Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.1996, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 10. JÚNÍ 1996
15
Verða
Vissulega er undanþága frá lög-
um um að sjómenn skuli vera í fríi
á sjómannadag. Undanþágan skal
aðeins gilda ef samkomulag er
gert milli áhafnar og útgerðar.
Þrir reykvískir togarar voru á
veiðum á Reykjaneshrygg á sjó-
mannadag. Áhöfn eins þeirra
hafði fellt í skoðanakönnun að fall-
ast á undanþáguna, en það var
áhöfnin á Frera. Eigi að síður var
haldið á sjó örfáum dögum fyrir
sjómannadag. Áhöfnin á Þerney
var aldrei spurð hvort vUji væri
til að vera á sjó og mannskapur-
inn á Vigra var kallaður fyrir
skipstjórann, einn í einu. Þar lét
meirihlutinn beygja sig. Ég held
að ekki þurfi mörg orð um undir
hvaða kringumstæðum áhöfnin á
Vigra samþykkti að vera á sjó á
sjómannadag.-
Skoðum aðeins betur samþykkt
áhafnarinnar á Vigra. Fjórir af
áhöfninni komu með Örfirisey
þegar hún kom i land föstudaginn
31. maí. Ástæða þess að fjórmenn-
ingarnir gátu ekki beðið þess að
Vigri kæmi í land var sú að þeir
áttu pantaðar utanlandsferðir.
Segir það okkur ekki að mennirn-
ir hafi alltaf átt von á að vera
heima þessa helgi?
Gjöf til sjómanna
Þegar lögum um sjómannadag
var breytt árið 1987 var það meðal
annars gert þar sem ekki þótti
lengur við það unandi að sjómenn
væru við vinnu á sjómannadag en
flestir aðrir gerðu sér dagamun. I
greinargerð með lagafrumvarpinu
var þess getið að frí sjómanna á
sjómannadag væri gjöf þjóðarinn-
ar til sjómanna. Nú er verið stela
gjöfinni sem var gefin fyrir níu
árum. I mínum huga jafngildir
það sem gerðist á sjómannadaginn
frelsissviptingu. Það er margt í
þessum málum sem vekur furðu.
Freri fór á sjó fáum dögum fyrir
sjómannadag og Vigri átti pantað
bryggjupláss tveimur til þremur
dögum eftir sjómannadag. Það
hefði því ekki breytt áætlunum út-
gerðarinnar mikið hefði verið far-
ið að lögum, í stað þess að þvinga
sjómennina til að vera á sjó á há-
tíðisdegi sjómanna.
Þvinganir
Því miður heyrast æ fleiri dæmi
jólin tekin næst?
Kjallarinn
Jónas Garðarsson
formaður Sjómannafélags
Reykjavíkur
þess að sjómenn beygi sig undir
kröfur útgerðarmanna, kröfur
sem oft á tíðum eru ósanngjarnar,
ólöglegar og stangast á við allt
réttlæti. Þetta hefur ágerst sam-
tímis því sem atvinnuöryggið hef-
ur minnkað.
Það vakti athygli mína að ræðu-
maður útgerðarmanna sagði í
ræðu á sjómannadaginn að treysta
þyrfti trúnað milli útgerða og sjó-
manna. Svo mikið er víst að síð-
asta þvingunaraðgerð útgerðar-
manna er ekki liður í auknum
trúnaði á milli aðila.
Tvö „trygg“ frí á ári
Engin starfsstétt býr við aðrar
eins og útiverur og sjómenn. Þess-
ar miklu útiverur snerta fleiri en
sjómennina sjálfa. Flestir eru þeir
fjölskyldumenn og það bitnar því
á eiginkonum þeirra og börnum
þegar pabbarnir eru neyddir til að
vera að heiman í öðru cif tveimur
„öruggum" fríum sínum.
Því er nefnilega þannig farið að
sjómenn hafa talið sig eiga aðeins
tvö örugg frí á ári og því aðeins
hægt að skipuleggja með fyrirvara
samveru með fjölskyldunni um
sjómannadag og um jól. Er
kannski einhver hætta á að út-
gerðarmenn reyni að svipta sjó-
menn jólafríinu? Það kæmi ekki á
óvart eftir það sem á undan er
gengið.
