Þjóðviljinn - 27.04.1980, Blaðsíða 13

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 27. aprll 1980
LISTA-
HÁTÍÐ
1980
Snillingurinn Luciano Pavarotti
mun þenja tenórrödd sína
Stan Getz kemur
með kvintett sinn
GötuleikhúSp sveppaát og samkomuklúbbur:
Leggjum kapp á að létta
brag hátíðarinnar
Listahátíð er orðin að
föstu hugtaki í íslensku
menningarlífi. Á tveggja
ára fresti er íslendingum
boðið upp á heimsþekkta
listamenn og eiga þess
tækifæri að kynnast því
markverðasta sem gerist í
erlendum listaheimi. Og að
sjálfsögðu íslenskum: því
á Listahátíð tefla íslenskir
listamenn fram kunnáttu
sinni og leikni svo hróður
þeirra hefur viða borist að
afloknum hátíðarhöldum.
A tveggja ára fresti vaknar
ætið sú spurning meðal Islend-
inga sem meta listir mikils: Hvaö
verður á dagskrá Listahátiðar i
ár? bar sem árið 1980 er ár Lista-
hátiðar, lagöi Þjóðviljinn leiö sina
til framkvæmdastjóra Lista-
hátiðar, örólfs Arnasonar, og
spurði hann tiöinda af hátiðinni,
sem hleypt veröur af stokkunum
eftir rúman mánuð.
örnólfur var fyrst spuröur aö
þvi hvort Listahátiö ynni eftir
einhverri ákveðinni stefnu.
— Það er einmitt þaö, sem við
höfum unnið aö, svaraði örnólfur.
Viö höfum lagt kapp á að létta
brag hátiöarinnar og gera hann
opnari og frjálslegri fyrir alla
borgarbúa. Þaö á að vera greini-
legtfyrir alla borgarbúa aö hér er
haldin hátið meö ýmsum hætti.
Við opnum hátiðina á Lækjar-
torgi með tónleikum og leik-
sýningu. Sýningin verðpr fram-
flutt af Els Comediants, spænsku
götuleikhúsi frá Barcelona. Þeir
hafa vakið mikla athygli fyrir úti-
leikhús sitt sem þeir byggja á
heföum i katalónskri tónlist og
hátíðahöldum. Þeir nota m.a.
risavaxnar brúður og eru reyndar
anarkistar.
Bústofn í
pappakassa
— Anarkistar?
— Já, á ég kannski aö segja
dálltið frá þeim?
— Fyrir alla muni...
— Já, ég vil taka það fram að
þeir verða á götum borgarinnar
alla hátiðina, og auk þess munu
þeir koma fram i klúbbi Lista-
hátiðar, sem ég mun seinna skýra
frá. Els Comediants hafa slegið i
gegn i Evrópu á undanförnum
árum. Þeir byrjuöu á þvi að vera
blankur trúðaflokkur sem ekki
átti bætur fyrir rassana á sér, en
eiga nú i dag þrjá bila, stórt hús,
þar sem grúppan býr i sambýli,
og skipta peningunum eftir mjög
athyglisverðu kerfi.
Ég heimsótti þau i fyrra og sá
hjá þeim sýningar, þekkti
reyndar forsprakkana frá þvi ég
bjó i Barcelona fyrir 10 árum, og
komst þá um snoðir um skiptingu
teknanna.
Þau geyma allar tekjur sinar i
pappakassa á ákveðnum stað i
húsinu. Þangað sækir hver og
einn fjárþörf sina hverju sinni.
Þegar fariö er i bæinn er einfald-
lega spurt: Hvað þarft þú mikið?
Og hverjum og einum er útbýtt
þvi sem hann þarf. Og það fer
aldrei neitt heildaruppgjör fram.
Þetta viröist hafa gengiö árum
saman, án nokkurrar afbrýöi-
semi og virðist fullgild sönnun að
þetta sé mjög gott fólk.
Umhverfissýning
— Hátið fyrir almenning —
hvað er meira á dagskránni?
— Það veröa tvennir sinfóniu-
tónleikar á Lækjartorgi, föstu-
dagana 6. og 13. júni. Þar verður
m.a. frumflutt pantað verk eftir
Gunnar Heyni Sveinsson fyrir
jassgrúppu og hljómsveit. Nú —
þar að auki verður mikil sýning i
Miðbæjarskólanum. Hún fjallar
um þéttbýlisumhverfi, og þar
sameinast tugir ungra islenskra
listamanna i ýmsum greinum og
gera borgarlifi nútimans skil.
