Þjóðviljinn - 24.12.1977, Blaðsíða 7

Laugardagur 24. desember 1977 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Meö samræmingu laga og reglugerda lífeyris
sjóðanna yrði stigið eitt stærsta skrefið i þá átt
að sameina lifeyrissjóðanna, þannig að starfandi
verði einn lifeyrissjóður fyrir alla landsmenn
Hrafn Magnússon,
f ramkvæmdastjóri
SAL:
Jafnrétti í
lífeyrismálum
A landsfundi AlþýBubanda-
lagsins, 17.-20. október s.l., var
samþykkt samhljóöa ýtarleg
ályktun um lifeyrismál. 1 álykt-
uninni segir m.a. aB stefna beri
aB þvi, aB sameina alla lifeyris-
sjóBi, þannig aB starfandi verBi
einn lifeyrissjóBur fyrir alla
landsmenn. Þar sem sii þróun
geti tekiB nokkurn tima, verBi
nú þegar aB samræma lög og
reglugerBir um einstaka sjóBi,
þannig aB lifeyrisþegar njóti
sömu réttinda án tillits til þess i
hvaBa sjóBi þeir.greiBa.
Hér er hreyft ákaflega
athyglisverBu atriBi f málefnum
lifeyrissjóBanna. Þvi miBur er
ástand þessara mála þannig i
dag, aB alls konar tilviljanir um
timasetningar og félagsaBild
geta skipt sköpum um lifeyris-
mátt launþega.
VerBur nú vikiB nánar aB
þessu atriBi. LifeyrissjóBimir
eiga sér nokkuB langa sögu hér
á landi. LifeyrissjóBur starfs-
manna rikisins var stofnaöur
áriö 1920 og á næstu áratugum
voru stofnaöir margir sjóöir,
sem náöu til opinberra starfs-
manna og starfsmanna, sem
störfuBu i nánum tengslum viB
rikisvaldiB. LifeyrissjóBir á
samningssviBi AlþýBusam-
bands íslands voru hins vegar
stofnaBir nokkru siBar, þ.á.m.
LifeyrissjóBur prentara,
EftirlaunasjóBur Eimskipa-
félagsins, LifeyrissjóBur SIS
o.s.frv. LifeyrissjóBirnirfara aB
ná verulegri útbreiBslu eftir
1960 og stafaBi þaB ekki sist af
þvi, aB rikisvaldiB studdi aB
vexti lifeyrissjóBakerfisins meB
skattfriBindum, þ.e.a.s. iBgjöld
sjóBfélaga voru frádráttarbær
til skatts. A árinu 1965 var svo
komiB aB lifeyrissjóBirnir voru
orBnir 61 aB tölu, en um
almenna þátttöku launþega I lif-
eyrissjóöakerfinu var þó ekki
um aB ræBa, þrátt fyrir hinn
mikla fjölda þeirra.
Vöxtur og viBgangur lifeyris-
sjóBanna á þessum árum var
mjög tilviljunarkenndur. Mest
bar á lifeyrissjóBum opinberra
starfsmanna og rikisbankanna,
auk ýmissa sjóBa einstakra
stéttarfélaga og fyrirtækja.
ReglugerBir þessara lifeyris-
sjóBa voru og eru reyndar enn
mjög mismunandi og almennur
bótaréttur sjóBfélagaanna frá-
brugBinn frá einum sjóBi til
annars.BæBi erum aBraeBa sér-
eignarsjóBi, þar sem lifeyris-
greiBslur fara einungis eftir
framlagi sjóBfélagans á sér-
reikning hans, og hins vegar
sameignarsjóBi, en verulegur
munur getur orBiB á þeim f jár-
munum, sem sjóBfélaginn
greiBir inn i viBkomandi sam-
eignarsjóB og þeim bóta-
greiBslum, sem sjóBurinn þarf
aB inna af hendi vegna hans.
Auk þessarar hefBbundnu skipt-
ingar lifeyrissjóbanna i sér-
eignarsjóBi og sameignarsjóBi
er, eins og áBur segir, bótarétt-
ur sjóBfélaganna mjög mis-
munandi og tilviljunarkennd
félagsaBild launþegans á þeim
tima, sem lifeyrisrétturstofnast
eBa hefBi átt aB stofnast, getur
haft úrslitaáhrif i þeim efnum.
1 kjarasamningum AlþýBu-
sambands Islands og atvinnu-
rekenda frá 19. mai 1969 náBist
samkomulag um lifeyrismál.
