Þjóðviljinn - 13.07.1990, Page 6

Þjóðviljinn - 13.07.1990, Page 6
Hafði þrjá fyrir sig Maður nokkur ruddist á sunn- udaginn inn í íbúð í Castellamare di Stabia, skammt suður af Nap- ólí, og skaut til bana föður hús- ráðanda og tvo kunningja hans, sem sátu þar og horfðu á loka- leikinn í heimsmeistarakeppn- inni í knattspyrnu. Húsráðandi, sem Alfonso Scignano heitir, brást við hart og skaut til bana árásarmanninn, sem var grímu- klæddur. Sá var að sögn lögreglu útsendari mafíuættkvíslar í Nap- ólí, sem berst við annan slíkan ættleg, er Scignano veitir for- stöðu, um ráð yfir viðskiptum með eiturlyf þar um slóðir. Talið er að flugumaðurinn hafi verið sendur til höfuðs Scignano. Atvinnuleysi í Atvinnuleysi í Evrópubanda- laginu (Grikkland ekki talið með) var um 8,6% í maí, rúmlega hálfu prósenti minna en á sama tíma s.l. ár en álíka mikið og um s.I. áramót. Mestu atvinnuleysis- lönd bandalagsins eru sem fyrr írland (16,6%) og Spánn (15,8%) en best er ástandið í at- vinnumálum í Lúxembúrg (1,7% atvinnuleysi) og er það einnig á sömu lund og verið hefur. Frá því í maí 1989 hefur heldur dregið úr atvinnuleysi í öllum EB-löndum nema ftalíu (þar sem það hefur aukist), hvergi þó að stórum mun. Kólumbus hinn nýi Gaddafi Líbýuleiðtogi hélt því fram í ræðu um s.l. helgi að hug- myndir hans hefðu komið af stað flestu af því markverðasta, sem gerst hefur í heiminum upp á síð- kastið, þ.á m. opnun Berlínar- múrs og sameiningu Þýskalands, sem og lýðræðisbyltingunni í Austur-Evrópu, ólgu í Kína og víðar. Sagði Gaddafi að þegar Grænabók, rit það er inniheldur hugmyndafræði hans, var út komin, hafi alþýðunni um allan heim fýrst orðið ljóst að hún gæti tekið völdin, sem auðvitað væri það sem hún vildi helst. Gaddafi og hans menn halda því fram að í Líbýu stjórni alþýð- an, en hvorki stjórnmálamenn eða -flokkar. Líbýski leiðtoginn líkti sjálfum sér í ræðunni við Kólumbus (þann er fann Amer- íku), sem flestir hefðu kallað vit- lausan, en hefði þó opnað miljón- um manna nýjan heim. Reyktu hrossatað Tveir evrópskir ferðamenn voru í s.l. viku teknir fastir á golf- velli í Cannonvale, norðan til í Queenslandi, Ástralíu, grunaðir um að reykja marijúana. Þeim var sleppt er rannsókn hafði leitt í ljós að það sem þeir voru að reykja var hrossatað. Gáfu þeir þá skýringu að þeir hefðu ekki haft neitt annað að reykja. Lög- reglustjórinn í sveitinni lét í ljós áhuga á því hvað hluteigandi hross hefði étið. Kókaín á snuð Margarita Duarte, 28 ára gömul móðir í Huelva, Andalús- íu, var fyrr í vikunni dæmd til átta ára fangelsisvistar fyrir að gefa átta mánaða gömlum syni sínum kókaín á snuðið. Drengurinn var þjáður af völdum kviðslits og grét stöðugt, þar til móðir hans róaði hann á þann hátt sem frá hefur verið greint. En nærri lá að það riði barninu að fullu. Móðirin fór með það á sjúkrahús, þar sem lífi þess var bjargað, og fundust þá eftirstöðvar af kókaíni í blóðsýni. Enn hafði Gorbatsjov betur Kjör ívashkos í stöðu aðstoðaraðalritara er mikill ósigurfyrir harð- snúnustu íhaldsmenn kommúnistaflokksins. Ólíklegt ersamtaðþað hindri að margir róttækra