Þjóðviljinn - 18.12.1984, Blaðsíða 5

Landvernd
Umhverfisfræðsla
í skólum
og fleiri ályktanir
„Þetta land átt þú“.
Birtur hefur verið hér í blað-
inu stuttur útdráttur úr fram-
söguræðum þeim, sem fluttar
voru á síðasta aðalfundi Land-
vendar. En þar voru einnig
samþykktar allmargar ályktan-
ir, sem rétt þykir að komi fyrir
sjónir lesenda Þjóðviljans.
Fara þær hér á eftir.
Umhverfisfræðsla
Aðalfundurinn... telur að auka
þurfi umhverfisfræðslu í skólum
til þess að glæða skilning og þekk-
ingu á náttúru landsins og stuðla
þannig að skynsamlegri nýtingu á
náttúrulegum auðlindum. Um-
hverfisfræðsla hérlendis er á
mörgum sviðum mun minni og af
meiri vanefnum gerð en í ná-
grannalöndunum. Fundurinn tel-
ur því m.a. að koma þurfi upp
nútímalegum náttúrugripasöfn-
um, kennslubúum, skólagróður-
húsum og hæfilega stórum sæ-
dýrasöfnum til þess að efla
fræðslu í náttúru- og umhverfis-
fræðum.
íslenskir skólar eru ekki í stakk
búnir til þess að mæta þeirri
auknu þörf, sem er fyrir fræðslu
um íslenska náttúru. Því skorar
fundurinn á ríkisútvarpið og yfir-
stjórn menntamála að unnir verði
myndbandaþættir um íslenska
náttúru, sem sýndir yrðu reglu-
lega og nota mætti til kennslu í
skólum. - Varað er við niður-
skurði á endurmenntunarnám-
skeiðum kennara.
Bændaskógar
Aðalfundurinn... fagnar ný-
samþykktri breytingu á lögum
um skógrækt, sem á að gera
bændum kleift að stunda skóg-
rækt á jörðum sínum og hvetur
stjórnvöld til að veita verulegu
fjármagni til þeirra byrjunar-
framkvæmda.
Einnota glerflöskur
Aðalfundurinn... vekur at-
hygli á því að hafin er sala gos-
drykkja og öls á einnota gler-
flöskum en óþrifa af þeim er þeg-
ar farið að gæta. Fundurinn hvet-
ur innflytjendur og íslenska fram-
leiðendur til að hætta notkun
þessara umbúða, en hefja ella
söfnun glers til endurvinnslu, til
að sporna gegn óþrifum og sóun,
sem af notkun þeirra leiðir.
Fjörumengun
Aðalfundurinn... bendir á að
mikil mengun og sóðaskapur frá
úrgangi og frárennsli er víða á
fjörum í nágrenni þéttbýlis og tel-
ur mjög brýnt að hefjast handa
um úrbætur á þessu sviði án tafar.
Fundurinn bendir einnig á að
miklum úrgangi og rusli er hent í
sjó frá skipum og rekur þetta oft á
fjörur. Sömuleiðis átelur fundur-
inn að í íslenskum höfnum finnast
varla sorpílát undir rusl frá
skipum.
Skipulag og hönnun
Aðalfundurinn... beinir þeim
tilmælum til allra þeirra, sem fara
með skipulag og hönnun
mannvirkja í landinu að þeir gæti
þess, að öll mannvirki, þar með
taldir opnir skurðir og girðingar,
falli sem best að landslaginu og
breyti sem minnst ásýnd landsins.
Söfnun birkifræs
Aðalfundurinn... fagnar því
framtaki, sem Skógræktarfélag
íslands sýnir með áskorun um
söfnun birkifræs og dreifingu á
óræktarlönd og skorar á Land-
græðslu ríkisins að styðja það
með sáningu birkifræs á friðuð-
um svæðum. -mhg
Þorgrímur Starri:
Æðardúnn
Ársframleiöslan 2500 kg
Frá aðalfundi Æðarræktarfélagsins
Aðalfundur Æðarræktarfél-
ags íslands 1984 var haldinn í
Reykjavík 10. nóv. sl. Var þetta
15. starfsár félagsins. Fundinn
sóttu félagsmenn hvaðanæva
af landinu en nú eru 10 félags-
deildir starfandi í öllum lands-
hlutum nema á Suðurlandi.
Dúnframleiðendur á landinu
munu nú um 300 talsins og
hreinsaður dúnn um 2500 kg.
árlega. Mun það um heimingur
þess sem fékkst hérlendis á
fyrstu áratugum aldarinnar.
Undanfarið ár var varpbænd-
um fremur hagstætt, dúntekja
með betra móti og batnandi
markaðshorfur. V-Þýskaland
hefur verið besta markaðslandið
undanfarin ár en Japanir hafa
einnig sýnt áhuga á íslenskum
æðardún síðustu árin. Gangverð
á dún er nú allt að 9 þús. kr. kg.
íslenskur æðardúnn er í miklu
áliti erlendis sem sérstök gæða-
vara. Á fundinum var mikil
áhersla á það lögð, að íslenskir
dúnframleiðendur slökuðu
hvergi á ítrustu vöruvöndun,
bæði hvað snerti hirðingu og
hreinsun dúnsins.
