Þjóðviljinn - 24.05.1980, Blaðsíða 7

Laugardagur 24. mal 1980 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Vaktmenn hlupu út I sprengjuflugvélar sinar: oftúlkun frá þreyttri tölvu...
Noradstöftin I Colorado: Óvinurinn gerir árás, stóöá skerminum
Allt af stað
Um sex minútna skeift gerftu
hinar ýmsu deildir bandariska
hersins þær ráftstafanir sem þarf
til andsvars meö kjarnorkuvopn-
um. Og allt stafafti þetta af þvi, aft
tölva stjórnstöövarinnar, sem
grafin er 600 metra inn i granit
Cheyennafjalls haföi skyndilega
gengift af göflunum. Tölva þessi
haföi o'túlkaö efni prufuspólu,
sem átti aft likja eftir árás frá
sovéskum kafbáti. Oftúlkun þessi
birtist siftan á skermi stjórn-
stöftvarinnar. 011 innbyrgö öryggi
sem eiga aft koma 1 veg fyrir mis-
tök af þessu tagi eigi sér staö
höfftu brugöist.
Aöur en uppvíst var um bilun-
iria höfftu bandariskar og kana-
dlskar orustuflugvélar flogift á
loft frá stöftvum sinum á Kyrra-
s&>
STORMARKAÐURINN
SKEMMUVEGI 4A KÓPAVOGI
Afdrifarík tölvubilun:
í nokkrar mínútur vofði
kjarnorku-
stríð yfir
í nóvember í fyrra leiddi
tölvubilun í loftvarnakerfi
Bandaríkjanna til þess að
talið var að Sovétmenn
hef ðu gert kjarnorkuárás á
landið. Þegar var hafist
handa um að svara árás-
inni og í sex mínútur vofði
kjarnorkustyrjöld yfir
mannkyninu.
Vesturþýska vikublaöiö der
Spiegel skýrir frá niöurstöftum
þeirra sem fariö hafa i saumana á
þessu máli i 18. hefti þessa ár-
gangs. Sýnist ekki úr vegi aft
rekja þetta mál nú á timum
kappræftu um kjarnorkuvopn —
og mikillar trúar á tölvubúnað.
Niunda nóvember sl. hrukku
menn upp frá morgunkaffinu i
aðalstöövum bandariska loft-
varnastjórnstöftvarinnar Norad i
Colorado. A skermi birtust tvö
skelfileg orö: Enemy Attack —
Óvinaárás.
Rafeindabúnaður Norad skýrfti
svo frá, aft sovéskur kafbátur,
staddur á Kyrrahafi norðan-
verðu, heföi bersýnilega skotift á
loft eldflaugum með kjarnaodd-
um. Stefndu þær nú á skotmörk
sin — flugstöðvar langt inni i
Bandarikjunum, þar sem
sprengjuflugvélar af gerftinni B-
52 standa reiöubúnar með sinar
atómsprengjur. Þaft varð ekki
betur séft en aft atómstrift voffti
yfir.
hafsströndinni. Flugumferftar-
stjórn haföi gefið öllum flug-
mönnum á farþegavélum fyrir-
mæli um að vera tilbúnir aft
lenda.
Bruce Blair, sem fyrrum var
liftsforingi i þeim sveitum, sem
eiga aö senda eldflaugar á loft,
telur „vafalaust” að rúmlega
þúsund langdrægar eldflaugar
hafi verift settar i skotstöftu: þök-
in yfir þeim dregin til hliftar og
tveim sérstökum lyklum sem
hver eldflaugasveit hefur stungið
i stjórnunarbúnaðinn.

Þúsund oddar gægftust upp úr
gryfjum sinum
Bandariska visindaritift
Science telur vist aft hér sé alls
ekki um einstakt tilvik aft ræfta,
og bætir viö i itarlegri umfjöllun
um málift aft hermálaráftuneytiö
muni aö sjálfsögöu jafnan gera
sitt besta til aft ekkert veröi upp-
vist um slik slys.
Heimskerfið
Arift 1971 tók hermálaráöuneyt-
ift baridariska aft byggja upp
tölvukerfi sem spannar allan
hnöttinn og á aö samræma starf-
semi allra hluta hernaftarvélar-
innar. Miljarði dollara var varið
til aft koma á rafeindasambandi
milli 27 helstu stjórnstööva
bandariskra herja. Þetta
„Heimskerfi herstjórnar og eftir-
lits”, einatt skammstafað Wimex
á að taka vift merkjum frá
njósnahnöttum, radarstöövakerf-
um og hlerunarstöftvum og vinna
úr þeim til aft vara bandariskan
herafla viö umsvifalaust. Auk
þess annast kerfiö „bókhald” yfir
útbúnaft, staösetningu og ásig-
komulag allra sveita og farkosta
hersins, til aö strax sé hægt aö fá
heimildir um þaft, hvafta liö er til-
tækast þegar veöur eru válynd —
eins og t.d. i Iran eða Afganistan.
Gallar og ástæður
En þetta ker/i reynist þaft gall-
aft og ofkeyrt, aö háskaleg mistök
af þvi tagi sem nú voru nefnd vofa
yfir. Vmsar ástæöur eru til þess
raktar. Ein er sú, aft helstu tölvur
kerfisins séu frá 1964 og þvi tveim
kynslóftum á eftir þeim sem best-
ar eru. Þvi hafi kerfiö ekki getaft
fylgst meft örri útþenslu hern-
aftarmaskinunnar. Auk þessa er
um það rætt, að skortur á stöftlun
leifti til þess aö einstakir hlutar
kerfisins (sem koma frá mismun-
andi framleiöendum) geti illa
starfaö saman. I þriftja lagi tor-
veldar tortryggni og afbrýftisemi
milli einstakra deilda hersins
upplýsingastreymi t.d. milli flug-
hers og flota. 1 fjórfta lagi hafi
fæstir hershöfftingjar reynslu af
tölvustarfsemi og þýðingu henn-
ar, fylgist ekki meft, og leggi þeim
mun meiri áherslu á að útvega
sér áþreifanlegri striftsleikföng.
Um þessa hluti er eftirfarandi
haft eftir einum af deildarstjór-
um i Pentagon, Gerald P. Dinn-
een:
„Þaö er auövitaft einfaldara að
kljást við tortlmingarkerfi.
Tölvur hafa ekki sama ljóma og
t.d. skriðdrekar, flugvélar og or-
ustuskip”.
Samantekt Spiegels fylgja eng-
ar athugasemdir um slys i vopna-
kerfum annarra rikja. Vift vitum
ekki hvort ástandift er betra efta
verra t.d. hjá Rússum og Frökk-
um — meðan viö biöum eftir
næstu tölvubilun.
áb tók saman.
StaÖur haéstæðm
^ ® n ^ ODnunartími:
stonnnkauua

Opnunartími:
mánudaga — föstudaga kl. 9—18
föstudaga kl. 9—22
laugardaga kl. 9—12