Þjóðviljinn - 19.06.1982, Blaðsíða 3

heigin Í9.-2<h jdni 1982 þjóÐVILJINN
ó
Rajatabla í Reykjavík:
i*'33iKO
t oröabókinni minni stendur aö
oröatiltækiö a rajatabia þýöi ,,af
fremsta megni, hvað sem það
kostar, til hins ýtrasta”. Leik-
hópur sem ber þetta nafn hlýtur
aö keppa fast aö ákveönu marki,
honum hlýtur aö liggja mikiö á
hjarta. Enda var ekki langt liðiö á
fyrstu sýningu hópsins i Þjóöleik-
húsinu 11. júni s.l. þegar i Ijós
kom að hér var á ferðinni fólk
með áhrifamikinn boöskap og
haföi alla buröi til aö koma hon-
um á framfæri, jafnvel þótt
áhorfendur skildu fæstir orö af
þvi sem sagt var á sviðinu.
Sýningar hópsins á Bólivar og
Forseta lýöveldisins eru ólikar
um margt og sýna fjölhæfni hans,
en eiga þó það sameiginlegt að
fjalla á óvæginn hátt um þjóð-
félagsástand i Suður-Ameriku.
Þetta er pólitiskt leikhús af bestu
gerð, vandað og listrænt og laust
við klisjur og slagorðaflaum.
1 Bólivar er goðsögnin um
frelsishetjuna Simon Bólivar tek-
inn til endurskoðunar. Bólivar
fæddist i Caracas árið 1783, sonur
vellauðugs landeiganda, og var
alinn upp i frönskum byltingar-
anda af fremstu uppeldisfröm-
uðum Suður-Ameriku. Hann var
ljóngáfaður, snjall herforingi og
nefndurFrelsarinn — Libertador.
Hann frelsaði stóran hluta Suður-
Ameriku undan Spánverjurn,
kom á fót rikinu Stór-Kólumbiu
sem átti að verða einskonar sam-
bandsriki og visir að sameinaðri
Suður-Ameriku. En það tókst ekki
að halda þessu viðlenda riki sam-
an, nokkrir liðsforingjar Bólivars
risu upp gegn honum, hann
flæmdist i útlegð og dó bitur og
vonsvikinn 47 ára að aldri, árið
1830.
Rajatabla-hópurinn hefur
ekkert á móti Simoni Bólivar,
öðru nær. Það sem deilt er á i
leikritinu er misnotkun sú á goð-
sögninni um Bólivar, sem lengi
hefur tiðkast i rikjum álfunnar.
örgustu harðstjórar eigna sér
hann, taia fjálglega um hann á
þjóðhátiðum og reisa honum
styttur i hverri borg. Þeir hinir
sömu bregðast þó ókvæöa við i
Óttinn og eymdin
hvert sinn sem einhver raunveru-
legur arftaki BóliVars kemst á
dagskrá. Fögur orð um frelsið
eiga að fela kúgun og ófrelsi.
Sagan og nútíminn
Sagan af Simoni Bólivar er sett
i ramma sem um margt hlýtur að
minna á Marat-Sade eftir Peter
Weiss. Leikurinn gerist i fanga-
búðum, þar sem pólitiskir fangar
eru að æfa leikrit um frelsishetj-
una fyrir þjóðhátiðardaginn.
Fangarnir eru krúnurakaðir og
bera ekki nöfn heldur númer, og
óttinn sem þeir búa stöðugt við
minnir á ótta og öryggisleysi
sjúklinganna i Marat-Sade. Einn
fanganna er skáld og hefur samið
textann sem æfður er. Fanga-
verðirnir sjá þó um að strika burt
þær setningar sem snerta sann-
leikannum Bólivar og frelsishug-
myndir hans.
Blikkiðjan
Asgaröi 7, Garðabæ
Önnumst þakrennusmíöi og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmiöi.
