Þjóðviljinn - 04.12.1982, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Helgin 4. - 5. desember 1982
mhg ræðir við Svein
Sveinsson á Selfossi, einn af
elstu bílstjórum landsins
- Þú þarft endilega að tala við
hannSvein.
- Hvaða blessaðan Svein?
- Hann Sveinokkar hérna á
Seifossi. Þú ert nú kannski litlu
nær, en þegar talað er um Svein
á Selfossi þá vita allir hér um
slóðir við hvern er átt. Og nú er
Sveinn áttræður, kann frá
mörgu að segja, og Þjóðviljinn
má ekki láta það undir höfuð
leggjast að hafa tal af honum.
Það var Ólafur Th. Ólafsson,
kennari á Selfossi, sem átti þessi
orðaskipti við blaðamann.
Og nú vorum við komnir á fund
Sveins Sveinssonar á Selfossi, sem
óðara tók upp tóbaksdósirnar og
bauð í nefið.
- Og svo byrjum við nú á því að
fáokkur kaffi, sagði Sveinn. Klara,
(Klara Karlsdóttir, kona Sveins) -
er ekki heitt á könnunni?
Og ekki bar á öðru; kaffið kom
með það sama.
Runólfur
mormónaprestur
- Ég er Rangæingur, sagði
Sveinn, -og það í báðar ættir. En
fæddur er ég nú samt í Árnessýslu,
á Hólmaseli í Gaulverjahreppi 27.
júní 1902. Þar bjuggu foreldrar
mínir og þar ólst ég upp til 22 ára
aldurs og vandist að sjálfsögðu öll-
um venjulegum sveitastörfum. -
Jú, það var svo sem farkennsla
þarna í hreppnum og kennt á þrem-
ur stöðum. Fyrsta veturinn var ég
„Það
kom
sér
betur
að
maður var sæmilega sprækur
aðeins eina viku í barnaskólanum.
Kennari var þá Páll Sigurðsson,
síðar læknir. Næsta vetur kenndi
Ragnheiður Jónsdóttir, rithöfund-
ur. Hjá henni var ég í þrjú skipti,
hálfan mánuð í senn. Þriðja vetur-
inn kenndi svo Þórður Bjarnason,
bróðir Friðriks tónskálds í Hafnar-
firði. Hann kenndi mér í tvö skipti,
tvær vikur í einu, en þá fór hann á
vertíð. Námstíminn var 11 vikur
alls; meira var það nú ekki fyrir
fermingu.
- Um þessar mundir var þarna
starfandi fríkirkjusöfnuður. For-
eldrar mínir voru í honum, og ég
taldist þá auðvitað til hans líka.
Það var til þess að ég var fermdur
tæpra 13 ára gamall. Af því leiddi,
að ég varð að sækja skóla einn vet-
ur eftir fermingu til þess að fá full-
naðarpróf. Þessi fríkirkjusöfnuður
sta'rfaði hér nokkur ár. Prestur
hans hét Runólfur Runólfsson,
hafði verið í Ameríku og var þar
mormónaprestur. Aldrei vissi ég
þó til þess að hann boðaði neina
mormónatrú í Gaulverjabæjar-
hreppnui . Hann hvarfsvo aftúrtil
Ameríku og er þar með úr minni
sögu. En það man ég að Runólfur
var mjög andvígur nýguðfræði og
spíritisma, en þær kenningar voru
þá að ryðja sér rúms. Hann trúði
statt og stöðugt á Biblíuna og vildi
ekkert múður heyra. Runólfur
„Einu sinni
tók Ölfusá sig til
ogflæddi
yfir flugvöllinn,
lagöi hann
bókstaflega
undir sig.
Þá flúði
heimsveldið
upp á Selfoss”
kallaði mig alltaf frænda. Má svo
sem vel vera að við höfum verið
eitthvað skyldir; ég grófst aldrei
neitt fyrir um það.
Með þessu var nú setu minni á
skólabekk lokið svo það var nokk-
urnveginn ljóst að ég mundi aldrei
verða lögfræðingur eða læknir og
ekki heldur prestur, jafnvel ekki
mormónaprestur, eins og Eiríkur
okkar frá Brúnum, - og það enda
þótt ég væri skyldur Runólfi.
