Þjóðviljinn - 02.06.1985, Blaðsíða 2

FLOSI
af stöðu kvikmyndarinnar
Á dögunum barst mér í hendur bókarkorn frá
aldamótum og eftir einn ágætan guðsmann,
þjónandi klerk úti á landi.
Bókin heitir „Um guð, alheiminn og ýmis-
legt fleira smávegis”, ágæt bók, sem varpar
skýru Ijósi á viðfangsefnið og gerir því tæmandi
skil, einsog bækur, rit, ritlingar, blaðagreinar og
álitsgerðir eiga að gera.
Það hlýtur að vera megintilgangur hvers þess
sem setur sig í stellingar með stílvopn í hendi,
hvort sem það nú er griffill, blýantur, penni, ritvél
eða tölva, að brjóta viðfangsefnið til mergjar,
varpa Ijósi á efnisþætti þess, mynda sér um þá
skoðanir, draga síðan ályktanir og komast að
niðurstöðu, sem alþjóð, og þegar best lætur
heimurinn allur, getur dregið lærdóm af og stig-
ið í leiðinni eitt skrefið enn á þróunarferli manns-
andans í áttina að settu marki.
Stundum velja menn sér þrengri svið en guð
og alheiminn og sem dæmi um það ætla ég í
dag að fjalla um stöðu kvikmyndarinnar í
mannlegu samfélagi.
Þetta geri ég öðru f remur vegna þess að mjög
er í tísku um þessar mundir að skýra og skil-
greina „stöðu” allra hluta milli himins og jarðar.
Orðið „staða” er sjálfsagt gamalt, komið úr
spila- og taflmáli, en hefur á síðari árum verið
yfirfært á, mér er nær að halda, allt sem ekki er
„óumbreytanlegt”, einsog það er kallað.
Sú „staða”, sem meirahefurveriðgaumgæfð
á síðari árum en allar aðrar „stöður”, er tví-
mælalaust staða konunnar. Fyrir svona tveim
þrem áratugum var sú staða ekki til, mér vitan-
lega, en þegar menn, eða öllu heldur konur,
uppgötvuðu fyrirbrigðið, fangaði það hugi og
hjörtu hugsandi fólks að því marki að um annað
hefur ekki verið meira rætt og ritað síðan.
Áður en staða konunnar var dregin framí
dagsljósið höfðu menn einblínt á stöðu karlsins
enda talið hana grundvöllinn að viðgangi
mannlífsins á jörðinni.
Að þessum almenna inngangi slepptum er
mér ekkert að vanbúnaði að fara að fjalla um
stöðu kvikmyndarinnar í mannlegu samfélagi.
Ég er búinn að setja niður fyrir mér, hvernig
ég ætla að byggja greinina upp. Ég býst við að
ég byrji á því að tala um stöðu kvikmyndarinnar
svona almennt og þá á ég við kvikmyndarinnar
„sem slíkrar í markaðslegu samhengi, en með
tilliti til hennar sem listgreinar”.
Þetta er að vísu búið að vera efst á baugi í
fjölmiðlum undanfarna daga og vikur. Blöð hafa
fjallað um efnið í löngu máli viturra og sérfróðra
manna og í sjónvarpinu hafa því verið gerð
verðug skil, svo að alþjóð megi skilja um hvað
málið snýst.
Og nú er ég tilbúinn að byrja greinina um
stöðu kvikmyndarinnar í mannlegu samfélagi.
Ég fæ mér heitara kaffi í bollann, kveiki mér í
vindli og kem mér vel fyrir við ritvélina. Mér er
ekkert að vanbúnaði.
Þá er það að ég hugsa sem svo:
- Ég er eiginlega alltof andskoti þvingaður í
þessari skyrtu og vesti. Það væri nú rétt að
spara þessar buxur, sem ég keypti í Svíþjóð um
árið fyrir morð fjár.
Þetta mál hugleiði ég vel og lengi, reyni að
vega það og meta og komast að vitsmunalegri
niðurstöðu. Loksins dettur mér snjallræði í hug
og ég hugsa sem svo:
- tg skrifa bara greinina í sænsku buxunum,
skyrtunni og vestinu. Læt mig hafa það.
