Þjóðviljinn - 23.06.1984, Blaðsíða 18

mál, nýjar hugsjónir og nýjar
konur. Það er stiklað á þeim at-
burðum sem sett hafa svip á þjóð-
félagið síðastliðin ár, sérstaklega
pólitískar sviptingar.
Ég ætla ekki að rekja verkið í
smáatriðum því leikrit eru til að
Sonurinn Garpur Snær og Sigur-
björg, ein af sambýliskonum Guð-
mundar, rifja upp sambúðina í Dan-
mörku.
sjá þau en ekki til að lesa um þau í
blöðum. Markmiðið með þessu
leikriti er að skemmta fólki. Hér
fær hver sinn skerf og það er bara
gott að hlæja að sjálfum sér um
leið og Guðmundi.
Hversu margir taka þátt í sýn-
ingunni?
- Það eru um þrjátíu manns
sem vinna að sýningunni sjálfri.
Það er þó töluvert stærri hópur
sem hefur unnið að undirbúningi
hennar. Mér telst til að ekki séu
færri en fjörutíu sem lagt hafa
hönd á plóginn.
Er þetta allt áhugafólk?
- Nei, þetta er blanda. Hér eru
nokkrir sem þegar hafa útskrifast
úr Leiklistarskóla íslands og aðr-
ir sem eru á leiðinni að útskrifast.
Meginuppistaðan er þó áhuga-
fólk, sumt af því hefur leikið tölu-
vert hér hjá Stúdentaleikhúsinu, í
skólasýningum og/eða tekið þátt í
leiklistarnámskeiðum.
Nú, Stígur sem sér um
leikmyndina er við nám í Mynd-
listarskólanum og vinnur jafn-
framt við leikmynd í Þjóðleikhús-
inu. Hann er þar í læri hjá Sigur-
jóni Jóhannssyni. Búningahönn-
uðir, Ellen og Margrét eru stúd-
entar af myndlistarbraut í Fjöl-
brautinni í Breiðholti.
Hvers konar mússík er í sýning-
unni?
- Það er eiginlega tvennskonar
mússík. Annarsvegar þekkt lög
frá hinum ýmsu tímabilum, allt
eftir því hvar Guðmundur er
staddur í lífinu. Sú mússík er ým-
ist tekin af plötum eða þá að text-
ar eru samdir við mússík frá þeim
tíma.
Hinsvegar er mússík sem sam-
in er við þetta verk. Hún er öll
eftir Jóhann G. Jóhannsson mik-
inn sómamann sem semur
skemmtilega mússík. Allir textar
eru svo eftir Þórarin Eldjárn og
Anton Helga Jónsson.
Er ekkert erfitt að koma svona
stórum hóp saman?
Það er alltaf heilmikið basl.
Það er mikið sem gengur á og
hefst ekki nema allir taki á sig
geysilega mikla vinnu og það hafa
krakkamir gert. Þau hafa verið
hér öll kvöld og allar helgar síðan
í byrjun maí. Það er mikið úthald
fyrir fólk sem er ýmist í skóla, í
stúdentsprófum eða í fullri vinnu.
En þau hafa verið dugleg og
skemmtileg svo þetta hefur verið
skemmtilegt eins og alltaf þegar
unnið er af kappi.
Helstu vandamál hafa verið
þau að framkvæmdahraði er hér
auðvitað minni en í alvöru-
leikhúsi og allt er þyngra í vöfum
þess vegna. En það er nú kannski
skiljanlegt. Það er mikið mál að
reka leikhús. ss
Maðurinn sem alta
dreymir um að vera
Kjartan Bjargmundsson, sem
leikur hinn eina sanna Guð-
mund, þeysist um sviðið, ein-
kennilega lítið haltur miðað við
að hafa fótbrotnað fyrir einum
mánuði. Við spurðum hann hvort
hann væri gróinn sára sinna.
