Þjóðviljinn - 04.05.1986, Blaðsíða 7

Ein af fjölmörgum myndum Hilmars Helgasonar sem prýða kennslubókina Landnám (slands. Hér er vakin athygli á þeirri
staðreynd að landnámsmennirnir komu ekki einir frá Kloregi heldur voru í för með þeim börn og konur auk búsmala.
SVÆÐISSTJÓRN
MÁLEFNA FATLAÐRA
Reykjavík
Lausar stöður
Auglýstar eru til umsóknar eftirtaldar stööur
starfsmanna á nýju sambýli fyrir fatlaö fólk í
Reykjavík.
1. Þroskaþjálfi. Fullt starf.
2. Meðferðarfulltrúi. Fullt starf.
3. Meðferðarfulltrúi. Fllutastarf.
Ráðgert er að heimilið taki til starfa þann 1. júlí
n.k. Unnið er á vöktum.
Laun samkvæmt launakjörum opinberra starfs-
manna.
Umsóknir ásamt upplýsingum um menntun og
fyrri störf sendist fyrir 15. maí n.k.
Svæðisstjórn málefna fatlaðra
Hátúni 10
105 Reykjavík
fellda, skráða þjóðarsögu. Menn
komu sér í meginatriðum saman
um hver væru helstu viðburðir,
aðalpersónur og örlagavaldar í
sögu þjóðarinnar. í skólabókum
birtist þessi saga skýrast í íslands-
sögum þeirra Jónasar Jónssonar
frá Hriflu og Jóns J. Aðils. Þetta
var þjóðernissinnuð saga, sett
upp í megindráttum sem átök á
milli íslendinga og útlendra
manna fyrst Norðmanna og síðan
Dana. Sjálfstæðisbaráttan léði
þessari sögu óslitinn þráð og
spennu sem er mikill styrkur fyrir
sögur, jafnt skáldsögur sem þjóð-
arsögur, enda var kennslugreinin
saga í talsverðum metum um
þessar mundir.
Síðan gerðist þessi saga smám
saman ónothæf. Sjálfstæðisbar-
áttunni lauk og grannar okkar á
Norðurlöndum fóru jafnvel að
gera ákveðnar kröfur um að þeim
væri sýnd sanngirni í sögu-
kennslubókum. Kröfur um réttar
og traustar staðreyndir urðu há-
værari eftir því sem háskóla-
menntuðum sagnfræðingum
fjölgaði, og margt af því sem
menn höfðu haft fyrir satt í hita
sjálfstæðisbaráttunnar var nú
fundið léttvægt. Loks færði þýski
nasisminn þjóðernisstefnuna út í
slíkar öfgar að margir fylltust trú
á að hún væri í sjálfri sér ill. Af
þessum sökum voru þráðurinn og
spennan dregin út úr sögunni.
Eftir stóðu í meginatriðum sömu
staðreyndir og áður, eða staðr-
eyndir af sama tagi, en þær stóðu
þar eftir stakar og tilgangslausar.
Dæmi um sögu af þessu tagi eru
kennslubækur þar sem reynt er
að þjappa sem flestum stað-
reyndum saman í sem styst mál,
svo sem barnaskólabækur Þór-
leifs Bj arnasonar og Þorsteins M.
Jónssonar. Ég þykist vita að það
sé saga af þessu tagi sem hefur
mótað þá skoðun flestra íslend-
inga nú að saga teljist ekki til
menningar.
Rœktunarátaks
er þörf
Hvað er hægt að gera til þess að
búa nútímamenningu okkai
sögulegan jarðveg á ný? Engin
leið liggur til baka til þjóðernis-
legu sögunnar frá því fyrir 1918.
Margt veldur því, en hér skulu
aðeins tvö aðalatriði nefnd.
