Þjóðviljinn - 31.07.1982, Blaðsíða 20

20 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 31. júli—1. ágúst 1982.
helgarviötalið
George Bune
Anderssen
Dani, kaþólikki og kommúnisti
Þessa dagana eru saraan
komnir kaþólskir menn og konur
til þinghalds hér á landi. Þátttak-
endur eru aBallega frá Norður-
löndum en auk þess sækja þingiö
gestir frá Irlandi, Þýskalandi og
Póllandi. Þingiö sem ber yfir-
skriftina „Rætur og Markmið”
stendur til 30. júlf.
Einn þeirra manna sem sækir
þingið er Dani.George Bune And-
ersson aB nafni. George Bune er
gæddur þeim kostum að vera
bæöi sannkristinn og kommúnisti
— nokkuð sem er fátitt í okkar
lúthersku útgáfu af Jesú frá
Nazaret.
Dani, kaþólikki,
kommi
George Bune Anderson er 58
ára gamall og vinnur sem aöstoð-
arverkstjóri hjá vélsmiðjunni
F.L. Smidth i úthverfi Kaup-
mannahafnar. Hann er giftur og á
uppkomin börn. En hvernig
stendur á þvi aö danskur vélsmið-
ur verður kaþólskur? Þegar Ge-
orge Bune var 4 ára gamall
misstu foreldrar hans barn. Þessi
missir lagðist þungt á föður Ge-
orges Bunes sem var þá trúlaus
maður. Móðir hans var hinsvegar
kaþólsk og þrátt fyrir að hið dána
barn væri henni kært tók hún þvi
sem að höndum bar með stilli og
æðruleysi. Þetta varð eiginmanni
hennar, tilefni að kanna hvar og
hvernig hún sótti styrk og ro i
mótlæti. „Faðir minn skoðaði hug
sinn i eitt ár”, útskýrir George
Bune, „og snerist siðan til
kaþólskrar trúar. Eftir það varð
heimili mitt kaþólskt. Ég er
skirður i kirkju mótmælenda en
fermdur aðkaþólskum sið”.
Uppvaxtarár George Bune eru
ár heimskreppunnar og þau vöru
dönskum verkalýð ekki mildari
en annarsstaðar. Þá kynntist
hann fátækt og eymd sem leiddi
hann úti verkalýðsbaráttu. 1
þeirribaráttu hefurhann staðið æ
siðan.
Kaþólskir sósialistar hafa með
sér óformleg samtök. Starfsað-
ferðir þessara sósiaiista minna
um margt á aðferðir syndikalista
i öðrum löndum Evrópu. Litið er
lagt uppúr fræðikenningu og
skipulagi en þess meiri rækt lögð
við virka þátttöku i baráttunni
einsog hún kemur fyrir á hverjum
stað. „Se, — bedöm, — ga til
aktion”, segir George Bune vig-
reifur, en ekki einsog mennta-
mönnum hættir til að iáta staðar
numið þegar búið er að sjá og
metastöðuna.
Kaþólskir sósialistar i Dan-
mörku eru félagar i heimshreyf-
ingu kaþólskra sósialista „The
world movement of christian:
workers” sem hefur aðsetur i
Brussel. Þessi samtök gefa út
málgagnið „Labora” sem fer um
viða veröld og er að sögn George
Bunemikið lesið.
Friðarbaráttan
hefur forgang
Hreyfing kaþólskra sósialista i
Danmörku hefur tekið virkan þátt
i baráttunni fyrir friöi og afvopn-
un. Sú barátta hlýtur að veröa
númer eitt. „Fyrir hverju ættum
við að berjast ef atómstrlðið
brestur á?” spyr George Bune.
„Ef svo óliklega vill til að einhver
lifi af atómstrið, er það
lif sem ekki er þess virði
að lifa þvi.
Kaþólskir sósialistar i
Danmörku vita að eftir
atómstrið er ekkert
að berjast fyrir hvorki
málstaöur Krists, sósii-
alisminn eða annað.
Við þörfnumst friðar
til aö geta haldið
áfram að berjast. I
þessu er náttúrulega
fólgin þversögn en
þannig er lika lifið, —
meira um þversagnir
en patent lausnir.”