Jónas Garðarsson
„Það hefði því ekki breytt áætlunum út-
gerðarinnar mikið hefði verið farið að lög-
um, í stað þess að þvinga sjómennina til
að vera á sjó á hátíðisdegi sjómanna.“
„í mínum huga jafngildir það sem gerðist á sjómannadaginn frelsissviptingu," segir Jónas m.a. í greininni.
hátíðahöldum í Reykjavík á sjómannadaginn.
Fiskistefnan:
Norsk-íslenski stofninn
Hafi menn verið vongóðir um
skynsamlega nýtingu á þeim
190.000 tonnum af síld úr norsk- ís-
lenska stofninum, sem samist
hafði um við Norðurhafsríkin, þ.e.
Færeyinga, Norðmenn og Rússa,
að skyldu koma í hlut Islands á
þessu fiskveiðiári, þá er sá draum-
ur næstum úti í dag. Degi áður en
skipin máttu hefja veiðar voru
yfir 30 skip á siglingu til veiðislóð-
anna. Fiskiráðuneytið úthlutaði
um 180.000 tonnum til loðnu- og
síldarskipa, og afganginum til to'g-
ara. Skilyrði fyrir úthlutuninni er
að útgerðir skuldbindi sig til að
hefja veiðar í síðasta lagi í byrjun
júnímánaðar, en togarar fyrir 20.
júní. Þetta verður vart skilið öðru-
vísi en svo að áskilið sé að flotinn
veiði þennan aflahlut sem horaða
smásfld, sem er það eina sem
veiðist á þessum tíma. Þeim var
víst eitthvað brátt í brók í fiski-
ráðuneytinu. Þeir vUja tryggja sér
sem mesta kræðu í bræðslu af
þessum úthlutaða kvóta landsins.
Fiskistefna ráðuneytisins er jafn-
an söm við sig. Gleymdu þeir
kannski í samningunum að heim-
Ua geymslu á óveiddum afla þessa
árs tU næsta árs?
Fullt af stórsíld
Núna 5. júní, þegar skýrt er frá
því að búið sé að veiða 130.000
tonn, eða yfir 70% ársheimildar-
Kjallarinn
Önundur Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
innar, skýrir fiskifræðingur Hafró
frá því að Norðurhafið sé fullt af
stórsUd. (Fiskilögsaga Jan Mayen
er ekki tU því að þetta er eyðisker,
sem hefir enga fiskUögsögu.) Von-
andi á þessi stórsUd eins og áður
eftir að ganga til íslands þegar
kemur fram í síðari hluta júlímán-
aðar, feit og pattaraleg, og væri þá
vandræðalegt fyrir flotann að vera
kvótalaus.
í 30 ár hafa íslenskir fiskifræð-
ingar verið að biðja Norðmenn og
Rússa að hætta smásUdardrápi,
þannig að unnt væri að nýta þenn-
an sUdarstofn til manneldis á
skynsamlegan hátt. Það er því
meira en lítið vandræðalegt þegar
útgerðir hér nota fyrsta tækifærið
sem gefst til að beita sömu óskyn-
samlegu aðferðunum nú hér við
land. Þessu er stjórnað af fiski-
ráðuneytinu, þar sem þeir eru að
venju klofblautir við stjórnunar-
störfin. Hvenær skyldi það gerast
að fiskiráðuneytið læri að gera
mun á fiskistjórnun og fiskifræði?
Fiskiráðherrann hælir sér í sjón-
varpi af að hafa bjargað sUdar-
stofninum, sem er verk fiskifræð-
inga. Fiskistjórnunin hefur hingað
tU falist í að leggja aUa veiði með
framseljanlegum heimildum undir
stjóm LÍÚ, með þeim afleiðingum
að flestar fisktegundir eru í út-
rýmingarhættu. Smásíldardrápið
nú er bara framhald á þessu.
