Dagblaðið Vísir - DV - 09.03.1996, Page 28

LAUGARDAGUR 9. MARS 1996
28
■éttir
Máleftii kirkjunnar viröast vera komin í
harðan hnút enda hefur kirkjan ekki getað
tekið á ásökunum á hendur biskupi. Vandséð
er hvemig málið leysist. Teygst getur úr mál-
inu því að ijölmiðlar og konur, sem hafa ásak-
að biskup um kynferðislega áreitni, eiga yfir
höfði sér málshöfðun. Biskup hefur marglýst
yfír að ekki komi til greina að hann segi af sér
og maður sé saklaus uns sekt sé sönnuð. At-
burðarásin hefur þó verið hröð og málið getur
endað jafnsnögglega og það hófst. Það gerist
þó tæplega án afsagnar.
Þrýstingur á biskup að segja af sér hefur
aukist verulega síðustu daga þó að biskup hafi
reynt að snúa vörn í sókn með aðstoð lög-
manna og Prófastafélagsins. Ef marka má
Geir Waage, formann Prestafélagsins, getur
það orðið dýru verði keypt. Hann telur að ein-
ing kirkjunnar sé í hættu og klofningur yfir-
vofandi. Prófastar hafa sent frá sér harðorða
yfirlýsingu vegna þess sem þeir telja aðför
fjölmiðla að biskupi og hvetja söfnuði til að
slá skjaldborg um kirkjuna. Vegna þessarar
yfirlýsingar íhugar Kristín Ástgeirsdóttir al-
þingismaður að segja sig úr þjóðkirkjunni.
Lögmaður vekur
furou margra
Umræðan síðustu daga um málefni biskups
hefur tekið á sig hinar undarlegustu myndir.
Lögmaður biskups hefur gengið fram fyrir
skjöldu, talað um valdabaráttu innan kirkj-
unnar og sakað formann Prestafélagsins um
aðför. Þessi málílutningur lögmannsins hefur
vakið furðu margra. Mörður Árnason sagði í
samtali við DV í gærmorgun að lögmaðurinn
hefði ekki bent á hvem hann myndi sækja til
saka. Sér fyndist sem hótanir lægju í loftinu
til að hræða menn frá því að fjalla um málið.
Biskup vildi þögn.
Undir mál Marðar tekur formaður Prestafé-
lagsins. Hann hefur sagt opinberlega að lög-
maðurinn hafi komið á fund Prestafélagsins
til að hræða stjómina frá því að láta nokkuð
frá sér fara í málinu. Stjórn félagsins hafi
heyrt „harðan, markvissan áróður" og hótan-
ir frá lögmanninum. Lögmaðurinn ætli að
reka málið á sviði pólitiskra átaka. Biskupi
beri hins vegar að varðveita kirkjuna fyrir
Biskupsmenn hafa þrýst á prestastéttina að koma fram opinberlega og lýsa yfir fullu trausti á biskup því að um fjölmiðlaofsóknir sé að ræða. Þetta
hafa prófastar gert og lögmaður biskups hefur beitt sér í málinu og hótað prestum og krafið þá um þögn í málinu, að sögn formanns Prestafélags-
ins. Hann telur að hætta sé á klofningi í kirkjunni. Myndin var tekin á prestastefnu nýlega. DV-mynd GS
Kirkjan virflist vanmáttug til að taka á ásökunum á hendur biskupi:
Klofningur yfirvofandi?
- málefni kirkjunnar komin í harðan hnút og vandséð hvernig úr leysist
flokkadráttum og sundrungu. Þessi ummæli
má túlka sem áskorun um afsögn.
Vitanlega
svíður undan
Ásakanir kvennanna þriggja hafa að sjálf-
sögðu valdið biskupi sjálfum og fjölskyldu
hans hugarangri og óþægindum og vitanlega
svíður undan gagnrýnni umfiöllun fiölmiðla.
Vilhjálmur Ámason dósent lýsti þeirri skoð-
un sinni í útvarpsþætti á dögunum að biskup
ætti að segja af sér tímabundið meðan málið
væri til lykta leitt. Með þessu segist hann hafa
verið að hugsa um hag biskups. Biskup hefði
getað stigið til hliðar og hlíft fiölskyldu sinni
við óvæginni umræðu án þess að það hefði
verið túlkað sem játning þar til niðurstaða
hefði fengist. Þá hefði hann getað tekið styrk-
ur við stjóm kirkjunnar hefði niðurstaðan
verið honum í vil.
Þetta gerði biskup þó ekki og er þvi erfitt að
sjá nú hvemig honum tekst að halda andstæð-
um fylkingum innan kirkjunnar saman.
Biskup grípur
til örþrifaráða
Fyrir leikmanni virðist biskup hafa brugð-
ist sérkennilega við ásökunum kvennanna,
meðal annars með tali um að djöfullinn gangi
um eins og grenjandi ljón og viðbrögð biskups
og stuðningsmanna hans hafa jafnvel ein-
kennst af örþrifaráðum. Hart virðist vera lagt
að prestum að lýsa yfir fullu trausti á biskup.
