utangarðs. Fyrir ut- an fyrrnefnt launamisrétti eru konunni einnig reiknaðar mun færri vinnustundir en hún i reynd vinnur. Bóndanum eru reiknaðar 2080 klst. i dagvinnu, 412 klst. i eftirvinnu og 408 klst. i nætur- vinnu. Eiginkonu hans eru reikn- aðar 600 klst. i dagvinnu. Engin eftirvinna eða næturvinna. Ég viðurkenni fúslega, að vinna kvenna við störf sem eingöngu snerta atvinnurekstur hjónanna (þ.e. landbúnaðinn) er mjög mis- mikil frá einu búi til annars. En 600 vinnustundir á ári er fárán- lega lág viðmiðunartala. Þvi til sönnunar vil ég hér taka tvö dæmi. 1 fyrra dæminu tek ég konu sem litið sem ekkert er taiin vinna við bústörf. Hún vinnur þó alltént u.þ.b. 1 klst á dag við fóðrun og umhirðu hænsna, ungkálfa og hunda = 365 klst á ári. Vart undir 50 klst. á ári við garðræk'l Varla undir 15 klst. haust og vor við fjárgæslu og kúasmölun. Þó kon- an skipti sér litið sem ekkert af slikum störfum, sleppur hún alls ekki við að eyða þessum klst. i að standa fyrir þegar búfénaður er flut.tur milli girðinga. 20 klst. á hverju ári má reikna sveitakon- unni vegna móttöku og umhirðu vegna manna sem koma til vinnu á búinu, viðgerðarmanna, dýra- lækna, ráðunauta o.fl. Og allar verjum við sveitakonur um það bil 1/2 klst á degi hverjum við brúsaþvott, eöa önnur hreinlætis- störf er snerta burtfluttar fram- leiðsluvörur = 182 klst. I allt verða þetta 632 klst. En tökum nú algengara dæmi og tel ég lika alla vinnu þar i lág- marki: 2 klst á dag við mjaltir = 730 klst á ári. (Vinnustundir sist færri þar sem eingöngu er fjárbú- skapur). 6 stundir á dag i 30 daga við heyskap = 180 klst. Bætum þvi svo við 632 klst. úr fyrra dæminu og þá fáum við 1547 klst. Þykir sjálfsagt mörgum sveitakonum þetta mjög svo vantalið hjá mér, en þá sjáum við bara hvað 600 klst. er fáránleg tala. Sökin á þessu misrétti sem sveitakonur eru beittar liggur að miklu leyti hjá bændasamtökun- um. Þeim ber skylda til að gæta réttar bændakvenna að jöfnu við rétt bænda. Hef ég nýlega sent þeim fyrirspurn um þessi mál, en ekki fengið svar ennþá. Einn aðili enn hefur talið rétt að ganga á hlut sveitakvenna, en það eru skattayfirvöld landsins. Þvi miður hafa mér ekki borist reglu- gerðir um þau mál þegar þetta er skrifað, og segi þvi aðeins frá fenginni reynsiu. Nái bóndi ekki tiltekinni upphæð i nettóhagnað af búskaparbaslinu, reiknast vinna konu einskisvirði; á sameigin- legri skattskýrslu hjóna kemur ekki fram frádráttur vegna tekna hennar. Og vinni bóndi t.d. utan búsins fyrir fullum tekjum, en bú- ið beri ekki af sér tiltekinn hagn- að, kemur vinna hennar hvergi fram á skattskýrslu. En mér er spurn, hver sér um þennan smá- búskap, ef bóndinn vinnur alla sina vinnu utan bús? Skattayfir- völd virðast lita svo á að slikur smábúskapur passi sig sjálfur. Læt ég svo þessari samantekt minni lokið með óskum um að okkur sveitakonum takist nú á yfirstandandi kvennaári að vekja eftirtekt á stöðu okkar og jafnvel fá bætt úr mestu vanköntunum þar á. Agústa Þorkelsdóttir Refsstaö, Vopnafirði. England V-Þýskaland Frakkland Ítalía Noregur Svíþjóö Sovétríkin Bandaríkin Hlutfall kvenna í atvinnulífi Hvert er hlutfall kvenna á is- lenskum vinnumarkaði? Hver er hlutur þeirra af heildarvinnuafl- inu? Þótt ótrúlegt sé eru ekki til tölur yfir það. Það er hægt að fá upp tölu ógiftra kvenna sem vinna