Bann á smásíldarveiðum
ísland á að beita sér fyrir banni
á öUum smásUdarveiðum í Norð-
urhafinu fram í miðjan júlí árlega,
sem myndi auka verðmæti aflans
margfaldlega þegar mestur hluti
hans gæti farið í verðmæta
vinnslu til manneldis. Um slíka
stefnu ætti að vera unnt að ná
samstöðu miUi aUra aðliggjandi
ríkja að Norðurhafinu, þe. íslands,
Færeyja, Noregs og Rússlands,
sem saman eiga að stjórna veiðum
á þessu hafsvæði. Það er hreinn
klaufaskapur í samningsgerð að
geta ekki náð samkomulagi um
þetta því að aUir hagnast á þessu.
Svokallaðir ráðamenn ættu að
hafa þetta í huga í samningum um
veiðar næsta árs, og ekki að
gleyma því að veiðiheimildir sem
ekki nýtast á þessu veiðiári skuli
geymast til næsta árs. Sú regla
myndi einnig öllum þjóðunum í
hag því að sUdin næstum tvöfald-
ast í þyngd.
Önundur Ásgeirsson
„Það er því meira en lítið vandræðalegt
þegar útgerðir hér nota fyrsta tækifærið
sem gefst til að beita sömu óskynsamlegu
aðferðunum nú hér við land.“
Með og
á móti
Eru konur lélegri skák-
menn en karlar?
Konur vantar
karlmennsku
„Skákin er
mjög erfið og
henni fylgir
gífurleg bar-
átta. Það er
kannski veriö
að tefla mjög
erfiða skák í
marga klukku-
tíma og auðvit-
að fer gífurleg
orka og tauga-
spenningur í
það. Það þarf
mikla karlmennsku í þessa bar-
áttu og hana hafa konur ekki.
Þetta er einfaldlega mismunur-
inn á kynjunum og konur eru
ekki eins og karlar. Þær hugsa
öðruvísi og framkvæma hlutina
öðruvísi. Þær vantar að miklu
leyti baráttuskapið sem karlar
hafa og raunverulega þarf í
svona íþrótt. Margar konur eru
góðir skákmenn eíns og t.d. Jud-
ith Polgar sem hefur þessa kven-
legu mýkt. Ég tel einmitt þessa
mýkt vinna gegn þeim því þær
vantar þetta keppnisþrek til að
komast alla leið. Ég hef hugleitt
þetta og komist að þeirri niöur-
stöðu að skák sé því of erfið fyr-
ir konur. Þetta er eflaust karl-
rembutal en engu að síöur er
þetta mín skoðun, alveg sama
hvað hver segir. Ég vil með
þessu ekki gera neitt lítið úr
konum. Þvert á móti held ég að
konur séu bara svona gáfaðar að
þær nenni bara ekki aö standa í
svona baráttu og látum eins og
skákin er.“
Fá meiri
fjárstuðning
„Ég ætla
ekki að eyða
miklu púðri í
að svara svona
ummælum þvi
það tekur því
varla. Þetta er
nú karl-
rembutal hjá
Helga. Þegar
ég var barn- biaðsins.
ung kenndi afi
minn mér að
tefla og við sát-
um oft tvö að tafli. Ég held að
konur hafi alveg jafn gaman af
aö tefla og karlmenn, alla vega
þar sem ég þekki til. Það að kon-
ur hafi ekki náð eins og langt og
karlar i skákinni held ég aö sé
fyrst og fremst vegna þess að
þær taka sér ekki sama tíma og
karlar í að sinna sínum áhuga-
málum eins og skák og öðrum
íþróttagreinum. Þá fá karlar
mun meiri fjárstuðning og at-
hygli í íþróttum og það á einnig
við um skákina. Þetta gerir kon-
um í flestum tilfellum mun erfið-
ara fyrir í íþróttum heldur en
körlunum. Ég held að ef konur
fengju sömu aðhlynningu og
tækifæri og karlar og gæfu sér
jafn mikinn tíma þá væru þær
ekki lakari íþróttamenn en karl-
ar. Það að konur hafi ekki eins
mikið baráttuþrek og karlar þá
held ég að móðir hans Helga hafi
þurft aö sýna öllu meira þrek og
kvenmennsku við að koma hon-
um í heiminn heldur en það út-
heimtir að sitja við skákborð og
tefla. Annars bið ég að heilsa
Helga og vona að hann standi sig
vel í skákinni í framtíðinni."
Blrna Þórðardóttir,
ritstjórl Lækna-
Helgl Ólatsson,
stórmeistari í skák.