Gerum föst verðtilboð
SÍMI53468
Eskifj arðarb ær
auglýsir lausa stöðu forstöðumanns dag-
heimilis Eskifjarðar, frá og með 1. ágúst
1982 — 1. ágúst 1983. Umsóknum skal skila
á bæjarskrifstofuna fyrir 25. júni n.k.
Bæjarstjóri
Aulýsing um
löggildingu á vogum
Athygli skal vakin á þvi að óheimilt er
að nota vogir við verzlun og önnur við-
skipti, án þess að þær hafi hlotið lög-
gildingu af Löggiidingarstofunni.
Sama gildir um fiskverkunarstöðvar og
iðnað, þar sem vogir eru notaðar i þess-
um tilgangi.
Löggildingarstofa rikisins,
12. júni 1982.
ísuðri
En Bóllvarer engin stæling á
Marat-Sade, fjarri fer þvi.
Ramminn sem höfundurinn, Jose
Antonio Rial, setur verkinu á
fullan rétt á sér og gegnir þvi
hlutverki að tengja söguna við
nútimann og sýna hvernig frelsis-
hugmyndir eru troðnar i svaðið,
læstar i fangabúðum, einnig á
okkar timum.
Bólivar er flókin og marg-
slungin sýning, bæði tæknilega og
hugmyndalega. Tónlist Juan
CarlosNunez er mjög áhrifamikil
og sterk og á ekki litinn þátt i að
magna upp spennu sem aldrei
dettur niður — þaö er reyndar
aðdáunarvert einkenni á báðum
sýningunum hversu frækilega
tekst að halda dampi allan tim-
ann. Leikhljóðum er beitt af mik-
illi kúnst og veröur úr öllu saman
nútimaleg og áhrifasterk sin-
fónia.
Um leikarana verður ekki
annað sagt hér en að þeir stóðu
sig mjög vel og sýndu frábæran
samleik, auk þess sem likamleg
þjálfun þeirra kom að góðum
notum. Minnisstæðust eru mér
þau Roberto Moll og Pilar Rom-
ero i hlutverkum Bólivars og
Manuelu Saenz, konunnar sem
hann elskaði meira en aðrar
konur og gerði að höfuðsmanni i
her sinum, og segir sagan að hún
hafi ekki verið neinn eftirbátur
hraustustu hermanna hans.
Eymdin og óttinn
Roberto Moll leikur lika eitt
stærsta hlutverkið i Forseta
lýðveldisins, Cara de Angel
(Engilsandlit). Þetta eru gjörólik
hlutverk og var skemmtilegt að
sjá sama leikarann túlka annars-
vegar hetjuna Bólivar og hins-
vegar gjörspilltan trúnaðarmann
forsetans, sem er „fagur og illur
einsog Satan sjálfur”.
Forseti lýðveldisins fannst mér
jafnvelenn áhrifameiri sýning en
Bólivar. Viðfangsefni hennar er
manni vissulega hugstæðara,
eftir áralöng kynni af skáldsögu
Miguel Angel Asturias i þýðingu
Hannesar Sigfússonar. Einnig
fannst mér leikhópurinn orðinn
hagvanur á sviði Þjóðleikhússins
á þessari fjóröu og siðustu
sýningu, og dáðist óspart að hnit-
miöuðum og öruggum hreyf-
ingum leikaranna, sem undir
handleiðslu Carlos Gimenez virt-
ust'aldrei stiga eitt skref án þess
að það væri þaulhugsað og æft.
Leikritið er sagt vera frjálsleg
útfærsla á efni skáldsögunnar, en
mér sýndist það fylgja sögunni
allvel og vera nokkuð nákvæm
túlkuná henni. Umfram allt þótti
mér sýningin nálgast furðuvel
það andrúmsloft botnlausrar
skelfingar sem rikir i skáld-
sögunni. En vissulega er munur á
þessu tvennu, sögunni og sýning-
unni. Betlararnir i Fordyri Herr-
ans eru t.d. orðnir að þjónustu
fólkiForsetans Mikla.og fer vel á
þvi. Þannig fær eymdin ekki eins
myndræna og leikræna meðferð á
sviðinu, og engin hætta er á að
tötrar betlaranna verði óperettu-
legir einsog oft vill verða i leik-
húsum.
