Þjóðviljinn - 26.09.1981, Blaðsíða 3

Helgin 26. — 27. september 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 3
Þorbjarnarson
með vissu að sú mannfélagshug-
sjón sem hann aðhylltist ungur að
árum eigi þar enn einlægan og
ódeigan formælanda.
Kona Eggerts er Guðrún
Rafnsdóttir sem nú hefur staðið
við hliðhans i bliðu og striðu i hátt
á fimmta tug ára. Þeim hjónum
varð tveggja barna auðið og eru
þau nú bæði uppkomin. Og þá er
vist ekki annað eftir en að óska
afmælisbarninu, konu hans og
fjölskyldu til hamingju með dag-
inn með þökk fyrir allt gamalt og
gott.
Asgeir BlöndalMagnússon
Hvilikir eru þeir tímar, sem við
lifum á! Hvilikar eru þær þver-
stæður sem þeir eru hlaðnir!
HviUk eru þau loforð sem þeir
gefa og möguleikar sem þeir
bjóða! — Og hvilikar eru þær hót-
anir um ógnir og skelfingar sem
þeir búa yfir!
Þessar og þvilikar hugsanir
sækja á þann, sem sestniður eftir
langa göngu og litast um, horfir
um öxi, skyggnist fram á veginn
og gáir til veðurs.
Löng er orðin sú ganga sem við,
er fæddumst fyrir eða i upphafi
fyrri heimsstyrjaldar, höfum
gengið. Hefur nokkur kynslóð Is-
lands gengið jafn langa göngu?
Þá á ég ekki við fjölda ára, heldur
skref atburðarásar ef svo mætti
segja. Við höfum lifað tvær
heimsstyrjaldir, skelfilegri að
umfangi en nokkrar fyrri og
horfum nú á óveðursský þeirrar
þriðju hrannast upp. Við höfum
lifað þjóðfélagsbyltingar sem
skóku heiminn, byltingar i tækni
og visindum. Vonir hafa kviknað,
vonir hafa slokknað. Við íslend-
ingarhcíum fagnaifstofnun frjáls
og sjálfstæðs lýðveldis, en einnig
mátt þola, að þjóðin væri niður-
lægð og sjálfri tilveru hennar
stefnt í geigvænlega hættu. Lífs-
kjör okkar og annarra þjóða i
okkarheimshluta hafa batnað svo
að byltingu er likast, — en mikl-
umst ekki, þvi að mikill hluti
mannkyns býr nú við ömurlega
neyð og hungur og æ dapurlegri
framtíðarhorfur.
Það þykir kannski illa við hæfi
að ég sé að breiða úr mér með svo
hástemmdar hugleiðingar og
staðhæfingar i stuttri grein sem
ætlað er að flytja vini minum og
samstarfsmanni. Eggert Þor-
bjarnarsyni, heillaóskir á
sjötugsafmæli hans.
En öll timamót verða með
vissum hætti tilefni til að staldra
við ogskoða stöðumála.Ogþegar
um er að ræða mann, sem lifað
hefur sterkt i sinrri samtið, orkað
á hana og orðið fyrir áorkan
hennar, þá réttlætir það að
skyggnast sé um vitt svið.
Svo að vikið sé að kynnum
okkar Eggertsþá voru þau lengst
af fremur óbein á meðan við
vorum virkir í sósialistahreyfing-
unni. Minn starfsvettvangur var
úti á landi, á Siglufirði og Akur-
eyri, en hans i Reykjavík í aðal-
stöðvum hreyfingarinnar, þar
sem hann var meðal forystu-
mannanna, fyrst i æskulýðshreyf-
ingunni og siðar sem
miðst jórnarmaður og fram-
kvæmdastjóri flokksins. En mér
lærðist sem unglingi heima i
Súðavik að lita upp til hans vegna
þess sem ég vissi um óhvikula
baráttu hans fyrir kjörum
verkafólks á Isafirði og það hefur
markað viðhorf mitt til hans
siðan.
Ég býst við að aðrir, sem þeim
hlutum eru kunnugri, verði til að
rekja nánar starfs- og baráttu-
feril Eggerts, brottvikning hans
frá námi vegna pólitiskra
skoðana og fjölmargt annað sem
á daga hans hefur drifið.
