Þjóðviljinn - 02.06.1985, Blaðsíða 6

Aðalinngangur sýningarinnar, Porte de Pantin.
Þrettándi Parísarbíennalinn
var opnaður í nýju 20000 fer-
metra húsnæði í La Villette, út-
hverfi í norðurhluta Parísar, hinn
21. mars s.l. að viðstaddri síðmó-
dern frumsýningargensíu með
sólgleraugu og kumpánlegum og
sósíal menningarmálaráðherra,
Jack Lang, sólgleraugnalausum í
jakkafötum. í miðjum hópnum
stóð ameríski graffiti-
listamaðurinn, Keith Haring,
með pentskúf og dollu af sjálflýs-
andi tískumálningu og var í óða
önn að máia orm með langa
klofna tungu á kjól svartklæddrar
konu, vafalaust með leyfi henn-
ar. Fígúrar Keith þessa Haring
eru að verða eins konar Mikki
mús 9. áratugarins vestan hafs,
komnar á úr, servíettur, penna,
boli og bréfsefni og hérna austan
megin eru þær farnar að sjást á
tískufatnaði líkt og verk sumra
ungu, frönsku „nýju málaranna".
Að menningin selji fiskinn, er
stundum verið að reyna að segja
okkur ísiendingum. Frakkar hafa
lengi vitað að hún selur ilmvötn
og föt. Hins vegar er það tiltölu-
lega nýtt í iistasögunni að lista-
menn standi sjálfir í fatasaumi og
ilmvatnsframleiðslu og reki tísk-
uverslanir. Að ganga í iistaverk-
um er tvímælalaust tískan í ár. Og
tískusýningar eru greinilega ekki
bara skemmtiatriði á þorrab-
lótum á íslandi, því það var ein -
með listrænu sniði - í gangi opn-
unarkvöidið á bíennalnum, fyrir
framan saxófónband sem lék við
innganginn.
Ef við lítum okkur nær, þá
myndu eflaust margir vilja eiga
skyrtu með teikningum á, t.d.
eftir Helga Þorgils Friðjónsson
(„í ástleitnum anda“). Það er hins
vegar alls óvíst, jafnvel þótt skír-
skotað væri til gjaldeyrisöflunar
og viðskiptajöfnuðar, að hægt
yrði að telja íslenska listamenn á
það að fólk fengi að ganga í verk-
um þeirra.
Ungdóms-
bíennalinn
fyrir bí
í rauninni er ekkert sameigin-
legt með hinum nýja Parísarbí-
ennali, (Nouvelle Biennale de
Paris), og þeim sem á undan hafa
farið, nema nafnið og fram-
kvæmdastjórinn, George Bouda-
ille.
í fyrsta lagi þá er bíennalinn
fluttur úr gamla Móderne-
safninu niður við Signu, (sem
hann var löngu búinn að sprengja
utan af sér), rétt út fyrir borgar-
mörkin, í La Villette, hverfi sem
þéttsetið er innflytjendum frá
Norður-Afríku. Þar hefur hann
fengið framtíðaraðsetur í stór-
skemmtilegu og sögufrægu húsn-
æði, sem Jules nokkur Mérindol
reisti um miðja síðustu öld sem
stærsta sláturhús Frakklands.
Eftir að hætt var að leiða
nautgripi til slátrunar í La Vil-
lette, var húsnæðið um tíma not-
að undir verkalýðssamkomur,
pólitíska baráttufundi og til tónl-
eikahalds, eða þar til franska
stjórnin festi á því kaup og fól
tveim arkitektum, Reichen og
Robert, að sjá um gagngera
endurskipuiagningu á því með til-
liti til Bíennalsins 1985.
En það er ekki aðeins húsnæð-
ið sem er nýtt, heldur og allt fyrir-
komulag sýningarinnar. Það sem
greindi Parísarbíennalinn, (sem
eins og nafnið gefur til kynna er
tvíæringur, haldinn 2. hvert ár, í
fyrsta skipti árið 1959), frá hinum
stóru alþjóðlegu myndlistarsýn-
ingum, einkanlega Dokument-
unni í Kassel og Feneyjarbíenn-
alnum, og gerði hann „öðruvísi“,
var fyrst og fremst 35 ára aldur-
sreglan. Þátttakendur urðu að
vera yngri en 35 ára. Öll aldur-
stakmörk hafa nú verið afnumin
og í ár er ekki nema rúmlega
fjórðungur listamanna undir 35
ára aldri. Hefði aldurstakmörku-
num ekki verið breytt þá ættu
Frakkar ekki aðra fulltrúa á þess-
ari (fyrrverandi) Parísarhátíð en
ungu nýbylgjurstrákana í „frálsa"
málverkinu, „Figuration libre".
En það er einmitt nýlokið með
þeim stórri sýningi í Móderne-
safninu.
