Þjóðviljinn - 20.02.1982, Blaðsíða 6

6 StÐA — 1>JÓÐVILJ1NN Heigin 20, — 21. febrúar 1982.

Fréttastjóri: Alfheiöur Ingadóttir.
Umsjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Magnús H. Gislason, óskar
Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson.
iþrótta- og skákfréttamaður: Helgi Ólafsson.
útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir-Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Ragnars, Sigriöur Hanna Sigurbjörns-
dóttir.
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ólafsson.
ritstjórnararcin_________________________
Ófeigur í Sköröum
• í dag, þann 20. febrúar, eru rétt hundraö ár liðin
frá stofnun Kaupfélags Þingeyinga, sem er elsta
starfandi kaupfélag hér á landi.
• Þjóðviljinn flytur samvinnuhreyfingunni árnaðar-
óskir á þessum tímamótum.
• Á þeim hundrað árum sem liðin eru frá stofnun
Kaupfélags Þingeyinga hafa tvær félagsmálahreyf-
ingar átt drýgstan þátt í allri jákvæðri framvindu
þjóðmála á (slandi, — samvinnuhreyf ingin og verka-
lýðshreyfingin. Báðar eru þær sprottnar af einni og
sömu rót og þá hefur best til tekist þegar auðnast
hefur að sameina afl beggja þessara voldugu félags-
málahreyf inga til átaka.
0 Fyrir 100 árum var ekki mikið um félagsskap eða
samtök af nokkru tagi í okkar íslenska bændaþjóð-
félagi. Tilraunir höfðu þó verið gerðar hér og þar um
verslunarsamtök, en jafnan runnið f Ijótlega út í sand-
inn. Menn voru því vanastir að hokra hver í sínu horni
og töldu sig eiga flest undir náð konungs og kaup-
manna. Aðeins fáir leiddu hugann að því að með
öflugum samtökum alþýðu væri unnt að heimta sinn
rétt, breyta öllum lífsskilyrðum, hef ja fólk úr örbirgð
og réttleysi.
• Þegar Kaupfélag Þingeyinga var stofnað fyrir
öld síðan, þá var ekkert verkalýðsfélag starfandi á
(slandi og enginn stjórnmálaflokkur í nútímamerk-
ingu þess orðs.
• Þeir þingeysku bændur sem beittu sér fyrir stof n-
un kaupfélags í lok þorra á þeim harða vetri 1882 voru
uppreisnarmenn. Þessir uppreisnarmenn trúðu á
mátt samtaka alþýðu, enda þótt heita mætti að engin
alþýðusamtök væru þá til í landinu.
DJÚÐVIUINN
Skrifstofa: Guörún Guðvaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
llúsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Bárðardóttir.
fnnheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siðumúla 6,
Keykjavik, simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
úr almanakinu
Sósialistar á íslandi hafa um
áratuga skeið staðiö fyrir öfl-
ugri blaðaútgáfu og þar hafa
mörg stórvirkin verið unnin i
baráttunni við fjandsamlegt
þjóðfélagskerfi. Forvigismönn-
um hreyfingarinnar var
snemma ljóst að án pennans að
vopni yrði sigur aldrei unninn á
óréttlætinu, eymdinni og fá-
fræðinni.
Eins og oft vili veröa i braut-
ryðjendastaríi var þetta hug-
sjónastarf þar sem ekki var
spurt um verkalaun að loknum
vinnudegi. Menn sátu við skrift-
ir i loftlausum, dimmum
skúmaskotum og brýndu til bar-
áttu gegn höfuðfjandanum,
sjálfu auðvaldinu og fylgifisk-
um þess. Þá var ekki til siðs að
kvarta um öryggi eða hollustu-
hætti á vinnustaðnum og þessir
baráttuglöðu hugsjónamenn só-
sialismans voru ekki ýkja stétt-
visir þegar „samið” var um
þeirra eigin kjör. Saltið i graut-
inn var nóg fyrir þá og kannski
ofurlitið meira. Og útkoma
blaðs eins og Þjóöviljans fyrstu
árin var daglegt kraftaverk, og
raunar hefur það löngum verið
hagfræðilegt undrunarefni
hvernig tókst að koma blaðinu
út. Ekki að furða þótt þeim sem
trúa á mátt Mammons hafi á
stundum dottið rúblugull frá
Kreml i hug.