Þar var m.a. kveBiB á um, aB
stofnaBir skyldu lifeyrissjóBir á
félagsgrundvelli og skyldu
greiBslur til þeirra hefjast 11.
janúar 1970. Þetta ákvæBi
samninganna hafBi þaB I för
meB sér, aB öll aBildarfélög
AlþýBusambandsins, sem ekki
höfBu þegar stofnaB lifeyris-
sjóBi, gerBu þaB frá og meB 1.
janúar 1970. Mjög var vandaB til
undirbúnings aB stofnun hinna
almennu lifeyrissjóBa. SjóBimir
ásettu sér strax i upphafi aB
sníBa regluger&r sinar eftir
sérstakri samræmdri reglu-
gerB, sem samkomulag náBist
um. Þá gerBu sjóBirnir meB sér
samstarfssamning, sem m.a.
kvaB á um og tryggBi lifeyris-
rétt sjóBfélaganna. Lifeyris-
sjóBir þessir gerBust síBan
aBilar aB Sambandi almennra
lifeyrissjóBa, SAL, sem vinnur
aB margvislegu samræmingar-
starfi og öBrum verkefnum,
bæBi fyrir sjóBfélagana og
sjóBina.
Er nú svo komiB aB allir laun-
þegar eiga þess kost aB vera
aBilar aB einhverjum lifeyris-
sjóBi, enda mælt svo fyrir meB
sérstökum lögum um starfskjör
launþega frá árinu 1974, aB
öllum launþegum væri rétt og
skylt aB vera félagar i lifeyris-
sjóBum.
Á landsfundi AlþýBubanda-
lagsins var, eins og áBur segir,'
lögB á þaB áhersla, aB me&an
heilda rendurskipulagning
lifeyriskerfisins væri ekki
komiB á, væri sérstök ástæBa til
aö samræma lög og reglugerBir
lifeyrissjóBanna, þannig aö
bótaréttur launþega væri sá
sami, án tillits til þess i hvaöa
sjóöi hann endar starfsævi sina.
Þeim sem stóöu aö samkomu-
laginu um stofnun hinna
almennu lifeyrissjóöa á árinu
1969, var fullljóst i hvaöa óefni
lifeyrismálin voru komin. Hinn
tilviljuna rkenndi vöxtur
lifeyriskerfisins var oröinn aB
verulegu vandamáli, sem þurfti
aö leysa. AuövitaB var vonast
eftir þvi, aB eldri lifeyrissjóöir
tryggöu sjóöfélögum sinum.
a.m.k. sambærilegan bótarétt
og hinir almennu sjóöir. A þvi
hefur hins vegar oröiö veru-
legur misbrestur. ViB undir-
búning aö samfelldu llfeyris-
kerfi fyrir alla landsmenn er
nauösynlegt aB unniö sé aö þvi
aB jafnrétti náist i lifeyris-
málum sjóöanna. Meö sam-
ræmdum reglugeröum sjóöanna
er stigiö eitt stærsta skrefiö I þá
átt, aö sameina lífeyrissjóöina.
Stefnt er aö þvl aö tillögur um
endurskipulagningu lffeyris-
kerfisins verBi fullmótaöar á
miöju næsta ári og aö nýskipan
lifeyriskerfisins taki gildi i árs-
byr jun 1980. Ef sú timaáætlun á
aö standast, veröur nú þegar aö
hefjast handa um samræmingu
reglugeröa lifeyrissjóöanna.
Eins og nú er komiö málum, er
reyndarekkieftir neinu aö biöa.
14.des. 1977
Kaupgeta almennings og neysla landbúnaðarvara:
20% sveifla í neyslu
milli áranna 1968-’74
Stefán Jónsson.
þingsjá
í síöustu viku mælti
Stefán Jónsson fyrir
þingsályktunartillögu sem
hann flytur ásamt Helga
Seljan, Geir Gunnarssyni
og Ragnari Arnalds um
verölagsmál landbún-
aöarins. Tillaga þeirra er
svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela land-
búnaðarráðherra að láta undir-
búa frumvarp um breytingu á
lögum nr. 101/1966 um
Framleiðsluráð landbúnaóarins
o.fl., er miði að þvi að Stéttar-
samband bænda semji milliliða-
laust við rikisstjórnina a.m.k. til
eins árs i senn um verðlagsgrund-
völl landbúnaðarvara og heild-
söluverð þeirra og önnur mál er
varða réttindi og kjör bænda.
Gert skal ráð fyrir þvi, að bændur
hafi óskoraðan samningsrétt um
málefni sin til jafns við aðrar
stéttir. Frumvarp þetta skal lagt
fyrir Alþingi eigi siðar en i
febrúarlok n.k. svo timi gefist til
að afgreiða það fyrir þinglok.”
Offramleiðslukenningin.
