Þjóðviljinn - 06.04.1975, Síða 8

.8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 6. aprfl 1975.
Steinunn við eitt verka sinna.
þegar þú ert búin með eitt verk,
að þú eigir eftir að gera það betur
eða koma betur fram þvi sem þú
vildir?
— Einmitt. Og þegar unnið er i
leir verður tilhneigingin til þess
arna kannski ennþá meiri. Verkið
sem ég hugsa mér td. að hafa
svona og svona verður kannski
pinulitið öðruvisi þegar úr
brennslunni kemur og þá þarf ég
aftur að reyna að ná hinu, sem ég
ætlaði mér i fyrra skiptið.
— En gildir þetta ekki lika um
önnur efni, viðráðanlegri?
— Sjálfsagt. En mér finnst ég
sjálf ná bestum árangri þegar ég
vinn dálitið markvisst, tek fyrir
eitt mótif og vinn það aftur og aft-
ur og reyni að fá sem mest útúr
einu fremur en að vera að hlaupa
úr einu i annað. Þó er þetta mis-
jafnt. Stundum koma hugmyndir
uppi kollinn sem verður að reyna
að framkvæma strax. Ég hef svo-
sem ekki neina reglu þannig, en
hef samt mesta trú á markvissum
vinnubrögðum.
Vildi læra allt
milli himins og jarðar
Það má segja um Steinunni, að
hún hafi alla tið lifað og hrærst i
listum, faðir hennar var Marteinn
Guðmundsson myndhöggvari og
eiginmaðurinn er Sverrir Har-
aldsson listmálari. Það er þvi
von, að sú spurning vakni hvort
þetta hafi haft áhrif á feril hennar
sjálfrar sem listamanns eða val á
listgrein.
— Óhjákvæmilega hefur það
haftsin áhrif að vera svo að segja
alin upp i listum. Ég á þeirri far-
sæld að fagna að hafa getað skotið
nokkrum rótum i þann jarðveg
sem ég er vaxin upp úr. Hinsveg-
ar var það nánast tilviljun að ég
fór úti keramik. Þegar ég fór til
Þýskalands til náms var ég mjög
óráðin i hvaða braut ég tæki, en
bjartsýn og fannst lifið framund-
an og nægur timi til alls. Eigin-
lega ætlaði ég að læra allt milli
himins og jarðar. Hafði teiknað
svolitið og málað meðan ég var i
skólanum hérna, var svo að fikta
dálitið við grafiska tækni þarna
úti, langaði að læra keramik, en
langaði lika i höggmyndir, já æti-
aði ákveðið i skúlptúr. Við skól-
ann i Berlin voru tveir frægir
kennarar, Hartung og Uldman.
Ég var þá persónulega hrifin af
Hartung og hans verkum og ætl-
aði að komast að hjá honum, en
þá var allt fullt og ég komst ekki i
deildina. 1 staðinn fór ég i kera-
mikdeildina og strax og ég byrj-
aði þar heillaði efnið mig svo, að
ég var i henni það sem eftir var.
Framað þessu hefur hérlend
keramik mest verið nytjahlutir,
— öskubakkar, skálar, vasar
o.s.frv., en i gýrri verkunum á
sýningu Steinunnar er leirinn not-
aður markvisst til tjáningar. Hún
Það álítur Steinunn Marteinsdóttir
leirkerasmiður, sem nú sýnir að
Kjarvalsstöðum og hvetur til þess að
konur séu einlœgar í verkum sínum og
láti ekki mat karlmanna bœla sig.
— Við þurfum ekki endilega að reyna að
vera einsog karlmenn, segir hún, — við
eigum eitthvað fyrir okkur, eitthvað
sérstakt, sem við
eigum heim tingu á að sé viðurkennt.
