Þjóðviljinn - 03.08.1983, Qupperneq 4

4 SÍÐA'— ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 3. ágúst 1983'
DJÚDVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóóviljans.
Framkvæmdastiori: Guðrún Guðmundsdóttir.
Jtitstjórar: Árni Bqrgmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigriður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson. f
Utlit og hönnun: Helga Garðarsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson.
Handrita- dg prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Simavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsd.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkup; Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkgyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, simi 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Þrotabú Sverris
Hermannssonar
• „Við erum að fást við þrotabúsmálin“, sagði Sverrir
Hermannsson fyrir helgina, þegar hann boðaði 31%
hækkun á raforkuverði Landsvirkjunar. Með þessu
reyndi hann að varpa ábyrgðinni á þessum gegndar-
lausu hækkunum af sínum herðum yfir á síðustu ríkis-
stjórn og þá vitanlega einkum á herðar Hjörleifs Gutt-
ormssonar.
• Kenning Sverris er sú, að fyrri ríkisstjórn hafði hald-
ið svo aftur af hækkunum á raforkuverði Landsvirkjun-
ar, að fyrirtækið rambi á barmi gjaldþrots og þurfi því
nú sérstaka hækkun til að rétta sig af.
• Skýrslur frá Landsvirkjun sjálfri segja þó allt aðra.
sögu. Sú saga er á þá leið, að í tíð ríkisstjórnar Geirs
Hallgrímssonar safnaði Landsvirkjun miklum
skuldum. f»að stafaði ma. af því, að hækkanir á raforku-
verði fylgdu ekki verðhækkunum. í ráðherratíð Hjör-
leifs Guttormssonar fékk Landsvirkjun að hækka verð
á raforku töluvert umfram almennm- verðhækkanir. Á
þeim tíma var einnig reynt að ná fram hækkun á raf-
orkuverði til Alusuisse, til þess ma. að létta á orku-
reikningi heimilanna þegar fram í sækti.
• Þegar ljóst var orðið að samningar við Alusuisse
myndu ekki skila neinu sem heitið gæti lagði fyrrver-
andi iðnaðarráðherra til, að raforkuverð til ísal yrði
hækkað með einhliða aðgerðum, og jafnframt stöðvaði
hann hækkanir Landsvirkjunar, á þeim forsendum, að
vanda Landsvirkjunar mætti ekki leysa eingöngu á
kostnað almennings, heldur yrði stórkaupandinn ísal
að skila sínum hlut.
• Það eru því fjarstæðukenndar fullyrðingar hjá Sverri
Hermannssyni að vandi Landsvirkjunar stafi af stefnu
síðustu ríkisstjórnar. Vandinn á sér tvær orsakir. Sú
fyrri og mikilvægari er að ísal greiðir hlægilega lágt verð
fyrir sína raforku, og því verða landsmenn að greiða
þeim mun meira. Hin síðari er sú að Landsvirkjun
safnaði skuldum miklum í stjórnartíð Geirs Hallgríms-
sonar - og reyndar má tengja þá skuldasöfnun við hið
lága raforkuverð til ísal.
• Þessar staðreyndir ætti Sverrir að íhuga í því þrota-
búi röksemda sem hann hefur erft frá pólitískum sam-
herjum sínum.
Orlofslengingin
• Allt erpólitík, hefureinhversstaðarveriðsagt. Þetta
má heimfæra upp á orlof launþega, en tími þeirra stend-
ur sem hæst um þessar mundir. Flestir njóta nú lengra
orlofs en þeir gerðu áður og munar töluverðu hjá
flestum.
• Saga orlofsmála er saga langrar baráttu við íhaldsöfl-
in, saga samstöðu verkalýðshreyfingar og talsmanna
hennar á Alþingi.
• Það er ástæða til að minna á, að á síðasta þingi stóðu
Sjálfstæðismenn eins og grenjandi Ijón gegn lengingu
orlofs, en urðu að lokum að lúta í lægra haldi.
• í tíð síðustu ríkisstjórnar tókst að ná fram með pólit-
ískum hætti lengingu orlofs, sem verkalýðshreyfingin
hafði lengi barist fyrir á hinum faglega vettvangi. Sá
áfangi verður ekki aftur tekinn. Þar fengu launþegar
varanlega lífskjarabót.
klippt
Bœkur
taldar
Félagsmál rithöfunda hafa
jafnan verið nokkuð flókin.
Flestir eru í Rithöfundasamband-
inu, sem er hagsmunafélag og
stofnað upp úr tveim félögum,
Rithöfundafélagi íslands og Fé-
lagi íslenskra rithöfunda. Það
síðarnefnda er enn til og hefur
verið mjög óánægt með Rithöf-
undasambandið, mest vegna þess
hvernig fé hefur verið úthlutað úr
rithöfundasjóði. Sumir í FÍR
hafa sagt sig úr Rithöfundasam-
bandinu út af kjaramálum þess-
um - það eru þeir sem telja að
allir rithöfundapeningar fari til
komma.
Á dögunum gerðist það svo, að
Hilmar Jónsson, bókavörður og
rithöfundur í Keflavík birti niður-
stöður talningar sem fram fór í
safni hans á útlánum. Þar kom í
ljós, að þótt Halldór Laxness ætti
sýnu flestar bækur á safninu voru
bækur hans minna lánaðar út í
tilteknum mánuði í Keflavík en
bækur Snjólaugar Bragadóttur.
Önnur dæmi gengu í sömu átt -
alþýðlegar ástarsögur voru vin-
sælli til útlána en meiriháttar
skáldskapur.
Nú hafa margir ekki áttað sig á
því, að á bak við fréttina felast
deilur um það hvernig skipta eigi
peningum sem rithöfundar fá
fyrir afnot bóka þeirra í söfnum.
