Þjóðviljinn - 16.05.1976, Qupperneq 4

Þjóðviljinn - 16.05.1976, Qupperneq 4
4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. mal 1976. DlOÐVIUINN MÁLGAGN SÓSÍALISMA, VERKALÝÐSHREYFINGAR OG ÞJÓÐFRELSIS. Útgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann Ritstjórar: Kjartan Ólafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson Umsjón með sunnudagsblaði: Árni Bergmann Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar: Skólavörðust. 19. Slmi 17500 (5 linur) Prentun: Blaðaprent h.f. „KRAFA KOMMUNISTA” Morgunblaðið hefur undanfarna mánuði jafnan flutt Atlantshafsbandalaginu þeim mun öflugri lofgjörðir sem ofbeldisverk breska Nató-flotans hafa verið harðvit- ugri. Þessi regla bregst ekki nú fremur en fyrri daginn, eftir að bresk Nimrod-þota — hluti úr hernaðarvél Atlantshafsbanda- lagsins — hefur hótað loftárás á islenskt varðskip. Þessum lofgjörðum Morgun- blaðsins hafa fylgt yfirlýsingar um það að ihaldið hér á landi vilji frið um landhelg- ina, friður um hana sé besta lausnin til þess að tryggja eðlilega nýtingu fiski- stofnanna. Jafnframt er sagt að þeir sem vilji segja Island úr Nató séu einskonar striðsæsingamenn, þeim sé sama um fiskistofnana, öll viðleitni þeirra beinist að þvi að troða illsakir við Atlantshafsbanda lagið. Þessi málflutningur ihaldsaflanna hefur ekki náð langt; fáir eða engir leggja trún- að á hann. Jafnvel þótt Morgunblaðið kalli kröfuna um heimköllun sendiherrans frá Nató ,,kröfu kommúnista”, á hún hljóm- grunn meðal yfirgnæfandi meirihluta islendinga. Meira að segja þingmenn Framsóknarflokksins lýstu stuðningi við þessa ,,kröfu kommúnista” i útvarpsum- ræðunum á fimmtudagskvöldið. Steingrimur Hermannsson ritari Framsóknarflokksins tók afdráttarlaust undir kröfuna, en sagði að hún hefði ekki fengið stuðning innan rikisstjórnarinnar og Halldór Ásgrimsson sagði fullum fetum að sendiherrann ætti að kalla strax heim frá Brússel. Þessi krafa um að Nató verði settir pólitiskir úrslitakostir á hljómgrunn meðal meirihluta landsmanna og hún á meirihlutastuðning á alþingi. Þess vegna væri eðlilegast nú að flytja og reyna að fylgja fram á alþingi tillögu til þingsálykt- unar um að fela rikisstjórninni að kalla sendiherrann heim frá Nató. Ef fram- sóknarþingmennirnir meina nokkurn hlut með yfirlýsingum sinum ættu þeir með glöðu geði að taka þátt i slikum tillögu- flutningi þegar'i stað. Fullvist er að slik samþykkt frá alþingi mundi auka veg þeirrar stofnunar mjög i augum almenn- ings á Islandi. Nú skákar ihaldið auðvitað i þvi skjólinu að framsókn sé svo hundtrygg i stjórnar- samstarfinu — eftir leiðara Þórarins — að slik yfirlýsing frá alþingi komi i raun- inni ekki til greina. En vilji ritari Framsóknarflokksins og þingmenn hans aðrir láta taka mark á sér,eiga þeir einsk- is annars úrkosti en að knýja slika samþykkt fram á alþingi, þar sem hún hefur verið felld i rikisstjórninni. Geri for- usta framsóknar ekkert i þessa áttina er augljóst að orðræður þingmanna eru aðeins hugsaðar sem blekkingartilraunir sakbitinna manna. Þeir islendingar — meirihlutinn — sem nú vilja setja Nató úrslitakosti eru þeirrar skoðunar að það sé besta leiðin til þess að friða fiskimiðin við ágangi breta. Þjóðviljinn, sem harðast hefur flutt þessa kröfu, gerir það vegna þess að hann telur það visustu leiðina og jafnframt telur Þjóðviljinn að þeir menn, sem ekki vilji beita þessum sjálfsögðu pólitisku aðgerð- um vilji gera bretum kleift að halda of- beldisstriðinu áfram. Að neita þvi eins og ihaldsforustan, að beita hinum sjálf- sögðustu aðgerðum til þess að reka bret- ann út úr landhelginni er það sama og að biðja breta um að senda hingað fleiri her- skip, vopnaðar flugvélar svifandi um há- loftin með morðhótunum, og beitiskip sem geti hvenær sem er opnað elda á is- lensku löggæslubátana. „Krafa kommúnista” um heimköllun sendiherrans frá Nató er krafa þjóðarinn- ar. Það er staðreynd sem ihaldið getur ekki gengið fram hjá. En ástæðan til þess að Geir Hallgrímsson talar nú um það að nauðsynlegt sé að „losna við þingið til þess að hægt sé að fara að stjórna landinu” er sú, að hann óttast meira en allt annað að bergmál fjöldans nái loks i gegnum þykka veggi alþingishússins til þess að skapa þar nýjan meirihluta i sam- ræmi við viðhorf þjóðarinnar. — s Bandarísk vísindi í varnarstöðu A árunum