félaga flokksins gangi úr honum þing Kommúnistaflokks ■ Sovétríkjanna var það fyrsta af þingum hans frá því snemma á þriðja áratug þar sem menn skiptust í fylkingar, enda varð það stormasamt. Á því héldu íhaldsmenn (sem segjast vera hinir einu og sönnu merkis- berar marxlenínisma þarlendis og eru í fréttaskeytum heim- spressunnar kallaðir hægrimenn) áfram gagnsókn þeirri harð- skeyttri gegn stjórn Gorbatsjovs og perestrojku, sem hófst á stofn- þingi Kommúnistaflokks Rúss- lands ekki alls fyrir löngu. Sumir spáðu að niðurstöður þingsins yrðu alvariegur ósigur fyrir Gor- batsjov, að hann yrði að gefa eftir fyrir kröfum íhaldsmanna með þeim afleiðingum að stefnu stjórnar hans yrði hnekkt, að flokkurinn klofnaði, að Gorbat- sjov yrði jafnvel sjálfur felldur úr stöðu aðalritara með þeim afleið- ingum að hann missti tökin á flokknum. í lok þingsins verður hinsvegar ekki annað séð í fljótu bragði en að dráttarvélarstjórasonurinn hnellni frá Stavropolfylki hafi enn einu sinni ívið betur haft en allir hans andstæðingar. Þykir sá sigur hans mestur á þinginu að honum tókst að koma í veg fyrir að leiðtogi íhaldsmanna, Jegor Lígatsjov, yrði kjörinn aðstoðar- aðalritari flokksins. Það er ný staða, ein af afleiðingum um- skiptanna þarlendis á stjómartíð Gorbatsjovs. Á þeim tíma hafa völdin færst að stórum hluta frá kommúnistaflokki til rikis, so- véska forsetaembættið, sem áður var nánast valdalaust, er nú orðið valdamikið og því erfíðleikum bundið fyrir einn og sama mann- inn að gegna því og flokksaðalrit- araembættinu í einu. Ætlast er því til að aðstoðaraðalritarinn nýi hafi yfirumsjón með starfsemi flokksins að miklu eða mestu leyti hversdagslega. Jeltsín úr flokknum Með því að koma Lígatsjov í þá stöðu hefðu íhaldsmenn í flokkn- Gorbatsjov - aðeins varnarsigur? um öðlast möguleika á að leggja stórauknar hindranir í veg stjóm- ar Gorbatsjovs viðvíkjandi fram- kvæmd efnahagsmálastefnu hans, stefnu hans um afvopnun og samráð við Vestrið, sam- skiptum við róttæk öfl innan og utan flokks og við sovétlýðveld- in. Sumir hallast að vísu að því að sigur Gorbatsjovs á Lígatsjov hafi verið vamarsigur. Fram- bjóðandinn sem Gorbatsjov studdi til aðstoðaraðalritaraemb- ættisins og var kjörinn með 3109 atkvæðum gegn 776 sem Lígat- sjov fékk er Vladímír fvashko, fráfarandi forseti Úkraínu, skil- greindur sem hófsamur eða til- tölulega frjálslyndur íhaldsmað- ur. Að einhverra sögn, sem hann segjast þekkja, er hann rólyndari maður og tækifærissinnaðri en Lígatsjov. Með því að tefla ívas- hko fram hefur Gorbatsjov tekist að lempa frá Lígatsjov marga til þess að gera frjálslynda íhalds- menn. Róttækir þingfulltrúar höfðu ekki farið leynt með að þeir hygðust ganga úr flokknum ef gangur mála á þinginu yrði að mestu að vild íhaldsmanna. Sumir þeirra urðu það fegnir við fall Lígatsjovs að þeir sögðust vera hættir við það, en svo er ekki um alla. T.d. var því spáð í gær að Lýðræðisfylkingin, róttæk samtök sem vom ekki sterk á þinginu en eru að eigin sögn a.m.k. fylgismikil meðal óbreyttra flokksmanna, muni næstu daga segja skilið við flokk- inn. Og í gær