Nei nei. Eg var bara svo hepp-
inn að komast á snoðir um nýja
tegund af göngugifsi sem er þó
ekki gifs. í tengslum við nýafstað-
ið bæklunarlæknaþing var haldin
sýning fyrir lækna og hjúkrunar-
fólk í Árnagarði. Ég sjúklingur-
inn birtist þar svo einn daginn og
Stefán Thorarensen, umboðsað-
ili fyrir svona útbúnað, gaf mér
þetta nýja gifs. Globus gaf mér
síðan sóla undir allt saman.
Þetta er miklu léttara og sterk-
ara og má segja að þetta reddi
málunum. Það er ekki hægt að
líkja því saman.
Þú hefur starfað töluvert með
Stúdentaleikhúsinu. Er eitthvað
öðruvísi að starfa þar en í öðrum
leikhúsum?
Já það er mikill munur. Hjá
Stúdentaleikhúsinu fær maður
ekkert kaup en vinnan er helm-
ingi meiri því maður lendir í
mörgu öðru en að leika. Þó má
segja að ég hafi sloppið vel í þetta
skipti þar sem ég er fótbrotinn og
á fullt í fangi með að halda mér
gangandi.
Ekkert kaup? Hvað er þá svona
spennandi?
Ja, það er nú atvinnuleysi með-
al leikara. Svo er hlutverk Guð-
mundar skemmtilegt og það er
gaman að vinna með þessum
krökkum. Þetta heldur manni í
þjálfum.
Hver er Guðmundur?
Maðurinn sem alla karlmenn
dreymir um að vera. Alltaf að
skipta um konur og stefnur. Það
er að vísu bara á yfirborðinu því í
raun og veru dreymir alla um að
finna þá einu sönnu, svona eins
og í ævintýrunum.
Eigið þið Guðmundur eitthvað
sameiginlegt?
Já á köflum. Það er svo stutt í
karlrembuna hjá mér eins og
flestum karlmönnum. En það er
nú mömmunum að kenna.
Finnst þér gæta
karlfyrirlitningar í verkinu?
Ja-há, gífurlegrar. Enda ekki
nema von þar sem báðir höfund-
arnir og leikstjórinn halda að þær
séu mjög meðvitaðar konur.
Annars fá allir sinn skammt í
þessu verki, hvort heldur eru
kvennaframboðskonur, karl-
menn, hippar eða hommar.
Þrátt fyrir þessa
karlfyrirlitningu er verkið alveg
drepfyndið. í sýningunni er líka
valið lið af tuttugu fæddum kóm-
ikerum. Ég hef heyrt að það hafi
verið æði fúlt á öllum skemmti-
stöðum í bænum þennan eina og
hálfa mánuð sem við höfum verið
lokuð hér inni í Félagsstofnun.
Hjá okkur hefur aftur á móti ver-
ið rosalega gaman.
ss
KVIKMYNDAGAGNRÝNI
áneljast Indtandi
Hiti og ryk
(Heat and Dust, Bretlandi 1983)
Handrit: Ruth Prawer Jhabvala
Stjórn: James Ivory
Kvikmyndun: Walter Lassally
Leikendur: Julie Christie, Greta
Schacchi, Shashi Kapoor
Sýnd í Regnboganum.
Bandaríski kvikmyndastjórinn
James Ivory og handritahöfund-
urinn Ruth Prawer Jhabvala, sem
er pólskur Gyðingur, fædd í
Þýskalandi og indverskur ríkis-
borgari, hafa gert saman nokkrar
kvikmyndir, sem flestar gerast á
Indlandi. Þau hafa hlotið þó-
nokkra viðurkenningu og frægð
fyrir myndir sínar, sem margar
fjalla um árekstra tveggja ólíkra
menningarheima og um fólk sem
er utanveltu í framandi umhverfi.
í þessari nýjustu mynd þeirra eru
sagðar tvær sögur og gerist önnur
uppúr 1920, en hin 1982.
