Þjóðviljinn - 28.11.1979, Page 10

10 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 28. nóvember 1979
Þórunn Eiríksdóttir húsfreyjaáKaðalstöðum,6. maður
á lista Alþýðubandalagsins í Vesturlandskjördæmi:
„Það vex engin
þjóð af að þiggja
hinn blóðstokkna
pening”
Sjálf stæðismál (slands
hjóta að verða í brenni-
deplinum i stjórnmálaum-
ræðum næstu vikna, eða
ættu að minnsta kosti að
vera það, svo mjög sem
þau hljóta að brenna á
hugsandi fólki um þessar
mundir, þegar alþingis-
kosningar fara í hönd.
Sjálfstæbi þjóöar, aö minnsta
kosti smáþjóöar eins og Islend-
ingar eru, er ekki hlutur, sem
vinnst i eitt skipti fyrir öll, heldur
þarf stööugt aö vera vakandi á
veröinum, svo aö þaö glatist
ekki.
I sjö myrkar aldir laut islenska
þjóöin yfirráöum og kúgun er-
lendra drottnana. íslandssagan
geymir frásögnina af hungri,
niöurlægingu og kvöl þjóöarinnar
undur þessari áþján. Hollt væri
þeim sem nú búa i landinu, aö
renna huganum aftur til þessa
timabils og hugleiöa, hve dýrmæt
eign þaö frelsi og sjálfs-
ákvöröunarréttur er, sem frelsis-
hetjur íslands unnu þjóö sinni til
handa.
Þjóöin hyllir þessa menn á
tyllidögum, en hvernig er hins
dýrmæta sjálfstæöis gætt þar
fyrir utan? Lega landsins og auö-
lindir þess hafa gert þaö aö verk-
um, aö stórveldi og alþjóölegir
auöhringar renna hingaö hýru
auga og reyna aö ná hér fótfestu.
I þessu felst greigvænleg hætta,
sem allt of margir viröast van-
meta eöa loka augunum fyrir.
Feitir bitar
Fimm árum eftir lýöveldis-
stofnunina sviku valdsmenn
þjóöarinnar Island inn i
hernaöarbandalag, landiö sem
lýsti yfir ævarandi hlutleysi i
hernaöarátökum daginn sem þaö
öölaöist sjálfstæöi, 1. desember
1918. Þeir leyföu bandarisku her-
liöi aö hreiöra hér um sig þrátt
fyrir hjarlnæmar yfiriýsingar um.
aö vera herliös yröi aidrei leyfö á
tslandi á friöartimum. Þó aö friö-
ur hafi nú rikt I Evrópu I 34 ár, sit-
ur herliöiö sem fastast og sú tá-
festa, sem Bandarikjamenn náöu
hér viö þetta, hefur styrkst meö
ári hverju.
Hinir riku Bandaríkjamenn sáu
strax, hvaöa ráöum þeir ættu aö
beita til aö gera Islendinga háöa
sér og fá þá til aö sætta sig viö
hersetuna. Auövitaö mútum, þ.e.
aö lofa Islendingum aö græöa fé á
viöskiptum viö herinn. Viö þessu
var gleypt. Hermangiö tók aö
blómstra og náöu þar margir
gæöingar ihaldsins og raunar
Framsóknar lika, I feita bita,
enda hefur ihaldiö komiö sér upp
heilum kór halleljújadrengja til
aö lofsyngja Nató og herinn og
vera á varöbergi gegn öllum, sem
reyna aö stugga viö þessum gull-
gæsum og átrúnaöargoöum.
Peningagræðgi
og þjónslund
Hermangiö þrifst nú sem aldrei
fyrr, og bandarisku áhrifin siast
æ meira út i þjóöfélagiö.
Hersetan er hættuleg sjálfstæöi
þjóöarinnar og smánarblettur á
henni, sem veröur aö má I burtu
,,Þaö vex engin þjóö af aö
þiggja hinn blóöstokkna pening”,
segir Guömundur Böövarsson
skáld i einu kvæöa sinna, og þaö
eru orö aö sönnu.
Alþýöubandalagiö er eini
flokkurinn sem hefur frá upphafi
óskiptur barist gegn hersetunni,
og sú barátta mun nalda áfram af
fullum þunga.
