Þjóðviljinn - 30.12.1989, Blaðsíða 24

Þjóðviljinn - 30.12.1989, Blaðsíða 24
1 Lítt skreytt afmælisterta íslensk kvikmyndagerð á af- mæli um þessar mundir. Enda þótt kvikmyndagerð hafi verið iðkuð í einhverjum mæli um ára- tuga skeið hefur upphafspunktur eiginlegrar kvikmyndagerðar jafnan verið settur þegar „vorið“ hófst fyrir 10 árum. Á þessum tíma hafa verið gerðar um 30 kvikmyndir í fullri lengd sem er alltof lítið til að viðhalda eðlilegri þróun. Síðustu ár hafa aðeins tvær kvikmyndir verið frumsýnd- ar á hverju ári og var sá kvóti óbreyttur í ár. Snemma árs frumsýndu Guðný Halldórsdóttir og félagar í Umba kvikmynd hennar Kristnihald undir Jökli, eftir samnefndri sögu Halldórs Laxness. Síðla sumars frumsýndi Þráinn Bertelsson síð- an Magnús sem er hans sjötta kvikmynd í fullri lengd. Bæði þessi verk hlutu ágæta aðsókn og voru sýndar svo mánuðum skiptir í Stjörnubíói. Skiptar skoðanir voru vitan- lega um ágæti þessara kvikmynda en í ljósi þess að íslendingar fara ekki lengur að sjá íslenskar bíó- myndir eingöngu vegna þess að þær eru íslenskar má ætla að flest- um hafi líkað nokkuð vel. Báðar myndirnar báru á tíðum vott um fagmennsku sem þekktist varla í upphafi áratugarins. Kristnihaldið var göldrótt eins- ogsagan og hafði að geyma lipurt myndmál, en gleymdi sér einnig um of yfir texta Nóbelsskáldsins. Magnús hafði að sama skapi sínar ágætu hliðar en betur má ef duga skal. Óvíst er um framfarir ís- lenskra kvikmynda á næstu árum þarsem framieiðslan verður að vera meiri og fjölbreyttari. Nýir Kórsöngur undir Jökli, úr kvikmynd Guðnýjar Halldórsdóttur. möguleikar eru hinsvegar að opnast með fjölþjóðasjóðum. Sjónvarpið sýndi þrjú ný sjón- varpsleikrit á árinu. Flugþrá Friðriks Þórs Friðrikssonar var sýnd um páskana og uppfyllti því ■niður ekki kröfur undirritaðs, eftir vel heppnaðar Skyttur tveim árum áður. Næturganga, sem Stefán Baldursson gerði eftir handriti Svövu Jakobsdóttur, var hinsvegar snotur saga sem gekk ágætlega upp, en Nóttin, já nótt- in hljóta að vera vonbrigði ársins því meiri klisju er vart hægt að hugsa sér. Árið 1989 var einnig kvik- myndahátíðarár og því var öllu meira úrval af öðru en bandarísk- um kvikmyndum að þessu sinni. Hátíðin heppnaðist í flesta staði ágætlega en henni eru settar þröngar skorður með einhæfu vali kvikmyndahúsaeigenda að jafnaði. Fer ugglaust að verða ástæða til að endurskoða tveggja ára regluna og halda hátíðina ár- lega. Hér ætlar enginn að halda þvf fram að bandarískar kvikmyndir séu lélegar, því þaðan komu vissulega margar af bestu kvik- myndum ársins. Hinsvegar mætti að skaðlausu sýna talsvert meira af kvikmyndum frá öðrum þjóð- um, en slæmt er það þegar jafnvel breskar kvikmyndir hljóta ekki náð hér á klakanum. Þetta er alls ekki séríslenskt fýrirbrigði því bandarískar kvikmyndir eru hvarvetna lang vinsælustu kvik- myndirnar í dag. Meira um það síðar. Af gömlum sið læt ég fylgja hér lista yfir þær kvikmyndir sem þóttu af einhverjum ástæðum bera af öðrum á þessu ári. Valið var einstaklega erfitt að þessu sinni og margar góðar kvikmynd- ir ná ekki inná listann, þar á með- al margar mjög frambærilegar kvikmyndir á vel heppnaðri Kvikmyndahátíð. Uppgjörið nær eingöngu til almennra sýninga og Kvikmyndahátíðar, en aðrar há- tíðir og Kvikmyndaklúbburinn sýndu einnig frábær verk sem mörg eru hinsvegar ekki af nýjara taginu. Það er athyglisvert