Þjóðviljinn - 20.01.1980, Blaðsíða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 20. janúar 1980
unglingar
Þessir
nú til
„Heimur versnandi fer” var
fyrst sagt á dögum Adams og
Evu, en siöan hefur sannast aö
lengi getur vont versnað. Ég
ætla þvi aö nota tækifærið til aö
hneykslast svolitiö á unglingun-
um eins og menn á minum aldri
hafe gert frá örófi alda. Heimur
versnandi fer.
Ég var staddur i litlu þorpi
fyrir austan fjall, sem kénnt er
viö heilagan Þorlák. Þab er svo
sem ekki i frásögur færaádi og i
raun og veru var ekkert aö ger-
ast i þorpinu.
Einn og einn bill rann eftir
götunum og sletti aur i allar
áttir, en aö öðru leyti voru þær
auöar og tómar. Aö þessu leyti
minnti Þorlákshöfn á gullgraf-
arabæ sem hefur veriö yfirgef
inn. Hvergi var lifsmark aö sjá,
en auövitaö vissi maöur aö inn-
an veggja frystihiíssins grúföu
dags
flökunardisir sig yfir þann gula.
Og grámuskulegir veggir fjöl-
margra nýreistra húsa baru þaö
meö sér aö hér er malað gull,
þótt ekki sé þaö jafn glóandi og i
Clondyke foröum.
Samkomustaöur þorpsins er
sjoppan viö aöalgötuna. Ég og
félagi minn vorum svangir og
ákváöum aö fá okkurpulsu með
öllu, ásamt kók eins og sæmir
nýtiskuferöamáta hérlendis.
Og þa er komið aö hneykslunar-
hellunni.
Inni voru uppivöðslusamir
unglingar, svo lifsreyndir að ég
missti sjálfstraustið þótt ég
reyndi aö bera mig vel. Þeir
hengu viö öll borö meö sigarett-
ur kæruleysislega lafandi Ut Ur
munnvikunum og horföu fullir
fyrirlitningar - aö þvi er vitrist
— á aökomumennina.
AfgreiöslustUlkan var samt
ákaflega kurteis og elskuleg og
afgreiddi meö glööu geði pulsu
meö öllu. Ég tók eftir þvi aö um
leiö og hún snéri sér frá boröinu
tók slöttólfur nokkur upp á þvi
aö hita tóma kókflösku, sem
stoö þar, meökveikjaraog sá ég
á öllu aö hann ætlaöist til aö
stUlkan tæki siöan flöskuna og
skaöbrenndist. Ég fór strax aö
velta fyrir mér hvort ég ætti aö
þora aö aðvara hana, en hún
geröi sig ekki liklega til aö taka
flöskuna, þegar þar aö kom, svo
’ég lét það vera.
Þegar ég var búinn aö stinga
hálfri pylsunni upp i mig I einu
til aðsinnepiö og remúlaöiö læki
ekki allt niöur I fötin min, tók ég
eftir þvi aö tveir hortugir piltar
voru aö athafna sig inni á karla
klósettinu fyrir opnum tjöldum.
Annar stóö á drullugum stlg-
vélum upp á klósettsetunni, en
hinn rakti alla klósettrúlluna
upp. Viö þessa sýn hrökk pulsu-
endinn ofan í mig i heilu lagi og
ég stóö á öndinni um hrið.
Hrökklaöist ég siöan Ut viö lit'
Framhald á bls. 21.
Kjartan
Jóhannssontylgdi I fótspor fyrr-
verandi ráðherra og sendi jóla-
kort til helstu aöila sem ráöu-
neyti hanshefur áttviöskipti viö
á siðasta ári. Vanalega hefur
veriö um aö ræöa 2-300 kort, en
kratar eru veglegir og Kjartan
gaf Ut skipun aö kaupa 1200
jólakort. Og ekki voru valin kort
af veri endanum: Litakort frá
Listasafni Islands á þúsund
krónur stykkið. Þaö gerir 1.2
miljónir I kortakaup.