Þarna veröur um aö ræða mynd-
list, tónlist, leiklist, byggingarlist
og bókmenntir.
Ég bind vonir við að þessi
sýning létti stemmnmguna þar eö
hluti hennar fer fram undir
berum himni, bæði I portinu og út
á götunum. Ég vil einnig taka
fram að margir þættir Lista-
hátiöar eru sýndir á götum úti og
það þýðir að sjálfsögðu ókeypis
aögang og þar með getur almenn-
ingur notiö lista án þess sifellt að
þurfa að draga upp pyngju sina.
Opinn klúbbur
— Fleiri nýmæii?
— Eins og ég drap á I upphafi
þá er ætlunin _að reka Lista-
hátiðarklúbb, véitingahús sem
öllum er opiö án aögangseyris.
Hann á aö starfa á kvöldin og þar
getur fólk fengið sér ódýra hress-
ingu og hitt aðra gesti hátiöar-
innar, svo og þá íístamenn sem
fram koma á hátíðinni. Þarna
gefst fólki tækifæri að koma
saman i frjálslegu umhverfi og ég
er ekki i vafa um að margir hafa
áhuga á að kynnast listamönnum
i öðru umhverfi en á sviði. Þá er
meiningin að hafa lifandi músik á
hverju kvöldi og ákveðin dag-
skráratriöi eftir að sýningum og
tónleikjahaldi lýkur á kvöldin.
— Hvernig stendur Listahátfð
fjárhagslega?
— Viö höfum átt við mikið
peningaleysi aö striða. Fjár-
styrkur frá riki og borg hefur
staðið I stað i krónutölu siðan
1974. Ef fjárstyrkurinn hefði
hækkað samkvæmt visitölu hefði
Listahátið i dag til undirbúnings
þessarar hátiðar 95 miljónir i stað
13.3 miljóna, en það er sú tala
sem allur undirbúningur hefur
veriö miöaður við, þó að I ljós hafi
komið við afgreiöslu fjarlaga, að
von er á talsverðri hækkun á hlut
rikisins á þessu ári.
Faðir
uppákomunnar
— Ef við vikjum aö nýstár-
legum listamönnum sem þessa
hátið sækja heim?
— Já, ég vil nefna John Cage i
þvi sambandi. Þó hann sé oröinn
gamall maöur má þó segja að
hann hafi alltaf verið drifkraftur
fyrir nýjar hugmyndir og nýstár-
Japanski dansarinn Min Tanaka dansar allsnakinn og alrakaður.
örnólfur Arnason framkvæmda-
stjóri Listahátlðar:
— Það á að vera greinilegt fyrir
alla borgarbúa að hátfðarhöld séu
i bænum.
segir
Örnólfur
Árnason
framkvæmda-
stjóri
Listahátíðar
lega framsetningu bæöi I tónlist
og myndlist. Okkur fannst vel til
fundið aö bjóða páfa nýlistar
hingað til að taka þátt i hátiöinni
og flytja verk eftir hann.
Við vorum svo heppnir að Paul
Zukofsky, sem haldið hefur tón-
listarnámskeið hérlendis, er einn
nánasti samstarfsmaður Cage, og
hefur staðiö fyrir hátiðum i ára-
raöir þar sem verk Cage hafa
verið flutt. Hann mun stjórna
nokkrum konsertum eftir Cage,
en auk þess stjórnar hann konsert
eftir Schönberg. Það fer einkar
vel á þvi, þar sem Schönberg er
einn frumkvöðla nútimatónlistar
I heiminum og tók Cage upp á
sina arma þegar hann var ungur
maður. Verk þetta er „Pierrot
Lunaire”, og einsöngvari er Rut
Magnússon.
John Cage var einn aðalboöberi
uppákomunnar. Hann er ennþá
meö mjög frumlegar hugmyndir
varðandi uppsetningu og fram-
korau, og mun á Listahátiö standa
fyrir tveimur dagskráratriöum. 1
fyrsta lagi heldur hann kvöldverð
með sérviskublæ, en hann er
skelfilegur óvinur mengunar i
,mat og drykk og veröur allt eldað
eftir hans forskrift. Það kvöldið
stýrir hann umræðum sem hefj-
ast á umræðuefninu „sveppir” en
gæti auðveldlega leitt af sér rök-
ræður um önnur heimspekileg
málefni. Við gerum ráö fyrir að
geta borið á borð fyrir 250 gesti.
