Þjóðviljinn - 26.09.1981, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 26. — 27. september 1981
UOBVIUINN
Málgagn sósfalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
ótgefandi: Otgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
ólafsson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóltir
Umsjónarmaður sunnudagsblaös: Guöjón Kriöriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaðamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Ástgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.Jón Guöni Kristjánsson.
Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ctlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Björn Br. Björnsson .
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Unnur Kristjánsdóttir
Skrifstofa: GuörUn Guðvaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Siguröardóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
Ctkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf..
rrtstjórnararein________________________
Hér þarf kjarabætur
• Nú í vikunni var haldin í Reykjavík formannaráð-
stefna Bandalags starf smanna ríkis og bæja. Á þessari
ráðstefnu var lagt á ráðin um kröfugerð BSRB í kom-
andi kjarasamningum og samþykkt kjaramálaályktun.
• í þeirri ályktun er m.a. lögð áhersla á nauðsyn
launahækkana i því skyni að tryggja opinberum starfs-
mönnum þann kaupmátt, sem þeir hafa áður haft best-
an. Ekki er nema bæði sjálfsagt og eðlilegt að félags-
menn BSRB setji sér þetta markmið, hvort sem nú tekst
að ná því í f yrsta áf anga.
• Kjarasamningarnir þurfa að tryggja: l fyrsta lagi
nokkra hækkun kaupmáttar almennra launa strax og
eldri samningar renna út. l öðru lagi vaxandi kaupmátt á
samningstímanum. í þriðja lagi örugga verðtryggingu
launa. í f jórða lagi vaxandi launajöfnuð. I fimmta lagi
tækifæri til að þoka verðbólgunni áfram niður á við. í
sjötta lagi félagslegar úrbætur af ýmsutagi.
• Það er f róðlegt að virða fyrir sér kjaraþróunina hjá
opinberum starfsmönnum. í Fréttabréfi Kjararann-
sóknarnefndar frá ágústmánuði s.l. er að f inna töluraðir
um þróun kaupmáttar á síðustu tíu árum bæði hjá opin-
berum starfsmönnum og ýmsum öðrum starf sstéttum.
• Samkvæmt þeim upplýsingum sem þar koma fram
varð kaupmáttur kauptaxta opinberra starfsmanna
hæstur í desember 1977, rétt eftir undirritun kjarasamn-
inganna, sem þá voru gerðir í lok október.
• Samkvæmt sömu upplýsingum var kaupmáttur
kauptaxta opinberra starfsmanna nú í júlímánuði á
þessu ári 15% hærri en hann var í mai 1977, en hins vegar
nær 17% lægri en hann var í desember árið 1977.
• Þetta sýnir tvennt. Annars vegar það, hvílík um-
skipti urðu í kjörum opinberra starfsmanna með kjara-
samningunum haustið 1977, og hins vegar það hversu
varasamt þaðer við samanburð á kaupmætti að miða við
kaupmátt einstakra mánaða en líta ekki yfir lengra
úr aimanakinu
ntiUd
*gur
SePtemh
Vaðstígvél
þessa braut get ég svo sem
gengiö hana lengra og „veitt
þér aörar nauösynlegar upplýs-
ingar” svona i lokin.
A dögunum hitti ég ágætan
mann Ur vinveitingaeftirlitinu.
Hann hefur þann starfa á
kvöldin og nóttunni aö feröast á
milli vinveitingahúsa og félags-
heimila ýmiskonar i borginni og
sjá til aö réttum lögum sé fylgt
viö vinsöluna. Meöal annars
litur hann á leyfi viökomandi
hUsa og samkundna til þess aö
fylgjast meðs hvort keisáranum
hafi ekki veriö goldiö þaö sem
hans er. Hann er starfsmaður
dómsmálaráöuneytisins og lög-
reglustjórans i Reykjavik.
Næst gerist þaö aö þessi ágæti
maöur fer að segja mér i
óspuröum fréttum aö ef Rang-
æingafélagið, Baröstrendinga-
félagið eða bræörafélag safn-
aöarins ætli aö halda skemmtun
og veita sinum mönnum áfengi
þurfi þau ieyfi frá ráðuneyti eöa
lögreglustjóra og aö þvi fengnu
aö greiöa nokkuö fyrir i rikis-
sjóö.
Og svo komu „aðrar nauösyn-
legar upplýsingar”.
tímabil.
