Þjóðviljinn - 03.08.1983, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 3. ágúst 1983: ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 11
menn vörpuðu þessu nýja ger-
eyðingarvopni sínu, kjarnorku-
sprengjunni á japönsku borgina
Hiroshima þann 6. ágúst. Á með-
an að Japanir voru enn að kanna
hvað raunverulega hafði gerst
vörpuðu Bandaríkjamenn ann-
arri kjarnorkusprengju á borgina
Nagasaki þremur dögum eftir þá
fyrstu og hótuðu að halda áfram
að sprengja japanskar borgir þar
til Japanir féllust á skilyrðislausa
uppgjöf. Japanir gátu ekki svarað
þessari hótun um gjöreyðingu
lands síns nema með uppgjöf.
Eftir á réttlættu Bandaríkja-
menn notkun sína á kjarnorku-
vopnum með því að þannig hefðu
þeir ekki aðeins komið í veg fyrir
að fjöldi bandarískra landgöngu-
liða félli í valinn heldur hafi skil-
yrðislaus uppgjöf Japana einnig
bjargað fjöida Japana. Fjöldi
þeirra sem lést á Hiroshima og
Nagasaki var „ekki nema“ rétt
rúmlega tvö hundruð þúsund
þótt sú tala ætti eftir að hækka
eftir því sem fleiri létust á næstu
árum vegna meiðsla og geislunar
sem þeir höfðu orðið fyrir. Lík-
lega hefðu miklum mun fleiri
Japanir látist ef þeir hefðu barist
við innrásarlið Bandaríkja-
manna. Þannig létu Bandaríkja-
menn í það skína að notkun
þeirra á kjarnorkuvopnum væri
vegna manngæsku. En að sjálf-
sögðu má þá spyrja hvaða
„manngæska" sé fólgin í beitingu
vopna þar sem aðalfórnarlömbin
eru óbreyttir borgarar, friðsamt
alþýðufólk, skólabörn jafnt sem
gamalmenni. I hefðbundnu stríði
falla þó fyrst og fremst vopnaðir
hermenn þótt margir óbreyttir
borgarar láti þá einnig lífið.
Það er engin ástæða til að efast
um að ein af orsökum þess að
Bandaríkjamenn vörpuðu kjarn-
orkusprengjum á Hiroshima og
Nagasaki hafi verið að með því
komu þeir í veg fyrir frekara
mannfall í eigin liði. Af framan-
greindu má samt sjá að fleiri og
ekki síður mikilvægar orsakir
lágu að baki. Með hverri vikunni
sem leið styrktist staða Sovét-
manna í Asíu. Uppgjöf Japana
varð hins vegar til að stöðva sókn
þeirra. Sovétmenn afvopnuðu að
vísu japanska herliðið í Mansjúr-
íu en þaðan hurfu þeir síðan í
samræmi við gerða samninga í
ársbyrjun 1946 og kínverskir
þjóðernissinnar tóku við stjórn
svæðisins með aðstoð Bandaríkj-
amanna. Á þessum tíma var fæst-
um ljóst að kínverskir kommún-
istar höfðu styrkst svo mjög að
þeir áttu eftir að steypa stjórn
þjóðernissinna. Sovétmenn náðu
heldur ekki að hertaka nema
nokkrar af allra nyrstu eyjum
Japana (sem þeir halda enn). Ef
Bandaríkjamenn og Sovétmenn
hefðu gert sameiginlega innrás í
Japan þá er ekki útilokað að Jap-
an hefði verið skipt upp í áhrifa-
svæði svipað og Pýskalandi.
Síðast en ekki síst sýndu
Bandaríkjamenn með kjarnork-
usprengjunum að þeir hefðu
hernaðarlega yfirburði yfir allar
þjóðir. Ef Sovétmenn héldu sig
ekki innan fyrirfram ákveðinna
áhrifasvæða þá gætu Bandaríkja-
menn hótað þeim með gjör-
eyðingarstríði. Pað má því segja
með nokkrum rétti að kalda-
stríðið milli Bandaríkjamanna og
Sovétmanna hafi hafist með
kjarnorkusprengjunni í Hiros-
hima. Hættan á kjarnorkuárás
neyddi Sovétmenn til að koma
sér upp kjarnorkuvopnum. Frá
sjónarmiði þeirra var slíkt nauð-
synlegt svo lengi sem Bandaríkja-
menn féllust ekki á algjört bann
við kjarnorkuvopnum. Síðan
hefur aukin framleiðsla á kjarn-
orkuvopnum verið eitt af megin-
einkennum valdatafls stórveld-
anna. Hættan á skyndilegri gjör-
eyðingu varð fljótlega að alvarl-
egustu ógnun við framtíð mann-
legrar menningar sem þekkst hef-
ur í sögunni.
Kjarnorkuárásirnar á Hiros-
hima og Nagasaki eru ekki ein-
angruð söguleg fyrirbæri heldur
er stórveldapólitík nú á dögum
byggð á ógnun um að endurtaka
þær hvenær sem er án fyrirvara á
margfalt stærra svæði.