Anne (Julie Christie) er sjálf-
stæð, bresk nútímakona, sem
kemur til Indlands í leit að upp-
lýsingum um ömmusystur sína,
Olivíu (Greta Scacchi), sem fór
nýgift með manni sínum þangað
austur og lenti í ævintýrum. Anne
lendir líka í ævintýrum, og sögur
kvennanna tveggja eru fléttaðar
saman næsta lipurlega. Þetta er
leikur með tímann, og tíminn er
eiginlega ein af söguhetjum
myndarinnar. Staðurinn er sá
sami í báðum sögunum, borgin
Satipur, húsin stánda enn, en
hafa breytt um hlutverk: læknis-
bústaðurinn er orðinn að póst-
húsi, stofur Olivíu eru nú skrif-
stofa þar sem maður að nafni
Inder Lal vinnur, en hjá honum
leigir Anne herbergi. Leikmynd-
in gegnir því stóru hlutverki í
myndinni og er mjög vel unnin.
Það er margt vel gert: myndin
er fagurlega kvikmynduð og
rennur áfram einsog lygn á, en þó
aldrei of hægt (nema áhorfandinn
sé iila stressaður). Sögurnar eru
áhugaverðar. Andrúmsloftið er
sannfærandi: hiti og ryk ind-
verska sumarsins komast til skila.
Það sem háir myndinni er að
mínu mati það sama og háði „The
Europeans“, sem þetta sama fólk
gerði árið 1979 og hér var sýnd á
sínum tíma: náttúrulaus fagur-
keraháttur og yfirborðsmennska.
Það er fjallað um atburði og örlög
sem eru í eðli sínu hrikaleg af
tepruskap og smáborgaralegri
rómantík. Stundum líður manni
einsog maður sé að horfa á ind-
verska landkynningarmynd fyrir
túrista, en oftar fær maður á til-
finninguna að þetta sé einhver
miðlungsróman frá 19. öld.
Mann langar mest til að krefja
höfundana um ögn af
gagnrýninni afstöðu, svolítið
raunsæi, smáskammt af lífs-
háska.
Konumar tvær sem fjallað er
um, Olivía og Anne, ánetjast
báðar Indlandi, ef svo má að orði
komast. Anne segir eitthvað á þá
leið að Indland hafi undarleg
áhrif á þann sem þangað kemur,
hann „breytist“, af því einu að
vera í landinu. Þetta er ekki skýrt
nánar, en af því sem á eftir kemur
má ráða að hér sé á ferðinni ein-
hverskonar austurlensk dul-
hyggja. Gallinn er bara sá, að við
fáum ekkert að vita um þessa dul-
arfullu breytingu, hennar sér
hvergi stað. Ég er viss um að Julie
Christie hefði verið fullfær um að
túlka hana, svo ágæt leikkona
sem hún er, en hlutverk hennar
býður ekki upp á neinar meiri-
háttar sviptingar, fremur en
önnur í þessari yfirborðslegu
kvikmynd.
Greta Scacchi hefur úr meiru
að moða í sínu hlutverki - Olivía
er mun bitastæðari persóna en
Anne og örlög hennar hrikalegri.
Hún er ung og falleg og henni
leiðast ensku kerlingarnar í em-
bættismannanýlendunni sem hún
hafnar í. Út úr leiðindum verður
hún ástfangin af prinsi sem látið
er að liggja að sé ekkert annað en
ótíndur bófaforingi. Þarmeð fell-
ur hún í ónáð hjá löndum sínum
og einnig innfæddum - hún hefur
brotið allar reglur og er dæmd úr
leik. Einhver hefði nú gert sér
mat úr slíku söguefni, en hér er
allt á sömu bókina lært - teprusk-
apurinn hefur yfirhöndina, og
verður leikkonunni ekki um það
kennt.
Þegar á allt er litið má segja að
Hiti og ryk sé þess virði að sjá
hana, og áreiðanlega er hún
skárri en margt af því sem á boð-
stólum er í bíóunum dags dag-
lega. En snilldarverk er hún ekki.
Anne - Julie Christie.
Laugardagur 23. júnf 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19