Nú eru breyttir timar. Þjóðfé-
lagiðhefur tæknivæðst, lifskjör-
in hafa batnað og möguleikar
okkar til að reka áróður hafa
gjörbreyst til batnaðar, auðvit-
að fyrst og íremst vegna þrot-
r
!
tm ****'*
ttf
d JHw ist :** mí
a> A***** **
BARÁTTU I>A<» li R V
1. MAI
iUSTURLAND
éuflkomin pértnoko
oo MMM
Mér Kwhttm:
U«fv»Rl»|*r atvÍR*»|itrf«r
é DjápavMí jyMMi
• ( þeim skilningi voru þeir ekki aðeins brautryðj-
endur samvinnuhreyfingarinnar, heldur einnig
verkalýðshreyfingarinnar og þeirra stjórnmálasam-
taka, sem byggja stefnuskrá sína á kröf unni um jafn-
rétti, samhjálp og samvinnu.
• Þeir Benedikt á Auðnum, Jakob Hálfdánarson og
félagar höfðu ekki látið baslið smækka sig. Þótt efnin
væru nánast engin létu þeir ekki hjá líða að halda
erlend tímarit þar sem lesa mátti um félagsmála-
hræringar og rísandi alþýðusamtök í nálægum
löndum. Blöðin létu þeir ganga á milli bæja og gáfu
sjálfir út handskrifað blað á vegum leynifélagsins
Öfeigur í Skörðum. Þeir þekktu sinn vitjunartíma og
vissu að nú var lag, að nýir tímar fóru í hönd Ifka hér.
Þess vegna risu þeir upp þótt hart væri í ári og héldu
til f undar að Þverá í Laxárdal til að stof na samtök. Þá
var gott að heita Óf eigur og vera ódeigur.
• Þegar menn riðu heim frá fundinum á Þverá
höfðu nýjar vonir kviknað, alþýðusamtök voru orðin
til, sá fyrsti vísir sem lifði af.
• Saga samvinnuhreyf ingarinnar á (slandi í heila öld
verður ekki rakin hér, sá þáttur skipar nú veglegan
sess í (slandssögunni. Hlutur samvinnuhreyfingar-
innar í viðskiptum og atvinnustarfsemi er orðinn ærið
stór. Mörg gæfuspor hafa verið stigin, en stundum
hef ur mönnum líka skrikað f ótur svo sem verða vill á
langri leið.
• Þjóðviljinn hef ur stundum talið ástæðu til að deila
hart á einstakar ákvarðanir f orystumanna samvinnu-
hreyfingarinnar og auðvitað greinir menn nokkuð á
um það hvernig haga beri starfseminni í okkar
nútímaþjóðfélagi.
• Hitt er þó miklu fleira, sem það sameinar. -
• Benedikt á Auðnum hafði ekki aðeins hug á að
tryggja mönnum réttlæti í viðskiptum, hann vildi líka
gjarnan láta þá hafa nokkuð gott að lesa og byggja
fólk upp sem baráttumenn fyrir réttlátara þjóðfélagi
og mannlegri veröld.
• Andstæðurnar milli sérhagsmunahyggju og sam-
vinnuhugsjónar voru skarpar fyrir 100 árum. Þær
andstæður hafa ekki dofnað og móta stjórnmálabar-
áttuna nú sem fyrr. Innan samvinnuhreyfingar og
verkalýðshreyfingar villast menn stundum af leið,
en kall frumherjanna hljómar sterkt á hverri tíð og
beinir mörgum á rétta braut.
• Heill Kaupfélagi Þingeyinga!
• Heill samvinnu og samhjálp allrar alþýðu! k.
Eflum áróðurinn!
lausrar baráttu irumkvöðlanna
fyrir þeim markmiðum. i dag
geía sósialistar út Þjóðviljann
af myndarskap allnokkrum þótt
okkur aðstandendum hans finn-
ist að betur megi ef duga skal.
Blaðið er starfrækt i eigin hús-
næði, en aðeins höfuðíjandinn
sjálfur, Morgunblaðið, getur
státað af slikri búmennsku.
F'ramundan eru og stórkostleg-
ar fjáríestingar i nýjum tækjum
og allan þann hlut ætla stuðn-
ingsmenn blaðsins sér, enda
þótt hagfræðispekúlantar sumir
hverjir föndri við vasatölvurnar
sinar og segi: þetta er ekki
hægt.
Áhrif Þjóöviljans eru auðvit-
að mikil og satt best að segja
væri öll þjóðmálaumræða með
ákaflegaeinkennilegum hættief
Þjóðviljans nyti ekki viö. En
hann á i gifurlegri samkeppni
við borgarapressuna, gula og
bláa.og það er deginum ijósara
að þar er daglega neytt afls-
munar. Þess vegna verða só-
sialistar og aðrir þeir, sem berj-
ast íyrir bættu þjóðfélagi, að
finna nýjar leiðir i áróðurstækni
allri, leiðir sem auka möguleika
okkar á samfelldum áróðri frá
okkar hendi.