Kvöld eftir kvöld hafði hann
• Sé hins vegar litið á kaupmáttarstigið yf ir heilt ár,
þá kemur í Ijós, að kaupmáttur kauptaxta hjá opinberum
starfsmönnum hefur verið mestur á árinu 1974 og næst
mestur á árinu 1978. Kjararannsóknarnef nd telur að í ár
verði kaupmáttur kauptaxta opinberra starf smanna yf ir
árið í heild, liðlega 13% lakari en hann var árið 1974 og
um 11 % lakari en hann var árið 1978. Því má svo bæta við
að hins vegar er kaupmáttur kauptaxta opinberra
starfsmanna talinn verða rösklega 17% meiri nú \ ár,
heldur en hann var á árinu 1976, þegar hann fór neðst á
síðasta áratug.
• Fróðlegt er að bera saman þróun kaupmáttar hjá
opinberum starfsmönnum annars vegar og hjá verka-
mönnum hinsvegar.
• Samkvæmt upplýsingum Kjararannsóknarnefndar
hef ur kaupmátturinn fallið nokkru meira hjá opinberum
starfsmönnum heldur en hjá verkamönnum. Þannig er
talið að kaupmáttur kauptaxta verkamanna á árinu 1981
verði án áhrifa nýrra kjarasamninga 5—6% lakari en
hann var 1978 og 4—5% lakari en hann var 1974, en hins
vegar 10—11% betri en hann var 1976.
• Þannig hafa sveiflurnar í þróun kaupmáttar
kauptaxtanna orðið um helmingi minni hjá verkamönn-
um heldur en hjá opinberum starfsmönnum.
• Hér hefur eingöngu verið litið á þróun kaupmáttar
kauptaxtanna, en töluvert önnur útkoma kemur í Ijós, ef
spurt er um þróun kaupmáttar ráðstöfunarteknanna,
það er þeirra tekna sem menn halda eftir, þegar allir
skattar hafa verið greiddir.
• í þeim efnum höfum við ekki við höndina sundur-
liðun milli opinberra starfsmanna annars vegar og
verkamanna eða annarra hins vegar. Hitt liggur fyrir að
samkvæmt upplýsingum Þjóðhagsstofnunar þá er kaup-
máttur ráðstöf unartekna á hvern mann í landinu talinn
hafa orðið mestur á árinu 1979 og aðeins 3% minni nú í ár
heldur en þá var.
• Allt eru þetta tölur sem skipta máli við gerð komandi
kjarasamninga, en mestu skiptir þó að þær launahækk-
anir sem um semst verði tryggðar með aukinni þjóðar-
framleiðslu svo og með jafnari eigna- og tekjuskiptingu.
Fleiri krónur en að sama skapi verðminni koma launa-
fólki að engum notum. k.
Ég er óreglumaöur á al-
manök. Dagbókin sem ég notast
viö er frá árinu 1979 og þvi ekki
aö marka neinar timasetningar
i henni. Hins vegar er vixil-
almanakiö i fullkomnum takti
viö timann.
En þaö er hitt almanakiö sem
dugir i dag. Og þaö er eins gott
aö þU vitir þaö, þU Guöjón Friö-
riksson að þar er allt i óreiöu.
Hérna stendur til dæmis á ein-
um staö: Vaöstigvél. Og ekkert
annaö. Hvurn fjárann merkja
þá vaðstigvél i almanaki?
JU, þetta er ákaflega einfalt,
Guðjón minn.
Ef við værum enn þá meö
krónurnar frá i fyrra á milli
handanna þá þyrftum viö aö
borga 90 krónur fyrir eldspýtu-
stokk og 200 krónur fyrir lakk-
risrör. Og þaö sem meira er:
30.000 krónur fyrir vaöstig-
vél! Svört gUmistigvél meö
hvitri þverrák. ÞrjátiuþUsund!
Og svo bölvaöi maöur félaga
Ragnari þegar Brenniviniö fór i
tólf og tvö á sinum tima. t hljóöi
aö visu. Svona var maöur nU
tryggur flokksmaöur þá.
Af þessu séröu aö þaö er gagn
I almanakinu minu þó aö þaö sé
óreiöa á þvi og riflega tveggja
ára timaskekkja. Þaö minnir
mig nefnilega á. Til dæmis á
þaö, aö i málgagninu hefur allt
of litið verið gert Ur þvi hvernig
krónuskiptin voru nýtt til hins
ýtrasta af islenskum iönaöi,
frjálsri verslun og StS-sjálfum.
Og, ... og Verölagseftirlitiö. Já,
hvaö meö þaö? Hefur þaö
kannski ekki hugmynd um aö
varla er hægt aö fá vaöstigvél
undir þrjátiuþUsund gömlum...
og svo er ég allt I einu farinn aö
hugsa um merkingu orðsins
verðlagseftirlit. Og siöan merk-
ingar orða yfirieitt. Er ekki
verölagseftirlit oröiö úreltrar
merkingar eöa amk. Utflattrar.