°S hUen,
8n>y„dj,
samau
Undir merkjum
Krists og
Marx!
Viðmælandi okkar er bjartsýnn
á að barátta friðarhreyfingarinn-
ar verði árangursrik. Hann telur
að þessi hreyfing hafi alla mögu-
leika á að yfirvinna þá fordóma
og vanþekkingu sem er höfuöor-
sök vigbúnaðarkapphlaupsins.
„Þannig eru t.d. hinar andstæðu
blokkir, afsprengi fordóma og
vanþekkingar,” segir George
Bune. Blokkaheimsmyndin skipt-
ir þjóðum Evrópu sem eiga sér
sameiginlega sögu og menningu
uppi tvær striðandi fylkingar. 1
Þýskalandi gengur þessi fárán-
lega skipting svo langt að einni
þjóð er með pennastriki skipt 1 tvo
hluta sem siöan er att satnan. Slik
skipting bræðra og systra nær
náttúrlega engri átt” George
Bune kvað sig og félaga sina, —
kaþólska sósialista í Danmörku,
hafa barist gegn þessari blokka-
skiptingu I Evrópu allt frá dögum
kaida striðsins. „I henni er fólg-
inn sá neisti sem á augabragöi
getur orðiö að gjöreyðingarbáli,”
staðhæfir George Bune.
1 sambandi við þá friðarhreyf-
ingu sem nú er risin I Evrópu og
viöar hefur verið talað um aö
þessi hreyfing nyti stuðnings
mikils meirihluta fólks og i viss-
um tilfellum heila þjóða. Er þetta
ekki orðum aukið? George Bune
kvaðst halda að þetta væri i
höfuðatriðum rétt. í Danmörku
t.d. tæki verkalýðshreyfingin
óskipt og heilshugar undir kröfur
friðarhreyfingarinnar. Þess bæri
þó að geta að i Danmörku ætti
hverfandi hluti launþega atvinnu
sina undir vopnaframleiðslu sem
þýddi að hreyfing launþega gæti
tekið afdráttarlausa afstöðu til
afvopnunar. I öðrum löndum þar
sem íramleiðsla vopna væri
meira áberandi — einsog t.d. i
Sviþjóð, gæti máliö horft öðruvisi
við.
Helstu hættur sem friðarhreyf-
ingunni væru búnar eru að áliti
George Bunes ef vissir þröngir
hópar reyna að eigna sér hreyf-
inguna. Þar á hann sérstaklega
við hópa menntafólks sem hann
kvað oft hafa tilhneigingar aö ota
sinum tota á kostnað málstaðar-
ins. „Án þess að höfða til alls al-
mennings og ná fylgi hans er hætt
við aö barátta friöarhreyfingar-
innar verði til eiriskis.”
Jesú og Marx
Okkur lék forvitni á að vita
hvort ekki væri erfitt að sameina
hugmyndir Marx og kenningar
Jesú Krists. George Bune hélt nú
síður. 1 raun væru þessar kenn-
ingar eitt og hið sama. „Elskaðu
náungann einsog sjálfan þig” hef-
ur George Bune eftir frelsaran-
um, og bætir við: „Þetta er efnis-
lega það sama og Marx á við þeg-
ar hann talar um að hver fram-
leiði eftir getu og fái eftir þörf
um”. Jesú höfðar til hjartans og
einstaklingsins en Marx höfðar til
heilans og samfélagsins. 1 raun-
inni, (staðhæfir George Bune) er
marxisminn ekkert annað en
kenningar Krists heimfærðar
uppá númtima samfélög. „Kenn-
ingar Krists og hugmyndir Karls
Marx um þjóöfæelagið stangast
ekki á heldur renna saman I einn
megin straum og upphefja hvor
áðra i baráttu fólks um ailan
heim fyrir friði og félagslegu
réttlæti” sagði George Bune.
