Þjóðviljinn - 20.01.1989, Blaðsíða 27

Þjóðviljinn - 20.01.1989, Blaðsíða 27
I KYNLÍF \ JÓNA INGIBJÖRG JÓNSDÓTTIR Að vera virkur sjónvaipsnotandi í síðustu viku fjallaði ég um þá staðreynd að heilmikil óformleg kynfræðsla fer fram í sjónvarpi og að þar væri að finna mörg tæki- færi til að opna umræður um kynlíf inni á heimilum (og í skólum). En til að nýta sér sjón- varpið í þeim tilgangi þarf að læra tvennt: að verða það sem hægt er að kalla virkur áhorfandi og einn- ig að læra að nota sjónvarpsefni sem umræðugrundvöll. Hvað er verið að sýna og segja? Að fara að hugsa er oft það síðasta sem fólk vill gera þegar það sest fyrir framan sjónvarpið. Flestir setjast niður og vilja láta mata sig með skemmtun, spennu eða fróðleik framleiddum af öðr- um. Þrátt fyrir þessar staðreyndir er tiltölulega auðvelt að fara að hugsa aðeins meira þ.e.a.s. að gerast virkari sjónvarpsnotandi. Næst þegar þú horfir á uppá- haldsþáttinn þinn skaltu stöðugt spyrja sjálfa(n) þig: „Hvað kem- ur inn á kynferðismál í þessu atr- iði og hver eru skilaboðin sem ég fae?“ Atriði sem snerta kynlíf geta tengst kynhlutverkum, líkamsímynd, tjáningu tilfinn- inga, hlutverkum og samsetningu fjölskyldna, ýmiskonar sam- böndum (hjónabönd, kærustup- ör, vinir, vinnufélagar), tjá- skiptum um kynferðismál og náin kynni og afleiðingar þess. Þegar þú ert búin(n) að finna nokkur atriði sem koma inn á kynlíf þarf- tu að athuga hver skilaboðin eru. Ekki pæla í hvort þín túlkun á skilaboðunum sé rétt eða ekki. Það er hægt að túlka á marga vegu eitt atriði í sjónvarpsþætti. Skemmti- og spurningaþættir ýja oft á tíðum að kynlífinu. Ný- lega söng Katla María í þætti Hemma Gunn „Á tali“. Þegar Hemmi var að kynna Kötlu sagð- ist hann muna eftir henni sem smástelpu en þegar hann hefði hitt hana núna þá væri hún... og augun á Hemma galopnuðust og hann glotti og það skríkti í honum um leið og hann missti málið af hrifningu. Honum fannst hún greinilega vera orðin svaka skvfsa! Þarna var Hemmi að senda mér þau skilaboð að kroppurinn á Kötlu væri aldeilis góður. Síðan kynnti hann söng- feril hennar á Spáni og lag hennar áður en hún byrjaði að syngja. Á Stöð 2 eru hafnar sýningar á sáp- uóperu sem er útaf fyrir sig efni í félagsfræðilegu stúdíu. Ég gleymi því aldrei hvað „mamma“ og „systur" mínar í skiptinemafjöl- skyldunni minni í Massachusetts forðum lágu yfir þessu á daginn. Stundum virtist fjölskyldudram- að í sápuóperunni merkilegra en „sápuóperan“ í okkar eigin fjöl- skyldu. En þau hljóta að hafa slökkt einhvern tímann á sjón- varpinu því síðast þegar ég frétti var skiptinemapabbinn minn og ein skiptinemasystirin búin að fara í meðferð vegna alkóhól- isma! Til að gerast virkur áhorfandi er líka hægt að horfa á eitthvert sjónvarpsefni og skrifa það niður sem fyrir augu ber. Fleiri en einn geta gert þetta og borið síðan saman bækur sínar hvað kynlífs- skilaboð varðar. Að snúa sér þrisvar í rúminu Lykilhugtakið í því að nota sjónvarpsefni sem umræðu- grundvöll er að það gerist á sem eðlilegastan hátt. Spurningar varðandi einstök hugtök í kyn- ferðismálum eða ákveðnar per- sónur í framhaldsþáttum geta og augun á Hemma galopnuðust og hann glotti og það skríkti íhonum um leið og hann missti máiið af