Nú er greitt eftir fjölda bóka sem
þeir eiga, en til eru þeir sem vilja
að greitt sé fyrir hvert útlán. Óg
það út af slíku máli sem þeir, sem
eru að sigla úr Rithöfundasam-
bandinu eða þegar farnir, hafa
klofnað í tvennt, eins og eftir-
farandi fréttatilkynning frá tveim
stjórnarmönnum í Félagi ís-
lenskra rithöfunda gefur til
kynna.
Undir ófögnuði
„Við undirritaðir viljum að
gefnu tilefni lýsa yfir því, að
fréttatilkynning um talningu út-
lána í bæjarbókasafni Keflavíkur
var ekki send fjölmiðlum að til-
hlutan Félags íslenskra rithö-
funda.
Hið rétta er að félagsmenn
hafa ólíkar skoðanir á því, hvern-
ig greiðslu fyrir útlán bóka í söfn-
um skuli hagað, hvort greiða
skuli samkvæmt útlánum eða ein-
takafjölda. Til þess að auðvelda
mönnum að gera upp hug sinn
var kosin fjögra manna nefnd
sem skyldi kanna á marktækan
hátt, breiðum grundvelli, hver
væri gangur þessara mála í al-
menningsbókasöfnum.
Nefndin kom ekki saman,
skilaði engri sameiginlegri
skýrslu á aðalfundi F.Í.R. snem-
ma í vor. Hins vegar flutti einn
nefndarmanna skýrslu um taln-
ingu útlána í bæjarbókasafni
Keflavíkur, mánaðartíma á þessu
ári. Tekið var fram á fundinum,
ekki að ástæðulausu, að þessa
takmörkuðu skýrslu mætti ekki
birta í nafni félagsins. Birting
hennar er því einkaframtak og
verður ekki bendluð við FÍR.
Þetta mega undirritaðir gjörst
vita, þar sem þeir sitja í stjórn
félagsins, en vilja ekki sitja undir
ófögnuði.
27.7.1983
Baldur Óskarsson
Ingimar Erlendur Sigurðsson“
Um þetta er ekki rétt að hafa
mörg orð nema hvað vitna má til
ágætrar vísu sem byrjar svona:
Fræknir voru FÍR-ar
og fullgild atkvæði....
ÁB
og skoriö
1987
Kjamorkusprengja
lendir í Reykjavík!
Stór hluti íbúa Suðurnesja og höfuðborgarsvæðisins ferst og slasast.
Landið sem lamað. Engar fréttir frá útlöndum.
Mikil örvænting gripur um sig. Eftirlilandi leita noröur I land on mæta mótspyrnu
vegna ótta' víð geislavijkni. Bardagar milli norðan- og sunnanmanna.
„Kjarnorkusprengja lendir í
Reykjavík“ heitir smásaga, sem
birtist í nýjasta hefti SAMÚELS.
Sagan er sett upp í fréttastíl og
látin gerast árið 1987 og atburðir
daganna 13. 14. og 15. september
raktir í stuttu máli. Birting sög-
unnar í SAMÚEL sýnir glöggt
hversu margir hafa vaknað til vit-
undar um þær skelfingar sem
vofa yfir mannkyninu öllu. Við
grípum niður í sögunni.
Sprakk milli
Reykjavíkur
og Keflavíkur
„Kjarnorkusprengja sprakk í
suðvesturátt frá Reykjavík um
níuleytið þriðjudagsmorguninn
13. september. Sprengjan sprakk
í nokkur hundruð metra hæð að
mati sjónarvotta sem af lifðu,
miðja vegu milli Reykjavíkur og
Keflavíkur.
Talsverð umferð var á höfuð-
borgarsvæðinu og veður ágætt,
kyrrt en svalt. Stór hluti íbúanna
á suðvesturhorni landsins er tal-
inn hafa látið lífið samstundis er
sprengjan sprakk. Gífurleg
þrýstibylgja fylgdi sprengingunni
ásamt eldstormi."
Helbrunnið
fólk á götum
„Enginn mun hafa haldið lífi
vestan og sunnan megin við línu
sem dregin er frá Laugarnes-
hverfi í suður að Breiðholti og
þaðan beint í austur.
Fólk sem statt var á mörkum
línunnar milli lífs og dauða slas-
aðist yfirleitt mikið. Flestir
brunnu vegna eldstormsins og
hinnar miklu geislunar sem fylgdi
sprengingunni. Sjónarvottar
skýrðu frá því að helbrunnið fólk
hefði ráfað öskrandi um götur á
milli bíla sem höfðu stöðvast eða
oltið. Víða lágu lík af fólki sem
hafði komist út úr húsum, en varð
geislavirkninni að bráð á
skömmum tíma....
Um nóttina höfðu hundruðir
manna látist af völdum geislunar.
Einkenni hennar voru rauðleit
húð sem nær grotnaði í sundur á
nokkrum klukkustundum. Sjón-
arvottar sögðu frá fjölmörgum
dæmum þar sem ættingjar eða
nágrannar höfðu stytt hinum
sjúku dauðastríðið, aðeins til að
þurfa á samskonar aðstoð að
halda síðar.“
Og Almanna-
varnir hrundu
„Suðvesturhornið var gjör-
samlega sambandslaust við aðra
Iandshluta. Rafmagn fór af öllum
húsum nema nokkrum hluta
Mosfellssveitar. Allir spítalar
Reykjavíkur hrundu og brunnu
til grunna og komst enginn lífs af.
Höfuðstöðvar Almannavarna við
Hverfisgötu hrundu einnig, og er
ekki vitað til þess að nokkur hafi
verið þar staddur þegar sprengj-
an sprakk.“
ast
eng.