Þjóðviljinn - 31.07.1982, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINNiHelgin 31. júll—1. ágúst 1982.
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Bitstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
ritstjérnararei n
Malbik og ferðafrelsi
• Þjóðin stundar vegina af dugnaði um þessa
helgi, ef að likum iætur, og nýtur vonandi þokka-
legs veðurs um þessa aðal ferðahelgi ársins. Og
þótt hringvegurinn sé i sundur sakir vatnsaga i
Skaftafellssýslu þá skortir ekki ökuleiðirnar um
það viðáttumikla land sem við byggjum.
• Kkki er að efa, að mörg orð verða látin um það
falla hversu vegirnir séu lélegir, og hvilikur mun-
ur það væri ef þjóðvegirnir væru nú malbikaðir.
Og vist er það bæði satt og rétt.
• Verulegt átak hefur verið gert i vegamálum á
undanförnum árum. Þeir lengjast ár frá ári kafl-
arnir sem bundið slitlag hefur verið lagt á. Nú
geta menn ekið langleiðina frá Hvolsvelli i Borg-
arnes á oliumalarvegum, langir kaflar i Húna-
vatssýslu hafa verið malbikaðir, og fleiri dæmi
má telja upp.
• Arðsemisútreikningar ýmsir sýna að vega- ,
framkvæmdir af þessu tagi eru með arðsömustu
verkefnum sem þjóðarbú okkar getur tekið við.
Kemur þar margt til, t.d. minni bensineyðsla bif-
reiða, minna slit á þeim, og margt fleira. Þess
vegna er ekki nema eðlilegt og sjálfsagt, að hald-
ið sé áfram vegagerð af hinu varanlega taginu
eftir þvi sem þjóðarhagur ieyfir hverju sinni. En
verkefnið er óhemjulega dýrt.
• En fyrir stóran hluta þjóðarinnar er það i raun
minniháttar spurning i vegamálum hvort vegur-
inn er lagður bundnu slitlagi eða ekki. Verulegur
hluti þeirra sem i strjálbýlinu búa verður enn að
láta sér nægja að spyrja hvort vegurinn sé fær
eða ekki. Þær framfarir i vegamálum, sem snúa
aö þéttbýlisbúum á Faxaflóasvæðinu eru fyrst og
fremst spurning um þægindi, um vegi sem fara
betur með menn og bila. Fyrir fólkið sem býr ut-
an þessa svæðis eru framfarir i vegamálum enn
sem komið er spurning um ferðafrelsi á vetrum,
um öryggi fólks i hinum strjálbýlu byggðum, um
að komast yfirleitt heiman og heim. Semsé
mannréttindaatriði.
• Þeir sem á þéttbýlissvæðum sunnanlands búa
gleyma þessu atriði harla oft i eilifum kvörtunum
sinum yfir ástandi veganna. Þeir aka sumardaga
yfir vestfirskar heiðar, dásama kyrrðina og feg-
urðina, láta jafnvel i ijós smá öfund gagnvart
þeim sem geti búiö i þessum nánu tengslum við
náttúruna, en gleyma þvi hvilikir farartálmar
þessar sömu heiðar geta verið á vetrum.
• Það þarf ekki einu sinni að leita dæmanna á svo
snjóþungum stöðum sem Vestfjörðum eða Norð-
urlandi. Rétt handan við Faxaflóann, þar sem
Snæfellsjökull puntar norðurútsýni höfuðborgar-
búa eru fjórir þéttbýlisstaðir á norðanverðu Snæ-
fellsnesi.
• Fáir höfuðborgarbúa, sem aka norður yfir
Kerlingarskarð eða Fróðárheiði á sólbjörtum
sumardegi og dásama fegurð Breiðafjarðarins
leiða hugann að þvi að þessar heiðar lokast löng-
um á vetrum, og eru ekki ruddar nema tvisvar i
viku. Liklega þætti Reykvikingum það harla mik-
il takmörkun á ferðafrelsi sinu ef þeir gætu ekki
yfirgeíið Reykjavik nema á ákveðnum dögum,
sem Vegagerðin veldi fyrir þá. En við þetta verða
útvegsplássin á norðanverðu Snæfellsnesi að búa,
og hliðstæð pláss á Vestfjörðum, Norðurlandi og
Austurlandi.