Starfsliö ráöuneytisins sat
nótt san nýtandag viö aöskrifa
og pósta,en allt kom fyrir ekki;
pósturinn náöi ekki aö bera um
100 kort út fyrir jólin. Kjartan
varþó ekkiaf baki dottinn.hann
lét keyra Ut afganginn i leigubil.
Allt var þetta á kostnað rikis-
ins, enda ekki fyrir aö fara
spillingunni þegar kratar eru
annars vegar. Hitt þótti
mönnum einkennilegra, aö öll
kortin voru undirrituö: Kjartan
og Irma (eiginkona Kjartans).
Flugleiðir
hafa mikið verið I sviösljósinu
aö undanförnu. Ennþá viröist
ekki vera fundin nein viöunandi
skýring á skyndilegum
uppsögnum starfsfólks og
öörum aögeröum varöadi
samdrátt félagsins. Sagt er aö
hugsuöurinn að baki uppsagn-
anna um áramótin sé Hans
Indriðason, hægri hönd
Siguröar Helgasonar. Hans er
einn þeirra sem Siguröur tók
meösér fráNew-York skrifstof-
unni og var hann settur yfir alla
deildarstjóra, þótt hann sé
Kjartan. — Gleöileg jól og
farsælt komandiár.
Þursarnir —plata og sjónvarpsþáttur á Noröurlandamarkaö
ungur aö árum, og greiniiega I
miklum metum hjá Sigurði.
Hinn
islenski þursaflokkur hyggur nú
á útflutning afuröa sinna innan
tiöar. Ráögert er aö gefa út
plötur þeirra tvær I einu albúmi
i Skandinaviu i næsta mánuöi.
Útgáfufyrirtæki veröa EMI og
danska plötuútgáfan Triangel.
Kemur platan samtimis á
markaö i Danmörku, Noregi og
Sviþjóð. Lögin og textarnir
veröa óbreyttir, enenskur skýr-
ingartexti mun væntanlega
fylgja plötunni.
Þá hafa sjónvarpsstöövar
Noröurlanda keypt sjónvarps-
þátt Þursanna, sem sýndur var i
islenska sjónvarpinu i fyrra.
Veröurhann væntanlega sýndur
á Norðurlöndum um svipaö leyti
og platan kemur þar á markað.
ASÍ og VSÍ
sem sjaldnast eru sammála um
nokkurn hlut sameinuöust um
þaö á sinum tima aö styöja
Guölaug •• Þorvaldsson,
þáverandi háskólarektor, til
embættis sáttasemjara rikisins.
Mega forkólfar sambandanna
vart til þess hugsa hvaö viö
tekur eftir aö hann lætur af
þeim störfum svo vel sem hann
hefur reynst þeim vaxinn, en
þaö gæti orðiö strax i sumar ef
hannhlýtur nægilegan stuöning
til forsetaembættisins, og þvi er
þaö ekki aö ófyrirsynju aö menn
Guðlaugur — tekur Jón
Þorsteinsson við af honum sem
sáttasemjari?
hafa leitt hugann aö þvi hver
verði næsti sáttasemjari. Nafn
Jóns Þorsteinssonar, krata og
lögfræöings, hefur veriö nefnt i
þvi sambandi og hljómar
allavega ekki vel i eyrum ASl
manna. Jón var i sáttanefnd á
sinum tima og til aöstoðar
Torfa Hjártarsyni þáverandi
sáttasemjara i samningunum
1977.
Mikið
hefur veriö rætt og ritað um
ráöningu Finns Torfa í embætti
umboðsmanns ráðherra, og
þykir mörgum Vilmundur gera
þær kórvillur sem hann gagn-
rýndi sem haröast áöur en hann
komst I ráöherrastól.
Skráargatiö fékk senda eftir-
farandi stöku I þessu tilefni, og
fylgdi sú athugasemd visunni aö
hún væri ort I orðastaö
Vilmundar:
Hátt er okkar Finna fall,
fölna strá I mýri.
Ég er orðinn kerfiskall,
kominn af möppudyri.