lýsti Boris Jeltsín, Rússlandsforseti því yfir á flokks- þinginu að hann hefði ákveðið að ganga úr flokknum, á þeim for- sendum að hann yrði sem forseti að hafa hliðsjón af vilja allrar al- þýðu. Horfur eru á að margir láti hvetjast af því fordæmi til að gera slíkt hið sama. Þingheim setti hljóðan. Reynt að mýkja Úkraínumenn Margir þeirra róttæku vilja að kommúnistaflokkurinn sætti sig við að verða eins og hver annar stjórnmálaflokkur í þingræðis- ríki, að hann sleppi tökum sínum af hemum, vinnustöðum, leyni- þjónustunni. Samþykktir um þessi atriði á þinginu voru þeim róttæku ekki í vil. Þar að auki er ívashko ekki vinsæll í þeirra hóp- um, enda þótt mörgum þeirra þyki hann sæmilegur í saman- burði við Lígatsjov. ívashko er ári yngri en Gorbat- sjov, fæddur í Poltava 1932. Hann gekk ekki í kommúnistafl- okkinn fyrr en 1960, þá kominn undir þrítugt. Þremur árum áður hafði hann útskrifast úr Náma- graftarstofnuninni í Kharkov. Menntun hans er þannig á sviði tæknivísinda. Hann komst ekki í efstu raðir flokksins fyrr en 1987, er hann varð leiðtogi deildar hans í Dnépropetrovsk, sem Brezhnev hafði mikinn stuðning af á sínum tíma. S.l. ár tók hann við aðalrit- arastöðu flokksins í Úkraínu af Vladímír Sjerbítskíj, sem sagður var harður andstæðingur perest- rojku, en sagði af sér þeirri stöðu snemma í ár til að taka við emb- ætti sem forseti Úkraínu. Af því embætti hefur hann nú látið til að taka við stöðunni sem flokks- þingið kaus hann í. Ljóst virðist að ívashko eigi frama sinn að miklu leyti að þakka umskiptum Gorbatsjov- tímans og hann segist vera ein- dreginn stuðningsmaður perest- rojku. Með upphafningu hans á flokksþinginu hefur Gorbatsjov öðrum þræði hugsað sér að mýkja Úkraínumenn, aðra fjöl- mennustu þjóð Sovétríkjanna, þar sem öflug þjóðemishreyfing, Rukh, er í gangi. Það tekst kann- ski að einhverju marki, en á hinn bóginn fer því fjarri að lvashko sé vinsæll meðal þjóðemissinnaðra, frjálslyndra og róttækra landa sinna, sem líta á hann sem hvern annan forkólf íhaldsmanna. Það sem ekki má segja Talsverður hvellur varð í Evr- ópubandalaginu í gær er Nicholas Ridley, iðnaðar- og við- skiptamálaráðherra Bretlands, i'ór um bandalag þetta og Þjóð- verja nokkuð óvenjulegum orð- um, miðað við það sem þesshátt- ar framámenn eru vanir að láta frá sér fara opinberlega. Sagði ráðherrann Þjóðverja ekki ætla sér neitt minna en að ieggja undir sig Evrópu alla og kvaðst ekki sjá að neitt verra hefði verið að gefa sig Adolfi Hitler á vald en að láta fullveldi sitt Evrópubandalaginu í hendur. Þetta og fleira lét Ridley hafa eftir sér í viðtali við hægrisinnað tímarit breskt, Spectator, sem kom út í gær. Þar er vikið að heimsókn Ottos Pöhl, forseta stjórnar aðalbanka Vestur- Þýskalands, Bundesbank, til Bretlands þeirra erinda að hvetja til sameiningar gjaldmiðla að- ildarríkja Evrópubandalagsins. „Þetta er ekkert nema þýskir glæfrar með það fyrir augum að leggja undir sig Evrópu alla,“ sagði Ridley. „Það verður að stöðva." AÐUTAN Um stofnanir Evrópubandal- agsins hafði ráðherann þetta að segja í viðtalinu: „Ég verð agn- dofa er ég virði fyrir mér stofnan- ir þær, sem stungið er upp á að fullveldið (ríkja Evrópubanda- lagsins) sé afhent.