• Þetta mætti malbiksþjóðin af Reykjavikur-
svæðinu hafa i huga er hún þeytist um landið
þvert og endilangt nú um verslunarmannahelg-
ina.
• Að svo mæltu skal ferðalöngum óskað góðrar
ferðar, betri dvalar og bestrar heimkomu.- eng.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
Unisjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiöslustjóri: Filip W. Franksson.
Blaöamenn: Auöur Styrkársdóttir, Helgi Olafsson, Magnús H.
Glslason, ólafur Gislason, óskar Guömundsson, Sigurdór Sig-
urdórsson, Sveinn Kristinsson, Valþór Hlööversson.
tþróttafréttaritari: Viöir Sigurösson
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson.
Handrita- og prófarkalestur: Elias Mar, Trausti Einarsson.
Auglýsingar:Hildur Ragnars, Sigriöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiösla: Bára Siguröardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Sfmavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir.
Húsmóöir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Innheimtumenn:Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmunds-
son.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Keykjavlk,
slmi: 8 13 33
Prentun: Blaöaprent hf.
úr aimanakínu
Að slá upp tj aldi
í gaddavírsgirtu einkalandi
Viö sambýliskona mín kom-
umst loks aö niöurstööu seint i
fyrrinótt um þaö hvert skyldi
halda um helgina. I raun erum
viö búin aö brjóta heilann um
hugsanlegan áfangastað um
verslunarmannahelgina allt frá
þvi snemma i vor. Meira aö segja
á sólarströnd á Sikileyju fyrr i
mánuöinum veltum viö vöngum
yfir þvi hvert skyldi fara i fri.
Þaö er nefnilega þannig aö okk-
ur finnst viö ekki vera komin i
sumarfri fyrr en við höfum
komið niöur tjaldi einhvers
staöar uppi i óbyggöum. Skitt
meö veðriö, svo framalega aö
vænlegt silungsvatn sé i ná-
grenninu.
Ef grannt er skoöaö, þá er
nokkuö vel sloppiö aö finna sér
áfangastaö eftir aöeins fjögurra
mánaöa umþóttunartfma. Það
heföi þó alltént getaö fariö svo
aö niöurstaöan lægi ekki á borö-
inu fyrr en eftir helgi, og þá
heföi allur þankagangurinn ver-
iö til einskis.
Vel má vera aö einhverjum
finnist við skritiö fólk, aö geta
ekki ákveöiö sig meö jafn ein-
falda hluti og smáferðalag án
þess aö eyöa til þess ómældum
tima. Hvernig skyldi ganga aö
taka aörar og meiriháttar á-
kvaröanir? En þetta meö útileg-
una er ekki eins auövelt og
margur heldur. Auövitaö hefö-
um viö getaö fariö þangaö sem
allir ætla aö fara. Einnig þang-
aö sem enginn ætlar aö fara. Þá
er möguleiki á þvi aö fara þang-
aö sem viö fórum i fyrra og þar- •
áöur og einnig þaráöur. Já, þaö
kom ýmislegt til greina og þó
ekki.
Þaö var þó bót i máli aö i upp-
hafi náöist samkomulag um eitt
atriöi. Aldrei skyldi svo veröa,
aö við yröum eftir heima i Hafn-
arfiröi. Þaö var þó á hreinu. En
þá fyrst byrjaði vandamáliö.
Rétt er aö itreka þaö gagnvart
þeim sem halda aö hér sé veriö
aö ræöa mál meö einhverjum
hálfkæringi, aö svo er ekki.
Þetta vandamál sem viö sam-
býliskona min höfum staðiö,
setiö og legiö frammi fyrir frá
þvi i vor og öll þau sumur frá þvi
viö byrjuöum fyrst aö hlaöa bil-
inn okkar viöleguútbúnaöi, er
stórvandamál allra þeirra ís-
lendinga sem aö einhverju
marki stunda útivist og þurfa aö
slá upp tjaldi hér innanlands.
Þaö er minnsti vandinn aö sjá
út fallega og skemmtilega án-
ingastaöi hvort heldur er i næsta
nágrenni höfuöborgarinnar eöa
vitt og breitt um landiö. Hitt er
hins vegar alveg ljóst aö nær
undantekningalaust eru engar
Iikur á þvi aö heimilt sé aö slá
upp tjaldi á þessum stööum.
