Þjóðviljinn - 20.09.1987, Blaðsíða 9

Fórnarlamb sifjaspells:
Guðrún Jónsdóttir félagsráðgjafi:
Ýmislegt hœgt að gera, en kostar
peninga, vilja og skilning.
Fangelsisdómar leysa ekki vandann
-sagan endurtekur sig oftast
„Umfjöllunin hefur einkennst
af tvennu. Annars vegar æsi-
fréttamennsku, hins vegar þögn.
Hvortveggja er jafn slæmt. Æsi-
fréttir sem ganga út á að blaðið
eða fjölmiðillinn veltir sér upp úr
óhamingju einstaklinga eru til
þess fallnar að ýta undir for-
dóma. Hlutimir eru aldrei settir í
félagslegt eða þjóðfélagslegt
samhengi.
Pau blöð sem kjósa þögnina
eru í raun engu betri. Þar með
láta þau aðra fjölmiðla ráða ferð-
inni og samþykkja þar með um-
fjöllun þeirra." _h.j
Síðasta
tœkifœrið mitt
Ég var búin að lifa með þetta í 40 ár. Nú hefur lífmitt
gjörbreyst til hins betra
„ Þegar ég skoða myndir af
sjálfri mér frá þessum árum,
þá sé ég barn sem er hryggð-
in uppmáluð eins og það beri
allar heimsins byrðar. Ég var
sex ára þegar þetta gerðist
fyrst og það stóð í tvö ár. Þá
hætti hann. Ég held að hann
hafi skilið að hann gat ekki
gert mér þetta lengur. Hann
var bæði greindur og góð-
hjartaður maður og vildi leysa
hvers manns vanda.
Af hverju gera menn svona?
Ég held að ástæðurnar séu marg-
ar. Stundum er talað um að þessir
menn sækist eftir því að sýna og
beita valdi. Kannski á það við í
mínu tilviki. Móðir mín var harð-
stjórinn á heimilinu. Hún var
ströng og siðavönd og okkur
krökkunum var kennt að hlýða.
Ég held að hún hafi aldrei vitað
neitt. Kannski gerði hann þetta af
því kynhvötin var svona mikil.
Hann notaði skepnur og hvað
sem var.
Eftir þetta treysti ég honum
aldrei. En þegar ég leitaði til hans
vildi hann allt fyrir mig gera. En
hann sýndi aldrei nein merki iðr-
unar. Aldrei.
Unglingsárin voru mjög erfið.
Sjálfstraustið var ekkert og ég
þorði varla að heiman. Ég var
hrædd við karlmenn og fannst
blygðunin nísta líkama minn
gagnvart þeim.
Seinna sagði ég manninum
mínum frá því sem hafði gerst.
Hann skildi alls ekki hvað þetta
raunverulega var. Það er eins og
þeir einir geti skilið sem hafa lent
í þessu.
Öðrum í fjölskyldunni hef ég
ekkert sagt. Faðir minn er dáinn
fyrir allmörgum árum og mér
finnst ástæðulaust a sverta minn-
ingu hans. Ég held og vona að ég
hafi verið eina fórnarlambið.
Ég var búin að lifa með þetta í
40 ár. Þetta var eins og að hafa
snigil í sálinni sem sífellt snýst í
sárinu. Ég hugsaði oft um sjálfs-
morð. Ég gat aldrei svarað fyrir
mig og fannst ég einskis virði.
Sjálfsímyndin var léleg eða eng-
in. Enn í dag finnst mér ég ekki
vita hver ég er.
Ég hringdi í opna símann. Ég
leit á það sem síðasta tækifæri
mitt. Þetta var óskaplega stórt og
erfitt. Fyrsti fundurinn hjá sjálfs-
hjálparhópnum var haldinn
klukkan hálfníu um kvöld. Ég
lagði bflnum skammt frá húsinu
og eina hugsunin var: Það er ein-
hver sem veit hvert ég er að fara -
einhver sem þekkir erindi mitt.
Fórnarlamb sifjaspells
Þaðáaðdœma
þessa menn
Peir eru ekki geðveikir og því fullkomlega sakhœfir.
Þeir hafa lagt líf margra í rúst
Ég brotnaði saman fyrsta
kvöldið og grét. Það var þegar ég
heyrði konu lýsa reynslu sem var
svipuð minni. Sumar konurnar
höfðu aldrei talað um þetta við
neinn. Strax eftir fyrsta kvöldið
leið mér betur.
Seinna veltum við því fyrir
okkur af hverju ég hafði farið að
gráta. Ég er alls ekki vön að gráta
innan um ókunnugt fólk. En
þetta var eins og spennufall - eftir
öll þessi ár.
Líf mitt hefur tekið algerum
stakkaskiptum. Sjálfstraustið
eykst og ég veit að ég er ekki
ómerkilegri en annað fólk. Ég er
miklu öruggari með mig en ég hef
nokkru sinni verið.
