Þjóðviljinn - 09.12.1988, Qupperneq 16

Hundalíf
i
Laugarásbíó: Mitt liv som hund
(Hundalíf).
Sænsk. Árgerð 1985.
Framleiðandi: Waldemar Bergendahl
fyrir Svensk Filmindustri og Film
Teknik.
Leikstjórn: Lasse Hallström.
Handrit: Lasse Hallström, Reidar
Jönsson, Brasse Bránnström, Pelle
Berglund eftir skáldsögu Reidar
Jönssons.
Kvikmyndun: Jörgen Persson.
Tónlist: Björn Isfalt.
Helstu hlutverk: Anton Glanzelius,
Thomas von Brömssen, Anki Lidén,
Melinda Kinnaman, Kicki Rundgren
o.n.
„Ef grannt er skoðað, hef ég í
reynd ekki verið svo óheppinn,“
hugsar hann með sjálfum sér,
hverju sinni er gjörvöll
heimsbyggðin virðist í þann
mund að hvolfast yfir hann með
öllum sínum þunga. Hvundagsins
sorgum og raunum. „Maður
verður að hafa viðmiðanir,"
heldur hann áfram. Og í hug hans
kemur sagan af mótorhjólakapp-
anum, sem ætlaði að setja heims-
met. Þeysast á tryllitæki sínu yfir
eina 30 langferðabíla. Afturhjól
hans snart þann síðasta, með
þeim afleiðingum að hann gistir
nú himnahvelfinguna. Tuttugu
og níu hefðu nægt tii að setja
heimsmetið. Og svo var það
gaurinn, sem ætlaði að stytta sér
leið yfir íþróttaleikvanginn. Sá
endaði lífdagana með spjót gegn-
um brjóstið.
Ingmar á þrettánda aldursári.
Yngri sonur einstæðrar móður.
Og víst verður hann þrátt fyrir
allt að teljast heppinn. Þó svo að
faðirinn sé horfinn út í blámann,
móðirin illa haldin af berklum,
sínöldrandi, þreytt og stúrin, og
gefi sjaldnast tíma til að sinna lít-
ilsigldustu þörfum hans sjálfs.
„Maður verður að hafa viðmið-
anir.“ hugsar hann með sjálfum
sér, þegar hann hefur migið undir
í svefni, hvolft úr mjólkurglasinu
yfir nýstraujaðan borðdúkinn,
mamma sturlast eina ferðina enn
og þar af leiðandi fengið ennþá
eitt af þessum ógurlegu berklak-
östum sínum. Með meðfylgjandi
ungs fólks af lágstéttaruppruna.
En eftir að rokkmenningin hafði
farið í skilvindu evrópsku lág-
stéttarhverfanna og komið aftur
til Bandaríkjanna með Bítlunum,
fann hún hljómgrunn meðal
ungra menntamanna þar. Sam-
runi hennar og arfsins frá bítnikk-
unum og þjóðlagasöngvurunum
skóp hippamenninguna og aðra
andófsmenningu meðal ungs
fólks, sem braust fram í pólitískri
uppreisn í lok 7. áratugarins.
Hvunndagsmenning er flókið
fyrirbæri og ég hef aðeins reynt
að greiða úr nokkrum þráðum.
Við höfum séð hvernig lágstéttar-
menning frá umrótarárunum
eftir 2. heimsstyrjöld kveikir í
ungum menntamönnum þess
tíma og hvernig þeir áttu þátt í því
að veita sköpunarmætti lágstétt-
armenningarinnar til uppvaxandi
kynslóða menntamanna. Þannig
skapast bít upp úr hipster, og
þegar bítið hitti loks rokkmenn-
inguna um miðjan sjöunda ára-
tuginn reyndist sú blanda þræl-
áfeng. Ég eftirlæt hins vegar les-
endum að velta því fyrir okkur,
hvað hefur orðið um þessa menn-
ingarsköpun síðan.
Eitt er víst: frumheimildirnar,
vitnisburðurinn um það sem var
að gerast með bandarískri æsku
upp úr síðari heimsstyrjöld, eiga
ríkt erindi til okkar í dag, og þess
vegna hljótum við að fagna hinni
ágætu þýðingu Ólafs Gunnars-
sonar á bókinni Á vegum úti.
Ath. Þessi grein er samstofna er-
indi sem ég flutti á vegum Félags
áhugamanna um bókmenntir 26.
11. síðastli&inn. Fyrir birtingu hef-
ur það þó verið snurfusað og stytt
allmikið og eru meðal annars felld-
ar burt flestar fræðilegar vanga-
veltur. *
blóðspýjum, grátköstum og sjál-
fsásökunum, hæfilega blöndnum
þessari meistaralega útsjóna-
sömu sjálfsvorkunnsemi, sem
einstæðum mæðrum einum er
lagið: Þessu nístandi
„h versáégaðgj alda“-augnaráði.
Snoðklipptur kollurinn sígur