En nú er kaffið orðið kalt og dautt í sígarnum.
Svo ég stend upp, næ mér í heitt kaffi, kveiki í
nýjum vindli, set blað í ritvélina og skrifa efst á
það:
- Staða kvikmyndarinnar í mannlegu samfé-
lagi.
Um leið og ég set punktinn á eftir i-inu í
samfélaginu, kveður við bylmings hurðar-
skellur. Og ég hugsa sem svo:
- Konan mín er komin heim.
Varla er ég búinn að Ijúka þessari hugsun,
þegar hún stendur á miðju gólfi á kontórnum
mínum, hlaðin pinklum og pokum og segir:
- Ertu að skrifa?
Þessu gæti ég auðvitað svarað með afskap-
lega neyðarlegri athugasemd, svona einsog
t.d. hvað hún héldi að ég væri að gera annað við
ritvélina. En þetta er nú einu sinni konan mín og
af því að mér er nú ekki sama um hana segi ég
bara:
- Já, ég er að skrifa.
- Um hvað?
- Stöðu kvikmyndarinnar.
- Ef hún er að losna, þá fær hana víst áreið-
anlega eitthvert karlrembusvínið, segir hún. Ég
býst við að þetta eigi að vera brandari. En hún
heldur áfram:
- Annars í alvöru. Ég þarf að tala við þig.
En ég ákveð að láta hana ekki slá mig útaf
laginu, svo ég segi:
- Gefðu mér nú hint. Segðu mér hvað þú
heldur að helst geti bætt stöðu kvikmyndarinn-
ar.
Hún svarar að bragði:
- Góðar kvikmyndir.
Og þar sem mér hafði ekki dottið þetta í hug
frekar en öðrum þeim sem að undanförnu hafa
verið að fjalla um kvikmyndir og kvikmynda-
gerð, þá hugsa ég sem svo:
- Best að bíða svolítið með greinina.
Ensk kryddsíld
Það þarf ekki að segja neinum
að blaðamenn starfa í kappi
við tímann og þessvegna er
ekki legið lengi yfir öllu þvi
sem í blöðum birtist. Stundum
tapa blaðamenn þessu
kapphlaupi og oft með kynd-
ugum hætti. Þetta kemur til
dæmis fyrir við þýðingar á er-
lendum fréttaskeytum, sam-
anber hina frægu kryddsíldar-
veislu sem Morgunblaðið
bauð til Vigdísi forseta og
Margréti Danadrottningu hér
um árið. Þá höfðu þær stöllur
staðið sig vel í „krydsild”,
(kross-eldur) á spurninga-
fundi, en þetta danska orð er
hernaðarlegt og notað um
ákafa skothríð úr ýmsum átt-
um.
A stríðsárunum gerðist einn
af liðsoddum bandmanna
nákominn lesendum Alþýðu-
blaðsins með svipuðum
hætti. Það var stríðskappinn
Staff hershöfðingi sem með
afdrifaríkum ákvörðunum
hafði úrslitaáhrif á gang styrj-
aldarinnar. Staff hershöfðingi
kviknaði af enska hugtakinu
„General Staff” sem þýðir
yfirherráðið eða eitthvað
álíka.
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunn
NT hefur nú bætt um betur.
