Þjóðviljinn - 31.08.1990, Blaðsíða 8

NÍTI
þJÓDVILIINN
Útgefandi: Útgáiufélag Þjóðviljans Afgreiðsla: w 68 13 33
Framkvaemdastjóri: Hailur Páll Jónsson Ritstjórar: Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason Auglýsingadeild: » 68 1310 - 6813 31 Símfax: 68 19 35
Umsjónarmaður Helgarblaðs: Ragnar Kartsson Verð: 150 krónur í lausasölu
Útiit: Þröstur Haraldsson Auglýsíngasijóri: Steinar Harðareon Prentun: Oddl hf. Aðsetur: Síðumúla 37,108 Reykjavlk
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis
Mitterrand og
sérsamningar við EB
Það er gott og eðlilegt að menningarsamstarf
sé ofarlega á baugi, þegar Frakklandsforseti
kemur í heimsókn til íslands. Þótt Frakkar séu
stórveldi, ekki síst í okkar augum, þá eiga þeir
það sameiginlegt með okkur, að hafa áhyggjur af
sérstöðu sinni, af sérleika sinnar menningar og
velfamaði sinnar tungu. Báðar þjóðir hafa leynt
og Ijóst áhyggjur af þeirri þróun til svokallaðs
„heimsþorps” þar sem allir hafa verið bræddir
upp og lagaðir að einhverri engilsaxneskri eða
nánast bandarískri fyrirmynd. Um þá hluti hefur
menningarráherra Frakka, Jack Lang, haft hörð
orð sem sumir þeir sem framsæknastir þykjast
hér á landi mundu vafalaust telja íhaldsmennsku,
þjóðrembu og einangrunarhyggju ef íslendingur
mælti.
Mitterrand forseti kom inn á þessa hluti á
blaðamannafundi í fyrradag. Hann ræddi um sér-
stöðu íslendinga og lýsti fullum skilningi sínum á
áhyggjum þeirra sem litist ekki á þá biiku sem
einhverskonar aðild íslendinga að Evrópubanda-
laginu væri. Hann talaði um sérstöðu okkar sem
fiskveiðiþjóðar, um sérstöðu okkarsem fámennr-
ar þjóðar sem þyrfti kannski að gangast undir
meginreglu óheftra tilflutninga á fólki um Evrópu
alla. Hann ræddi líka um menningarleg sérkenni
og nátttúrulegt umhverfi. En það sem mestu
varðar: Frakklandsforseti gerði fleira en fara
ágætum almennum orðum um sérstöðu og sér-
kenni smáþjóðar og hennar menningar. Hann
dró af þeim skilningi sem hann lýsti á stöðu okk-
ar þá ályktun, að skynsamlegast væri fyrir íslend-
inga að gera sérsamning við Evrópubandalagið
og væri Frakkland reiðubúið að styðja slíkan
samning.
Þessi ummæli hins franska gests eru hin
merkilegustu. Ekki síst vegna þess að enn rætist
hið fomkveðna: glöggt er gests augað. Mitt-
errand mælir með framgöngu í tilvistarvanda
smáþjóðar, sem gengur þvert á þáð sem stjóm-
völd hér hafa verið að bauka að undanfömu og
þá ekki síst utanríkisráðherra. Eins og kunnugt er
hafa utanríkisráðherra og þeir sem á hans bandi
eru vart viljað heyra á annað minnst en að íslend-
ingar haldi sig sem rækilegast í EFTA-sporinu:
m.ö.o. að það hafi allan forgang að ná sameigin-
legum samningi EFTA- ríkja við Evrópubanda-
lagið. Þeir hafa látið sem leiðin til sérsamninga
væri alls ekki fær eins og á stendur. Og má vel
vera að þeir hafi fengið að heyra eitthvað slíkt hjá
skriffinnum í Bríissel og látið það ríma við eigin
undirbúning í málum: En undirbúningurinn mið-
ast allur við EFTA-lejðina - sem þýðir þá í reynd
að Islendingar komast alls ekki inn á það svið
sérsamnipgs við EB sem Frakklandsforseti var
að lýsa sig reiðubúinn að styðja. Frakklandsfor-
seti minntist á blaðamannafundinum einnig á
EFTA-leiðina, en hann skipaði henni á eftir leið
sérsamninga, en ekki á undan eins og hingað til
hefur verið gert af þeim sem með mál fara af ís-
lands hálfu.
, / . I
I Ýmsir aðilar hafa haldið uppi gagnrýni á trúna
á EFTA7leiðina og varað við þeim þrengingum
sem íslenskir hagsmunir og þjóðamauðsyn
verfia fyrir á þeim' flóknu og um margt ófýrirsjáan-
legu leið samræminga á fyrirvörum EFTA-ríkja
se/n fyrirsjáanlegar voru. Það sakar ekki að
minna'á það til dæmis, að síðasti landsfundur Al-
þýðujíanjdalagsins lagði einmitt slíkar áherslur og
mæljti með beinum samningaviðræðum við Evr-
ópú/)an/lalagið. Ummæli Mitterrands Frakk-
landsforseta eru um margt velkominn stuðningur
við málflutning allra þeirra sem hafa andæft því
bernska Evrópubráðlæti, sem hefur svo mjög
setjt sinn svip á pólitíska umræðu hér á landi að
íanfömu.
M-ALIT
8 SlÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 31. ágúst 1990