Nú, — I ööru lagi verður Cage
meö sérkennilegan upplestur úr
verkum bandariska 19. aldar
skáldsins og heimspekingsins
Thoreau, og sýnir litskyggnur.
Japanskur
galdramaður
— Bjóðið þið uppá fleiri uppá-
komur?
— Já, við veröum með
spánýjan japanskan uppákomu-
mann, sem er galdramaður á
sviði danslistar og likamshreyf-
inga. Hann vakti athygli i Evrópu
I fyrra meö sýningu i Paris. Við
vorum svo heppnir að Thor
Vilhjálmsson sá þessa sýningu og
kveikti strax á perunni, en það
mátti varla seinna vera, þvi nú i
vorogsumarer Min Tanaka.eins
og listamaðurinn heitir, á nær
öllum meiri háttar listahátiðum
Evrópu.
Persónulega þekki ég hann
aöeins af lýsingum Thors,
umsögn heimspressunnar og
klukkutima sýningu á mynd-
segulbandi. Ég held að það sé
óhætt að fullyrða að hann eigi
eftir aö vekja geysilega athygli.
Min Tanaka dansar hægt en hefur
gifurlegt vald á likama sinum.
Hann dansar allsnakinn, og hefur
rakað af sér hvert einasta hár
likamans. Hann velur sér gjarnan
óhefðbundna dansstaði sem þök
skýjakljúfa I New York, tröppur
eða óbreytta náttúruna. Með
honum koma þrir af fremstu
hljómlistarmönnum Japana. Ég
vil taka þaö fram að japanski
menningarsjóðurinn kostaöi för
þeirra hingað.
Finnsk leikhús
— Hvaða leiklist býður Lista-
hátið upp á?
— Þegar við ákváðum að
lengja hátiðina var það til að
dreifa dagskráratriöum yfir
lengri tima, en þegar við vorum
að leggja siðustu hönd á verkið
sáum viö nátturlega að magnið
hafði aukist að sama skapi. Ég
býst viö að mest áberandi sé
óvenjulega stór hlutur leiklistar
sem reyndar rak á okkar fjörur
seint á undirbúningstimanum
m.a. vegna aðstoðar Norræna
Gestaleikhússjóðsins.
Sunnudagur 27. aprfl 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13’
Líklegasta poppstjarnan á
Listahátld: Nina Hagen
Spænska götuleikhúsid
mEIs Comediants” frá Barcelona
bregdur á leik borgarbúum
að óvörum alla hátlðina
Við höfðum spurnir af tveimur
frábærum finnskum sýningum
og við áttum erfitt að gera upp
við okkur hvora við vildum
fremur. Annars vegar var um að
ræða sýningu á „Hamlet” sem sá
heimsfrægi lærisveinn Bertolts
Brechts, Benno Besson.hefur ný-
verið sett upp með Lilla Teatern,
og hins vegar var um að ræða
sýningu KOM-leikhússins i Hels-
inki á „Þremur systrum” eftir
Tsjékov. Sá hængur var á, að
Lilla Teatern hefur komið þri-
vegis áður til landsins og þar af
tvisvar sinnum heimsótt Lista-
hátið. Okkur þótti þvi vafasamt
að bjóða Lilla Teatern einu sinni
enn, þótt við vildum kannski enga
norræna sýningu fremur. Nor-
ræna leikhúsnefndin skarst þá i
leikinn og var svo elskuleg aö
leysa vanda okkar með þvi að
greiöa allan kostnað við heim-
sókn beggja leikhúsanna.
Þeir sem algjörlega eru
ókunnir leikhúslffi erlendis, gætu
haldið að eftirsóknarverðara sé
að bjóða leikhópum frá stórborg-
um en min reynsla af leiklistar-
hátium er sú, að þegar er verið að
velja það nýstárlegasta og besta i
leiklist, vill svo undarlega til að
oft er fyrst boriö niður á alls
konar útkjálkum eins og Helsinki,
Reykjavik, Madrid og Mílanó,
áður en farið er að bjóða leik-
húsum i London — Paris — New
York. A stórkostlegustu leiklista-
hátið siðustu ára, Leikhúsi þjóð-
anna I Hamborg I fyrra, fór það
ekki framhjá okkur Islend-
ingunum að London — Parfs —
New York áttu þar engan full-
trúa.