Forseti
Islands, dr. Kristján Eldjárn,
•t)g forsetafrú héldu hefðbundna
móttöku á nýársdag aö Bessa-
stööum. Fór móttakan hiö besta
fram, en þaö vakti athygli og
káti'nu boösgesta, aö Albert
Guðmundsson stóð þétt aö baki
Kristjáns, þegar gestir stigu i
húsiö, og heilsaöi öllum meö
handabandi aö dæmi forseta.
Albert — æfingin skapar
meistarann.
Ég á mér margvislegar vökumartraöir. Ein er aö nauölenda á
hálendinu og veröa aö ösla snjóinn til bæja, önnur er aö festast i
dyrunum I strætó, enn ein og skelfilegust allra er aö fara meö litil
börn I kjörbúðir.
Fyrir utan börnin, sem ein og sér eru alveg nóg, þá hafa kjör-
verslanir mjög ögrandi húgmyndir um upprööun vörunnar.
Þar má finna geysiháa hrauka af þarfapappír i glerhálum um-
búöum og þaö er bannaö aö hafa grind utan um neöri hlutann. Ég
biö eftir aö eitthvert barniö mitt þeytist inn I hlaöann og splundri
honum. Þá kemur frétt I slúöurdálkunum:
„Ónefndum miöaldra kvenrithöfundi var I gær ekiö á Klepps-
spitala eftir aö starfsfólk kjörverslunar einnar haföi tekiö eftir
aö hún haföi dundaö sér i þrjá tima viö aö byggja kastala úr
skeinibréfi á umráöasvæöi verslunarinnar.”
Eöa að þeir hafa gefist upp á aö selja grænu baunirnar i bólgnu
dósunum, staflaö þeim I þokkalega eftirmynd af Eiffelturninum
og sett miöa á: Kjarakaup, 99 krónur dósin. Siöan kemur barn og
togar út neöstu dós til hægri og byggingin hrynur yfir móöurina.
t>á kæmi ööru visi frétt:
Vökumartröö
„Ung kona liggur á gjörgæzludeild eftir þungan árekstur viö
baunadósir. Ekki hefur tekist að bera kennsl á hana vegna
meiðsla, en árhringirnir á stórutánum hafa veriö taldir og mun
hún vera 32ja ára. Barniö er enn aö hlæja.”
Ef maöur kemst óskaddaöur fram hjá kostaboöunum og öllu
þessu mjúka i hálu umbúöunum, og þaö án þess aö barniO hafi
sótt skaft I hreinlætisdeildina og lamið þvi I ljósaperuhrúguna,
þá er eftir orustan viö kassann. Móðirin hefur legiö eins og mara
á athafnaþrá barnsins og bæöi eru aö springa. Þvi er tilvaliö aö
hafa þar litla körfu meö sælgæti eöa smáleikföngum.
Þar sem ég er ein af þessum vondu mæörum sem ekki múta
börnum sinum og er á móti sælgæti, þá hef ég háö ógurlegar
orustur á þessum smáa vigvelli. Fyrst hvæsi ég aö nei þýöi nei,
og sé biðröðin nógu löng enda ég meö aö öskra þaö. Þaö hefur
komiö fyrir aö stúlkan á kassanum hrökklaöist niöur I peninga-
skúffuna og neitaöi aö.koma upp úr henni fyrr en ég væri farin.
Nú orðið eru börnin min orðin þaö stór aö þau valda ekki meiri
háttar vandræöum, aöallega af þvi aö ég versla meöan þau eru I
skólanum. Ég get þvi einbeitt mér ótrufluö aö innkaupunum eða
þvi sem mér finnst skemmtilegra: Horfa á aörar mæöur berjast
viö aöhafa taumhald á börnum sinum og tilfinningum
A þessum stundum man ég alltaf eftir úlla. Ég ætla aö segja
ykkur söguna af Úlla, þvi hún er þrungin siöferðilegum boöskap:
Fyrir þó nokkru rölti ég um I matvöruversluninni sem ég
/ersla i aö staöaldri og hef gert f mörg ár. Þá kemur inn ung kona
meö dreng á þriöja ári. Þaö kom fram þegar I dyrunum aö hann
hét Úlli, og þaö geröist á þennan hátt:
„Og nú læturðu allt vera Úlli minn.”