Meö leyfi aö spyrja: Hvaö eiga
einstakir aöilar, bændur, félög
og stofnanir aö geta gengiö
langt i þvi aö leggja eignarhald
á allt óbyggt land hérlendis og
giröa þaö af meö margföldum
gaddavir. Jafnvel afskekktustu
Lúðvík
Geirsson
skrifar
afréttir viröast i stórauknum
mæli vera komnir undir stjór-
sýslu einhverra sjálfskipaöra
aöila sem leyfa sér i krafti ein-
hvers valds sem enginn veit
hvaöan kemur, aö loka og
banna, loka og banna. Þaö er
ekki eitt heldur allt. Hingaö til
heföi maöur haldiö aö afnota-
réttur og eignaréttur á landi
væri sitthvort. Kannski aörar
reglur gildi i þessum efnum á
öræfum.
Vissulega er hægt aö finna
staöi þar sem aumkvunarverö-
um feröalöngum er heimilt aö
drepa niöur fæti og slá jafnvel
upp tjaldi en þá er lika næsta
vist aö einhver „eignarréttar-
maöurinn” taki skatt fyrir gisti-
rýmiö.
Þessi öfgaþróun sem átt hefur
sér stað i feröamálum hér inn-
anlands á siöustu árum er aö
minu mati aö keyra úr hófi
fram. Meira aö segja bænda-
stéttin gripur til þess ráðs i
landbúnaðarkreppu aö móta
stefnu um „Feröamannaþjón-
ustu bænda” sem aukabúgrein.
1 hverju skyldi slik búgrein
felast? Jú einmittaögirða svolit-
iö meira utan um „eignarjarö-
irnar” (og rikisjaröirnar sem
leigöar eru fyrir 100 kr. á ári) og
sjá þannig enn frekar til þess aö
feröamenn geti hvergi holaö sér
niöur, nema á afmörkuöum bás-
um, þar sem sjálfskipuöum
eignaraöilum þóknast gegn
gjaldi. Til að vega upp gegn
sölutregðunni á kindakjöti er
lausnin sem sagt aö selja út
tjaldstæöi, þegar búiö er aö sjá
þannig fyrir málum, aö hvergi
nokkurs staöar þar sem akvegir
ná til sé hægt aö koma niöur
tjaldi nema innan tjaldgiröing-
ar.
A sama tima og þessi þróun á
sér staö kemur eitthvert ó-
merkilegasta ráö sem til er i
landinu saman á kaffifundi, þar
sem vælt er yfir þvi að einhver
og einhver hafi gert eitthvaö eöa
ekki gert eitthvaö sem gerir þaö
aö verkum aö erlendum feröa-
mönnum muni fækka á tslandi i
ár frá þvi i fyrra og bla bla bla...
Feröamálaráö ætti aö sjá
sóma sinn I þvi aö tryggja
landsmönnum sjálfum sjálfsögö
réttindi til aö feröast um sitt
eigiö land. Þaö er auövitaö ekki
á dagskrá.
Jón Jónsson og fjölskylda má
gera sér aö góöu aö keyra hring-,
veginn og horfa á misjafnlega
vel smiöaöar gaddavirsgiröing-
ar, meöan hinir erlendu túrhest-
ar feröamálaráös viröast hafa
ærinn nógan starfa viö aö ræna
eggjum, fuglum og grjóti.
Þetta er harkalega sagt, en
þaö er kannski eina leiöin til aö
láta menn taka viö sér. t dag
stöndum viö frammi fyrir þvi aö
einhverjir Jónar og Pálar og
bændur og búmenn, eru aö loka
stórum hluta landsins fyrir
feröamönnum. Þessa þróun
þarf aö stööva hiö snarasta og
rifa niöur þessar endalausu
giröingar. Landiö er þjóöarinn-
ar og hún á að fá aö umgangast
þaö sem þjóöareign en ekki
einkaeign.
I lokin er alveg óhætt aö upp-
ljóstra þvi að viö sambýliskona
min ætlum aö fara um helgina
þangaö sem viö fórum á sama
tima i fyrra og áriö þaráöur og
þaráöur og þaráöur og...
Þar erum viö þó örugg um aö
fá aö tjalda, enda staöurinn siö-
ast þegar ég vissi enn I þjóöar-
eign.
— lg-