hrifningu. “ komið umræðum af stað. Til dæmis get ég vel séð fyrir mér eftirfarandi atvik: Pabbinn (mamman er rokin inní eldhús að vaska upp) og tveir krakkar sitja inni í stofu, nýbúin að horfa á framhaldsþátt. Auglýsingarnar eru að byrja. Alltíeinu verður skjárinn svartur og hjartsláttur heyrist úr sjónvarpstækinu. Eyðniauglýsing landlæknis er að byrja - þessi fjólubláa með par- inu. Allir horfa á skjáinn en þykj- ast þó ekki vera að því. Þá heyrist í pabbanum: „Hvað haldið þið að sé verið að auglýsa hér?“ Og þá byrja umræðurnar.... Það sagði mér kona um daginn að lítill sonur hennar héldi að ef maður sneri sér þrisvar sinnum í rúminu með konu þá gæti maður dáið - eins og í auglýsingunni. Til að skapa þær aðstæður að foreldrum finnist auðveldara að tala við krakkana sína er best að byrja eins snemma og hægt er umræður um þessi mál. Og þá meina ég samræður, ekki fyrirlestur frá hendi foreldris. Sjónvarpið, eins mikið og það er notað í dag, getur hjálpað til við að gera kynlífsum- ræðu að eðlilegri umræðu. Skákþing Reykjavíkur 1989 Spennandi barátta um meistaratitil Hver er bestur samkvæmt skákstigunum? Andri Áss Grétarsson og Ró- bert Harðarson voru efstir á Skákþingi Reykjavíkur þegar tefldar höfðu verið fjórar um- ferðir af ellefu. 105 skákmenn tefla í opna flokknum og þ.á m. þrír alþjóðlegir meistarar, þeir Hannes Hlífar Stefánsson, Þröstur Þórhallsson og Sævar Bjarnason. Þröstur er núverandi Skákmeistari Reykjavíkur. Andri og Róbert eru með fullt hús vinninga en á hæla þeim í 3,- 9. sæti eru Sævar Bjarnason, Héðinn Steigrímsson, Jón G. Viðarsson, Jóhannes Ágústsson, Þröstur Árnason, Eggert ísólfs- son og Tómas Björnsson allir með V/2 vinning. Það hefur vakið nokkra athygli að þeir Þröstur og Hannes eru ekki í hópi efstu manna. Þröstur er með IVi vinning og Hannes með þrjá vinninga. Hann tapaði í 2. umferð fyrir Akureyringnum Jóni Garðari Viðarssyni í skák sem hér fylgir. Þetta getur víst kallast varnarsigur því Hannes var með betri stöðu lengst af en ef undan er skilin byrjunin þá átti Jón aldrei í teljandi erfiðleikum og náði yfirhöndinni seint í tafl- inu með sterkum kóngsleikjum: Skákþing Reykjavíkur 1989 2. umferð: Hanncs Hlífar Stefánsson — Jón Garðar Viðarsson Nimzoindversk vörn 3. 4. 5. 6 7, 8 9 10 c4-Bb4+ Rc3-c5 e3-0-0 Bd3-d5 0-0-dxc4 Bxc4-cxd4 exd4-Rc61 Bg5-Be7 11. Hel-Rd5 12. Bxd5-exd5 13. Bxe7-Rxe7 14. He5-Be6 15. Rg5-Dd7 16. Dd3-g6 17. Hael-Rc6 18. H5e2-Bg4 19. He3-h6 20. Rh3-Bxh3 21. Hxh3-Hae8 22. Hdl-Kg7 23. Db5-a6 24. Dc5-De7 25. Kfl-Dxc5 26. dxc5-d4 27. Ra4-He7 28. Hel-Hfe8 29. Hxe7-Hxe7 30. a3-a5 31. Hb3-Rd8 32. g3-He5 33. Hd3-Rc6 34. f4-He4 35. Rb6-He7 36. Rc8-Hd7 37. Rb6-He7 38. Hb3-Rd8 39. Hd3-Rc6 40. Rc4-Kf6 41. Hb3-Ke6 42. Rb6-g5 43. Ke2-gxf4 44. gxf4-Kf5+ 45. Kd2-Ke4 efsta sæti í viðkomandi móti. Þetta hentaði t.d. Kasparov vel á heimsbikarmótinu í haust. Hann þurfti að fá IIV2 vinning til að halda stigunum en fékk 11 vinn- inga. Þar sem hann vann mótið tapaði hann ekki stigum. Þá fær- ist það í vöxt að keppendur geti teflt án þess að árangur þeirra sé reiknaður til stiga sbr. ólympíu- mótin. f vikunni rakst ég á fróð- lega grein um skákstig í hinu virta tímariti „New in chess“ þar sem er tekinn saman besti árangur allra