Eina minningu ætla ég þó að
rifja upp. Það var vorið 1941 sem
ég slóst i för með þrem eða
fjórum félögum minum austur að
Litla-Hrauni, en þar sátu inni þeir
Eggertog Hallgrimur Hallgrims-
son til að taka út refsingu fyrir
þann ,,glæp” aðganga fram fyrir
skjöldu i verkfallsbaráttu verka-
manna þá um veturinn. Við
hittum Eggert, en af einhverjum
ástæðum ekki Hallgrim. Þvi er að
visu ekki að neita að i hugum
okkar, sem lesið höfðum frá-
sagnir af baráttu og fórnfýsi bylt-
ingarforingja i ýmsum löndum,
lék viss ljómium nöfn þeirra sem
þola máttu fangelsisvist fyrir
hugsjónir sinar. En ég fann til
þess hve það var nöturlegt að aka
um sólhýrar sveitir á vordegi til
að hitta ungan mann, sem frelsi
sviptur sat innan fangelismúra
vegna baráttu fyrir réttlætínu.
Það er sitt hvað að lesa um hlut-
ina eða horfast i augu við þá i
raunveruleikanum.
Fyrir um 13 árum Var Eggert
svo allt i einu kominn til starfa á
vinnustað minum i Útvegsbank-
anum i Kópavogi og þar höfum
við verið samstarfsmenn siðan.
Er skemmst af að segja, aö
samstarf okkar hefur verið með
ágætum þessi ár. Og þarf ég ekki
að lýsa fyrir þeim sem þekkja
manninn, að störf hans hafa ein-
kennst af samviskusemi og prúð-
mannlegri framkomu við við-
skiptavinina, en samskipti við þá
hafa verið hans aðalverk. Eru
þeir áreiðanlega margir, sem
hugsa hlýtt til hans á þessum
degi, þegar þeir frétta um afmæli
hans.
Ég gat þess i upphafi þessa
greinarkorns að við liföum á við-
sjálum timum og þar gætir e.t.v.
nokkurrar bölsýni. Vist eru það
mér og ég býst við mörgum af
minni kynslóð, vonbrigði eigi litil
hve æskuhugsjónir okkar um
hagsæld, frið og bræðralag i
heiminum öllum eiga sorglega
langt i land með að rætast. En
gleymum þvi ekki aö til eru menn
i flestum löndum sem kosta sér
öllum til, til þess aö snúa þróun-
inni til betri vegar, efla friðar-
sókn meðal þjóða, berjast fyrir
bættri stöðu hinna lítils megandi,
styrkja völd fólksins en draga úr
völdum auðhyggjunnar og
eyðingaraflanna. Og hvi skyldi
þeim ekki takast að ná árangri,
eins og Eggert og félögum hans
tókst á sinu starfssviði að ná
áröngrum sem mörkuðu tima-
mót? Ef bjartsýnin bregst okkur
verður lífið dapurlegt. Þrátt fyrir
allt búa okkar tímar yfir mögu-
leikum, sem gefa tilefni til bjart-
sýni ef þeir verða nýttir. Og hvi
skyldum viö ekki vona að svo geti
orðið ?
Ég óska svo að lokum Eggert
og Guðrúnu og allri fjölskyldu
þeirra blessunar og gæfu á kom-
andi árum.
Asgrimur Albertsson
ROLLING
FALKINN
Suöurlandsbraut 8/ simi 84670
Laugavegi24, simi 18670
Austurveri, simi 33360
Sjötugur
Eggert
Ég var að frétta það á skot-
spónum, að nú um helgina yrði
Eggert Þorbjarnarson sjötugur.
Svona flýgur timinn án þess að
maður taki e.ftir þvi. Mér finnst
raunar ekki langt um liðið siðan
ég sá hann fyrst, friðan pilt og
gjörvulegan, á göngum Mennta-
skólans á Akureyri. En það mun
hafa verið veturinn 1929—30. Og
þessi ungi sveinn hafði komið
véstan af tsafirði — af órólega
eða rauða horninu á tslandi, eins
og Brynleifur Tobiasson nefndi
þann landshluta stundum — og
sest í 2. bekk. Kynni okkar urðu
þó meir utan skólans en innan.