Aiþýðubandalagið gefur út
allnokkur landsmálablöð, sem
þó hafa ekkert samband sin á
miili. Þarna þarf að verða
breyting á. Reynslan sýnir aö
þar sem stöðug útgáfa er fyrir
hendi, virðist litið vandamál að
tryggja auglýsingar og sölu, til
að f jármagna útgáfuna. í Kópa-
vogi hafa sósialistar gefið út
myndarlegt blað i áratugi og er
útgáfa þess nú miðuö við mán-
aðarlega tiðni. Blað okkar Aust
urland hefur fyrir iöngu tryggt
sér sess sem ómissandi liður i
frétta- og upplýsingamiðlun á
Austfjöröum. Hafnfirðingar
hafa um nokkurra ára skeið gef-
ið út Vegamót og undanfarin
misseri hafa Akurnesingar
staðið fyrir myndarlegri útgáfu.
Fallið merki okkar á Norður-
gefum út
fleiri blöð
landi hefur nú verið endurreist
og er ekki að efa að Noröurland-
ið hefur alla möguleika á að
vinna sig upp i sterka áróðurs-
stöðu á ný. Auk þessara blaða
og annarra eru svo gefin út
fjöldamörg blöð siðustu mánuði
fyrir kosningar út um land allt,
en sú útgáfa hefur einmitt verið
öllu pólitisku starfi þar mikil
lyftistöng.
Valþór
Hlöðversson
skrifar
Útgáfu- og áróðursmál flokks-
ins þarf að taka til gagngerðrar
endurskoðunar þar sem miðaö
er að meiri samþættingu allra
þessara krafta. Flokkurinn þarf
að standa íyrir blaöamennsku-
námskeiöum öðru hvoru,
ílokksskrif stoiurnar þurfa að
þjónusta þá sem fyrir útgáfunni
standa, við eigum að svo miklu
leyti sem þvi verður við komið
að standa saman að söfnun aug-
lýsinga, prentun, úrvinnslu ijós-
mynda o.fl. Siðast en ekki sist
þarf að samstilla áróðurinn
þannig að útgáfan skili sem
bestum árangri.
Erlendis, t.d. á Norðurlönd-
unum, er algengt aö landsmála-
hreyfingar sósialista reki net
blaða, timarita, bæklinga og
bóka um landið allt. Þaö er ekki
minnsti vafi á þvi að hér þarf að
koma sliku áróðursneti yfir. Til
þess höfum við ónýtta mögu-
leika og enda þótt Þjóðviljinn
komi áfram til með að gegna lyk
ilhlutverki i allri okkar þjóð-
málaumræöu, er þess ekki að
vænta að hann geti sinnt upplýs-
inga- og áróðursskyldu um t.d.
sveitastjórnarmál einstakra
byggðarlaga. Þjóðviljinn sinnir
umræðunni um málefni Reykja-
vikurborgar og það er auövitað
ekkert vafamál að einmitt þess
vegna hafa sósialistar svo
sterka stöðu i höfuðborginni og
raun ber vitni.
Það hefur stundum veriö haft
á orði um vinstri menn að þeir
séu svolitið seinir til að átta sig
á málefnum sem flokkast geti
undir bisness. Það má sjálfsagt
segja um þessar hugmyndir að
af þeim sé kaupsýslukeimur þvi
þær snúast einmitt um þá stað-
reynd að með tilkomu nýrrar og
ódýrari tækni, hafa möguleikar
fyrir öflugri útgáfu stóraukist.
Og það eru ekki bara vinstri
menn i þrengsta skilningi sem
hér þurfa að hugsa sinn gang.
Herstöðvaandstæðingar eru i
svipuðum áróðursstellingum og
á timum kalda striðsins. Einn
og einn Dagfari hefur þvi miður
ekkert gildi gegn hermangs-
pressunni. Vikuleg útgáfa Dag-
fara ellegar annars málgagns
nýrrar friðar- og andspyrnu-
hreyfingar gegn her i landi er
orðin. raunhæfur möguleiki.
Það er löngu kominn timi fyrir
menn að átta sig á þvi.
Blómaöld videós og gervi-
hnatta er vissulega að renna
upp og ekkert nema gott um það
að segja. En hvaða miðla sem
menn kjósa að nota, er alveg
ljóst að sósialistar i þessulandi
verða að vera með i þeirri stór-
auknu áróðursstarfsemi sem nú
fer i hönd. Geri þeir það ekki
þarf ekki að spyrja að leikslok-