Þjóðviljinn - 03.12.1983, Blaðsíða 9

Helgin 3.-4. desember 1983 ÞJOÐVILJINN - SÍÐA 9
Staða kvenna á vinnumarkaði
Samstöðu er börf
Konur hafa sýnt að þeim ^
takast ótrúlegustu hlutir þegar
þœr virkja samtakamátt sinn
Meðallaun karla árin 1981 og
1982 voru 52% hærri en kvenna
þegar miðað er við landið allt og
ailar atvinnugreinar.
Árstekjur verkakarla voru 25%
hærri en árstekjur verkakvenna
árið 1982.
Kannanir nokkurra starfs-
mannafélaga og á vegum BHM
sýna berlega að konur þjappast á
neðri hluta launastiganna.
Þetta eru upplýsingar sem komu
fram í álytkun um stöðu kvenna á
vinnumarkaði sem samþykkt var á
Landsfundi Alþýðubandalagsins
nú fyrir skömmu. Orsakir fyrir
þessu eru líka raktar þar, svo sem
að hefðbundið uppeldi og viðhorf
hlutverkaskiptingar kynjanna
leiðir til minni menntunar kvenna.
Þær eru mun bundnari við heimilis-
störf og barnauppeldi. Af því leiðir
að þær hafa minni möguleika á því
að taka störf í hærri þrepum
launastigans. Alþekkt er einnig að
hin hefðbundnu kvennastörf rað-
ast á neðri hluta launastiganna.
Þaðerum.a. þaustörfsemfelaísér
ábyrgð á börnum, öldruðum, sjúk-
lingum og fötluðum. Umönnun
tækjabúnaðar og fjármuna er skv.
því starfsmati, sem við nú búum
við, hærra metin til launa, sem
auðvitað er í hæsta máta sérkenni-
legt.
Konur vinna í mun ríkara mæli
en karlar í tímamældri ákvæð-
isvinnu. Fylgifiskur afkastahvetj-
andi launataxta er m.a. þrúgandi
andfélagslegt andrúmsloft á vinnu-
stað, starfið einkennist af einhæfni,
miklum vinnuhraða og mikilli
bindingu. Löginfrá 1961 um launa-
jöfnuð karla og kvenna hafa engan
veginn skilað þeim árangri sem ætl-
ast var til. Margt fleira kom frá
þessari ályktun sem vonandi verð-
ur birt í heild hér í blaðinu.
En hvernig er svo atvinnuöryggi
kvenna háttað? Allir vita um ör-
yggisleysi kvenna í frystihúsum,
þær verða fyrstar fyrir barðinu á
atvinnuleysi og versnandi efna-
hagsástandi, og aðrar kvennastétt-
ir einnig. Nú er mikið talað um
sparnað í þjóðfélaginu. Ýmis fyrir-
tæki bæði hjá ríkinu og sveitarfé-
lögunum kanna nú gaumgæfilega
hvar helst megi spara.
Á Borgarspítalanum í Reykjavík
var fundin upp sú „snjalla" leið að
spara fyrst og fremst laun til ræst-
ingarkvenna í nafni hagræðingar,
- þess hóps sem lægst laun hafa í
þeim bratta launapíramída sem þar
er. Á Akureyri voru laun til ræst-
ingarkvenna líka efst á niðurskurð-
arlistanum og allir muna eftir
þvottahússdeilunni á Landsspítal-
anum. Á Landakoti varð mikil
deila um nýtt kerfi, í ræstingum,
sem mætti mikilli andstöðu starfs-
manna. Því var samt komið á, með
þeim afleiðingum að mjög stór
hópur ræstingarkvenna hefur nú
hætt störfum þar. Varla hefði
svona verið farið að, ef um karla-
störf væri að ræða.
Hagræðing í rekstri er allra
góðra gj alda verð, ef hún hefur þau
áhrif að koma bæði launafólki og
atvinnurekendum til góða, en sú
virðist ekki vera hugsunin á sjúkra-
húsunum.
Duldar launahækkanir kannast
líka allir við, en mjög sjaldgæft er
að konur verði þeirra aðnjótandi.