Sýktist
af bíladellu
Um þessar mundir voru bílarnir
að nema hér land fyrir alvöru. Ég
tók bakteríuna og fékk ólæknandi
bíladellu. Ég varð blátt áfram alveg
óður ef ég sá eða heyrði í bíl. Á bíl
yrði ég að læra, fyrr fengi ég aldrei
frið í mínum beinum, og haustið
1924 tók ég mig upp og fór til Hafn-
arfjarðar í því skyni að læra á bíl.
Þar var þá maður, sem hét Sæ-
berg. Hann rak bílastöð og ók á
milli Hafnarfjarðar og Reykjavík-
ur. Hjá honum lærði ég að aka bíl
og tók prófið 14. des 1924. Er skír-
teini mitt var nr. 11. Samt voru til
menn með hærra skírteinisnúmer,
sem tóku próf á undan mér, því
stundúm rugluðust saman hjá sýsl-
umönnunum bílarnir og bílstjór-
arnir.
Þó að ég væri nú þannig kominn í
tölu löggiltra ökumanna og stóri
draumurinn um bílprófið orðinn að
veruleika, þá byrjaði ég ekki akstur
strax. Ég brá mér fyrst til Vest-
mannaeyja, en stóð þar stutt við.
Kunni einhverveginn ekki við mig
þar, fannst ég vera alltof innilok-
aður. Fór því suður í Hafnir og réri
þar á árabát yfir veturinn.
Máttlaus
en meinseigur
En svo í maí 1925 byrjaði ég fyrir
alvöru á akstrinum. Fór þá að flytja
mjólk frá Baugsstöðum, þar sem
rjómabúið var, og til Reykjavíkur.
Fór annan daginn suður, en hinn
austur. Að jafnaði var nógur flutn-
ingur báðar leiðir að sumrinu, því
austur flutti ég vörur, bæði fyrir
verslanir og bændur. Bíllinn var
gamli Ford, bar eitt tonn, ákaflega
máttlaus en meinseigur. Væri heitt
í veðri að sumrinu varð að hvíla
karl a.m.k. þrisvar sinnum áður en
komist yrði upp á Kambabrún,
annars ofhitnaði hann. Bíllinn
rúmaði tvo farþega og fargjaldið
mun hafa verið 6-7 kr. Rétt er að
taka það fram, að ég var ekki
eigandi bílsins, svo hátt var nú risið
ekki orðið á manni. Ég ók bílnum
fyrir annan og hafði bara mitt
kaup. Og ég er ekki viss um að það
hafi verið svo óhagstætt, því flutn-
ingar austur voru minni yfir vetur-
inn og ferðir þá stundum töluvert
kostnaðarsamar.
Mjólkinni þurfti svo að skila af
sér í bænum, nokkuð fór beint á
Laugaveg 49, en svo að öðru leyti
sitt í hverja áttina.
Jú, það átti nú að heita að kom-
inn væri upphleyptur vegur, á köfl-
um a.m.k., en samt var þetta engin
hraðferð. Oft tók ferðin 4 tíma
hvora leið þó að ekkert sérstakt
væri til trafala. Þessum akstri hætti
ég svo álveg 1927, en þá var bíllinn
seldur.
Enn við akstur
af ýmsu tagi
En vorið 1928 byrjaði ég akstur-
inn aftur, og enn var það gamli
Ford. Það fór alltaf fremur vel á
með okkur. Þá var verið að byggja
skólahúsið á Laugarvatni og ók ég
efni í það neðan frá Eyrarbakka.
Ekki var þá bílfært alla leið í
Laugarvatn. Ég komst upp að
Efra-Apavatni, en þaðan var efn-
inu ekið á hestvögnum.
Það var alltaf töluvert að gera
við akstur á þessum árum, bílarnir
voru ennþá svo fáir, en hinsvegar
allmikið um byggingaframkvæmd-
ir. Veturinn eftir að ég ók efninu í