Við höfum báðir gerst félagar i
Félagi ungra jafnaðarmanna á
Akureyri og gegndum þar
nokkrum trúnaðarstörfum auk
þess sem við sóttum saman les-
hring um marxisk fræði.
Þáverandi menntamálaráð-
herra sem og skólayfirvöldum
nyrðra mun li'tt hafa getíst að
þessari starfsemi okkar utan
veggja skólans né að vaxandi rót-
tækni sem tekið var að gæta með
ungu fólki, m.a. i Alþýðuflokkn-
um. Um vorið var Eggerti til-
kynnt að sett yrði reglugerð þar
sem reistaryrðu skorður við póli-
tiskri starfsemi nemenda utan
skólans og yrði hann að undir-
gangast hana ef hann hygði á
áframhaldandi skólasetu næsta
vetur. Eggert mun hafa svarað
þvi til að hann gengist ekki undir
neitt slikt óséð — og átti hann
'ekki afturkvæmt i skólann.
Um sumarið áttum við Eggert
enn samleið, unnum báðir á sölt-
unarstöð sildareinkasölunnar á
Siglufirði, Rauða torginu svo-
nefnda, og vorum auk þess her-
bergisfélagar. Um haustið var á
Siglufirði haldið hið fræga þing
Sambandsungra jafnaöarmanna,
þar sem fulltrúar hægri armsins
urðu í minnihluta og gengu af
fundi, en þeir sem eftir sátu
mörkuðu róttækari stefnu. A
verkalýðsráðstefnunni og Al-
þýðusambandsþinginu i nóvem-
ber sá. dró svo tíl enn meiri tið-
inda, Alþýðuflokkurinn klofnaði
og Kommúnistaflokkur tslands
var stofnaður. I öllu þvi’ starfi
vinstra arms verkalýðshreyf-
ingarinnar, sem tengdist þessum
átökum, tók Eggert mikinn þátt.
Um haustið gerðist hann svo af-
greiðslumaður Verkalýðsblaðs-
ins, sem þá hafði hafið göngu sína
iReykjavik, og starfaði auk þess
að málefnum Æskulýðshreyf-
ingarinnar í Sambandi ungra
kommúnista sem nú hafði verið
stofnað. Sinnti hann þessum
störfum af alkunnri alúð og sam-
viskusemi um nærfellt eins ár
skeið, en hélt þá til Sovétrikjanna
og dvaldi þar um nokkra hrið.
Eftir heimkomuna helgaði
hann sig baráttunni fyrir bættum
hagalþýðunnar og auknum áhrif-
um hennar á öllum sviðum . Hann
var i stjórn Sambands ungra
kommúnista — og siðar sam-
bandsstjórnarmaður og forseti
æskulýðsfylkingarinnar. Hann
var félagi i Verkamannafélaginu
Dagsbrún — og var á striðsár-
unum dæmdur til fangelsisvistar
að kröfu breskra heryfirvalda
ásamt þeim Hallgrimi Hall-
grimssyni, Eðvarð Sigurðssyni og
Ásgeiri Péturssyniisambandi við
dreifibréfsmálið svonefnda og
voru þeir félagar sendir til
geymslu austur á Litla-Hraun.
Eggert varum skeið starfsmaður
hjá Verkamannafélaginu Dags-
brún — og svo siðar og alllengi
hjá Sósialistaflokknum og rækti
þau störf sem önnur af hinni
mestu alúð. Þeim sem kynntust
Eggerti Þorbjarnarsyni er vísast
flestum rikust i huga einlægni
hans og eldmóður, er hreif fólk
ósjálfrátt með sér, sem og ósér-
plægni hans, samvinnulipurð og
ósérhlifni að hverju sem hann
gekk, en hann var lika og er hinn
ágætasti starfsmaður, natinn,
verkhygginn og áhugasamur.
Eggert hefur á sfðari árum
gefið sig minna að stjórnmálum
en áður fyrr ,kannski ekki fellt sig
við ýmislegtsem þar hefur veriö
efst á baugi. Hitt þykist ég vita