Þjóðviljinn - 18.12.1984, Blaðsíða 9

MENNING
Sigurður Thoroddsen segir frd mörgu smdskrýfilegu d kjarnmikinn og launfyndinn hdft
Sigurður Thoroddsen verk-
fræðingur kemur til dyranna
eins og hann er klæddur,
hreinn og beinn, og hlífir
hvorki sjálfum sér né öðrum.
„Eins og gengur", heita endur-
minningar hans sem hann var
reyndar ekki búinn að Ijúka við
er hann lést 29. júlí 1983. Það
kemur fram í eftirmála Hall-
dóru dóttur hans að síðustu
blaðsíðuna skrifaði hann
nokkrum tímum fyrir andlát
sitt. „Þetta gengur svona,“ var
orðtak hans og af því dregur
bókin nafn sitt.
Endurminningar Sigurðar
Thoroddsen ná aðeins fram til
stríðsloka en þá átti hann reyndar
eftir að vinna það starf sem lengst
mun standa, brautryðiandastörf
hans í stórvirkjunum íslendinga
sem gerði verkfræðistofu hans að
stórveldi á íslenskan mælikvarða
og þá stærstu hérlendis.
Meginhluti endurminninganna
fjallar um æsku hans og námsár
og kemur þar við sögu mikill
fjöldi ættingja hans og samferð-
armanna og sagan er morandi af
smáskrýtilegum sögum og bros-
legum atvikum. Hún er þannig
nokkuð góður aldarfarspegill frá
fyrstu áratugum aldarinnar og
þeim anda sem sveif yfir á einu
frægasta heimili þjóðarinnar og í
höfuðstað landsins sem var óðum
að breytast úr þorpi í borg.
Sigurður Thoroddsen er fædd-
ur á Bessastöðum þar sem faðir
hans var eins konar „gentleman
farmer", stórbóndi en sat sjálfur í
skrifstofu í sínu stjórnmála-
vafstri, stjórnaði verslun og rit-
stýrði Þjóðvilja, en lét aðra sjá
um búskapinn. Síðan byggir hann
stórhýsið að Vonarstræti 12 og
þangað flyst fjölskyldan þegar
Siggi litli er 6 ára gamall. Heimili
þeirra Skúla og Theodóru var
ákaflega barnmargt og líflegt.
Svo mikið frjálsræði var á börn-
unum að góðborgarar ýmsir
hneyksluðust. Og heimilið var
opið jafnt listamönnum sem flæk-
ingum. Þar var leikið, sungið,
farið með skáldskap og talað um
stjórnmál. Það er því engin tilvilj-
un að sterk listaæð er í börnunum
og mörg af þeim fara út í pólitík,
öll róttæk.
Lýsing Sigurðar á æskuheimili
sínu er ýtarleg og ákaflega
fróðleg. Og þar er ekki vikist
undan því að segja frá tilheyrandi
drykkjuskap og prakkarastrik-
um. Við lestur sögunnar hefur
maður það á tilfinningunni að
Sigurður segi hlutina eins og þeir
koma honum fyrir sjónir en reyni
hvorki að breiða yfir né fegra. Er
hætt við að sumum einstaklinum
muni svíða nokkuð undan um-
mælum hans. Um sjálfan sig og
verkfræðinám sitt í Kaupmanna-
höfn segir hann:
„Sjálfur var ég alla tíð hinn
mesti trassi og dró alltaf allt til
síðustu stundar. Aldrei hvarflaði
það heldur að mér, að ég væri að
leysa raunveruleg verkefni, sem
ættu eitthvað skylt við lífið eða
framtíðarstarf mitt. Fyrir mér
vakti það eitt að fullnægja kröf-
um skólans til þess að fá stimpil
og það á sem auðveldastan hátt,
þótt skömm sé að segja frá.“
Það kemur líka fram hjá Sig-
urði að fyrstu árin eftir að hann
kemur heim sér hann eftir að hafa
valið sér verkfræðina enda fékk
hann lítið að gera frá því að hann
kemur heim 1927 og allt þar til
stríðið skall á. Fékkst hann við
ýmislegt á þessum árum, teiknaði
og fór jafnvel hjólandi um bæinn
sem rukkari. En stríðið breytti
öllu, þá fer hann að eigin sögn á
kaf í hermang og dregur ekkert
undan um alla þá spillingu sem
þar var.
Árið 1942 er Sigurður kjörinn
sem landskjörinn þingmaður
fyrir Sósíalistaflokkinn en kaflinn
um þingmennskuna er ekki fyrir-
ferðarmikill í bókinni enda segist
Sigurður yfirleitt hafa verið þægi-
legur já-maður í sínum flokki.
Gildi þessarar bókar er fyrst og
fremst fólgið í þeirri mynd sem
Sigurður dregur upp af æsku-
heimili sínu, námsárum í Reykja-
vík og Kaupmannahöfn, sumar-
vinnu víðs vegar um landið, og
þeim erfiðleikum sem verkfræð-
ingum mætti er þeir voru að hasla
sér völl í þjóðfélaginu. Um það
segir hann:
„Verkfræði og verkfræðingar
voru heldur ekki í miklu áliti hér
á landi, væri þeir ekki útlendir.