Herstöövaandstæöingar I
Framsóknarflokknum eru orönir
nokkurs konar vandræöabörn
innan þess flokks. Þeir hafa mátt
þola aö fá æ minni undirtektir hjá
flokksforystunni. Reynt er aö
þegja sem mest um hermáliö I
málgagni flokksins enda ýmsir
máttarstólpar hans orönir meira
og minna flæktir i hermang. Þaö
er þvi ekki viö miklu aö búast
þaöan. Og nú á dögunum féll eini
herstöövaandstæöingurinn i þing-
liöi Alþýöuflokksins fyrir eigin
flokksmönnum i prófkjöri.
Um ihaldiö þarf ekki aö ræöa.
Þar er peningagræögin og þjóns-
lundin svo mikil, aö önnur sjónar-
miö komast ekki aö. Þaö er þvi
sannarlega viö ramman reip aö
draga, en herstöövaandstæöingar
gefast ekki upp, þótt móti blási,
en fylkja sér um þann flokk, sem
treysta má.
Aðsteðjandi hætta
Svo aö vikiö sé aö ööru sjálf-
stæöismáli, þá ber aö fagna þvi,
aö stórir sigrar hafa unnist i land-
helgismálinu á sföustu áratugum.
En einnig þar þarf aö vera vel á
veröi. Enn er t.d. ósamiö I Jan
Mayen málinu og þar veldur
miklu, hver á heldur. Svo mikiö
er vist, aö núverandi utanrikis-
ráöherra er ekki treystandi fyrir
þvi máli.
Nú steöjar sú hætta aö okkar
þjóö, aö erlendir auöhringar
kaupi upp auölindir landsins aö
meira eöa minna leyti og njóti
ágóöans af nýtingu þeirra. Þessi
þróun hefur þegar hafist hér, aö
sjálfsögöu fyrir atbeina ihaldsins,
og meö stuöningi krata og fram-
sóknar.
Auölindirnar I fossum okkar,
fallvötnum og jaröhita veröa þvi
dýrmætari, sem orkuskorturinn i
heiminum gerir meira vart viö
sig, og því meiri veröur ásóknin I
þær. thaldiö boöar nú erlenda
stóriöju sem sérstakt fagnaöarer-
indi, svo aö ekki kemur nú fyrir-
staöan úr þeirri áttinni, en ein-
mitt þarna er falin geigvænleg
hætta á, aö viö veröum öörum
þjóöum háö.
Auölindir íslands eru ekki
einkaeign okkar kynslóöar. Þær
eru einnig sparifjárinnistæöa af-
komenda okkar, auöævi, sem
halda gildi sínu þrátt fyrir alla
veröbólgu. Þaö væri siöleysi af
okkar samtiö aö ráöstafa meira
en henni ber af þeim verömætum,
sem eiga aö endast þjóöinni um
alla framtiö.
Atvinnusköpun og
gjaldeyrissparnaður
Alþýöubandalagiö fylgir þeirri
stefnu aö miöa nýtingu orkulinda
okkar viö innlendar þarfir, þ.e. aö
aöeins veröi af þeim tekiö til aö
byggja upp innlenda atvinnuvegi.
I þessum efnum er Alþýöubanda-
laginu einu treystandi.
Ein hættan sem vofir yfir sjálf-
stæöinu og er máske nálægari en
flesta grunar er sú, aö tsland
safni svo miklum skuldum er-
lendis, aö Alþjóöagjaldeyris-
sjóöurinn eöa aörir erlendir lánar
drottnar geti fariö aö skipa þjóö-
inni fyrir verkum bæöi i utanrikis-
og innanrikismáium I krafti þess.
Þaö er höfuönauösyn, aö Is-
lendingar reyni sem mest aö láta
sér nægja þann gjaldeyri, sem
þjóöin getur aflaö meö vinnu
sinni, og setji metnaö sinn I aö
greiöa upp erlendar skuldir.
Þetta gæti tekist smátt og smátt
meö samstilltu átaki og meö þvi
aö hætta aö fara jafn gálauslega
meö þann gjaldeyri, sem aflaö er,
eins og nú er gert.
