Þjóðviljinn - 23.11.1986, Blaðsíða 4

á hverfanda hvell
Leikmannsþankar um framtíðar-
hjarta höfuðstaðarins. Kostir Kvos-
arskipulags: betur nýtt útivistar-
svœði, byggt upp í skörðóttan
tanngarð, meiri gróður. Gallar
Kvosarskipulags: of mikið niðurrif,
afskorin tengsl við nœstu byggð,
nýju húsin allt of hö.
Eins og skýrt hefur veriö frá
ífréttum hefurskipulagsnefnd
Reykjavíkur samþykkt fyrir sitt
leyti tillögur að nýju deiliskipu-
lagi fyrir Kvosina í Reykjavík.
Um er aö ræöa svæöi sem
afmarkast af Geirsgötu að
noröan, Lækjargötu aö
austan, lóöunum vestan Að-
alstrætis aö vestan og Tjörn-
inniað sunnan. Næstádag-
skrá er umfjöllun um deili-
skipulagið í borgarráði og
borgarstjórn en að því loknu
má búast viö að fljótlega verði
hafist handa.
Auðvitaö eru menn ekki á eitt
sáttir í þessu tilfelli frekar en
endranær þegar um skipulagsmál
er að ræða. Aftur á.móti eru flest-
ir sammála um að eitthvað þurfi
fyrir miðbæjarkvosina að gera:
þar grotni hús niður í hirðuleysi
og götumyndir eins og Lækjar-
gata minni helst á skemmdan og
illa farinn tanngarð.
Á gömlum grunnl
Tillögurnar að nýju deiliskipu-
lagi fyrir Kvosina eru gerðar af
arkitektunum Dagnýju Helga-
dóttur og Guðna Pálssyni. Þau
fengu það verkefni árið 1981 að
gera tillögur að skipulagi um-
hverfis Aðalstræti og skiluðu sín-
um hugmyndum tveimur árum
síðar. Iþeim tillögum lögðu þau
til að verulegur hluti Kvosarinnar
yrði gerður að göngusvæði, sem
aftur leiddi af sér óhjákvæmi-
legar breytingar á svæðinu öllu.
Því var þeim falið að þróa sínar
hugmyndir og gera tiliögur að
Núverandi ástand Austurstrætishornsins. Hugmyndir hafa komið fram um að hækka Lækjargötu 2 um eina hæð.
deiliskipulagi allrar Kvosarinnar.
Finna má margt líkt með
grunnhugmyndum Dagnýjar og
Guðna og fyrstu skipulagstillög-
unni sem samþykkt var fyrir
Reykjavík árið 1927. Þar var gert
ráð fyrir þriggja til fjögurra hæða
sambyggingum meðfram Austur-
stræti, Aðalstræti, Kirkjustræti
ogThorvaldsenstræti. Ástæðurn-
ar fyrir þessari stefnu voru fyrst
og fremst þær að menn tóku mið
af háum húsum sem þá voru þeg-
ar risin, einkum Austurstræti 16
(Reykjavíkurapótek) og Nýja
pósthúsið hinu megin götunnar. í
samræmi við þetta skipulag reis
svo Hótel Borg árið 1929 og
önnur há hús í kringum Austur-
völl þegar fram liðu stundir.
Húsahœðin mörkuð
Gagnrýnendur Kvosarskipu-
lagsins nýja benda á að húsin séu
allt of há. Þau hafa að vísu lækk-
að um hálfa hæð frá fyrstu hug-
myndum arkitektanna en eru
Leiktjöld á
skökkum stað
Hildigunnur Haraldsdóttin Allt ofmikil
áhersla á niðurrifog forgang einkabílsins
,JEg verð nú að segja það ems
og er að mér finnst leiktjöld passa
best á leiksviði. Nýbyggingin
minnir helst á baksenu sem flæðir
fram yfir sviðið. Hins vegar finnst
mér sú ákvörðun skipulagsnefnd-
ar að leyfa horninu á Austur-
stræti og Lækjargötu að standa,
sýna að menn eru farnir að sjá að
sér og að þeir virða með vissum
hætti varðveislugildi þessara
húsa,“ sagði Hildigunnur Har-
aldsdóttir arkitekt í samtali við
Þjóðviljann.
„Mér var mest eftirsjá í þessum
húsum og hominu við Skólabrú
þar sem Skalli er til húsa, því hús-
in frá Stjórnarráðinu, meðfram
Lækjargötu um Skólabrú og að
Dómkirkjunni og Alþingishúsinu
mynda sterka heild. Þá finnst mér
fráleitt að rífa öll hús við Hótel
íslandsplanið og því miður hafa
arkitektarnir skipt um skoðun og
látið undan þrýstingi því áður
voru þeir með þann valkost að
húsin þar fengju að standa áfram.
