Þjóðviljinn - 24.07.1982, Síða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN. Helgin 24.-25. júlí 1982
DJÚÐVIUINN
Málgagn sósfalisma; verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi: Útgáfufélag Þjó6viljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Helgi Ölafsson, Magnús H.
Gislason. ölafur Gislason, Öskar Guömundsson, Sigurdór Sig-
urdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlööversson.
tþróttafréttaritari: Viðir Sigurðsson
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson.
Handrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar: Hildur Kagnars, Sigriður H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Slmavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Bárðardóttir
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsia, afgreiösla og auglýsingar: Slðumúla 6, Reykjavlk,
simi: S 13 33
Prentun: Blaðaprent hf.
ritstjórnararein
úr almanakínu
Alvarleg afglöp
í tvískiptu ríki
• Öryggismál flugvalla og flugsamgangna
hafa alltaf öðru hvoru verið á dagskrá. Flugið
hefur sifellt orðið veigameiri þáttur i samgöngu-
og efnahagskerfi landsins án þess að úrbætur i
flugvallar- og öryggismálum flugumferðar hafi
fylgt i kjölfarið eins og æskilegt væri. Svo oft hafa
flugmálayfirvöld og atvinnuflugmenn hrópað upp
aðvörunarorð að flestum Islendingum er ljóst að
öryggismál flugsins eru i ólestri viðast hvar á
landinu. Menn láta það ekki aftra sér að fljúga á
afskekktustu og hættulegustu flugvelli enda oft á
tiðum ekki annarra kosta völ i samgöngum. Hitt
hafa flestir talið sér trú um að á Reykjavikur-
flugvelli — miðstöð innanlandsflugsins — væri
öryggisútbúnaður allur hinn fullkomnasti. Annað
hefur nú komið á daginn.
• I landinu eru til öryggistæki sem hefðu
hugsanlega getað afstýrt flugslysi og manntjóni
ef þau hefðu verið i notkun. ,,Ef” og „hefðu” eru
þungvæg orð i þessu samhengi og enginn getur
fullyrt neitt með vissu um möguleikann á björgun
mannslifa. Hitt liggur hinsvegar þegar fyrir að
embættismenn og ráðherrar hafa sett þrætur um
mannaforráð og valdssvið ráðuneyta og embætta
ofar öryggi flugfarþega og flugmanna. Engar
vifiiengjur eða málalengingar um bréfaskriftir,
nefndastörf, samningaræður og aðra skriffinnsku
duga til þess að fela þá köldu og nöktu staðreynd.
Þegar mér var fengið það
verkefni að skrifa þennan dálk
fyrir tveimur dögum veitti ég
þegar jáyrði mitt, og mundi
ekki í svip að það var eiginlega
umsamið milli min og ritstjór-
ans að þessar vikur i sumar sem
ég gegni afleysingastarfi við út-
litshögun Þjóðviljans þyrfti ég
ekki frekar en ég vildi að skrifa
staf i blaðið. En þegar skyldan
kallar gleymist gjarnan slikur
ásetningur, þótt vinnudagurinn
sé nógu langur samt. Og ég vissi
lika samstundis um hvað mig
langaði að skrifa. Það er:
Reykjavik.
Ferðalangurí Reykjavik
Siöan ég hætti störfum á Þjóð-
viljanum fyrir fimm árum hef
ég alloft gist Reykjavik sem
ferðalangur, þótt aldrei hafi
komið til þess að beiðast þyrfti
næturgreiða á Kolviðarhóli,
enda lét siðasti eigandi þessa
rómaða gististaðar, Reykjavik-
urborg, jafna hús þar við jörðu
fyrir nokkrum árum, áður en
unnendur aldurhniginna húsa
fengu þau itök i borgarstjórn
Reykjavikur sem tryggðu slik-
um merkiseignum framlif. Nú
er liklegt að væntumþykja af
þessu tagi eigi ekki lengur upp á
pallborð yfirvalda i Reykjavik
og verði hér eftir kennd við
timabil það sem nefnt hefur
verið „vorið i Reykjavik”, kjör-
timabil þeirrar borgarstjórnar
ervékisumar.
Mér finnst alltaf gaman að
koma til Reykjavikur og oftast
geri ég hér allt of stuttan stans.
Skemmtilegast af öllu finnst
mér að fara i strætó og virða
fyrir mér samferðamenn mina,
hús og stræti. Það hefur komið
En grunur minn er sá að hér i
Reykjavik séu skilin skarpari
milli fátæktar og rikidæmis en
fljótt á litiö sést. Hér er lika
margfalt fleira fólk og þá fleiri á
lágum launum en nokkurs staö-
ar annars staðar. Og um leið
fleiri lúxusvillur og lúxusbilar
en samanlagt annars staðar á
landinu.
Reykjavík íhaldsins
Sú borg sem ég bjó i var
Reykjavik ihaldsins, eins og
fram hefur komið, þar sem ég
var fluttur burt með fjölskyldu
minni þegar sú sæla tið gekk i
garð að vinstri meirihluti fékk
að ráða ferðinni i fjögur ár. Er
mér það nokkur söknuður þvi
það gerir mig eiginlega óvigan
i deilum um borgarpólitikina.
