Dagblaðið Vísir - DV - 06.01.1996, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 6. JANUAR 1996
lent fréttaljós
Fjárlagadeila Clintons Bandaríkjaforseta og repúblikana hafði víðtæk áhrif:
Starfsstúlka sjúkrahúss fékk
þúsund krónur í launaumslaginu
Baráttan um bandarísku fiárlöqin
Barátta milli Bills Clintons Bandaríkjaforseta og leiðtoga Repúblikanaflokksins um fjárlögin varð þess valdandi að
margar opinberar stofnanir vestra voru lokaðar í þrjár vikur, lengur en nokkru sinni. Um
760.000 opinberum starfsmönnum var ýmist sagt upp eða þeir unnu fyrir takmörkuð eða engin laun frá
16. desember síðastliðnum
Helstu tillögur demókrata og repúblikana um að jafna fjárlagahallann fyrir árið 2002
Demókratar
• 7 ára áætlun Clintons um hallalaus fjárlög gerir ráð fyrir
465 milljarða dollara sparnaði
' Spamaður í heilsugæslu fyrir aldraða á ekki að vera
meiri en 98 milljarðar dollara. 54 milljarðar verða teknir
. af aðstoð til fátækra
Tillögur um 98 milljarða dollara skattalækknun, og 28
. milljarða niðurskurð á skattafslætti fyrirtækja
Hvíta húsið gerir ráð fyrir 2,5 prósenta hagvexti
Repúblikanar
• Tillaga repúblikana gerir ráð fyrir 812 milljarða dollara
niðurskurði á sjö árum
" 270 milljarða niðurskurður á heilsugæslu aldraðra
■ 253 milljarðar dollara í lækkun skatta. 26 milljarðar til
viðbótar með því að loka skattasmugum fyrirtækja
Repúblikanar segja að 115 milljarða vanti til að tillaga
demókrata gangi eftir vegna minni hagvaxtar sem
fjárlagaskrifstofa þingsins spáir
Vegabréf og áritanir ekki afgreidd
Sum sendiráð lenda í vanskilum
Atvinnuleysisbætur klárast
Ahrif lokunar ríkisstofnana
1 Margar fjölskyldur áttu yfir höfði sér hús-
næðismissi vegna þess að ekki var hægt
endurnýja húsnæðislán eða styrki á veguió
hins opinbera
Mataraðstoð við aldraða í hættu
Þúsundir gesta komu að lokuðum þjóðgörðum
■ ■
Bob Dole og Newt Gingrich ekki samstiga í fjárlagadeilu:
Oldungur gegn byltingarmanni
•i: -
lofningurinn meðal repúblikana
í öldungadeild Bandaríkjaþings
annars vegar og fulltrúadeildinni
hins vegar um fjárlagadeiluna við
Clinton forseta er gott dæmi um
þann mun sem er á leiðtogum
þingdeildanna, þeim Bob Dole, for-
seta öldungadeildarinn-
ar, og Newt Gingrich,
forseta fulltrúadeildar-
innar. Dole er sáttfús
maður, reiðubúinn að
gera samninga en
Gingrich er aftur á
móti byltingarmaður
fullur eldmóðs.
Öldungadeildin sam-
þykkti í vikunni að
veita fé svo hægt væri
að opna á ný þær stofn-
anir hins opinbera sem
þá höfðu verið lokaðar
i tæpar þrjár vikur.
Repúblikanar í fulltrúadeildinni
kröfðust þess hins vegar að Clint-
on samþykkti fyrst áætlun um að
eyða fjárlagahallanum á næstu sjö
árum.
Bob Dole, sem þykir líklegastur
repúblikana til að keppa við Clint-
on í forsetakosningunum í haust,
þarf að hugsa um pólitíska framtíð
sina og hafa um leið auga með
Gingrich á meðan reynt er að ná
samkomulagi við forsetann í fjár-
lagadeilunni. Gingrich einbeitir
sér hins vegar aðeins að einu
markmiði, því að hrinda í fram-
kvæmd róttækri stefnuskrá
repúblikanaflokksins.
Þessi nýjasti ágreiningur þeirra
Bob Dole og Newt Gingrich ræða um hvernig megi leysa fjár-
lagadeiluna við Clinton forseta. Símamynd Reuter
Doles og Gingrich um leiðir endur-
speglar ólíkan persónuleika og stíl
sem tvímenningamir hafa sýnt
undanfarið ár. Gingrich varð fræg-
ur fyrir að berjast hatrammlega
gegn leiðtogum demókrata þegar
þeir voru í meirihluta í fulltrúa-
deiidinni. Þegar valdahiutfóliin
snerust við og Gingrich varð deild-
arforseti hélt hann enn í fyrri her-
skáu vinnubrögð sín.
Dole hefur aftur á móti unnið að
því i gegnum árin að sv.eigja laga-
setninguna að markmiðum sínum,
enda öldungadeildin mun fámenn-
ari og minnir meira á eins konar
klúbb. Þótt kímnigáfa hans sé oft
ansi bitur, beitir hann henni líka
til að draga úr spennu
í öldungadeildinni og
til að komast að mála-
miðlunum.
„Það kemur stund-
um fyrir að stíll okkar
er frábrugðinn,“ sagði
Gingrich um andstöðu
sina við tilraunir Do-
les til að fá áætlunina
um opnun ríkisstofn-
ana samþykkta.
Dole bar á móti því
að það væri klofning-
ur milli þeirra
Gingrich og sagði að
þeir vildu báðir að ríkisstofnanir
störfuðu eðlilega og að báðir vildu
hallalaus fjárlög.