Þaö ætti aö vera svo sjálfsagt
mál aö þaö þyrfti ekki einu sinni
aö nefna þaö, aö sem allra mest
af þvi, sem þjóöin þarfnast, sé
framleitt eöa fullunniö í landinu
sjálfu og þar meö sköpuö atvinna
og sparaöur gjaldeyrir. Hiö
frjálsa markaöskerfi, sem íhaldiö
boöar, hæfir ekki smáþjóö eins og
tslendingum, aö undanteknum
heildsölum og bröskurum. Ef
ekki eru settar neinar skoröur viö
óþarfa innflutningi, sem er þar aö
auki f mörgum tilfellum aö ganga
af innlendum iönaöi dauöum,
mun greiöslujöfnuöurinn halda
áfram aö veröa óhagstæöur og
tsland festast æ fastar á skulda-
klafann.
Afturfarastefna
Þaö er áreiöanlega affarsælast
fyrir tslendinga aö ástunda góö
og vinsamleg samskipti viö aörar
þjóöir, og aö leggja sitt litla lóö á
vogarskálina I þágu afvopnunar
og friöar i heiminum. En reynsl-
an ætti aö hafa kennt okkur, aö
jafnframt er nauösynlegt aö sýna
festu, og láta ekki ganga á okkar
hlut.
Samskiptin viö aörar þjóöir
þurfa aö vera á jafnréttisgrund-
velli og laus viö undirlægjuhátt og
vanmetakennd. Þjóöin veröur aö
hafa trú á sinu landi, aöeins meö
þvi móti varöveitir hún tilveru
sina.
Linurnar i Islenskum stjórn-
málum eru skýrar.
Kannski hafa þær aldrei veriö
skýrari en nú.
t komandi kosningum er tekist
á um tvö algerlega andstæö
meginsjónarmiö.
Annars vegar er afturfarar-
stefna Sjálfstæöisflokksins. Ég
hef gert grein fyrir nokkrum
atriöum hennar hér aö framan.
Annars lýsir Klettafjallaskáldiö
Stephan G. Stephansson sæluriki
ihaldsins vel i einu kvæöa sinna er
hann segir:
,,Og þá sé ég opnast þaö
eymdanna djúp,
þar erfiöiö liggur á knjám,
og iöjulaust fjármagn á féleysi
elst
eins og fúinn á iifandi trjám,
en hugstoia mannfjöldans
vitund og vild
erviiitum og stjornaö af fám”.
t forréttindahópi ihaldsins eru
margir af valdamestu mönnum
þjóöarinnar, vellauöugir og
óvandir aö meöulum. Þeir munu
berjast fyrir hagsmunum sinum,
óheftum einkagróöa, meö kjafti
og klóm.
Litla íhaldið
Alþýöuflokkurinn, litla ihaldiö,
biöur nú meö óþreyju eftir sam-
starfi meö stóra ihaldinu, Sjálf-
stæöisflokknum, og aö gerast
hans verkfæri i einu og öllu, ef
þaö fær tækifæri.
Og GuÖ hjálpi ykkur, ef þiö
haldiö aö þaö gagni eitthvaö i
baráttunni gegn ihaldsöflunum,
aö kjósa Framsóknarflokkinn. Þó
aö hann sé vanur aö stiga dáiltiö i
vinstri vænginn fyrir kosningar,
hefur hann unaö sér ólikt betur i
hægra samstarfi en vinstra.
thaldssængin frá 1974—78 er varla
oröin köld ennþá. Þar lægi nú
maddama Framsókn ennþá og
yndi sér hiö besta, ef kjósendurn-
ir heföu ekki velt henni framúr i
fyrravor.
Gegn ihaldsbákninu albrynjuöu
stendur Alþýöubandalagiö. Þaö
hefur barist og mun halda áfram
aö berjast gegn þeim óheillaöfl-
Framhald á bls. 21
Landbúnaðurinn á tímamótum
Rætt við Guðríði Helgadóttur í Austurhlíð í
A-Húnavatnssýslu, 5. mann á lista Alþýðubandalagsins
Ekki er ég spákona þó að mig
óri stundum fyrir úrslitum kosn-
inga. Ég held aö ihaldiö hafi ekki
mikla möguleika aö þessu sinni
og aö þeir tapi þó aö þeir láti
mikiö, sagöi Guöriöur Helga-
dóttir húsfreyja aö Austurhiö I
Bólstaöarhliöarhreppi f A-
Húnavatnssýslu er blaöamaöur
sótti hana heim fagran haust-
morgun fyrir skömmu. Guöriöur
skipar 5. sæti á lista Alþýöu-
bandalagsins f Noröurlandskjör-
dæmi vestra.