Þar á ég við t.d. ný starfsheiti án
þess að starf breytist sem hækkar
fólk um nokkra launaflokka og
fríðindi ýmiss konar sem eru skatt-
frjáls eins og bflastyrki, frían síma
o.s.frv. Það ríkir mun meiri skiln-
ingur á þörf karla fyrir hærri laun
en kvenna. Það þvælist enn fyrir
fólki að það séu aðeins karlar sem
eru fyrirvinnur en ekki konur.
Hinn 24. september gekkst Sam-
band Alþýðuflokkskvenna fyrir
íeltja
i. í 1(
launamál kvenna. Ilok þeirrar ráð-
stefnu ákváðu konur úr
stjórnmálaflokkunum og úr verka-
lýðshreyfingunni að efna til þver-
pólitísks samstarfs um launamál
kvenna á vinnumarkaðnum.
Ákveðið var að skipa fram-
kvæmdanefnd með þátttöku
kvenna í launþegahreyfingunni og
öðrum áhugaaðilum um launa-
jafnrétti kynjanna, sem skipuleggi
síðan aðgerðir, sem leiði til úrbóta
og uppræti launamisréttið.
Þessi framkvæmdanefnd hóf
fljótlega störf og eru nú 18 konur í
nefndinni. í henni eru konur úr
öllum flokkum og samtökum sem
eiga sæti á Alþingi og einn frá
hverju eftirtalinna stéttarfélaga og
samtaka: Starfsmannafélaginu
Sókn, Verkakvennafélaginu Fram-
sókn, Verslunarmannafélagi
Reykjavíkur, Iðju, Sambandi ísl.
bankamanna, B.S.R.B., B.H.M.,
Jafnréttisráði, Kvenfélagasam-
bandi íslands, Kvenréttindafélagi
íslands og Bandalagi kvenna í
Reykjavík. Leitast var við að
tryggja að sem flestar konur ættu
þar óbeinan fulltrúa, án tillits til
stjórnmálaskoðana, starfa eða bú-
setu.
En hvað getur svona fram-
kvæmdanefnd gert til að ná mark-
miði sínu, því að ná fram úrbótum í
launamálum kvenna? Hún getur
miðlað upplýsingum og er þegar
hafin gagna- og upplýsingasöfnun,
þar sem verið er að ná saman á einn
stað öllum upplýsingum sem til-
tækar eru um launamisrétti kynj-
anna. Ætlunin er að gefa út rit eða
bækling með þessum fróðleik.
Hún getur haldið uppi tengslum
við konurnar sjálfar á vinnustöð-
unum. Ákveðið hefur verið að
boða til samráðsfundar með kon-
um úr samninganefndum, þar sem
rætt yrði m.a. um möguleika á sam-
starfi þeirra í milli. Jafnframt á að
fara í fundarherferð um allt land í
byrjun næsta árs.
Hún getur vakið athygli á núver-
andi launamisrétti og verkað sem
þrýstihópur á yfirvöld til að taka
störf í þjóðfélaginu til endurmats
og til að bæta úr launamisréttinu.
Margt fleira mætti tína til, og
nýjar hygmyndir koma stöðugt
fram. Fyrir rúmri viku var öllum
samtökum launafólks og öllum
stéttarfélögum í landinu sent bréf
þar sem fram kemur hvað nefndin
hyggst gera nú á næstunni og óskað
er eftir samstarfi. En lögð er
áhersla á gott samstarf og sam-
vinnu við þessa aðila.
í dag, laugardag, verður haldinn
stofnfundur Samtaka kvenna á
vinnumarkaðnum í Félagsstofnun
stúdenta (kl. 13). Að fundinum
stendur hópur sem kosinn var til
þess verkefnis á ráðstefnu sem
haldin var í Gerðubergi hinn 22.
október s.l. um kjör kvenna á
vinnumarkaðnum. Meginmarkmið
Samtaka kvenna á vinnumarkaðn-
um á að vera að „standa sameigin-
lega að baráttumálum kvenna
varðandi kjör á vinnumarkaðnum
og vera þar stefnumarkandi, og að
vera bakhjarl þeirra kvenna sem
gegna trúnaðarstörfum í launþega-
samtökunum", eins og segir í bréfi
frá hópunum, þar sem ráðstefnan
er kynnt.
