Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.1996, Blaðsíða 15

FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1996
15
Bilið breikkar
Pjóðfélagiö er orðiö tæknivæddara og krafist er æ meiri þekkingar til að
vinna þau störf sem í boöi eru, segir Gunnlaugur m.a.
Ég ólst upp á gull-
aldarárunum milli
1950 og ’70 þegar þjóð-
in var að vakna til
meðvitundar um mátt
sinn og megin. Ég
gekk í gegnum skóla-
kerfið á tímum þegar
menntim stóð flestum
opin sem á annað
borð vildu ganga
menntaveginn, þótt
aðstæður fólks væru
að vonum misjafnar.
Eftir á að hyggja held
ég að afkoma fjöldans
hafi verið tiltölulega
jöfn á þessum árum
þótt bæði hafi verið til
efhað og fátækt fólk.
Vaxandi ójöfnuö-
ur
Ungu fólki varð tiðrætt um hið
stéttlausa íslenska þjóðfélag þar
sem adlir ættu jafna möguleika án
tillits til efnahags eða menntunar
foreldra og við trúðum því að rík-
isvaldið gæti um ókomna tíð tekið
að sér að sjá um velferð þeirra
sem þyrftu aðstoðar við.
En tímamir breytast og menn-
imir með og ég hef á tilfínning-
unni að nú gæti vaxandi ójafnaðar
í þjóðfélaginu. Þessi þróun er ekki
alveg ný af nálinni. Reyndar held
ég að hún hafi verið að eiga sér
stað á sl. tíu árum. Orsakanna er
einkum að leita í fjórum þáttum. í
fyrsta lagi hafa fjöl-
mörg heimili árum
saman haldið uppi
neyslu sem ekki er í
neinu samhengi við
tekjur heimilisins og
neyslan því fjár-
mögnuð með lán-
töku.
Á tímum raunvaxfa
tekur vaxtakostnað-
ur æ stærri hlut af
tekjum slíkra heim-
ila. í öðru lagi hafa
möguleikar til að
auka tekjur með mik-
illi vinnu minnkað. í
þriðja lagi hefur átt
sér stað verulegur
samdráttur í fjöl-
mörgum greinum,
t.d. landbúnaði, út-
gerð og fiskvinnslu,
víða um land. Á sama tíma hefur
þjóðfélagið orðið tæknivæddara og
krafist er æ meiri þekkingar til að
vinna þau störf sem í boði eru.
Fjölgun starfa
í skjóli þessara aðstæðna hefur
tvennt gerst. Efnuöu fólki sem
byggði auð sinn
og völd á hefð-
bundnum gild-
um kapítalism-
ans, þ.e. eign á
landi, fasteign-
um og vélum,
hefur fækkað,
eignir oft lækk-
að í verði og
gömul og gróin
fyrirtæki vesl-
ast upp af þvi
þau aðlöguðu sig ekki breyttum
aðstæðum. Á sama tima hefur
myndast fjölmenn stétt sérfræð-
inga með góðar tekjur og áður
óþekkt tök á þjóðfélagi sem í vax-
andi mæli byggir tilveru sína á
tækni og sérhæfingu.
Togstreitan um skiptingu þjóð-
artekna er því ekki lengur barátta
milli fámenns auðvalds og fjöl-
menns hóps launamanna heldur
eru það launamenn sem nú takast
á um skiptinguna. Annars vegar
þeir sem búa yfir menntun og sér-
þekkingu og hins vegar þeir sem
keppa um láglaunastörfm í þjóðfé-
laginu.
Við sem viljum að jöfnuður ríki
í þjóðfélaginu hljótum að velta fyr-
ir okkur hvað sé til ráða. Það sem
skilur að sjónarmið mín og ann-
arra jafhaðarsinnaðra stjómmála-
manna er að flestir vilja þeir auka
jöfnuð með aukinni skattheimtu
en ég legg áherslu á að auka mögu-
leika þeirra efnaminni til aö bæta
eigin afkomu.
Við eigum að sameinast um að
fjölga störfum í nýjum atvinnu-
greinum sem greitt geta góð laun.
Aukinn jöfnuður í nútíma samfé-
lagi næst aðeins meö bættum af-
komumöguleikum þeirra sem
standa höllum fæti en ekki skertri
afkomu hinna er betur mega sín.
Gunnlaugur M. Sigmundsson
Kjallarinn
Gunnlaugur M.
Sigmundsson
alþingismaöur
„Togstreitan um skiptingu þjóö-
artekna er því ekki lengur bar■
átta milli fámenns auðvalds og
fjölmenns hóps launamanna
heldur eru það launamenn sem
nú takast á um skiptinguna.“
Lífeyrisþegar - liggja vel við höggi
í fyrstu viku í ágúst birti Sjón-
varpið stutt viðtal við fjármálaráð-
herra. Á sjónvarpsmyndinni hélt
stjórnmálamaðurinn á mjög fal-
legu litlu bami í fanginu.