Br j óstvitið var í hávegum haft, og
við íslensku verkfræðingarnir
vorum taldir óþarfa afætur. Að til
væri verkfræðingur með verksvit
var alveg af og frá og eimir nokk-
uð eftir af þessu enn.“
„Eins og gengur“, eftir Sigurð
Thoroddsen er hins vegar bráð-
Æv\ og starf
íslenskra kvenna
úlvarpserindi Bjargar Einarsdóttur koma
út d bók
Útvarpserindi Bjargar Einars-
dóttur „Úr ævi og starfi íslenskra
kvenna" eru væntanleg á bóka-
markaðinn fyrir jól. Af 29 erind-
um sem flutt voru í ríkisútvarpið
síðastliðinn vetur koma nú 22 þau
fyrstu á bók.
í erindunum fjallaði Björg
meðal annars um konur sem voru
brautryðjendur á ýmsum sviðum,
svo sem í verslun og verkalýðs-
málum, listum og vísindum,
skólamálum, líknarmálum og
fleiru.
Bókin, sem verður um 400
blaðsíður á lengd, er prýdd fjölda
áhugaverðra mynda. I þeim 22
erindum sem koma nú á prent er
sagt frá 27 konum, sú elsta var
fædd 1770 og yngsta 1891.
Þættimir sem eftir standa, og
ekki rúmuðust í þessu bindi,
munu væntanlega koma út síóar
ásamt viðbótarerindum um sama
efni. Vinna við bókina hefur taf-
ist vegna verkfalla, en góðar
horfur em á að hún komi í tæka
tíð fyrir jól.
skemmtileg aflestrar og aragrúi
persóna dreginn fram á sviðið og
margt kyndugt sagt af bjástri
þeirra. Ég læt hér fljóta með eina
sögu er hann hefur eftir mági sín-
um, Haraldi Jónssyni lækni sem
kallaður var Ibsen:
„Guðmundur Hannesson
hafði m.a. umsjón með krufn-
ingu læknaskólapiltanna. Krufn-
ingunni fylgdi alla jafna í þann tíð
drykkjuskapur strákanna og var
jafnan farið á eitt eða fleiri fyll-
erí, meðan á hverri krufningu
stóð. Mun það eftir sögusögn
Ibsens hafa verið föst venja, að
lögfræðistúdentum var boðin
þátttaka í einhverju þeirra.
í eitt sinn þræddu þeir spotta
þannig í líkið, að þegar kippt var í
spottan rétti líkið upp höndina.
Eftir þennan útbúnað, sem Skúli
Guðjónsson prófessor, Ibsen og
fleiri höfðu hannað og gert, buðu
þeir lögfræðingum inn. Var svo
hellt í glös og Skúli sagði við líkið
um leið og hann rétti því staup:
„Skál, gamli.“ Ibsen tók í spott-
ana og líkið rétti fram höndina á
móti staupinu, en lögfræðingarn-
ir ruku á dyr.“
Þetta er hinn létti andi sem svíf-
ur yfir vötnum endurminninga
Sigurðar Thoroddsens og verður
m.a. til að maður leggur þær ekki
frá sér fyrr en eftir síðustu blað-
síðu. Þess skal að lokum getið að
töluvert af myndum er í bókinni
og er hún vel frá gengin að öllu
leyti. -GFr
SAGNAKVER
Skula Gíslasonar
Útgáfa Sigurðar Nordal
Myndskreytt af Halldóri Péturssyni
Hundrað þjóðsögur og sagnaþættir
Skemmtileg og þjóðleg lesning í
skammdeginu
Bók sem brúar kynslóðabilið
Verð kr. 889.20,-
*■- . ----
1 ''W VKiilmmm
Ijdpfdl
Unuhúsi Veghúsastíg 5, sími 16837
GOTT TÆKIFÆRI
GOTT VERÐ
GOÐ VARA
Nú gefst tækifæri til hagstæðra innkaupa á
ýmsum hlutum viðkomandi tölvum.
Eftirfarandi verðlisti sýnir einingaverð á
nokkrum þeirra.
Disketta 1 kr. 239.-
Disketta 2D kr. 279.-
Disketta 2D í PC kr. 212.-
Litaband í PC kr. 336,-
500 bls. A4 pappír kr. 207,-
Að sjáifsögðu býðst enn betra verð með magn-
kaupum eða t.d. PC pökkum.
PC-pakki I PC-pakki II
20 stk. diskettur 2D 30 stk. diskettur 2D
500 bls. A4 pappír 500 bls. A4 pappír
2 stk. litabönd á kr. 4.560.- 3 stk. litabönd á kr. 6.950.-
Gríptu þetta tækifæri, hafðu samband ísíma
91-68 73 73, það borgar sig.
IBM á íslandi, Skaftahlíð 24,
Reykjavík, sími (91) 68 73 73.
Þriðjudagur 18. desember 1984 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9