að þótt fár- ast sé yfir þröngsýnu vali kvik- myndahúsa á bandarískum myndum eru fjórar þarlendar kvikmyndir á listanum og nokkr- ar til viðbótar komu vel til álita. Samt hafa jafnvel enn betri kvik- myndir frá Bandaríkjunum ekki enn komið til landsins, ss. Do the Right Thing, sex, lies and video- tape, Field of Dreams, Heathers og When Harry Met Sally. í sama mund verð ég einnig að lýsa von- brigðum mínum yfir því að ekki hafa borist hingað frönsku kvik- myndirnar Roselyne et les lions, Trop belle pour toi, La vie et rien d‘autre, Monsieur Hire og landinn á skilið að sjá mynd Pet- ers Greenaways, The Cook, the Thief, His Wife and Her Lover. Marger fleiri góðar kvikmyndir hafa auðvitað verið framleiddar á árinu en listinn lítur þannig út (innbyrðis röð getur breyst eftir því í hvernig skapi undirritaður er): 1.-3. Pelle erobreren, Danmörk- Svíþjóð, Bille August. 1.-3. Blóðakrar (Hong gaoliang), Kína, Zhang Yimou. 1.-3. Himmel iiber Berlin, V- Þýskaland, Wim Wenders. 4.-7. Konur á barmi taugaáfalls (Mujeres al borde de un ataque de nervios), Spánn, Pedro Almo- dóvar. 4.-7. Mississippi Burning, Bandaríkin, Alan Parker. 4.-7. Stutt mynd um dráp/ást, Pólland, Krzysztof Kieslowski. 4.-7. La famiglia, Ítalía, Ettore Scola. 8.-11. Another Woman, Banda- ríkin, Woody Allen. 8.-11. The Accidentai Tourist, Bandaríkin, Lawrance Kasdan. 8.-11. A Fish Called Wanda, Bretland, Charles Crichton. 8.-11. Mystery Train, Bandarík- in, Jim Jarmusch. Þarna vantar augljóslega mörg verk og má þá td. nefna eftirtald- ar myndir á Kvikmyndahátíð: Di- stand Voices, Still Life, Kom- missar, Salaam Bombay, Vernd- arengillinn, Hanussen, Testim- ony, Crazy Love og fleiri. Þá má nefna kvikmyndir á borð við A Cry in the Dark, The Big Blue, Dangerous Liaisons, Ironweed, Tucker og Björninn og eflaust margar fleiri sem gleymast í þess- ari upptalningu. Þá hefur Ba- betta haldið veislu sína nánast allt árið og er það vel. -þóm Ár gömlu brýnanna Árið 1989 var ekki ár mikilla byltinga eða nýjunga í rokk- heiminum. Það var helst áber- andi hvað eldri liðsmenn rokks- ins áttu góða spretti en margir þeirra gáfu út sínar bestu plötur í áraraðir. Þar má nefna Lou Reed sem gaf út plötu sem hann tileink- ar stórborginni „New York“, Bob Dylan sem gaf út meistarast- ykkið „Oh Mercy“, sem er einkar ljúf og fallega unnin plata, hvergi yfirkeyrð og þagnirnar fá að njóta sín. Bob Dylan hefur líka sjaldan sungið betur en hann ger- ir á Oh Mercy. Breska tímaritið „Q“ velur í síðasta tölublaði sínu 50 bestu plötur ársins. Þar lenda gömlu mennirnir margir með sínar plötur. í umsögn sinni um „Oh Mercy“ segir blaðið að platan sé besta plata Dylans á þessum ára- tug. Eric Clapton fer í 50- flokkinn hjá Q með plötu sína „Journeyman“, sem er eins og „Oh Mercy“ hjá Dylan, besta plata Claptons í háa herrans tíð. Þá vekur athygli að Peter Gabriel fer í þennan flokk með plötu sína „Passion“, en á henni er tónlist sem erkiengillinn samdi fyrir mynd Martins Scorses, „The Last Temptation Of Christ“. Q segir plötuna að vísu líða nokkuð fyrir það að Gabriel syngi ekkert á henni en ef fólk hafi gaman af tónlist tónlistarinnar vegna, þá sé „Passion" plata sem fái hárin til að rísa á höfði manns. Af öðrum eldriborgurum rokksins má nefna Paul McCartney sem gaf út „Flowers In The Dirt“, Van Morrisson með „Avalon Sunset“og Neil Yong gaf út plötuna „Freedom". Allar