Frá því fyrstu hugmyndir arkit-
ektanna komu fram hefur niður-
rifshugmyndunum vaxið fiskur
um hrygg, m.a. vegna utanað-
komandi aðstæðna. Vegna Al-
þingishúss hefur verið ákveðið að
4 SÍÐA - ÞJÓÐVIUINN Sunnudagur
rífa Kirkjustrætisröðina og Fjal-
akötturinn er farinn veg allrar
veraldar. Af þessum ástæðum
hefði mér þótt nauðsynlegt að
fara varlega í sakirnar við niðurrif
á þeim fáu húsum sem eftir eru,“
sagði hún einnig.
„Vissulega er þörf á að byggja
upp miðbæjarkvosina. Götu-
myndir eru sannarlega götóttar
og því nauðsynlegt að gera átak
þar. Hins vegar er hægt að byggja
upp gamlan miðbæ með ýmsu
móti. Tillagan finnst mér bera
keim af nýjum steinsteyptum
miðbæ í gömlum stfl. í formála
greinargerðar með skipulaginu
segir á þá leið að hús sem hafi
menningarsögulegt gildi eigi að
fá að standa. Þar er að mínu mati
sterkasta mótsögnin í þessari
skipulagstillögu því vissulega er
þar gert ráð fyrir niðurrifi
menningarverðmæta“.
„Umferðarsérfræðingar leggja
einkabflinn nánast einvörðungu
til grundvallar og beina gífur-
legum fjölda bifreiða í Kvosina
og eru það að mfnu mati mikil
mistök. í stað þess ætti að bjóða
upp á góðar almenningssam-
göngur í miðbæinn, því þá væri
ekki þörf á hundruð miljóna
23. nóvember 1986
Hildigunnur Haraldsdóttir arkitekt:
Einkabíllinn er hafður til grundvallar
með skelfilegum afleiðingum.
fjárfestingum í bílageymsluhús-
um sem auk þess verða stærðar
sinnar vegna, veruleg lýti á við-
kvæmu svæði. Skipulagstillagan
bjó yfir sérstökum gæðum varð-
andi útirými en nú hefur bfllinn
fengið forgang á kostnað gang-
andi og rýrt þessi gæði,“ sagði
Hildigunnar Haraldsdóttir.
-v.
Viljum sœtta
ólík sjónarmið
Dagný Helgadóttir: niðurrif Fjalakattarins
og Kirkjustrœtishúsa er ekki á okkar
ábyrgð
„Það er fráleitt að halda því
fram að niðurrifshúsum hafi
fjölgað frá því fyrsta tillagan okk-
ar kom fram árið 1983. Þá vorum
við með tillögu fyrir umhverfi
Aðalstrætis einvörðungu en núna
miklu stærri reit. Það er því ó-
raunhæft að bera þetta tvennt
saman“, sagði Dagný Helgadóttir
en hún er höfundur Kvosarskipu-
lags ásamt Guðna Pálssyni.
„Þegar við komum að þessu
var búið að samþykkja Pósthús-
strætisreitinn og þar fjölgar ekki
húsum sem á að rífa. Þvert á móti
lögðum við til að Kirkjustrætis-
húsin fengju að standa. Hins veg-
ar ákvað Álþingi að rífa þau eftir
samkeppni um nýtt þinghús.
Einnig er búið að rífa Fjalakött-
inn, en við lögðum til að hann
yrði friðaður. Þetta niðurrif er
því ekki á ábyrgð okkar“.
„Jú, ég get alveg viðurkennt að
varðandi hornið á Austurstræti
og Lækjargötu finnst mér okkar
upphaflega tillaga vera betri, þar
sem við leggjum til að húsin verði
fjarlægð og ný reist. Hins vegar
þýðir ekkert að Ioka augunum
fyrir þeirri staðreynd að þetta er
öðrum þræði tilfinningamál og
með þessari útfærslu erum við að
sætta ólík sjónarmið. Svona hafa
hlutir oft verið leystir erlendis og
ég hef enga trú á öðru en það sé
hægt að leysa þetta tæknilega".
„Við höfum verið gagnrýnd
fyrir of mikinn byggingarmassa í
Kvosinni. Hafa ber í huga að af
þessum 36.000 fermetrum sem
bætast við samkvæmt þessu deili-
skipulagi eru 14.000 fermetrar í
nýju þinghúsi og nýju ráðhúsi.
Þau hús eru ekki í okkar skipu-
lagi. Þá höfum við lækkað alla
nýju byggðina um 1/2 hæð. Hvað
umferðina varðar verða menn að
átta sig á því að sá vandi er þegar
fyrir hendi. Stórhýsi hafa risið á
síðustu árum án þess að byggj-
endum væri gert skylt að útvega
bflastæði enda ríkir algjört öng-
þveiti í miðbænum í dag. Samt
reynum við að draga úr umferð-
arþunganum með því m.a. að
mjókka Lækjargötuna talsvert og
við reynum að gera Kvosina að
göngusvæði með því að koma
bílageymsluhúsum fyrir í útjaðri