Þjóðviljinn - 19.04.1984, Blaðsíða 15

Þjóðviljinn - 19.04.1984, Blaðsíða 15
Fimmtudagur 19. aprQ 1984 'ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 15 SJálfsmynd með öpum, 1943. Kvenlegur veruleiki Staða Fridu Kahlo meðal kvenna í listasögunni er einnig ein- stök. Um þetta sagð Diego Rivera: „Hún er fyrsta konan í listasögunni sem af algjörum miskunnarlausum heiðarleika og með nánast yfirveg- aðri valdbeitingu hefur fjallað um þær hliðar tilverunnar sem snerta eingöngu konur.“ Það sem hér er átt við eru sjálfs- myndir hennar, myndirnar sem lýsa fæðingu hennar, konunni sem gaf henni brjóst, uppvextinum, myndunum sem hún gerði um ástina, frjósemina og þá kvöl, sem getuleysi hennar til að eiga barn olli henni. Sjúkdómssagan er einn- ig rakin í myndum hennar, og engu líkar eru myndirnar sem hún gerði af sér og Rivera: á milli þeirra voru greinilega órjúfanleg bönd, þrátt fyrir ólíkan og afar sterkan per- sónuleika sem bæði bjuggu yfir. Einkalífið og stjórnmálin Á síðari árum hefur áhuginn á myndum Fridu Kahlo farið vax- andi með auknum áhrifum og endurmati kvenna á menningu og Brotna súlan, 1944. f slysinu laskaðist hryggur Fridu, mjaðmagrind, móðurlíf og fótur. Hún gekk undir um 30 skurðaðgerðir um ævina og varð að bera korsett úr gipsi lengst af. Myndin lýsir píslarvættinu. SJálfsmynd með afskorlð hár, 1940. Mynd þessa gerði Frida árið sem hún var skilin við Diego. Textinn fyrir ofan þýðir: „Sjáðu, hafi ég eiskað þig var það fyrir hárið, nú þegar þú ert hárlaus/vansæl elska ég þig ekki.“ Textinn er trúlega tekinn úr dægurlagi en myndin lýsir á áhrifaríkan hátt áhrifunum sem j | vfðskilnaðurinn við Diego hafði á hana. Helsærða hlndln, 1946. Myndin minnir á stef eftir Stein Steinarr: í vonlausri angist hin helsærða hind/ inn í skógarins fylgsni flýr. Og ást mín er skógarins skuggi,/ og þú ert hið dauðvona dýr. sögu samtímans. Myndir hennar hafa trúlega stuðlað að vitundar- vakningu kvenna í ríkari mæli en myndir nokkurrar annarrar lista- konu. Hið persónulega innihald þeirra hefur þannig bæði listrænt og pólitískt gildi. Það er fyrst og fremst framlag kvenna til stjórnmálanna að hin persónulega reynsla og einkalífið hefur verið sett í pólitískt samhengi. Sú borg- aralega hugmyndafræði sem mark- ar konunni og einkalífinu sérstak- an bás utan þess opinbera vett- vangs þar sem viðskipti, fram- leiðsla og stjómmál fara ffam er nú á undanhaldi vegna réttindabar- áttu kvenna. Hið byltingarkennda við myndir Fridu Kahlo er meðal annars fólgið í skilningi hennar á, þessu: í myndum hennar fá per- sónulegar tilfinningar og sársauki almennt mannlegt og pólitískt gildi. Þær era ekki lengur hluti af þeirri friðhelgu einkaveröld heim- ilisins sem ekki kom stjórnmálunum við. Myndir henn- ar víkka heim stjórnmálanna jafnt og listarinnar. Það sem mestu máli skiptir þó er að myndir Fridu Kahlo koma okk- ur milliliðalaust í samband við kviku mannlífsins. Þær eru umbúð- arlausar og lausar við alla tilgerð og tæknibrellur. Þær segja okkur mikilvægan sannleika um manninn og rök mannlegrar tilveru. -úlg Ástarfaðmur alhelmslns, jarðarlnnar, Frldu og Dlego. Brjóst jarðarinnar er opið og mjólk seitlar úr því. Brjóst Fríðu er líka opið og þaðan opnast flóðgátt um leið og hún vefur Diego Rivera örmum þar sem hann liggur í fangi hennar eins og barn með andlit vísdómsins og alsjáandi auga í enni á meðan eldur logar úr höndum hans. Dýr merkurinnar hvílist í þessum faðmi þar sem einnig spretta kaktusar og suðrænar jurtir en sól og máni eru á sitt hvora hönd. „Frida Kahlo er eina dæmi listasögunnar um að listamaður rífi upp brjóst sitt og hjarta til þess að segja hinn líffræðilega sannleika og þá tilfinningu sem í honum býr.“ Diego Rivera (1943) ojairsmyna sem lenuanakona, 1943. Yfir svipmikium augabrúnunum er andlit Diego Rivera ejns og alsjáandi þriðja augað á enni hennar. Andlitið er umlukið blúnduverki úr mexíkön- skum þjóðbúningi og rætur og æðar geisla út frá andlitinu, en hvort tveggja kemur víða fram í myndum Fridu. o. cf.w. .tU Jjt. Jt)aJLz£ .t.iA.LCI'r'llX , y.<** 'IW Á-

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.