þessar plötur verða að telj- ast geyma hina ágætustu tónlist og höfundar hennar fengu allir nokkurs konar uppreisn æru fyrir þær. Um „New York“ Lou Reeds segir Q að á henni megi finna skörpustu og mest grípandi lög Reeds um hina sorglegu, vondu og fallegu borg New York og loksins hafi Reed fundið hentuga menn til að vinna með. Það kem- ur heldur ekki á óvart að „Steel Wheels" Rolling Stones lendir með 50 bestu plötum ársins. Annar eins þrumu rokkari hefur ekki komið fram lengi. Hins veg- ar kemur meira á óvart að Tom Petty skuli koma plötu sinni „Full Moon Fever“ inn á þennan lista. Því þó þessi plata sé ágæt fyrir margt miðað við fyrri afrek Petty, þá er hún ákaflega dauf og skilur lítið eftir sig. Síðastur eldri manna skal hér talinn David Bowie. En hann henti diskóklæð- unum á árinu og stofnaði hljóm- sveitina Tin Machine sem gaf út samnefnda plötu. Þar sýndi Bow- ie að hann getur enn samið góð rokklög og mörg laganna eru hans bestu síðan 1979, eða í ára- tug. Fátt kemur á óvart í vali Q á bestu plötum yngri hljómsveita og tónlistarmanna. Mesta athygli vekur að frönsk hljómsveit skuli ná inn á þennan lista, en Bretar eru ekkert allt of ginkeyptir fyrir erlendum tónlistarmönnum. Það er hljómsveitin Les Negresses Vertes sem kemur plötu sinni „Mlah“ inn á topp 50 og þarf svo sem engan að undra. Stórgóð plata Decon Blue, „When The World Knows Your Name“, fær náð gagnrýnenda Q. Enda er Decon Blue ein forvitnilegasta hljómsveit Bretlands um þessar mundir, hún hefur sérstæðan stíl sem er blandaður bæði rólegum lögum og hörku rokki. „Krossgötur" Tracy Chapman eru á listanum. Q segir hana að vísu bæta litlu við fyrstu plötu Chapman sem sló eftirminnilega í gegn, en samt megi greina á henni framför í lagasmíðum. Önnur ung kona, Neneh Cherry, kemst á blað með hiphop plötuna sína „Raw Like Sushi“ og aðeins eldri stallsystir Annie Lennox gerir það líka í félagi við fyrrum eiginmann, Dave Stewart, með Eurythmics plötuna „We Too Are One“. Fine Yong Cannibals hefur Les Negresses Vertes náði að heilla Breta sem aðra upp úr skónum með seiðmagnaðri tónlist. Bob Dylan gaf út meistarastykki á þessu ári. stöðugt verið að bæta sig og hafa á þessu ári gert allt vitlaust í Bandaríkjunum, þar sem þeir selja milljónir eintaka af „The Raw And The Cooked“. En sú plata er mikil gæðasmíði og hefur að geyma mörg dúndurgóð lög. Pixies hefur á margan hátt gert svipaða hluti og FYC, nema hvað Pixies kemur frá Bandaríkjunum og hefur verið að gera allt vitlaust í Bretlandi. Tónlist þeirra er ann- arrar ættar en tónlist FYC en á annarri breiðskífu sinni „Doolitt- le“, sem kom út á þessu ári, eru miklar framfarir frá fyrstu plöt- unni „Surfer Rosa“. Hér er ekki hægt að telja upp allar þær plötur sem Q telur bestu plötur ársins 1989. En að lokum skulu nefndar „Street Fighting Years“ hljómsveitarinnar Simple Minds, „Orginal Soundtrack“ S Express, samnefnd plata Stone Roses og „Holding Back The Ri- ver“ hljómsveitarinnar Wet, Wet, Wet. Sólóplata David Byrne, „Rei Momo“ telur Q einnig vera með bestu plötum ársins. Hér hefur ekki verið farið yfir það helsta í íslenskri plötuútgáfu á árinu en vonandi gefst tækifæri til þess á dægurmálasíðu Nýs Helgarblaðs snemma á nýju ári. -hmp 24 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Laugardagur 30. desember 1989

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.