I átta ár hefur Steinunn ekki
sentfrá sér verk á sýningu og það
fer ekki hjá þvi, að þeir sem
þekktu verk hennar áður og skoða
nú sýninguna að Kjarvalsstöðum,
fyrstu einkasýninguna, verði var-
ir mikilla breytinga. Verk siðustu
ára eru ekki nytjahlutir, en ekki
heldur skrautmunir. Leirinn er
notaður til tjáningar, mörg verk-
anna eiga sér óbeina fyrirmynd i
náttúrunni, önnur eru' beinlinis
náttúrulýsing og svo eru alveg
nýir hlutir, sem litt hafa sést áður
hér á landi amk., veggmyndir úr
leir, fyrirmyndirnar lika sóttar i
náttúruna, Esjuna, Snæfellsjökul,
nánasta umhverfið.
Sjálf segir Steinunn um breyt-
inguna:
— Það er helst það, að ég hef
ráðist i stærri verkefni, haft betri
tima til þess og betri aðstöðu. Það
er fyrst og fremst viðhorfið sem
hefur breyst, ég nálgast verkefnið
nú af allt öðru viðhorfi en áður.
Þegar ég rak verkstæði hér á ár-
unum var ég að framleiða á
markað og var að vinna fyrir
mér. Ég komst alveg i strand og
fékk yfir mig nóg af þvi að fram-
leiða til að selja — vinna kannski i
mánuð og selja svo etv. daginn
eftir það sem kom úr ofninum. Ég
varkomin úti einhverja blindgötu
og gat ekki hugsað mér að halda
áfram.
Þegar Steinunn hætti með verk-
stæðið fór hún að kenna og hélt
námskeið i leirkerasmiði fyrir al-
menning. Kennslan tók svotil all-
an hennar tima i mörg ár og hún
segist þá ekki hafa fengist við
leirmótun sjálf nema sem leik eða
tómstundagaman.
Besti skólinn
— En ég held, að þetta hafi ver-
ið minn besti skóli, segir hún.
Tæknilega séð hef ég ekki grætt
eins mikið á neinu einsog að hafa
þessi námskeið. Ég þurfti að
brenna einhver lifandis býsn fyrir
nemendur og er þvi búin að fást ó-
venju mikið við brennslu og þar
að auki hef ég orðið að glima við
tæknileg vandamál fyrir nemend-
ur i uppbyggingu á hlutum og
mótun hluta, sem ég hefði ekki
rekið mig á hefði ég eingöngu
verið að framleiða sjálf.
— Þú talaðir um tómstunda-
gaman meðan þú varst að kenna.
En siðan hefurðu greinilega unnið
af mikilli alvöru.
— Ég hef unnið mun markviss-
ara. Ég hætti að kenna 1973 og
kenndi ekkert 1974 og fékk þá góð-
an tima til að vinna að hugmynd-
um sem ég var jafnvel búin að
ganga með árum saman, en hafði
ekki komið i framkvæmd. Marg-
ar þeirra hugmynda sem ég hef
verið að vinna úr eru mjög gaml-
ar, allt frá námsárunum, sumar.
Svo var ég búin að hafa það i huga
i mörg ár að koma upp sýningu og
dreif i þvi að panta sal og það ýtti
náttúrlega á eftir mér við vinn-
una.
Sýning ekki markmiö
— Er það listamönnum einhver
nauðsynleg hvatning að stefna að
sýningu?
— Nei, og ég hef reynt að forð-
ast að hafa sýninguna sem ein-
hverskonar markmið. Hinsvegar
kemur það af sjálfu sér, að þegar
búið er að ákveða sýningardag,
stað og stund, þá kemur á mann
pressa og það getur verið ágætt,
amk. fyrir lata manneskju einsog
mig, sem leggur þá ósjálfrátt
meira á sig.
Þegar ég ákvað að halda þessa
sýningu átti ég heilmikið efni til
og hefði þessvegna getað sýnt
hvenær sem var. En þegar farið
er að hugsa alvarlega um sýningu
finnast manni kannski öll verkin
sem eiga að koma á sýningunni
vera ógerð. óneitanlega hleypir
það þá krafti i mann að hafa sýn-
inguna framundan.
— Hefurðu á tilfinningunni
Frá sýningu Steinunnar að Kjarvalsstöðum.