Hvað er hægt að gera við þessa
menn? Ef þeir eru ólæknandi og
hættulegir verður að setja þá í
fangelsi. En það verður líka að
reyna að setja þá í sérhæfða með-
ferð sem kannski gæti upprætt
þessar hvatir. Það hefur bara
ekkert verið unnið í þessum mál-
um hingað til.
Ég vil hvetja þær konur sem
orðið hafa fyrir sifjaspelli að hafa
samband við okkur. Eina lækn-
ingin er að tala um þetta og vinna
með þessar tilfinningar. Það er
erfitt - en það hefur gjörbreytt
mínu lífi.“
„Ég var fimm eöa sex ára
þegarþettagerðist. Foreldrar
mínir voru einhversstaðar í
burtu og höfðu fengið mann til
að passaokkursystkininá
meðan. Ég var elst og hann
notaði mig nokkrum sinnum.
Hann fór alltaf alla leið.
Ég var lítil og ég vissi ekki hvað
þetta var. Ég var bara ofsalega
hrædd. Hann sagðivið mig. Efþú
segir einhverjum frá verð ég
vondur. Það var nóg. Ég sagði
aldrei frá þessu. Börn gera það
ekki.
Ég var heiftug út í mömmu og
fannst að hún hefði átt að passa
mig. Auðvitað var hún alveg
grunlaus um það sem gerðist.
Uppfrá þessu var ég líka alltaf
kvíðin og óörugg og hrædd við
alla stráka. Samt var ég frekar
ung þegar ég byrjaði að vera með
strák. En ég var komin langt yfir
tvítugt þegar ég hafði fyrst kyn-
mök.
Mynstrið hjá þeim konum sem
hafa orðið fyrir svona í bernsku
og æsku er nánast alltaf það
sama: Þunglyndi, einbeitingar-
leysi, lítið eða ekkert sjálfstraust.
Hjónabandið er yfirleitt erfitt og
kynlífið glatað. Sumar leiðast út í
drykkju og tilhugsunin um sjálfs-
morð er alltaf nálæg.
Það er svo hróplegt óréttlæti að
fórnarlambið sitji uppi með sekt-
arkenndina sem fylgir því allt
lífið.
Ég var búin að byrgja þetta
kyrfilega niður. Ég skildi aldrei
að þetta væri undirrótin að vand-
amálum mínum. Og þegar ég fór
að rifja upp það sem gerðist þá
komst ég að því að ég mundi bara
brot. Smám saman skýrðist
myndin og ég sá hvernig þetta
hafði verið.
Það var gífurlega erfitt spor að
stíga að fara að tala um þetta. Svo
erfitt að það getur enginn skilið
nema reynt hafi. En líf mitt þá og
nú er eins og svart og hvítt. Ég er
ekki lengur í varnarstöðu
gagnvart öllu fólki; ég get tjáð
mig og ég get uppfyllt þær skyldur
sem fylgja hjónabandi og barna-
uppeldi. Ég finn að ég er jafn
mikils virði sem manneskja og
allir aðrir.
Það er ekki auðvelt að breyta
lífsstfl sínum eftir rúmlega tut-
tugu ár. Og það er erfitt að rífa sig
upp í stað þess að vera bara
heima og láta sér líða illa. Það var
fyrir tilviljun að ég komst í þenn-
an sjálfshjálparhóp. Nú er ég svo
óendanlega þakklát fyrir það.
Auðvitað á að dæma þessa
menn. Þeir eru allsstaðar, þeir
eru í öllum stéttum. Þeir eru ekki
geðbilaðir og því fullkomlega
sakhæfir. Þeir hafa lagt líf margra
í rúst. Sumar konur ná sér aldrei.
Það á hvorki að gelda þá né
drepa. En þeir eiga að gjalda fyrir
glæpi sína.
Það sem er mikilvægast er að fá
viðurkenningu á sifjaspelli sem
vandamáli. Við getum ekki
lengur lokað augunum fyrir
þessu. Við verðum að koma upp
miðstöð fyrir starfsemi okkar.
Þangað gætu konur komið og
leitað upplýsinga og fengið að-
stoð. Erlendis hefur slíkt fyrir-
komulag gefist vel. Eins og er
höfum við bara þennan símsvara.
Við þá sem lesa þetta og hafa
gengið í gegnum svipaða
lífsreynslu vil ég segja: Þær konur
sem snúa sér til okkar geta fengið
einkaviðtöl og ráðleggingar og
síðan ákveðið sjálfar hvort þær
vilja taka þátt í sjálfshjálparhóp-
unum okkar. Þetta er erfitt - en
breytingin til batnaðar er stór-
kostleg. - hj
YNFERÐISAFBROT
Sf ingvi Hrafn Jónsson
'' Hefðiklipp
K
íafluriiingí SVWSFJQ“
íeðliieeur W --^©V81
^eðlilegur
gein
*%%
m - _ Rannsókn „9refneyjamálslns“ opnu#?
■»atl,,ÞvíferfjarTÍ
7 - segir Þórir Oddsson h|á RIH
ír
Sunnudagur 20. september 196? - ÞJÓÐVILdlNW — 9ÍÐA- 9-