En hvers vegna kaþólskir
sósialistar — afhverju ekki jafn-
„ Viö þörfnumst friöar til aö
geta haldiö áfram aö berjast”
framt lútherskir sósialistar eða
bara einfaldlega kristnir
sósialistar? George Bune segir
þetta eiga sér eðlilegar skýring-
ar. Meiri hugmyndafræðilegur
munur sé á trú mótmælenda og
kaþólskri trú en almennt sé hald-
ið. Lútherstrú og mótmælendatrú
yfirleitt miðist við þarfir einnar
stéttar i þjóðfélaginu, — þ.e.
borgarastéttarinnar. Lútherstrú-
in og borgarastéttin marseri hlið
við hlið inni sögu okkar. I trú mót-
mælenda sé áherslan á ein-
staklingurinn og eignir einsták
iingsins mjög áberandi. Að vissu
marki sé þvi hárrétt að tala um
Lútherstrú og púritanisma sem
hugmyndafræði borgarastéttar-
innar. „I kaþólskunni er þessu
öfugt farið,” segir George Bune
Andersson, — „Kaþólska trúin
skirskotar jafnt til allra”. Trú
mótmælenda einkennist af ein-
staklingshyggju en kaþólska
trúin sé I hæsta máta sammann
leg. Einmitt i þessu liggur skýr-
ingin á þvi hversvegna kaþólska
trúin og sósialisminn renna i
sama farveg, segir George Rune,
og er nú kominn með glampa i
augun. Bæði þessi hugmynda-
kerfi lita á einstaklinginn sem
fyrst og fremst félagsveru. Vel-
ferð heildarinnar er skilyrði fyrir
velferð einstaklingsins. Af sömu
ástæðum álitur George Bune aö
ekki liggi eins beint við fyrir
þann, sem aðhyllist kenningu
Lúthers, Kalvins eða annarra
spámanna mótmælenda, að
ganga i baráttuna fyrir félags-
legu réttlæti. „Til þess eru ein-
staklingurinn og gróðinn of hátt
skrifaðir i kenningum mót-
mælenda”.
Björt framtíð
mannkyns?
Þegar á heildina er litið gætir
mikillar bjartsýni I viðhorfi Ge-
orge Bune Anderssons. Hvernig á
annað að vera með mann sem er i
vinfengi við bæöi Jesú Krist og
Karl Marx? George Bune sér
margt i samtiðinni sem hann tel-
ur mjög jákvætt. Ennþá fleira sér
hann i framtlðinni sem okkur gæti
tekist að skapa. Hina nýju friðar-
hreyfingu álitur hann vera eitt-
hvert mesta framfaraspor sem
stigiö hefur verið á þessari öld. I
friðarhreyfingunni hefur fólk
vaknað til nýrrar vitundar um
veröldina og sjálft sig. Ef friðar-
hreyfingunni tekst að virkja
þessa vitund fólks, telur George
Bune ekki vafa leika á um að hún
nái settu marki. Framtiðina telur
hann fulla af stórkostlegum
möguleikum ef rétt sé á málunum
haldiö. Þar nefnir hann sérstak-
lega tæknina sem dæmi. „Tæknin
hefur ekki bara fært okkur ógnir
og skelfingar heldur lika stór-
fenglega möguleika til að bæta
aðstæður okkar hér á jörðinni. I
eðli sinu er tæknin jákvæð og hver
ný uppfinning er I raun áfanga-
sigur andans i hinni torsóttu bar-
áttu við efnið. Hver ný tæknileg
uppgötvun styrkir vald andans
yfir efninu”. Það að tæknin sé
notuð i gjöreyðingarvopn kennir
George Bune röngu stjórnarfari,
— stjórnarfari niðurrifsins. Hann
sér fyrir sér i náinni framtið þjóö-
félag sem meö fullkominni tækni
hefur náð svo mikilli framleiðni
að aðeins litið brot þegnanna þarf
að stunda efnislega framleiðslu.
Hvað gera þá allir hinir, verður
manni á að spyrja. Frændur okk-
ar Sviar hafa einmitt þungar
áhyggjur af þvi að atvinnuleysi
muni verða þvi sem næst 100%
rrieð aukinni örtölvutækni. Georg
Bune Andersson gefur litið út á
það. „Þegar fólk er ekki lengur
múlbúndið i launavinnu fer það
og gerir það sem það langar til.
Þaö fólk sem ekki er neytt til þess
aö stunda efnislega framleiöslu
er auðvitaö drottni þóknanlegt og
stundar andlega framleiðslu”.
Það er nokkuð augljóst hvoru-
megin Eyrarsundsins George
Bune Andersson kemur.
—bv.