“ Og þá 17 menn, sem sitja í framkvæmda- stjórn bandalagsins, kallaði hann „úrgangsstjórnmálamenn sem ekki standa neinum reiknings- skap ráðsmennsku sinnar". Ri- dley kvaðst að vísu geta fallist á afsal fullveldis, „en ekki í hendur þessu gengi. Við hefðum þá alveg eins getað afhent það Adolfi Hitl- er, í hreinskilni sagt.“ Spyrillinn í viðtalinu lét að því liggja að Helmut Kohl væri að öllu athuguðu skárri en Hitler, „varla fer hann að kasta á okkur sprengjum." Ridley svaraði: „Ég er ekki viss um nema ég vildi heldur... loftvarnabyrgin og möguleika á að greiða högg á móti, heldur en að vera einfald- lega yfirtekinn... í krafti efna- hagsmála.“ Dagur Þorleifsson Frakkar sluppu ekki heldur. Um þá sagði Ridley að þeir hegð- uðu sér „eins og kjölturakkar Þjóðverja. Það er gersamlega óþolandi." í Þýskalandi ollu þessi ummæli reiði og hneykslun, Frökkum stendur varla á sama heldur og fyrir stjórn Margaretar Thatcher er þetta ekki þægilegt. Otto Lambsdorff, leiðtogi frjálsdem- ókrata sem eru í stjórn í Vest- ur-Þýskalandi, sagði: „Annað- hvort var hann drukkinn þegar viðtalið var tekið eða þá að hann hefur ekki komist yfir það að England tapaði fyrir Þjóðverjum í heimsmeistarakeppninni (í knattspyrnu).“ Þingmaður sama flokks kvað Ridiey ekki vera neinn „gentleman", sem er alvar- leg ásökun þegar breskur hefðar- maður á f hlut. (Ridley er sonur vísigreifa.) Enn aðrir voru ívið þungorðari, en fleiri tóku þessu með stillingu, þeirra á meðal Pöhl, staddur í Austur-Berlín á fyrsta fundi stjórnar Bundesbank í Austur-Þýskalandi. Hann hefur trúlega talið sig hafa um mikil- vægara mál að hugsa, þar sem er samruni fjármála og atvinnulífs þýsku ríkjanna. Ridley, sem í gær var staddur í Ungverjalandi, var fljótur að taka áðurgreind ummæli aftur og kvaðst iðrast þess að hafa látið þau sér um munn fara. Og Marg- aret Thatcher flýtti sér að lýsa því yfir, að ummæli hans túlkuðu á engan hátt viðhorf bresku stjórn- arinnar. Talsmenn Verkamann- aflokksins, helsta flokksins í stjórnarandstöðu þar, létu ekki dragast stundinni Iengur að hag- nýta sér þetta til að greiða atlögu að Thatcher og kröfðust þess að Ridley yrði vikið úr ráðherra- embætti. Sumir þingmenn íhaldsflokksins létu í ljós að þeim væri ekki skemmt. Skoöanabróöir Thatcher Trúlegast er að þetta verði jafnað, en einhverjar geta eftir- hreyturnar samt orðið. Fyrirsögn viðtalsins í Spectator er: „Að segja það sem ekki má segja um Þjóðverja“. Ridley er náinn sam- starfsmaður Thatcher og skoðanabróðir hennar um flest, að sögn. Og það hefur ekki farið leynt að talsverð spenna er milli Bretlands annarsvegar og Frakk- lands og Vestur-Þýskalands hins- vegar um hve langt skuli gengið í samruna Evrópubandalagsins og hve fljótt. í þeim efnum vill Thatcher fara að öllu hægar en ráðamenn hinna rikjanna tveggja. Hún er ófús að gefa eftir meira af fullveldi Bretlands í 6 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 6. júlí 1990

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.