Það er alþekkt meðal valda-
manna, í ge'gnum tíöina, að þegar
syrtir í álinn með trú alþýðunnar
á störfum þeirra fara sömu menn i
fjölmiðla og láta taka af sér mynd-
ir þar sem þeir eru að klappa á
kollinn á bömum, lyfta þeim og
kyssa eða halda á þeim í fanginu,
í þeirri trú að almenningur freist-
ist til að halda að þama sé nú góð-
ur maður á ferð.
Grútur illra verka
Afrek þessa stjómmálamanns,
gagnvart eldri borgurum þessa
lands, frá því hann tók við emb-
ætti fjármála eru með slíkum
endemum að ekki finnst neitt sam-
bærilegt í sögu félagsmála. Von-
andi rifjast það upp fyrir eldri
borgurum við næstu kosningar
hvaða flokkar eru við völd.
Að hræra í þeim grút illra verka
gagnvart þeim sem minna mega
sín er ekki á allra færi. En byija
skal þegar auglýst var af yfirvöld-
um að dregnar yrðu 2 milljónir
króna af styrk til örorkuþega á
mánuði eða 24 milljónir á ári.
Næstum samdægurs auglýsti
fjármálaráðherrann að sett yrði
1000 milljóna kr. trygging fyrir
„Hvalfjarðargöngum" sem rískis-
stjórnin vill endilega koma í gegn,
greinilega vegna þess að meiri
hluti landsmanna er á móti slíku
bruðli, samanber opinberar bygg-
ingar í landinu.
Nefha má hækkun á launum
þingmanna og háembættismanna,
sem eru lítt skiljanleg miðað við ef
laun eru ákvörðuð eftir afköstum
og vinnutíma.
Er ekki kominn tími til þess að
rifja upp þá útkomu á starfslýs-
ingu háembættismanna sem ríkis-
stjórn ákvað á
sínum tíma eða
kringum 1970 og
flestir ákváðu að
skila ekki. Und-
arlega hljótt hef-
ur alltaf verið
um þá pappira,
þó til séu.
Alla tíð hefur
mér fundist
vanta skilning
ráðamanna þess-
arar þjóðar á
þeirri einfóldu
staðreynd að ekki verður skipt
fleiri fiskum en koma í fjöruna.
Þáttur þingmanna
Ég má til með að geta þess að
laun þingmanna á landsbyggðinni,
að mínu áliti, hefði átt að taka af
þingmönnum höfuðborgarsvæðis-
ins. Vinnubrögð þingmanna litlu
kjördæmanna úti á landi eru ólíkt
afkastameiri en þeirra sem sitja
fyrir Reykjavíkursvæðið. Þeir
virðast margir hverjir vera svo ut-
angátta að þeir svara ekki bréfum
frá kjósendum sínum.
Þingmenn sem styðja þessa
stjóm virðast ekki vita í hvom fót-
inn þeir eiga að stíga; kannski
helst í myntfót, og þá fyrir sjálfan
sig. Þetta skýrist best
mað því að benda á
viðhorf meiri hluta
þingmanna gangvart
tví- eða þrísköttun
sem efiiahags- og við-
skiptanefhd var búin
að velta fyrir sér í
nokkur ár og var loks
samþykkt að greiða
skyldi til ellillífeyris-
þega, 70 ára og eldri.
En þá kemur
„babb“ í bátinn. Mað-
ur að nafni Benedikt
er í þriggja manna
nefnd hjá Félagi eldri
borgara sem á að
vinna að því að af-
nema tvísköttun á líf-
eyrisþegum.
Friðrik fjármála-
ráðherra og Bene-
dikt, fyrrverandi for-
seti ASÍ, skrifuðust á um það í
blöðum hverjum bæri að þakka að
dregnar voru ca. 400 milljónir
króna frá ellilífeyrisþegum til
vinnandi fólks í landinu en þetta
er ein lágkúrulegasta kauphækk-
un sem forystumenn ASÍ hafa
staðið að.
Máliö kært
En góði maðurinn í ríkisstjórn-
inni stendur með „Pálmann“ í
höndunum því hann setti lög, sem
öll ríkisstjómin samþykkti ásamt
meiri hluta þingmanna, um að líf-
eyrisþegar fengju ekki áframhald-
andi leiðréttingu á tvísköttim.
Sem sagt lífeyrisþegar skulu
rændir, með lögum frá Alþingi
sem virka þá aftur fyrir sig, rétt
metinni peningaupphæð sem átti
eftir að greiða í 5 ár og 6 mán.
Geri nú aðrir betur. Þessar að-
farir minna á víking
einn sem gekk fram á
mann sem batt skó-
þeng sinn, fannst
maðurinn áhugaverð-
ur og hjó af honum
hausinn. Þegar vík-
ingurinn var inntur
eftir hvað hefði ráðiö
niðingsverkinu svar-
aði hann: „Maðurinn
lá vel við höggi.“
Varla þarf að skýra
við hvað er átt.