— Hvað meö fslenska leiklist?
— Mig langar til að segja frá
þvi að eftir að hafa séö frum-
sýningu Leikfélags Akureyrar
um siðustu helgi á „Beöið eftir
Godot” eftir Beckett, er ég ekki
minna stoltur að þessi sýning
skuli vera sýnd á Listahátfð, en
þó hún væri frá heimsfrægu leik-
húsi. Listin sprettur upp þar sem
skilyrðin eru góð, hvort sem þaö
er i skjóli stórra trjáa eða á ber-
angri. Það er von min að menn
séu ekki svo blindaðir af minni-
máttarkennd að þeir þekki listina
þó hún komi frá Akureyri eöa
Helsinki.
— Nú, svo erum viö með glæsi-
lega höfuðborgarlist lika, frum-
sýningu á nýju verki, „Snjó”,
eftir Kjartan Ragnarsson undir
stjórn Sveins Einarssonar. Ekki
er vafi á þvi að margir biða þess-
arar sýningar meö eftirvæntingu.
Þjóðleikhúsið minnist einnig 100
ára afmælis Jóhanns Sigurjóns-
sonar. meö veglegri dagskrá.
Dansleikjahald
— Ég vil einnig skjóta þvi hér
inn I, segir örnólfur, aö Lista-
hátið heldur dansleik opinn öllum
I Laugardalshöllinni þ. 7. júni.
tslenskir popparar leika fyrir
dansi og spænsku leikhúsmenn-
irnir Els Comediants sem hafa
sérhæft sig m.a. I dansleikjum á
kjötkveöjuhátfðum koma þar
fram. lslendingar þekkja vel til
lifandi kjötkveðjuhátiöa eins og
réttarballa, þannig að þetta ætti
að fara vel fram.
Ég tel að böll með lifandi tónlist
séu aö leggjast af og þvi alls ekki
fyrir neðan virðingu Listahátiðar
að minna á það, að slik fyrirbæri
geta veriö mjög skemmtileg.
Heimsfræg nöfn
Fyrir utan sérstæð sýningar-
atriði Listahátiðar sem örnólfur
hefur stiklað á, má geta annarra
heimsfrægra nafna sem gista
Listahátið. Sá mikli italski tenór-
söngvari Luciano Pavarotti mun
syngja þ, 20. júni með Sinfóniu-
hljómsveit Islands undir stjórn
hins heimsfræga Kurt Herbert
Adier. Þá mun sá frægi saxafón-
leikari Stan Getz mæta með
kvintett sinum, The Wolftones
flytja irsk þjóölög og sænski
gitarleikarinn Göran Söllscher
mun halda tónleika, auk hinna
fjölmörgu islensku listamanna,
sem fram á hátiðinni koma.
Yngri kynslóðin biður eflaust
spennt eftir hvort heimsfrægir
popparar láti sja sig. Örnólfur er
spuröur um þetta atriði.
Nina Hagen
— Við erum I samningum við
Ninu Hagen, Santana og Rolling
Stones. Viö getum áreiðanlega
fengið Ninu Hagen, og liklegt er
aö sú ráðstöfun veröi ofan á.
Framkvæmdastjórn Listahátiöar
hefur meiri áhuga á þvi að fá
hingað vandaöa popp-tóniist held-
ur en að stofna til tónleika bara á
þeirri forsendu að fylla Laugar-
dalshöllina. Það er auövelt að
undirbúa Listahatið einungis með
þvi hugarfari að allt fái metaö-
sókn. En það er erfitt að sam-
ræma mikla útbreiðslu meðal
almennings og strangt gæðamat,
segir örnólfur Arnason, fram-
kvæmdastjóri Listahátiðar að
lokum.
*
Texti:
Ingólfur
Margeirs
son
Sænskur gítarleikari Göran
Söllscher heldur gltartónleika med
Sinfóníuhljómsveitinni, auk
þess heldur hann einleikaratónleika
Aldursforseti uppákomunnar
John Cage m.a. stýra umræðu 1250
manna kvöldverðarboði um sveppi