Vargfuglinn
Helsta áhyggjuefni varpbænda
nú sem fyrr er ágangur vargfugls,
svartbaks o.fl. mávategunda,
hrafns og arnar. Refur og minkur
koma þar einnig við sögu. Þá hafa
og stórauknar hrognkelsaveiðar
hin síðari ár valdið umtalsverðu
æðarfugladrápi í netalögnum.
Hefur Æðarrækarfélagið þrá-
sinnis mælst til að kannað yrði
hvort ekki mætti fresta fyrstu
netalögnum að vorinu til þess
tíma, er æðarfuglinn er að mestu
Æðarvarp á Mýrum í Dýrafirði
sestur upp í varplöndin.
Fram kom á fundinum nokkur
gagnrýni og gremja vegna ásak-
ana náttúruverndarsamtaka í
fjölmiðlum í garð æðarræktar-
manna. Var ítrekað það viðhorf
Æðarræktarfélags Islands, að
sameina verði sjónarmið náttúru-
verndar og atvinnuhagsmuna í
æðarræktarmálum og viðhalda
jafnvægi í lífríki íslands á öllum
sviðum. Margt bendir til að því
jafnvægi sé nú ógnað með of-
fjölgun vargfugla, sem bitnar
hvað harðast á æðarfuglinum, en
einnig á fiski í ám og vötnum. Því
megi hvergi slaka á í viðleitni til
að halda varginum í skefjum.
Alyktanir
Á fundinum voru einróma
samþykktar eftirfarandi ályktan-
ir: I. fundurinn... óskareindregið
eftir því við viðkomandi
stjórnvöld, að heimiluð verði
áfram lyfjanotkun til fækkunar
og varnar gegn fuglvargi. Enn
ríkir það ófremdarástand víðast
hvar um landið, að þetta verður
öllum tiltækum ráðum til að
halda meinfuglastofnum í
skefjum.
II. Á hverju ári valda vargfugl-
ar, svartbakur o.fl. mávategund-
ir, hrafn og örn stórfelldum skaða
á æðarvarpi hérlendis. Það er álit
vísindamanna, að það sem mestu
valdi um stofnstærð þessara fugl-
ategunda sé fæðuframboðið á
hverjum tíma. Æðarræktarfélag
íslands bendir á, að úrgangs-
haugar við fiskvinnslustöðvar og
sláturhús víðsvegar um landið,
eru hinar ákjósanlegustu uppeld-
isstöðvar fyrir vargfugl og stuðli
því beint að óæskilegri fjölgun
hans.
Fundurinn telur nauðsynlegt
að gengið sé ríkt eftir, að við-
lögðum sektum, að gildandi
reglugerðum um meðferð fiski-
og sláturúrgangs sé framfylgt.
Hið sama gildir um almenna
sorphirðu á vegum sveitarfélaga.
Heitir fundurinn á alla hlutað-
eigandi aðila að gegna skyldum
sínum í þessum efnum, er varða í
senn atvinnuhagsmuni og menn-
ingarlega umgengni.
Stjórnarkjör
Við stjórnarkjör baðst formað-
ur félagsins, Ólafur E. Ólafsson,
fyrrv. kaupfélagsstjóri í Króksf-
jarðarnesi, undan endurkjöri, en
hann hefur verið formaður fél-
agsins undanfarin 11 ár. Voru
Ólafi þökkuð mikil og gifturík
störf í þágu félagsins. Nýr for-
maður var kjörinn Sigurlaug
Bjarnadóttir frá Vigur. Ásamt
henni skipa aðalstjórnina
Eysteinn Gíslason, bóndi í Skál-
eyjum og Jónas Helgason, bóndi
íÆðey. Ivarastjórn voru kjörnir:
Árni Snæbjörnsson frá Stað á
Reykjanesi, búfræðikennari á
Hvanneyri og sr. Þorleifur Krist-
mundsson á Kolfreyjustað.
-mhg
Þriðjudagur 18. desember 1984 ÞJÖÐVILJINN - SÍÐA 5
Gott
árferði
hrekkur
ekki til
Þorgrímur Starri, bóndi í
Garði í Mývatnssveit, hringdi
og hafði þetta að segja:
- Heita má að allt þetta ár
hafi verið hér samfellt góðæri.
Grasvöxtur var snemma á ferð
og spretta einhver sú mesta,
sem verið hefur og nýting
heyja góð. Hinsvegar kunna
þau að vera eitthvað misjöfn
að gæðum. Þurrkar voru kann-
ski fullmiklir framan af sumri
og raunar sumarið allt þannig
að síðsumarspretta var minni
á harðlendum túnum fyrir vik-
ið.
Þegar svona árar skyldi maður
ætla að blessun væri í búi hjá
bændum. Svo hefur oftast verið í
góðu árferði. Nú er því á hinn
bóginn alveg öfugt farið. Það er
almæli meðal bænda, að þegar á
heildina er litið, hafi hagur þeirra
í áratugi ekki verið jafn slæmur
og nú, sem svo að sjálfsögðu
hlýtur að bitna á kaupfélögunum.
Árgæska ætti að skila sér í batn-
andi hag bænda á haustnóttum,
væri allt með felldu. Þegar svo er
ekki, eins og nú, hlýtur eitthvað
meira en lítið að vera að, sem
ekki er náttúrunnar sök.
Væri ekki ástæða til að reyna
að átta sig á því hvar orsökin
liggur? Eða er stefna ráðamanna
kannski einfaldlega sú, að svelta
bændur frá búum sínum? mhg