Fyrst er það að margt í henni
orkar afskaplega ótrúverðugt á
okkur nútímafólk. Hvernig sem á
Íiví stendur trúum við því ekki að
slendingar hafi fyrrum verið eins
glæsilegir, snjallir, fórnfúsir og
óeigingjarnir og þeim er þar lýst -
og það á sama tíma og margir
Norðmenn og Danir voru hin
verstu fól. Okkur vantar þjóð-
rembulausa sögu þar sem þó er
lögð feimnislaus áhersla á það
sem er sígilt og virðingarvert í
fortíð þjóðarinnar.
Annað er það að þjóðernislega
sagan fjallaði næstum eingöngu
um þokkalega vel stæða og
menntaða karlmenn sem höfðu
einhvers konar mannaforráð eða
trúnaðarstörf með höndum. Slíkt
gat gengið sem þjóðarsaga með-
an flestir féllust umhugsunarlaust
á að þess konar karlmenn væru
hin eiginlega þjóð, annað fólk
væri eins konar uppfyllingarefni
með þeim. Nú hafa aðrir þjóðfé-
lagshópar, verkamenn, konur,
jafnvel unglingar og börn, öðlast
svo sterka sjálfsvitund að þeir
sætta sig ekki við þjóðarsögu þar
sem þeim er ekki ætlað neitt rúm.
Þeim finnst slík saga ekki vera
saga þeirra sjálfra og þar með
ekki réttnefnd þjóðarsaga. Þessir
hópar eru hættir að samsama sig
með bjargálna karlmönnum með
mannaforráð, og því samsama
þeir sig ekki heldur með sögu um
þá svotil eina. Sagan verður alltaf
að endurspégla samtíðina að ein-
hverju leyti, og sannkölluð þjóð-
arsaga á okkar dögum verður að
endurspegla þá málamiðlun
ólíkra þjóðfélagshópa sem lýð-
ræðisþjóðfélag nútímans er. Þar
verður að taka nokkurt tillit til
allra; annars neita þeir að leika
með, og það hafa margir nem-
endur gert í sögukennslustundum
í íslenskum skólum undanfarna
áratugi.
Af þessum ástæðum verður sí-
St. Jósefsspítali, Landakoti
Staða aðstoðarlæknis á svæfingu er laus
til umsóknar
Staðan veitist til 6 mánaða frá 1. júlí 1986. Um-
sóknarfrestur rennur út 1. júní 1986.
Umsóknir með upplýsingum um námsferil og fyrri
störf skal senda til yfirlæknis svæfingadeildar.
Reykjavík 30.4. 1986.
Sunnudagur 4. maí 1986 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
fellt að halda þjóðarsögunni við.
Það þarf að stundu sögurækt ekki
síður en málrækt, rannsaka og
skrifa mikið um sögu og leita
nýrra leiða til að koma henni til
almennings, bæði í skólum og
fjölmiðlum. Til þess þarf bæði
langtum fleira starfsfólk við sögu-
iðkun og lifandi áhuga og athygli
þeirra sem móta íslenska menn-
ingarstefnu í orði og verki. Við
höfum dregist langt aftur úr sög-
unni síðustu áratugi, þrátt fyrir
nokkur stórvirki einstakra dugn-
aðarþjarka. Því er kominn tími til
að gera myndarlegt átak í sögu-
rækt íslendinga.
Útboð
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar, fyrir hönd
Byggingadeildar, óskar eftir tilboðum í háþrýsti-
þvott á dagvistarhúsnæði Reykjavíkurborgar.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, Frí-
kirkjuvegi 3, Reykjavík, gegn kr. 10.000 skila-
tryggingu. Tilboðin verða opnuð á sama stað,
miðvikudaginn 14. maí nk. kl. 14.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
Frikirkjuvegi 3 - Simi 25800
Háskóíabíó laugardag 10. maí kl. 2
z Vv
Kynnir:
Gunnlaugur
Helgason.
Miðasala:
Þjóðviljanum og
Mál og menningu
Laugavegi
og Hafnarstræti.
Verð 400 kr.