Eins og stigiö hafi veriö ofaná
þaö á þrjátiuþúsund króna stig-
vélum?
Og i framhaldi af þvi.
t auglýsingu i Málgagninu I
siöustu viku er sagt frá þvi aö
stjórn Kjarvalsstaða bjóöi lista-
manni, ,,sem að ööru jöfnu”,
uppfylli ákveöin skilyröi, starfs-
laun i allt aö 12 mánuöi til aö
stunda Iist sina. Siðan segir orö-
rétt:
,,Þaö skilyröi er sett, aö lista-
maöurinn gegni ekki fastlaun-
uöu starfi meöan hann nýtur
starfslauna”.
Ulfar
Þormóðsso
skrifar
Ég segi þér alveg eins og er aö
mér finnst engu likara en þessi
málsgrein sé hugsuö i gegn um
gúmistigvél. Ég fæ ekki betur
séö en ætlunin sé aö veita engin
starfslaun þegar allt kemur til
alls. Eöa hvernig á aö vera hægt
aö greiöa manni föst laun i allt
að 12 mánuöi fyrir aö starfa aö
list sinni ef þaö er sett aö skil-
yrði aö sá hinn sami gegni ekki
fastlaunuöu starfi” meðan hann
nýtur starfslauna?”
Siöan koma þessar yndislegu
setningar: Aö loknu starfi (sem
ekki má vinna samkvæmt skil-
yröi) skal listamaðurinn gera
grein fyrir starfi sinu...” „t um-
sókn skal gerð grein fyrir viö-
fangsefni þvi sem umsækjandi
hyggst vinna og veittar aðrar
nauösynlegar upplýsingar”.
Ég segi nU bara eins og félag-
inn haföi á oröi jafnan þegar
hann skildi ekki hvert stefndi i
einu eöa öðru og enginn botn i
augsýn: „Er þetta ekki dásam-
leg sönnun fyrir framhaldslifi? ”
Og Ur þvi aö vaöstigvélin i
almanakinu hafa leitt mig Ut á
og samstarfsmenn hans i vin-
veitingaeftirlitinu séö hressi-
lega drukkna menn liöa Ut Ur
frimUrarahöllinni viö SkUla-
götu. Og frimúrarnir hafa aldrei
sótt um vinveitingaleyfi. Þar af
leiöandi aldrei fengið þaö. Þvi
siöur greitt I ríkiskassann.
Þetta er bessaleyfi sem þeir
hafa tekiö sér borgarstjórinn,
tilvonandi biskup, rannsóknar-
lögreglustjóri rikisins og forseti
hæstaréttar. Og þeir hafa svo
sem rætt þetta i vinveitinga-
eftirlitinu. Þeir hafa spurt sina
yfirboðara. Bæöi niöri á lög-
reglustöö og uppi I ráðuneyti.
En þaö eru engin svör til. Nema
þá axlayppingar þvi það kærir
enginn: hvorki starfsmenn vin-
veitingaeftirlitsins, né lögreglu-
þjónar á næturvakt, hvorki for-
seti Hæstaréttar né rannsóknar-
lögreglustjóri rikisins. Og
heldur ekki allir hinir utan reglu
eöa innan. Þess vegna er ekkert
gert i málinu fyrr en nU Guðjón
minn.
Þvi þetta er ákæra.
Og blaðiö sendum viö sérstak-
lega til dómsmálaráöherra og
lögreglustjórans i Rvik og
sjáum svo hvaö setur.
Kannski þeir feli bróöur rann-
sóknárlögreglustjóra aö kanna
máliö. Þaö væri þá lafhægt fyrir
hann aö láta tæma vinkjallar-
ann i frimUrarahöllinni áöur en
hann gerir innrás með bræörum
sinum Ur rannsóknarlögregl-
unni. Og þar meö yröum viö ó
merkilegir slúöurberar. Ef
þessar „nauðsynlegu upplýs-
ingar” yröu hins vegar sann-
reyndaraf öörum fyndist þarna
ný tekjulind fyrir félaga Ragnar
og rikissjóö.
Þá fyndist mér lika aö Ragnar
ætti aö nota sektarféö samsafn-
að á riflega 60 ára tima — til aö
greiöa niður vaöstigvél. Svona i
heiöurskyni viö almanakiö mitt.
Og vegna sibreytileika máls-
ins gætu slik niöurgreidd vaö-
stigvél heitiö bræörabullur.
— úþ