Ég vil þó að það komi fram að
ég er ekki hrifinn af áformum
Daviðs borgarstjóra um að
reisa ibúöarbyggð i nágrenni
öskuhauganna og getur hann
reitt sig á aö fólk úr minni sveit
mun ekki heimsækja hann þeg-
ar hann er fluttur á þær slóðir.
Á hinn bóginn væri mér eng-
in eftirsjá af þvi að sjá Reykja-
vikurflugvöll hverfa undir ibúö-
arsvæði, ef flakið af „Pétri
gamla” fær að vera kyrrt á sin-
um stað. Og það getur Daviö
reitt sig á að hvergi verður
betra að búa i Reykjavik svona i
fyllingu timans, en einmitt uppi
við Rauðavatn i þeirri veður-
sæld og náttúrufegurð sem þar
er. Hitt er svo annað mál að
mörgum sveitamanninum
finnst nóg um vegalengdirnar
þegar verið er að flengjast milli
borgarhluta i ættingjaheim-
sóknir. Og gaman heföi ég af
þvi að sjá á prenti tölur yfir alla
Hér er stór hópur fólks sem
hvorki byggir yfir sig glæsihall-
ir né á þess kost að festa hendur
á einhverju iburðarminna en er
kominn upp á náð og miskunn
þeirra sem selja vilja afnot af
eignum sinum. Og þar er vist
ekkert gefið og fá færri en vilja.
Fallnir víxlar
I raun og veru er ástandið i
húsnæðismálum borgarinnar
reginhneyksli. Ég virði það
framtak að á sinum tima var
gert stórátak til að útrýma her-
mannabröggum sem vistarver-
um Rey'kvikinga, með öllu sinu
óheilbrigði, kulda.saggafýlu og
mannlægingu. Og það framtak
þakka ég öðrum en ihaldinu,
sem lét það ófremdarástand
haldast svo lengi sem stætt var.
Hitt er ég sannfærður um að
væru braggarnir enn uppi, til
viðbótar þvi húsnæði sem til er i
Reykjavik þá væru þeir allir
setnir. Nú er aö hefja sin
manndómsár fjölmennasti hóp-
ur ungs fólks „á giftingaraldri”
siðan land byggðist. Þessu fólki
hefur verið boðið upp á lengri
setu á skólabekk en almennt
hefur þekkst áður. Það hefur
ekki verið hugsað til enda
55
Römm er sú taug...

• Ábyrgðin af þessum afglöpum er áreiðanlega
margskipt og menn eru þegar teknir að velta
henni á milli sin. Sjálfsagt verður enginn til þess
frekar en fyrri daginn hér á landi að taka á sig
hina formlegu ábyrgð og segja af sér embætti
eins og tiðkast i sumum lýðræðisrikjum þar sem
stjórnkerfisafglöp eru skrifuð á pólitiskan
ábyrgðarreikning ráðherra. En ef embættismenn
og stjórnmálamenn láta sér þau ekki af kenningu
verða er illa komið. Öryggi I lofti, á láði og legi er
æðra kaupþræ*um og stjórnkerfisdeilum.
Auðvitað eru allskyns þröskuldar i vegi full-
komins öryggis, en þeir sem ekki styðjast við þá
einföldu meginreglu að öryggið sé öllu æðra eru
ekki hæfir til þess að starfa að öryggismálum,
hvað þá heldur að stjórna þeim. Með einhverjum
hætti verður að draga þá til ábyrgðar.
m Þjóðviljinn vill vekja sérstaka athygli á þvi
að einokun utanrikisráðuneytisins á öllum
málum er snerta bandarisku herstöðvasvæðin
hefur leitt til margskonar stórvandræða. Hvort
sem okkur likar betur eða ver er islenskt þjóðlif
samfléttað og tengt inn á herstöðvasvæðin. En
islenskar stjórnarstofnanir sem þvi eiga að
stjórna og um að fjalla ná þar ekki inn fyrir girð-
ingar. Þar tekur við varnarmáladeild utanrikis-
ráðuneytisins þar sem tveir eða þrir menn eiga
án sérþekkingar að fara með alla lagafram-
kvæmd og samskiptamál gagnvart hernum og is-
lenskum stofnunum. Þetta fyrirkomulag hefur
hvað eftir annað leitt tii meiriháttar klúðurs. Það
er löngu orðið mál að leggja ríkið i ríkinu niður og
gera ísland að einu og ódeilanlegu landi.
— ekh
fyrir að ég hef gleymt að fara út
á réttum stað, einkum þegar ég
hef átt leið um ný hverfi, þar
sem við augum blasa nýreist
einbýlishús, sem eru svo að
vöxtum að þau myndu sóma sér
vel sem 50 kúa fjós og sam-
byggð hlaða á myndarbýli i Fló-
anum.
En hvar fær fólk peninga til að
byggja svo myndarlega yfr sig?