fyrir sér og borga skatt og athuguð hefur verið hlutfallsleg atvinnuþátttaka giftra kvenna á tslandi, en hlutfall kvenna af vinnuaflinu i heild hefur aldrei verið reiknað. Ástæðan er ma. sú, að giftar konur eru ekki skatt- greiðendur sjálfar heldur teljast tekjur þeirra (helmingurinn) með tekjum eiginmannsins til skatts. Aðalástæðan er þó, að engum viðkomandi stofnunum, hagstofunni t.d., hefur verið falið af opinberum aðilum að komast að raun um þetta hlutfall né þró- unina, þe. hvernig það hefur breyst með árunum. En hér eru tölur frá nokkrum öðrum löndum, — samanburður á árunum 1964 og 1973. lagi fyrir piltana? B.var að lesa bókina „Tóbak og áhrif þess”, sem vissulega ætti að vera unglingum ágæt aðvörun, en þar rakst hún þó að setningu sem henni gramd- ist. 1 kaflanum „Ahrif tóbaks á hörundið” er sérstaklega talað um, að þegar konurfari að reykja verði hörund þeirra gráleitara, harðara og ljótara og fingurnir gulir og brúnir. Lokaorðin eru: „Stúlkur sem vilja lita vel út, eiga ekki að reykja. Þær ófrikka við það, fá ljótan og leiðinlegan hósta og andremmu, sem verkar fráfælandi.” Nú eru þetta allt einkenni reykingamanna, hvors kyns sem eru, en það virðist gengið útfrá, að piltunum sé sama eða þeir vilji ekki lita vel út. Bókin er nokkuð gömul, en er viða notuð sem námsefni i skólum, og þyrfti að endur- skoða slik atriði áður en næsta upplag kemur út. örorka húsmóður Þótt húsmóðirin sé marglof- uð i skálaræðum og minning- argreinum er starf hennar lit- ils metið af opinberum aðilum i raun, hvort sem er til fjár eða sem starfsreynsla við sam- bærileg störf, eins og oft hefur verið bent á hér i belgnum. Enn eitt dæmið um litilsvirð- ingu við húsmóðurstarfið bendir Þ.á i reglugerð um út- hlutun örorkustyrkja, en þar stendur orðrétt i lok 1. grein- ar: „Ekki skai úrskurða hús- móður örorkustyrk, nema aö sannað þyki, að um veruiegan aukakostnað sé að ræöa við heimilishaldið vegna örorku hennar, svo sem aökeypt hús- hjálp eða atvinnumissir maka af þeim sökum.” — Húsmóðurstarfið er greinilega ekki metið til fjár, né heldur sú staðreynd, að þó kona sé húsmóðir eingöngu með e.t.v. 3-4 litil börn, gæti hún farið út að vinna einhvern tima aftur, skrifar Þ. og segist vita dæmi um unga konu, sem neitað var um örorkustyrk vegna þess að hún var hús- móðir og makinn i fullri vinnu. Og hvað skyldi gerast með húsmæður sem vinna úti; fara þær i þennan pott lika? Það er jú bara talað um atvinnumissi maka, segir Þ. Þetta er þörf ábending og reyndar enn eitt dæmið um þann rikjandi hugsunarhátt i lagasmið, að verðmæti verði aðeins metin i beinhörðum peningum og tekjum, — sú verðmætasköpun, sem fram fer inni á heimilunum með þjónustu, uppeldi og aðhlynningu sé einskisvirði af þvi að hún greiðist ekki i peningum og þar af leiðandi ekki metin til bóta — fyrr en þarf að kaupa hana. Sami hugsunarháttur réði áður lika t.d. bótum til ekkna og ekkla. Sjálfsagt þótti að ekkjur fengju bætur eftir látna eigin- menn, en ekklar fengu engar bætur eftir látnar eiginkonur, nema þeir gætu sannað það, að um væri að ræða missi i peningum! Þessu atriði hefur nú sem betur fer verið breytt, en úreltur þankagangur er greinilega lifseigur. Það sést ekki sist á þvi, að umrædd reglugerð um örorkustyrkina er ekki einu sinni ársgömul.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.