Hvar voru og hvað
sögðu þingmenn er
höggið var í
knémnnn ellilífeyris-
þega? Þeir voru
hvergi til vamar og
héldu sér saman.
Nú liggrn- fyrir
kvörtun eða kæra hjá
umboðsmanni Al-
þingis frá Félagi eldri borgara
vegna afnáms tvísköttunar á félag-
ana.
Kæran var lögð inn hjá umboðs-
manni 30. júlí 1996. Ég vona af ein-
lægni að þessi kæra fari endanlega
beint til Mannréttindadómstólsins
en það verður víst því miður að
dæma í héraði áður en af því verð-
ur.
í raun er þetta skattamál af-
greitt samkvæmt skilgreiningi
I.L.O. ísland er aðili að þessum
samtökum og hefur því ríkis-
sfjómin nú þegar gert sig seka um
mannréttindabrot.
Þorsteinn Berent Sigurðsson
„Friðrik fjármálaráðherra og Bene-
dikt, fyrrverandi forseti ASÍ, skrif-
uðust á um það í blöðum hverjum
bæri að þakka að dregnar voru um
400 milljónir króna frá ellilífeyris-
þegum til vinnandi fólks ílandinu..."
Kjallarinn
Þorsteinn Berent
Sigurðsson
fyrrv. flugumferðarstjóri
Með og
á móti
Starfsemi sorpbrennslunn-
ar Funa í gang án snjó-
flóðavarna
Vitum bet-
ur um
hættuna
„Ég hefði
auðvitað helst
viljað að búið
væri að reisa
snjóflóðavam-
ir áður en
stöðin tæki til
starfa en þar
sem litlar lík-
ur eru á að
hönnun og
byggingu
þeirra vama
verði lokið áður en vetur gengur
í garð, en sjálf stöðin tilbúin til
notkunar að fáeinum vikum liðn-
um, vil ég miklu frekar að hún
verði starfrækt í vetur og að sett-
ar verði strangar reglur um rým-
ingu húsnæðisins við minnstu
mögulega snjðflöðahættu. Við
emm reynslunni ríkari í dag og
vitum meira um snjóflóö og af-
leiðingar þeirra en fyrir
nokkrum misserum. Ég tel að á
meðan þetta óhapp er enn í
fersku minni megi með mikilli
aðgát starfrækja stöðina án þess
að leggja líf starfsmanna í meiri
hættu heldur en þótt snjóflóða-
vömin væri risin. Sá möguleiki
er fyrir hendi að treyst verði of
mikið á slíkar vamir. Það er
heldur ekki víst að komandi vet-
ur verði svo erfiöur eða komi
mjög snemma. Kannski verður
hægt að reisa snjóflóðavamir í
vetur, vonandi."
Gáttaður
á þessu
„Ég spyr
bara sjálfan
mig hvernig á
því standi að
þeir geta feng-
ið að starf-
rækja verk-
smiðju sem
þeir fengu
ekki leyfi í
upphafi til að
byggja. Ég er
gáttaður á þessu, hver gefur
heimildina? Ekki datt mér í hug
að snjóflóö félli á Fmia þegar ég
fór þangað í vinnuna daginn sem
snjóflóðið féll. Ég fórst ekki, það
er kannski þess vegna sem menn
vilja setja verksmiðjuna af stað
aftur án varna. Svo er búið að
standa í stappi hjá lögfræðingum
að fá launin okkar og bílana okk-
ar bætta éftir að flóðið féll. Ég
fékk bílinn minn borgaðan eftir
margra mánaða stapp. Lögfræð-
ingur stéttarfélags okkar stóð í
stappi í tvo til þrjá mánuði við
að ná því sem okkur bar sam-
kvæmt kjarasamningum í upp-
sagnarlaun. Það að starta þessu
aftur án þess að koma upp
nokkram vömum þýðir ekkert
annað en það að því verður
frestað, það er deginum Ijósara.
Mennimir fara eins langt og þeir
komast og helst lengra, þar á ég
við stjórn bæjarfélagsins með
Dalvíkinginn Kristján Þór í for-
svari. Ég er með pappíra frá
Skipulagsstjóra ríkisins þar sem
segir að ekki megi byggja þessa
verksmiðju vegna snjóflóða-
hættu. Skipulagsstjóri sendi bæj-
arstjóra bréf sem ég hef afrit af
og hann fær ekki svar við því,
þeir byggðu samt. Skipulags-
stjóri segir að lögin séu svo
óskýr að hann geti ekki beitt
neinum viðurlögum." -ÞK
Skúli Skúlason,
fyrrverandi starfs-
ma&ur Funa.
Þorlákur KJartans-
son, stöövarstjóri
Funa.