sneypulega ofaní bringu og hend-
urnar hverfa djúpt, djúpt ofaní
buxnavasana: „Maður verður að
hafa viðmiðanir". Og honum
verður hugsað til geimtíkurinnar
Lajku, sem sovétmenn sendu ný-
ÓLAFUR ANGANTÝSSON
verið á sporbaug um jörðu. Hún
var jú frá upphafi dæmd til að
svelta í hel, þá er matarbirgðirnar
gengju til þurrðar. Fórnað í þágu
alls mannkyns. Án þess að hafa
hugmynd um það sjálf og þaðan
af síður spurð álits.
En öll él birtir upp um síðir og
gjarnan þá er síst gegnir. Mamma
þarfnast hvíldar og þeir bræður
því sendir sinn í hvora áttina. Ing-
mar til ættingja suður í Smá-
löndum. Gegn eigin vilja í fyrstu,
en sjálft lífið er jú sífelldum
breytingum undirorpið.
Breytingum, sém tólf ára snáða
eru sjaldnast fullkomlega ljósar
frá upphafi.
16 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ
I bókinni „Ævintýri
barnanna", eru
24 sígild ævintýri prýdd
fallegum myndum.
Þetta eru ævintýrin um
sætabrauösdrenginn,
þrjá birni, Rauöhettu,
kiölingana sjö, þrjá litla
grísi og fleiri
góökunnar ævintýra-
hetjur.
Þetta eru ævintýrin
sem börnin vilja lesa
aftur og aftur.
Það er ekki ofsögum sagt að
norræn kvikmyndahefð hafi
gengið í endurnýjun lífdaga á
liðnum misserum. Hvert stór-
virkið af öðru streymir þessa dag-
ana út yfir heimsbyggðina úr
Ieiksmiðjum frændþjóðanna. Og
það sem e.t.v. er meira um vert:
Hérlendir kvikmyndahúsaeig-
endur hafa séð sér hag í að taka
þessar myndir til sýninga. Hér-
Íendum unnendum listgreinar-.
innar til ómældrar gleði og
ánægju. Þarft átak og vissulega
þakkarvert.
„Mit liv som hund“ Svíans
Lasse Hallström verður að
skoðast sem ein af eftirminnilegri
afurðum norrænnar kvikmynda-
hefðar í seinni tíð. Ogþað jafnvel
þótt víðar væri leitað. Kemur þar
margt til, þó einkum afburðagóð
leikstjórn Hallströms, býsna fág-
uð og yfirlætislaus kvikmynda-
taka Jörgens Perssons og umfram
annað stórgóður leikur Antons
Glanzelius í hlutverki Ingmars.
Okkur hefur á liðnum misser-
. um gefist kostur á að líta ágæt
tilþrif prýðilegra leikara af yngri
kynslóðinni. Ikvikmyndum, sem
hver með sínu móti getur skoðast
sem e.k. uppgjör höfundar við
barnæsku sína („Hope and
Glory“ meistara Boormans og
„ Au revoir les enfants“ eftir Lou-
is Malle, svo dæmi séu tekin). En
það er ekki ofsögum sagt, að eng-
inn þeirra komist með tærnar þar
sem hinn kornungi Glanzelius
hefur hælana. Ég held mér sé
sannast sagna óhætt að fullyrða,
að ég hafi ekki í annan tíma séð
barn sýna önnur eins leiktilþrif á
hvíta tjaldinu. Enda fær hann
ærið lífvænlegan texta að moða
úr. Og er það ekki síst afburða-
góð handritsgerð þessa öndvegis-
verk Hallströms, sem hefur gert
þessa mynd svo ómótstæðilega
heillandi sem raun ber vitni. Hin í
einfaldleik sínum margslungna
flétta hennar gengur nánast
fullkomlega upp. Persónugerðir,
sem lifa áfram í hugskoti manns
löngu eftir að við höfum horfið úr
myrkvuðum salnum á vit gráma
eigin hvundags.
í einu orði sagt: Unaðsleg
kvikmynd. Einhver besti kostur-
inn á annars bara nokkuð þolan-
legum repertoar reikvískra bíó-
húsa þessa dagana.
Ó.A.
lónína Leósdóttir

Guð
almáttugur

- /i/_

Endurminningar
séra Sigurðar Hauks Guðjónssonar
Séra Sigurður Haukur hefur löngum verið umdeildur, enda þekktur fyrir að
segja skoðun sína afdráttarlaust. íþessari hispurslausu bók fjallar hann m.a.
um:
skemmtilega atburði frá æskuárunum í Ölfusi
• fjölda samferðamanna
• hinar „alræmdu“ poppmessur
• sálarrannsóknir
• læknamiðla
• hestamennsku
• brottrekstur frá útvarpi og sjónvarpi
Nýja Bókaútgáfan