eftir heims- styrjöldina síðari gátu bandarískir visindamenn og embættismenn haldið því fram án þess að blikna eða blána, að bandarísk vísindi væru hin fremstu í heimi — og var erfitt að finna þann sem mundi andmæla þeim. En þeir sem bera fram slíka stað- hæfingu nú um stundir mega búast við ein- hverjum andmælum — einnig frá bandarískum vísindamönnum sjálfum. Enginn trúir þvi að visu að Bandarikin hafi glutrað niður þeim yfirburðum sem þau hafa i visindum og tækni. En visinda- menn sem komu saman til tveggja daga ráðstefnu fyrir skömmu á vegum MIT (Massa- chusettes Institute of Techno- logy), komu sér saman um að mjög hefði dregið úr hinu banda- riska forskoti á sl. áratug, og gæti það orðið að engu, ef að sam- félagið gerði ekki fljótt og vel átak til að sækja fram. Versnandi hlutfall A þessu ári hefur aukinn hiti færst i kappræðuna um bandarisk visindi. A ársskýrslu til forsetans frá Visindastofnun rikisins, sem birt var I febrúar, mátti finna heimildir um að frammistaða bandarikjamanna i visindum væri heldur á niðurleið. Skýrslan sýndi til dæmis, að , á seinni hluta sjötta áratugs aldarinnar komu 82% allra meiriháttar upp- götvana frá Bandarikjunum — hvort sem var á sviði atómorku- framleiðslu, getnaðarvarna, fjarskipta. En á miðjum sjöunda áratug var þetta hlutfall komið niður i 55%. Skýrslan getur um að erlendum uppgötvunum hafi fjölgað að sama skapi. Fyrir tiu árum voru aðeins 18% þeirra einkaleyfa sem einkaleyfaskrifstofa Bandarikj- anna skrásetti erlend. En áriö 1973 voru þau 30% og i skýrslu visindastofnunarinnar er og gefið til kynna, að bandariskum visindaritum hafi farið aftur, bæði að þvi er varðar gæði og magn. Frakkar, sovétmenn, vesturþjóðverjar og japanir verja nú stærri hluta þjóðartekna sinna tilrannsókna en Bandarikin gera. Reyndar minnkuðu framlög þar i landi til visinda beinlinis á fyrstu árum þessa áratugs einkum á kostnað svokallaðra „hreinna visinda”, sem voru talin siður arðgefandi en hagnýt visindi. Rannsóknir fluttar úr iandi Ýmsir efasemdamenn hafna þeirri heildarmynd fyrrgreindrar skýrslu, að bandarisk visindi séu á forbrekkisgöngu. Nóbelsverð- launahafinn Paul A. Samuelson sagði á ráðstefnu MIT, að „Bandarikin búa enn við mesta framleiðni i heimi”. Aðrir eru þeirrar skoðunar, að viðvörunar- hrópin um slaka stöðu bandariskra visinda sé ekki hvað sist slóttugheit af hálfu visinda- manna sjálfra, þeir vilji með þessu móti hræða stjórnmála- mennina og gera þá örlátari á fé til rannsókna. En svo eru margir aðrir visindanenn, sem ekki efast um að þeir sem settu saman skýrslu Visindastofnunarinnar hafi allmikið til sins máls. Þeir benda á merkilegt atriði: viss kreppa i bandarísku visindastarfi er bein- linis tengd þeim freistingum sem fylgja rikidæmi. A árunum eftir heimsstyrjöldina seinni hafa mörg bandarisk fyrirtæki fært sér það i nyt, að laun — visinda- manna, tæknimanna sem annarra — voru allmiklu lægri i Evrópu og Japan heldur en heima fyrir. Fyrirtækin fluttu þvi allmikið af rannsóknastarfinu úr landi, svo ekki sé minnst á fram- leiðsluna sjálfa. Niðurstaðan hefur svo orðið sú, sögðu þeir sem saman skröfuðu hjá MIT, að önnur lönd hafa farið fram úr Bandarikjunum á vissum sviðum. Eru til dæmis nefndar hljóðfráar farþegaþotur (sem aðrir hafa reyndar hrósað Banda- rikjunum fyrir að framleiða ekki) og svo uppgötvun nýrra lyfja. Og menn efast heldur ekki um það, að viðleitni Evrópumanna og japana til að ná Bandarikjunum og fara fram úr þeim muni harðna heldur en hitt. Hagfræð- ingurinn Michael T. Piore frá MIT kemst svo að orði: „Mér sýnist að við munum verða i tæknilegri varnarstöðu. Tökum fast á Ted Greenwood, prófessor i stjórnmálafræðum, telur að ef Bandarikin eigi að taka frum- kvæðið aftur, þá verði að lita á nokkur brýn tæknileg vandamál sem beinlinis verkefni sam- félagsins, rikisins. Hann visaði til þess að stjórnvöld og visinda- menn hefðu á sinum tima tekið höndum saman til að draga sovétmenn uppi i geimferðum og koma manni á tunglið. Hann telur að sömu aðilar eigi nú að gera svipað átak til að glima við orku- kreppuna sem hann telur mála stærst. Stjórnin er farin að leggja eyrun við þessari gagnrýni visindamanna; a.m.k. hafa fram- lög til rannsókna á þessu fjár- hagsári verið hækkuð um 11%. (Endursagt úr Time)

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.