Eymdin og óttinn eru þó ræki-
lega gefin til kynna, enginn er
öruggur i landi þar sem harð-
stjóri með ofsóknarbrjálæði situr
aleinn að völdum. Slikt ástand
kallar lika á spillingu af öllu tagi.
Forseti lýðveldisins fjallar um
ástand sem þvi miður er enn dag-
legur veruleiki miljóna manna i
Rómönsku Ameriku.
Opinská gagnrýni
Venezuela er eitt fárra landa i
Rómönsku Ameriku þar sem ein-
hverskonar lýðræði rikir nú um
stundir, þött þjóðin hafi fengið
sinn skerf af einræðisstjórnum
gegnum tiðina, og þetta tiltölu-
lega meinlausa stjórnarfar virð-
ist gera það að verkum að leikhús
einsog Rajatabla fær að þrifast
óáreitt. Gagnrýnin sem fram
kemur i þessum tveimur sýning-
um er merkilega opinská, ekki
falin bakvið torræð tákn og
myrkar meiningar einsog verða
vill i þeim löndum þar sem tján-
ingarfrelsið er af skornum
skammti. Ef til vill hafa yfirvöld i
Venezuela skilið að það getur
verið gott til afspurnar að leyfa
mörgum blómum að blómstra, og
jafnframt að ekki þurfi að hafa
svo miklar áhyggjur af áhrifum
þessa leikhúss á þá sem allt eiga
að vinna og engu að tapa. Varla
streyma þeir á sýningar Raja-
tabla fátæklingarnir úr pappa-
kassakofunum i hliðunum um-
hverfis Caracas, og þótt þeir'
kæmust á sýningu er ekki við þvi
að búast að þeir hafi forsendur til
að meðtaka þann róttæka boð-
skap sem þar er fram reiddur.
Stéttaskipting og menningarlegt
misrétti sjá fyrir þvi.
Nei, ætli það sé ekki menntuð
millistétt sem sækir leiksýningar
i Caracas einsog viðast annars-
staðar. Hilt er vist, að Rajatabla
á allsstaðar erindi, lika hér á
norðurhjara, og hali þeir Lista-
hátiðarmenn þökk íyrir að veita
hingað þessum heita straumi úr
suðri.
lngibjörg Ilaraldsdóttir
ÍSSKAPA- OG FRYSTIKISTU
VIÐGERÐIR
Breytum gömlum ísskápum
i frystiskápa.
Góð þjónusta.
oatvaFh

REYKJAViKURVEGI 25 Hafnarfirði sími 50473
'V
Hitaveita
Reykjavíkur
óskar eftir að ráða járniðnaðarmann van-
an pipusuðu. Vinnan felst i almennu við-
haldi dreifikerfis. Krafist er hæfnisvott-
orðs i pipusuðu, rafsuðu og logsuðu frá
Rannsóknastofu iðnaðarins. Upplýsingar
um starfið veitir örn Jensson að bækistöð
Hitaveitu Reykjavikur aö Grensásvegi 1.
Atvinnurekendur
Hjá atvinnumiðlun námsmanna eru skrá-
settir nemendur úr öllum framhaldsskól-
um landsins.
Fjölhæfir starfskraftar á öllum aldri.
Atvinnumiðlun námsmanna Stúdenta-
heimilinu v/Hringbraut simi 15959. Opið
frákl.9—17.
Laus staða
Við Menntaskólann að Laugarvatni er laus til umsóknar
kennarastaða i efnafræði.
Laun samkvæmt launakerfi starfsmanna rikisins.
Umsóknir, ásamt ýtarlegum upplýsingum um námsferil
og störf skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu,
Hverfisgötu 6, 101 Reykjavik, fyrir 15. júli n.k. —
Umsóknareyðublöð fást i ráðuneytinu.
MENNTAMALARAÐUNEYTIÐ
15. júni 1982