— Hvernig rökstyöuröu þessa
skoöun þina, Guörföur?
— Þeir eru heldur veikburöa
núna og ganga margklofnir til
kosninga. Einu möguleikar
þeirra eru aö taka vafafylgi frá
krötum en þaö tekur maöur ekki
meö i reikninginn þvi aö þaÖ er
þeirra fylgi hvort sem er. Þó aö
fólk sé stundum ótrúlega glám-
skyggnt á staöreyndir þá held ég
aö flialdiö tapi núna.
— Hverja teluröu möguleika
Alþýöubandalagsins?
— Ég vona aö Alþýöubanda-
lagiö vinni á til þess aö þaö fái
tóm til aö gera eitthvaö I friöi og
af gagni. Ekki er hægt aö koma
neinu fram ef flokkar meö gagn-
stæöa stefnu, eins og Ihald og
kratar, hafa stóran meirihluta á
viö veröbólguna og hún var búin
aö undirbúa mörg mál sem heföu
komiö fram á næsta ári.
— Þú sérö þá eftir stjórninni?
— Auövitaö saknar maöur ekki
krata en þessi tiöu stjórnarskipti
eru öllum til skaöa. Margt fer i
súRinn meöan á kosningum og
stjórnarmyndun stendur.
— Hvaö um bændapólitikina?
— Hún er nú ekki mikiö rædd og
viröist vera bannorö hjá flestum.
Eitt brýnasta verkefniö er aö
koma landbúnaöinum á fastan og
traustan grundvöll. Viö erum nú
á timamótum þar sem allt viröist
benda tii þess aö stefnt sé i stór-
búskap sem hefur þá vitanlega i
för meö sér aö búum fækkar og
byggðin dregst enn saman. Ekki
hef ég samt enn séö hvaö veröur
um fólkiö sem þá veröur atvinnu-
laust.
— Þú ert á móti þessari þróun?
— Já, ég tel hana óheppilega
hvernig sem á hana er litiö. Bæöi
veröur félagslegur aöbúnaöur
fólks sem eftir veröur verri og
einnig tel ég núverandi fjöl-
skyiduform á búskapnum ákaf-
lega heppilegt form á fyrirtæki.
Þaö hefur stuölaö aö tengslum
fólks viö Móöur Jörö sem ekki er
vanþörf á nú til dags. t öllum
þessum svokölluöu þróuöu
iöndum viröist manneskjan vera
aö tortima sér viljandi eöa óvilj-
andi. Hún hefur ekki lengur stjórn
á sjálfri sér og umhverfi sinu
hvaö þá þessum stóru málum
sem auöhringarnir eru aö velta á
milli sin. Mikiö viröist vanta á aö
hægt sé aö tala um öryggi eöa
skynsamlega stjórn mála. Einn
góöan veöurdag gæti komið aö þvi
aö enginn fengi rönd viö reist.
Maöureinn er hvort sem er tak-
markaöur þó aö hann sé ekki llka
bundinn af þvi aö fá ekki notiö
þeirra veröleika sem hann hefur.
Ég tel þvi aö verksmiðjubúrekst-
ur sé spor aftur á bak.
— Teluröu hættu á aö
auöhringar flæöi yfir tsland?
— Þaö kemur greinilega fram
hjá Sjálfstæöisflokknum núna aö
hann vil stefna beint I stóriöju. Ef
sú stefna veröur ofan á I kosn-
ingunum I desember veröur þess
ekki langt aö biöa aö erlendir
auöhringar veröi komnir hér i svo
stórum stil aö viö sjálf höföum
ekkert aö segja. thaldiö hér er
leppstjórn Ihaldsins úti I heimi ef
þaö fær aö ráöa.
— Hvaöa ráö viltu gefa fólki i
komandi kosningum?
— Ég vona aö fólkiö i landinu sé
vakandi svo aö þaö geti þegar þaö
vill stjórnaö sjálft sínum málum
meö lýöræöislegum vinnubrögö-
um. —GFr
Guöriöur I Austurhliö: Ef stefna
Sjálfstæöisflokksins veröur ofan á
veröur þess ekki langt aö bíöa aö
erlendir auöhringir veröa komnir
hér I svo stórum stil, aö viö sjálf
höfum ekkert aö segja.
(Ljósm.: GFr)