Úlli minn tók stefnuna á edikið og ákvaö aö kaupa sex flöskur.
Meöan mamma raöaöi edikinu aftur i hilluna, festi úlli
sér fjórar dósir af sýrópi. Mamma kom sýrópinu fyrir meöan
Úlli sótti gottaf rauökáli. Mamma fór meö rauökáliöl hilluna, og
áfram I þessum dúr. Stefið i mömmu var „Nei, Úlli minn —
hættu — Úlli! — heyrðu — láttu vera — Úlli minnnnnn — geröu
þaö....” Þau færöust hægt, sigandi en markvisst aö kjötboröinu.
Þar eygöi mamma hakkiö, þeir höföu misst kjöt út I þaö þann
daginn og þaö var geysilega lekkert og lokkandi. Mamma féll I
stafi. Um leið tendraöist ljós gleöinnar I augum Úlla, hann haföi
komiö auga á grænmetiskælinn.
Þessi ágæti kælir náöi Úlla svosem I læri og Úlli keypti I hvelli
fjóra poka af gulurótum, hálfan kálhaus, rófur og lauk fyrir áriö.
Mamma var ekki búin að réikna út hvaöa hakk væri drýgst áöur
en hún var komin I áætlunarferöir úr körfunni sinni I kælinn. úlli
sótti súpujurtir á meðan. Súpujurtunum skilaö brá hann sér fyrir
horn og fyllti fangiö af sveskjum. Sveskjurnar komnar á sinn
staö gafst Úlli upp og reyndi að troöa súpupökkunum I veskí
móðurinnar. Þaö komst upp um hann og enn var mamma ekki
farin aö fá neitt hakk.
„Úlliminn —óguö — kiló af kjötfarsi,” stundi hún og á meðan
hún tók þessa örlagariku ákvöröun var Úlli til friös þvi hann var
aö opna eplapakka I kælinum og smakka. Þau voru góö og hann
ákvaö aö setja þau I körfuna. En, þau ultu út um allt gólf. Þá fór
mamma nærri aö gráta, altént var ekki i röddinni. Hún kastaöi
sér I gólfiö, skreiö undir kjötboröiö, safnaöi saman eplunum,
rétt,i stúlkunni og stundi meö árþúsundaþreytu I rómnum:
„Ég verö vist aö kaupa þessi epli — Úlli láttu vera.”
Þá gat ég ekki horft upp.á þessar þjáningar lengur og sagöi:
„Nei, þú þarft ekki aö kaupa þessi epli. Fólkiö I þessari verslun
er ákaflega barnavinsamlegt, hún Bryndis þarna er sérfræðing-
ur i aö fægja og pakka eplum og hún gerir þaö meö ánægju. Epliö
sem úlli beit I er aöeins hægt aö gera eitt viö: Gefa úlla þaö.
Hérna vita þau nefnilega aö þaö fólk sem aöallega verslar I mat-
vöruverslunum eru húsmæöur og þær hafa þann vana aö eiga
börn. Og meöan kælirinn er svona lágur þá taka þau þvi að þessi
börn fara I hann og gera ráö fyrir þvi. Þaö heitir rýrnun.” I
Bryndis tók viö eplunum, sagöi „þetta er allt I lagi ” og rétti ,
Úlla ibitna epliö. Hann fór og settist á laukinn meö epliö og
mamma hans náöi aö ljúka innkaupunum. Hún var aö reiöa upp
budduna þegar Úlli tók stefnuna á haröfiskinn.
„Úllllllllllliiii!!!!” sagöi móöir hans I tón sem heföi stöövaö
skriödreka — en ekki Úlla. Ég botnaöi setninguna:
„Þegar viö erum komin i hvarf veröuröu hýddur.”
Mamma brosti skömmustulega og sveif út meö úlla. Þaö
siöasta sem ég sá til þeirra var töfrandi bros úlla, fullt af stjörn-
um og hamingju. ,