tíma í mismunandi kepp- num, ólympíumótum, áskorendamótum, venjulegum skákmótum. í þessari samantekt vantar nokkur skákmót síðasta árs s.s. heimsbikarmótið í Belfort og stórmótið í Amsterdam en bæði þessi mót vann Garrí Kasp- arov með glæsibrag. Hins vegar bæti ég við árangri hans á ólympíumótinu í Saloniki sem mun vera sá besti sem skákmaður hefur náð á ólympíumóti fyrr og síðar: Alþjóðleg mót: 1. Fischer - Buenos Aires 1970 2. Karpov - Waddinxveen 1979 3. Capablanca - Hastings 1919 4. Torre - Manila 1976 5. Kasparov - Niksic 1983 6. Aljékín - San Remo 1931 Það er afar sennilegt að Kasp- arov sé nálægt efsta sætinu með frammistöðu sinni á mótinu í Amsterdam í fyrravor sem var af styrkleikaflokki 17 en hann hlaut 9 v. af 12 mögulegum. Hinsvegar 15 af 17 2850 stiga árangur 5 af 6 2848 stiga árangur 10Vi af 11 2826 stiga árangur 4!/2 af 6 2826 stiga árangur 11 af 14 2814 stiga árangur 14 af 15 2812 stiga árangur má benda á árangur Fischers á bandaríska meistaramótinu 1963/ 64. Hann vann allar skákir sínar, ellefu talsins, og það er árangur uppá 3138 Elo-stig! 1. d4-Rf6 2. RO-e6 abcdefgh 46. Hg3-He6 48. Hg7-Re5 47. Rc8-Kxf4 49. Rd6-b6 SKÁK HELGI ÓLAFSSON Bobby Fischer 50. b4-axb4 58. Ke2-g5 51. axb4-bxc5 59. Rd3-Rc6 52. bxc5-Hg6 60. Rf2-Re5 53. Re8-Ke4 61. Rd3-Rc6 54. Hxg6-fxg6 62. Rf2-g4 55. Rf6+-Kf5 63. h3-Re5 56. Rd5-h5 64. h4-Kd5 57. Rb4-Ke6 - og hvítur gafst upp. Þótt Jón hafi staðið lakar á tímabili tefldi hann þessa skák í raun af sannfærandi öryggi. Skákstig hafa verið nokkuð til umræðu í þessum pistlum sbr. nýjasta Elo-listann sem var birtur í upphafi ársins. Það hefur komið fram að Garrí Kasparov er nú að- eins 10 Elo-stigum frá því sem Fischer náði hæst, 2785 stig. í þessu sambandi má þó benda á að stigagjöfin er dálítið önnur nú en þegar Fischer var og hét. Þótt skákmaður tapi stigum sam- kvæmt kerfinu er hann undan- skilinn því ákvæði hreppi hann Ólympíumót: 1. Kasparov - Saloniki 1988 8V2 af 10 2. Fischer - Havana 1966 15 af 17 3. Nunn - Saloniki 1984 10 af 11 4. Karpov - Saloniki 1988 8 af 10 5. Beljavskí - Saloniki 8 af 10 6. Ljubojevic - Luzerne 1982 11 af 14 Áskorendakeppnin: 2877 stiga árangur 2822 stiga árangur 2809 stiga árangur 1800 stiga árangur 2791 stiga árangur 2771 stiga árangur 1. Fischer 1970-1971 2. Spasskí 1968 3. Karpov 1987 4. Spasskí 1963-1965 5. Bronstein 1948-’65 6. Karpov 1973-’74 í þessu dæmi eru tekin milli- svæðamót og jafnvel svæðamót og hinn glæsilegi árangur Fisc- hers á millisvæðamótinu á Mall- orca 1970 lækkar hann talsvert því í einvígjunum sjálfum hlaut hann I8V2 v. af 21 sem er örugg- lega besti árangur allra tíma. Sjötti besti árangurinn nægði 36 af 43 2902 stiga árangur 17Vi af 26 2792 stiga árangur 7*/2 af 11 2778 stiga árangur 42V2 af 64 2735 stiga árangur 33 af51 - 2731 38V2 af 60 - 2726 Karpov til að öðlast heimsmeist- aratign því einvígið við Fischer fór aldrei fram. Lakasti árangur sem nokkur hefur náð og samt dugað til að öðlast rétt til einvígis um heimsmeistaratitilinn er frammistaða Kortsnojs í keppn- inni 1980 og 1981, árangur uppá 2663 Elo-stig. Föstudagur 20. janúar 1989 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 27

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.