Ýtarleg greinargerð fylgir þess-
ari þingsályktunartillögu og hef-
ur hún verið birt hér i heild i
blaðinu. 1 greinargerðinni benda
flutningsmenn m.a. á að verð-
lagskerfi það sem nú er stuðst við
hefur leitt til þess að landbún-
aðarframleiðslan, sölumálin og
þar með kjaramál bænda i heild
hafa lent i vitahring i efnahags-
kerfinu og er nú svo komið að
fulltrúar bænda sjálfra virðast
vera farnir að trúa þvi að offram-
leiðsla sé helsta vandamál
stéttarinnar. Hið sanna i málinu
er hins vegar það að framleiösla
búvöru hefur ekki aukist siöustu
árin, þótt slikt hefði raunar verið
eðlilegt, þegar tekið er tillit til
fólksfjölgunar. Aftur á móti hefur
verðlagsmál búvöru með skert-
um niðurgreiðslum ásamt sveifl-
um i kaupmætti valdið þvi, að
kaupgeta launastéttanna hefur
orkað á neyslu búvöru innan-
lands. Tvisvar hefur það gerst á
þessu timabili, hið fyrra sinnið i
samstjórn Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins, og hið siðara
sinnið nú i samstjórn Sjálfstæðis-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins að kaupmáttur launastétt-
anna hefur verið skertur svo
samtimis þvi sem verðlag á bú-
vöru hefur hækkað, að fólk hefur
orðið að spara við sig neyslu þess-
arar hollu fæðu. Afleiðingin hefur
orðið sú að fyrir hafa safnast
birgðir af landbúnaðarafurðum.
Reynslan hefur sýnt að þegar
kaupgeta fólks er sæmileg sam-
tímis þvi sein verðlagi á búvöru
haldið i eðlilegu horfi, hefur
markaðurinn innanlands reynst
meira en nógur fyrir framleiðslu-
vörur bænda.
20% sveifla í neyslu.
Stefán skýrði frá þvi i fram-
söguræðu sinni að hann hefði látið
gera athugun á vegum
Framleiðsluráðs landbúnaðarins
á samhenginu sem er á milli
verðlags og kaupgetu annars
vegar og neyslu á dilkakjöti og
öðrum landbúnaðarafurðum ann-
ars vegar. Þar kemur m.a. fram
að árið 1967 þ.e. árið fyrir sam-
dráttinn sem varð i kjaramálum
almennings hér á landi, þá var
kindakjötsneysla hérlendis 48,5
kg á ibúa. Arið 1968, er samdrátt-
urinn varð, hrapaði hún niður i
39,9 kg á ibúa og enn meira árið
1969 i framhaldi af efnahags-
þrengingunum niður i 36,4 kg. Ar-
ið 1970 er kaupgeta almennings
fór aðeins að batna jókst neyslan
aðeins og varð 38,9 kg á mann.
Þegar vinstri stjórnin tók við vor-
ið 1971 og launakjör almennings
bötnuðu verulega þá hækkaði
neyslan á kindakjöti upp i 46,7 kg.
á mann.
En þó að kaupgetan og verðlag-
ið ráði mestu um neyslu landbún-
aðarvara, þá spila þar inn i einnig
aðrir þættir, sem sést á þvi að ár-
ið 1972 er kindakjötsneyslan á
mann 44 kg. Arið 1973 var neyslan
46.4 kg. og 1974 þegar hagur
almennings var hvað rýmstur
jafnframt þvi sem haldið var
niðri verðlagi á landbúnaðarvör-
um þá komst neyslan á kindakjöti
upp I 49,2 kg. á ibúa.
Stefán sagði að þetta sýndi að
alls ekki væri ástæða til að hvetja
bændur til að draga úr
framleiðslu sinni, heldur brýn
nauðsyn til að koma verðlags-
málum landbúnaðarins i eðlilegt
samhengi við kaupgetu alþýðu.
Liggur þá beinast við að hugleiða
hvort ekki sé betur varið þvi fé
sem nú rennur til útflutningsbóta
á búvöru, með þvi að auka niður-
greiðslur vörunnar innanlands og
auðvelda mönnum þannig
framfærslu samtimis þvi sem
vandamál útflutningsins yrðu
leyst.
Minningarathöfn uni fööur minn og tengdaföður
Benjamin Kristjánsson frá Haukatungu
fer fram frá Dómkirkjunni i Reykjavik þriöjudaginn 27.
des. n.k. og hefst kl. 9.30
Bíll fer frá Dómkirkjunni að þeirri athöfn lokinni og verö-
ur jarðsungið að Kolbeinsstöðum kl. 15.30 þann sama dag.
Kristján Benjamlnsson
Hulda Guðinundsdóttir.
■ ANDLEG HR£> ST1-AURA HEILLB
| Munið
frimerkjasöfnun félagsins.
Innlend & erl. Skrifst. Hafnarstr.
1308 eða simi 13468.
5,pósth.