Um leið var hann ósammála
þeirri aðferð Gingrich að nota lok-
un ríkisstofnana sem svipu yfir
Clinton til að fá hann til að fallast
á fjárlaganiðurskurð. „Ég skil ekki
rökin á bak við það,“ sagði Dole.
Fjárlagadeilu Bills Clintons
Bandaríkjaforseta og meirihluta
repúblikana í þinginu kann að
vera lokið í bili. Fulltrúadeildin
tók fyrir í gær frumvörp sem áttu
að gera kleift að opna að nýju op-
inberar stofnanir sem höfðu ver-
ið lokaöar í þrjár vikur, lengur
en nokkru sinni fyrr. Ekki var
ljóst, áður en blaðið fór í prentun
í gærkvöldi, hvort þau voru sam-
þykkt. Þó má búast við að svo
hafi verið.
Frumvörpin sem fulltrúadeild-
in fékk til meðferðar gera ráð fyr-
ir að ríkisstofnanirnar verði opn-
ar til og með 26. janúar næstkom-
andi en hvort þá tekur við enn
eitt stríðið skal ósagt látið. Sama
staða kom einnig upp í nóvember
en þá var aðeins lokað í sex daga.
Repúblikanar, með Newt
Gingrich, forseta fulltrúadeildar-
innar í fararbroddi, kröfðust þess
að Clinton samþykkti að leggja
fram áætlun um að eyða fjárlaga-
hallanum á næstu sjö árum, með
tilheyrandi niðurskurði til vel-
ferðarmála sem forsetinn hefur
lýst sig andvígan.
Skelfilegur hópur
„Þetta er skelfilegur hópur
þama í þinginu," sagði Mike McC-
urry, talsmaður Hvíta hússins, fyrr
í vikunni þegar öll sund virtust lok-
uð. „Það er skelfilegt hvað þeir eru
að gera opinberum starfsmönnum
og bandarísku þjóðinni.“
Lokunin nú, sem hófst þann 16.
desember, hafði mjög viðtæk áhrif,
eins og nærri má geta, ekki aðeins á
opinbera starfsmenn, heldur einnig
fyrirtæki, sendiráð Bandaríkjanna
á erlendri grundu, ferðamenn og
marga fleiri.
Hvorki fleiri né færri en 760 þús-
und opinberir starfsmenn fengu að
kenna á deilu forseta og leiðtoga
repúblikananna, þeirra Bobs Doles
og Newts Gingrich, með því að þeir
voru ýmist sendir heim kauplausir
eða þá að þeir fengu ekki nema lítið
brot venjulegra launa sinna. Ein
þeirra var Wanda sem starfar á
sjúkrahúsi fyrir uppgjafahermenn
utan við Chicago. Hún fékk ekki
nema fjórtán dollara útborgaða á
fimmtudag þegar búið var að draga
frá alla skatta og skyldur. Það jafn-
gildir nærri eitt þúsund íslenskum
krónum.
„Hún skuldar rafmagnsveitunni,
hún þarf að borga leigu. Hún getur
ekki gert neitt,“ sagði Suzan Erem,
starfsmaður Chicagodeildar stéttar-
félags opinberra starfsmanna.
Indíánar í vanda
Oglala Siux indíánaættbálkurinn
í Furuási í Suður-Dakóta var líka
kominn í vandræði í vikunni vegna
lokunarinnar. Gerald Stóra kráka,
fjármálastjóri ættbálksins, var al-
varlega farinn að íhuga að leita á
náðir bankans síns um lán til að
koma í staðinn fyrir opinberu fram-
Bill Clinton Bandaríkjaforseti og Al Gore
varaforseti koma af einum af fjöldamörg-
um fundum um fjárlagadeiluna við leið-
toga repúblikana á Bandaríkjaþingi.
Símamynd Reuter
lögin sem skiluðu sér ekki.
„Við erum búnir að taka út alla
peningana sem okkur hafa verið
ætlaðir til þessa,“ sagði Stóra
kráka.
Um leið og lokað var 16. desember
var hætt að taka við umsóknum um
vegabréf eða vegabréfsáritanir. Á
ósköp venjulegum degi fær utanrík-
isráðuneytið bandaríska 23 þúsund
umsóknir um vegabréf og gefin eru
út tuttugu þúsund vegabréfsáritanir
til erlendra gesta.
Fjárlagadeilan hafði líka áhrif á
sendiráð Bandaríkjanna um allan
heim. Sum þeirra lentu í vanskilum
með reikninga fyrir rafmagn og
aðra nauðsynlega þjónustu og önn-
ur áttu í erfiðleikum vegna þess að
ekki var hægt að greiða fyrir örygg-
isgæslu sem var í höndum þegna
landsins sem sendiráðin voru í.
Vanskilapabbar kátir
Ferðamenn fóru heldur ekki var-
hluta af deilu forseta og þings um
stefnuna í ríkisfjármálum. Þjóð-
garðar voru lokaðir og þurftu þús-
undir gesta þeirra frá að hverfa. Á
venjulegum degi heimsækja 383 þús-
und manns garðana. Flest listasöfn
voru einnig lokuð, svo og þjóð-
ardýragarðurinn.
Þótt lokun hins opinbera hafi ver-
ið flestum til ama og leiðinda var þó
einn hópur manna sem lét sér að
öllum líkindum vel líka. Það voru
feður i óskilum með bamameðlögin.
Stofnuninni, sem eltir þá uppi til að
hægt sé að rukka þá, var lokað.
Óvíst er þó hvort vanskilapöbbun-
um sé hlátur í huga nú þegar vænt-
anlega er búið að skrúfa fyrir pen-
ingakranann að einhverju leyti.
Skórkostleg útsala
30 - 60 % verðlækkun
Blu di l)lu
Verslun Laugavegi 83