Það hafa prófastar gert opinberlega en ekki
margir aðrir. Biskup íslands er í erfiðri að-
stöðu og andlegt álag eflaust gríðarlegt. Þeir
sem DV hefur rætt við telja þó að biskup hafi
brugðist við ásökunum á hendur sér á rangan
hátt og minnast á trúnaðarbrot í Langholts-
kirkiumálinu.
Þar er átt við yfirlýsingu, sem barst frá fiór-
um starfsmönnum Langholtskirkju, þar sem
þeir sögðust hafa skrifað bréf til biskups, að
hans beiðni, til að hera til baka fullyrðingar
séra Flóka um að hafa aldrei talað við konu
sem hefur ásakað biskup um kynferðislega
áreitni. Bréfið hafi varðað trúnaðarmál og
Fréttaljós
Guðrún Helga
Sigurðardóttir
ekki hafi verið ætlast til að það yrði gert op-
inbert.
Safnar liði gegn
ofsóknarmönnum
Siðfræðingar hafa rætt ásakanimar á hend-
ur biskupi og viðbrögð biskups við þeim í fiöl-
miðlum. Þeir virðast á einu máli um að bisk-
up hafi ekki sýnt kristilegt hugarþel í þessu
máli heldur hafi viðbrögð hans frekar vakið
tortryggni þó að biskupsmenn séu varla sam-
mála þessu. Siðfræðingar telja að aðferðir
biskupsmanna séu hæpnar, greinilega eigi að
beita afli og safna liði gegn ofsóknarmönnum
biskups, finna „klæki í hemaðarlistinni", eins
og Vilhjálmur orðaði það, „en ekki að ígrunda
málið siðferðilega og taka afstöðu miðað við
eðli málsins og stöðu mannsins“.
Maður jafn hátt settur innán kirkjunnar og
biskup íslands þarf að sjálfsögðu að þola gagn-
rýna umfiöllun fiölmiðla eins og aðrir i valda-
Ein kvennanna þriggja hafi fallist á aö hætta
málarekstri gegn biskupi en engin kvennanna
hefur þó dregið framburð sinn til baka.
DV-mynd ÞÖK
stöðum í þjóðfélaginu. Biskupsmenn tglja að
fiölmiðlum sé í nöp við biskup og ofsæki
hann. Reyndir og virtir menn úr fiölmiðla-
stétt, menn eins og Atli Rúnar Halldórsson,
Stefán Jón Hafstein, Ásgeir Friðgeirsson og
Jónas Kristjánsson, hafa mótmælt þessu og
sagt að fiölmiðlar hafi farið mjög varlega í
fréttaflutningi af biskupsmálum, jafnvel of
varlega ef út í það er farið. Þetta segir einnig
Mörður Árnason.
Mörður segist hafa haft á tilfinningunni
þegar fréttaflutningurinn hafi verið að hefiast
að afstaða fólks skiptist eftir kynjum, konur
hafi haft fulla samúð með málflutningi kvenn-
anna en karlar hafi frekar verið á þeirri skoð-
un að þetta sé eitthvað málum blandið. Mörð-
ur telur að afstaða almennings hafi breyst og
nú fari hún frekar eftir aldri. Fólk af ’68 kyn-
slóðinni og yngri styðji afsögn biskups meðan
eldra fólk sé frekar á máli biskups og telji að
um fiölmiðlaofsóknir sé að ræða.
Líka erfitt
fyrir konurnar
í umræðunni síðustu daga hafa konurnar
þrjár, sem hafa ásakað biskup um kynferðis-
lega áreitni, alveg gleymst. Á sama hátt og
biskup hafa þær mátt þola ágang fiölmiðla,
þrýsting og neikvæða umfiöllun. Margir í
þjóðfélaginu hafa heyrt um neikvæðar sögu-
sagnir á sama hátt og um biskupinn. Þetta
veldur þeim og þeirra fiölskyldum erfiðleik-
um og vanlíðan á sama hátt og fiölskyldu bisk-
upsins og því er skiljanlegt aö ein kvennanna
þriggja hafi fallist á að hætta málarekstri
gegn biskupi.
Rétt er þó að minna á að engm kvennanna
hefur dregið framburð sinn til baka. Konan,
sem lýsti yfir að hún og maður hennar hefðu
náð sáttum við kirkjuna, dró ekki framburð
sinn til baka. Hann stendur og sama gildir um
framburð hinna kvennanna. Ásakanir kvenn-
anna standa þrátt fyrir stuðningsyfirlýsingar
systkina einnar konunnar við biskup og þrátt
fyrir það að tveir prestar hafi reynt að fá kon-
urnar til að láta málflutning sinn niður falla.