I fréttum í gær er sagt að for-
sætisráðherra breta hafi kall-
að til sín formann enska
knattspyrnusambandsins „og
Ted Croker Home, ritara
sambandsins”. Hið rétta nafn
ritarans mun vera Ted Crok-
er, og titill hans „Home secr-
etary”, eða yfirumsjónarmað-
ur innanlandsmála.B
Deyjandi flokkur
- aukið fylgi
Gamlir Alþýðuflokksmenn ótt-
ast mjög um framtíð flokksins
eða öllu heldur flokksmaskín-
unnar eftir að flokkurinn varö
nánast að Hyllingasamtökum
í kringum einn mann. Svo
undarlega bregður við að eftir
að flokksráð og nefndir hættu
að starfa og næstum því
drapst á maskínunni, þá fór
fylgið að skila sér í skoðana-
könnunum. Á dögunum var
haldinn fundur í 60 manna
flokksstjórn Alþýðuflokksins
og mættu 15 manns á fund-
inn. Óttast gömlu mennirnir
um afdrif Alþýðuflokksins eftir
formannsdaga Jóns Bald-
vins...B
2. júní 1985
Gaflarar
orðnir þyrstir
Það þykja sjálfsagt tíðindi að í
allan vetur hefur ekki verið
opið eitt einasta veitingahús
með vínveitingar í Hafnarfirði
og bjórlíkiskrár þekkjast þar
engar. En Gaflarar eru greini-
lega orðnir mikið þyrstir því
mikill skriður er kominn á
veitingamálin. Diskókóngur-
inn Ólafur Laufdal hefur fest
kaup á húsnæði þar sem
veitingastaðurinn Tess var
áður til húsa og hyggst opna
þar sína þriðju diskóhöll. í
miðbænum er verið að Ijúka
við smíði á nýjum veitingastað
sem á að heita Riddarinn í
höfuðið á Bjarna heitnum
riddara og í næsta nágrenni
keppast eigendur Arnarbak-
arís við að endurbyggja
gamla Hansenshúsið sem
breyta á í veitingastað. Við
íþróttahúsið eru síðan ungir
athafnamenn að endursmíða
elsta íbúðarhúsið í Hafnarfirði
í upprunalegri mynd og
auðvitað verður þar bjórkrá,
hvað annað? Og ekki nóg
með þetta heldur er hafin und-
lirskriftasöfnun í bænum þar
sem farið er fram á að við
næstu bæjarstjórnarkosn-
ingar verði greidd atkvæði um
hvort opna eigi áfengisútsölu í
bænum eöur ei.B
Vín skal
til vinar drekka
Gústaf Á. Níelsson sagn-
fræðingur er nú farinn að
vinna við vínsölu og innfluting
hjáÁfengisversluninni. Það er
að vísu fremur sérstæður
starfi fyrir sagnfræðing, en
Gústaf þessi er einn helstur
kosningastjóri hjá Albert
nokkrum Guðmundssyni.
Albert er núna fjármálaráð-
herra og þarf að launa sínum
liðveisluna. Yfirmaður ÁTVR
hefur ágæt laun og erillausan
starfa og gæti því sem hæg-
ast sinnt sögulegum áhuga-
málum sínum meðfram, og
þarf ekki einusinni að fella
mann og annan til að rétta vís-
indamanninum bróðurlega
hjálparhönd því að Ragnar
Jónsson í áfenginu hættir í
haust fyrir aldurs sakir. Og
auðvitað verður að undirbúa
Gústaf áður en hann tekur við
stjórnartaumunum úr hendi
vínumboðsmannsins í ráð-
herrastólnum. Að augiýsa
starfann? Örugglega óþarfi.B
Umbunarstóll
Jón Baldvin Hannibalsson
er hættur við að leggja Alþýð-
ublaðið niður samkvæmt nýj-
ustu kjaftasögum í bænum.
Eftir að Guðmundur Árni!
Stefánsson ákvað að hætta
ritstjórastörfum leitaði leiðtogi1
Hyllingasamtakanna að góð-
um manni í stólinn. Hafði
hann augastað á Helga Má
Arthúrssyni baráttujaxli og
neðanjarðaráróðurs meistara
úr BSRB, en Helgi er ekki
sagður á þeim buxunum að
taka bónorði frá Jóni Baldvin.
Eftir langa leit er sagt að for-
maðurinn hafi fengið augast-
að á leynipenna sínum úr les-
endadálkum dagblaðanna
Bjarna Pálssyni, sem hefur
staðið dyggan vörð um for-
manninn. Bjarni var áður
skólastjóri á Núpi og fram-
bjóðandi Samtaka frjáls-
lyndra og vinstri manna á
Vestfjörðum gegn þeim
Karvel/Jóni Baldvin. Um
síðir gekk hann hyllingasam-
tökunum um Jón á hönd og
hefur sótt og varið fyrir hann í
dagblöðunum. Ritstjórastóll-
inn verður þannig léður
Bjarna í umbunarskyni.B