Ég vona að hér leiðréttist sá mis-
skilningur, sem kom fram í viðtali
Þjóðviljans við Guðrúnu Ólafs-
dóttur í gær, föstudag, að fram-
kvæmdanefndin sé „lokaður hóp-
ur“. Framkvæmdanefndin ætlar
einmitt að hafa samvinnu við sem
flestar konur og hennar verksvið er
víðara en að safna upplýsingum, þó
svo sérstök fjárveiting hafi fengist
til þess verkefnis.
Guðrún Ágústsdóttir: Nú verða
konur að standa saman.
Vonandi tekst með víðtækri
samstöðu kvenna um allt land að
gera verulegt átak í launamálum og
kjörum kvenna. Engin ástæða er
að ætla annað - konur hafa sýnt að
þeim takast ótrúlegustu hlutir þeg-
ar þær virkja samtakamátt sinn.
Koma verður fleiri konum í virkt
starf í stéttarfélögum sínum, og
samtökum, breyta þarf ríkjandi
viðhorfum til hlutverkaskiptingar
bæði í atvinnulífi og á heimilum.
Hverjir eru líklegri til að ná þar
árangri en konur sjálfar?
1. desember 1983
Guðrún Ágústsdóttir.
Tilboð
Húseignirnar Borgartún 7/Sætún 8 óska hér
með eftir tilboðum í frágang lóðar við hús
Borgartúns 7 og Sætúns 8.
Helstu magntölur:
Malbikuðplön
Steyptar stéttir
Gróðurbeð
Frárennslislagnir
Snjóbræðsla
3550 m2
285 m2
510 m2
98 m
15601 m
Útboðsgögn fást afhent hjá Fjölhönnun hf.
Grensásvegi 8 Reykjavík gegn 3 þús. kr.
skilatryggingu.
Tilboðum skal skilað á skrifstofu Áfengis- og
tóbaksverslunar ríkisins, Borgartúni 7,
Reykjavík, eigi síðar en kl. 14,19. desember
1983 og verða tilboðin opnuð þar á sama
tíma.
Rafmagnsveitur ríkisins óska að ráða
rafveitustjóra II
með aðsetur á Selfossi.
Umsóknir er tilgreini menntun og fyrri störf
sendist Rafmagnsveitum ríkisins Hvolsvelli
eða til starfsmannahalds hjá Rafmagnsveit-
um ríkisins Laugavegi 118 fyrir 15. desember
1983.
Rafmagnsveitur ríkisins
Laugavegi 118
105 Reykjavík
íslensk bókamenning er verómæti
FöÓurland vort hál/t
er ha/ló LúÓvík Kristjánsson:
ÍSLENSKIR S]MRHÆTTIR III
Fyrri bindi þessa mikla ritverks
komu .út 1980 og 1982 og eru
stórvirki á sviði íslenskra fraeða.
Meginkaflar þessa nýja bindis eru:
SKINNKLÆÐI OG FATNAÐUR,
UPPSÁTUR, UPPSÁTURSGJÖLD,
X SKYLDUR OG KVAÐIR, VEÐUR-
FAR OG SJÓLAG, VEÐRÁTTA í
MENNINGARS)r®UR
SKÁLHOLTSSTlG 7— REYKJAVlK — SlMI 13652
VERSTÖÐVUM, FISKIMIÐ, VIÐ-
BÚNAÐUR VERTÍÐA OG SJÓ-
FERÐA, RÓÐUR OG SIGLING,
FLYÐRA, HAPPADRÆTTIR OG
HLUTARBÓT, HÁKARL OG
ÞRENNS KONAR VEIÐARFÆRI.
í bókinni eru 361 mynd, þar af 30
prentaðar í litum.

íúbolk pci«l|4n<«on
|$lctiíkív
öjóuarljccttir