Þátttakendur á sýningunni í ár
eru á aldrinum 25-89 ára. Yngstu
er Basquiat (f. 1960), frá Brookl-
yn í New York, sem hóf feril sinn
sem málari, „underground" með
því að mála á vagna neðanjarð-
arlestarinnar í borginni, en er nú
löngu kominn upp á yfirborðið og
gerir það gott í galleríum í Banda-
ríkjunum, Evrópu og Japan. Við
getum hugsað okkur hann sem
eins konar tákn fyrir ungdómsbí-
ennalinn sem var, og eins fyrir
listheiminn í dag, þar sem lista-
menn eru á toppnum tvítugir,
sem var óhugsandi ekki fyrir
löngu. Elstir á sýningunni eru
Pólverjinn Josehp Czapski
(f. 1896),ogþeirLundquist(sem
er eini sænski listamaðurinn), og
Frakkinn Hélion, báðir fæddir
árið 1904.
Það hefur lengi staðið til hjá
Frökkum að jafna metin við
Dokumentuna í Kassel og Fen-
eyjarbíennalinn og í því tilefni
tala sumir um „come back“ París-
ar upp á listaheimsvðið... Hvað
sem því líður þá hefur Parísarbí-
ennalinn nú glatað sérstæði sínu
... og „Nýja konungsríkið" eftir Hélion, sem er 81 árs og fylgist vel með.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. júní 1985
sem tilrauna- og gróðrarstöð ung-
ra myndlistarspíra.
Fimm manna nefndin
Áður var það í höndum kom-
misserí í hverju landi að tilnefna
listamenn til þátttöku og hafði þá
hver þjóð nokkurn veginn sama
fjölda fulltrúa, þrjá til fjóra til
fimm, nema gestgjafarnir sem
höfðu eitthvað fleiri. Nú skal hins
vegar „ekki valið eftir þjóðum,
heldur eftir listamönnum", eins
og það heitir í stefnuskránni. Afl-
eiðingin er sú að það fá ekki
lengur „allir að vera með“. Þann-
ig eiga Islendingar engan fulltrúa
í ár, en þeir hafa tekið þátt í bí-
ennalnum að staðaldri síðan árið
1961, með tveimur undantekn-
ingum (1963 og 1971). Að vísu
tekur Guðmundur Erró Guð-
mundsson þátt í sýningunni, en í
landsliði Frakka.
Sú stefna hefur verið tekin að
fækka listamönnum verulega,
þrátt fyrir nýju 20000 fermet-
rana, en gera hins vegar hverjum
og einum betri skil. A síðasta tví-
æringi, árið 1982, voru listamenn
350 frá 40 þj óðum, en í ár eru þeir
119 frá 23 þjóðum.
Val þeirra er alfarið í höndum 5
manna nefndar, sem í eiga sæti,
þau George Boudaille, fram-
kvæmdastjóri sýningarinnar, Ac-
hille, Bonito Oliva, guðfaðir ítöl-
sku trans-avantgarde-hreyfingar-
innar, Alanna Heiss sem er með
„Project Studio One“ í Dússeld-
orf, og loks Gérald Gassiot-Tala-
bot, fulltrúi franska menningar-
málaráðuneytisins og alsjáandi
auga ríkisins, sem tífaldaði fjár-
veitingu sína til sýningarinnar í
ár.
Til þess að verk yrði samþykkt
á sýninguna, þurfti formlega séð
einróma samþykki dómnefndar.
Engu að síður ber yfirbragð
hennar öll merki málamiðlunar.
(Ég skal taka við neó-expressjón-
istanum þínum, ef þú samþykkir
anakrónistann minn...“). Ge-
orge Boudaille, sjeffinn, segist að
vísu hafa „stungið sínum per-
sónulega smekk í rassvasann“,
meðan hann sinnti nefndarstörf-
um, en þegar upp er staðið, þá
koma 89 af 119 þátttakendum
sýningarinnar frá löndum nefn-
darmannanna fimm. (Alanna
Heiss mun hafa „séð um“ bæði
Bretland og Bandaríkin). Frá
Frakklandi koma 27 listamenn,
18 frá Bandaríkjunum, 17 frá ít-
alíu, 16 frá V-Þýskalandi og 11
frá Bretlandi. Aðrar þjóðir koma
Iangt á eftir, með einn eða tvo
fulltrúa hver, t.d. er aðeins einn
listamaður frá hverju Norður-
landanna, að íslandi undan-
skildu, svo sem fyrr er getið.
Nýfrjáls aksjónverk
eftir stráka
Fígúrasjón og húmanismi er
stefnan í ár. „Við viljum halda
okkur við hið húmaníska svið“
(?), segir framkvæmdastjórinn.
Ánnað er nokkuð óljóst. Um
tíma kom reyndar til greina, með
tilliti til húsnæðisins, að byggja
sýninguna eingöngu upp á þrí-
víddarverkum, skúlptúrum og
umhverfisverkum. Slíkt hefði

„Zydeco" ör eftir yngsta þátttakandann á sýningunni, Basquit.