Ragnar Baldursson
„Vona að nú sé komið stopp“, Peningarnir alltaf búnir um mánaðamótin“, sögðu þau Sigrún og Ólafur.
segir Jón Margeirsson.
Þessar gífurlegu
hækkanir koma þvert
ofan í gefin loforð
„Kaupið er ekki mikið“, segir
Pálína Guðmundsdóttir.
— spjallað við fólk inni í Hagkaupum um
hækkanirnar á opinberri þjóustu og skattana
Rosalegar
hækkanir
„Mér líst alveg rosalega á all-
ar þessar hækkanir. Það hækkar
allt, - en þetta er mun meira en ég
bjóst við,“ sagði Dagmar Guðna-
dóttir, sem vinnur í Kjöti og fiski.
Hún sagði að skatturinn væri
ekki kominn til sín ennþá, svo
hún vissi ekki hversu mikið hún
þyrfti að borga.
„Ég á eftir að sjá hvað ég fæ, en
það verður sjálfsagt erfitt að láta
endana ná saman,“ sagði hún.
Ætla að
kæra skattinn
„Maður er löngu hættur að
verða hissa á þessurn hækkunum,
en auðvitað líst manni ekki vel á
þær,“ sagði Sigrún Þorsteinsdótt-
ir sjúkraliði. En hvernig var
skatturinn?
„Hann ætla ég að kæra. Ég trúi
ekki að ég eigi að borga það sem
ég fékk. Ég treysti því að ég muni
fá lækkun. Og ég veit samt ekki
hvernig ég get látið kaupið
endast. Það gengur alltaf jafn
illa,“ sagði Sigrún.
Vona bara að nú
sé komið stopp
á hækkanirnar
Jón Margeirsson var með Ingi-
björgu litlu á öxlunum, þegar við
hittum hann inni í Hag-
kaupum. Og hvernig skyldi hon-
um lítast á skattana sína?
„Illa. Mér líst illa á þá.“
„En hækkanirnar sem nú koma
á opinbera þjónustu?“
„Þetta eru fastir liðir eins og
venjulega. Hækkanirnar eru
samt meiri en ég bjóst við. Ég
vona bara að þeir standi við það
að nú sé komið stopp á þessar
hækkanir í bili,“ sagði Jón.
„Fordæmi
þessar hækkanir“
„Það verður erfitt fyrir ýmsa að
láta endana ná saman. Margir
hafa litla vinnu og það er sjálfsagt
miklu erfiðara hjá þeirn en hjá
mér,“ sagði Guðrún Sigurðar-
dóttir, sem vinnur í frystihúsinu
Barða í Kópavogi.
„Ég fordæmi þessar hækkanir.
Þegar búið er að svipta okkur
verðbótunum, þá á maður ekki
von á þessu. Við fáum ekkert, en
svo er hægt að láta þessi fyrirtæki
fá endalausar hækkanir. Mér datt
ekki í hug að þeir færu svona að,
þetta er þvert á gefin loforð,“
sagði Guðrún.
Alveg út í hött
Tvö ungmenni voru að undir-
búa sig undir ferð í Húsafell, þeg-
ar við hittum þau í Hagkaupum.
Þau sögðust heita Sigrún Símons-
sen og Ólafur Hákonarson.
Ólafur vinnur hjá „Kók“, en Sig-
rún ætlar í Iðnskólann í hár-
greiðslunám í haust.
„Þetta er alveg út í hött. Manni
gengur ekkert að láta kaupið
endast. Við erum oftast nær búin
með það strax um mánaðamótin,
því maður safnar smáskuldum
allan mánuðinn. Það er því ekki
spurning um að láta kaupið
endast. Það endist akkúrat ekki
neitt,“ sögðu þau Sigrún og
Ólafur.
Allir tala
um þetta
„Ég hef lágar tekj ur og því ekki
háa skatta. En þeir eru alveg
nógu háir. Ég er kennari og
kaupið er ekki mikið hjá okkur,
og það er hætt við að þetta verði
ennþá erfiðara þegar líður á.
Þessar nýjustu hækkanir bæta
það ekki. Mér finnst allir tala um
þetta,“ sagði Pálína Guðmunds-
dóttir kennari.
þs
„Ætla að kæra skattinn" segir
Sigrún Þorsteinsdóttir.
„Búið að svipta okkur verðbótun-
um“, segir Guðrún Sigurðardótt-
ir.
„Skatturinn ókominn“ segir Dag-
mar Guðnadóttir. Ljósm. Atli.
Ríkisstjórnin samþykkti
fyrir helgina eftirtaldar
hækkanir á þjónustu
opinberra fyrirtækja:
• Pósturogsími................18 %
• Landsvirkjun................31 %
• Rafmagnsveitur ríkisins....26.6%
• Hitaveita Reykjavíkur............43.9%
• Heimtaugagjald HR................20 %
• Aðrar hitaveitur
(meðaltal)......................17 %