Bankastjórinn minn á Selfossi
er reikningsglöggur maður og
lánar aldrei meira en hann telur
menn geta endurgreitt hérna
megin. Kannski er mannúðin
meiri „fyrir sunnan”. Hvernig
er þetta hægt? Er það kannski
rétt sem illgjarn kunningi minn
heldur fram að þannig sé stoln-
um sköttum haganlega fyrir
komið i steyptri umgjörð? Það
lifa samt ekki allir á nótulaus-
um viðskiptum þótt það sé opin-
bert leyndarmál aö söluskattur-
inn ratar ekki allur rétta leið.
Fátæktog ríkidæmi
Ég kannast við mann sem fer
alltaf i aukavinnuna sina þegar
hann er búinn i vinnunni á dag-
inn. Hann reisti sér myndarlegt'
hús hér i borginni fyrir tuttugu
árum og vann mest aö bygg-
ingunni sjálfur. Auk þess hefur
konan sem hann sefur hjá alla
tið unnið utan heimilis og börn
þeirra lfka strax og þau höfðu
getu til. Þannig hefur þetta þok-
ast en húsið er enn hálfklárað.
Þar er enginn marmari og ekki
gullbryddað postulin á baði né
neöanþvottaskál. Þar er hins
vegar bráðabirgðaeldhús-
innrétting og þau gera sér vonir
um að geta tekiö stofuna i notk-
un fyrir næstu jól. Börnin eru öll
flutt að heiman og byrjuð að
byggja.
Taki nú enginn orð min svo að
ég sé að ásaka Reykvikinga fyr-
ir að bruðla meira að þessu leyti
en landsbyggðarfólk. Oöru nær.
Rúnar
Ármann
Arthúrsson
þá sem notið hafa útivistar á
svæði þvi handan Gnoðarvogs
sem ekki mátti byggja á.
Kjósandi Gunnars
Ekki nenni ég að fjölyrða neitt
um úrslit borgarstjórnarkosn-
inganna síðustu en hugga mig
þess i .staö við forna minningu
um dyggan stuðningsmann og
og kjósanda Gunnars Thorodd-
sen I borgarstjórnarembætti.
Kjósandi þessi var að virða fyr-
ir sér nýsmiöaöa hliðgrind við
heimili borgarstjórans. „Og
þarna hefur hann látiö setja
nafnið sitt, blessaður”, sagði
hann með stolti i römmum og
benti á hliðið. Þar stóö skýrum
stöfum: Oddagata S.Þegar mér
verður hugsað til þess að
helmingur Reykvikinga hefur
merkt viö ihaldið á kjörseöli
sinum, þá minnist ég jafnan
þessa ágæta manns.
Já, þaðer vissulega gaman að
vera sveitamaöur á ferð i
Reykjavik, og viröa fyrir sér
mannlifið með hugarfari ferða-
langs. Þó verð ég aö viöurkenna
það að eftir f jórar vikur á æsku-
stöðvunum er ég farinn að lita
borgina öörum augum. Ég er
meira að segja farinn að standa
mig að þvi að sletta mér framan
i hluti sem ekki eiga að koma
mér við. Ég hef fyrr minnst á
fátækt og rikidæmi í Reykjavík.
hvernig á að skapa þessu unga
fólki aðstæður til að fá atvinnu
við hæfi og húsnæði að búa i.
Þessi hópur er að sjálfsögðu
langf jölmennastur hér i
Reykjavik..
Sú kynslóö sem búin er að
koma sér fyrir með misjöfnu
basli og veröbólguamstri og
nýtur þess nú sem rómaður út-
gefandi nefndi eitt sinn „eigna-
gleði” hvað sem það nú er, hún
stendur i skuld við þessa upp-
rennandi kynslóð. Verðbólgu-
vixillinn er fallinn á þá sem sist
skyldi. Og ekki á ég von á þvi aö
Davið borgarstjóri og félagar
liöi sára kvöl vegna þessa fólks.
Ef ekki á illa að fara verður
samfélagið þegar að gera þær
ráðstafanir sem duga þessari
„verötryggöu kynslóð”. Hún á
það inni hjá þeim sem hún kall-
ar „geggjuöu kynslóðina”, að
verðleikum.
Það er vissa min að ef
Alþýðubandalag og Kvenna-
framboð hefðu hreinan meiri-
hluta i borgarstjórn Reykjavik-
ur gætu Reykviningar aö sinu
leyti verið bjartsýnni en nú und-
ir ihaldsforræði Daviðs og fé-
laga.
Að visu fannst sveitamannin-
um ofboðlitiö eitrað tilhugalif
nefndra fylkinga fyrir kosning-
ar, en það gladdi mig óþreyju-
fulla byltingarhjarta, aö sjá
maklega vitnaö til skrifa Ingi-
bjargar Sólrúnar, borgarfull-
trúa Kvennaframboös, hér i
blaðinu á þriöjudag. Vænti ég
þess fyllilega að góö sambúð
verði með þessum flokkum i
minnihlutasamstarfi undir
ihaldseinræði.
Það færi betur á þvi að allir
sem unna mannkyni meira rétt-
lætis og jafnræöis reyndu að
skipa sér þéttar saman.
Og það verður kosið aftur. Og
aftur. Kannski að verði bylting,
hver veit. —ráa