Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.1997, Blaðsíða 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚNÍ 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVlK,
SfMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerö: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk..
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Opinberir opinberaðir
Ef ríkisvaldiö hefur ákveönar hugmyndir um söluverö-
gildi eigna Áburðarverksmiöjunnar í Gufunesi, heföi þaö
getað sett ákvæöi um lágmarksverð í útboðslýsinguna,
þegar selja átti verksmiðjuna. Þar sem það var ekki gert,
mátti ætla, aö markaðslögmál fengju að ráða ferð.
Ef ríkisvaldið hefur ákveðnar hugmyndir um, hvað
gera skuli við verksmiðjima eftir sölu hennar, hefði það
einnig getað sett rekstrarskilmála í útboðslýsinguna.
Þar sem það var ekki gert, mátti ætla, að hefðbundin og
heilbrigð markaðslögmál fengju að ráða ferðinni.
Ekki er siðlegt að fá aðila til að verja fé og tíma til að
semja tilboð og segja þeim síðan, að ósagðar kröfur séu
uppi af hálfu seljanda um, hvaða söluverð komi til greina
og hvað megi gera við verksmiðjuna. Það auðveldar ekki
ríkinu að afla tilboða í aðrar eignir á næstu árum.
Einkavæðing ríkisfýrirtækja á síðustu árum hefur ver-
ið samfelld hrakfallasaga. Síldarverksmiðjur ríkisins eru
frægasta dæmið um það. Þá var gengið fram hjá hæsta
tilboðinu til að þjónusta gæludýr Sjálfstæðisflokksins.
Það var einkavinavæðing að rússneskum hætti.
Með hegðun sinni við meðferð tilboða dregur ríkið úr
líkum á, að allir lysthafendur taki þátt í útboðum. Mark-
aðurinn þrengist og minni líkur eru á, að ríkið fái bezta
verð fyrir söluna. Það er dýrt spaug að haga sér eins og
drottningin í sögunni um Lísu í Undralandi.
Þáttur Reykjavíkurborgar er ekki síður ámælisverður.
Borgin tekur þátt í útboði í því skyni að auka líkur á, að
hundrað störf varðveitist. Það vekur spumingu um,
hvort borgin ætlaði sér að halda verksmiðjunni gangandi
með tapi eins og Bæjarútgerðinni á sínum tíma.
Það er alþjóðlega viðurkennd sagnfræðistaðreynd, að
þeim ríkjum og svæðum vegnar bezt, þar sem stjórnvöld
reyna sem minnst að varðveita gömul störf og beina at-
hyglinni fremur að vaxtarbroddum á nýjum sviðum.
Þetta má sjá í Japan og sums staðar í Bandaríkjunum.
Lögmálið segir, að atvinnuleysi aukist í ríkjum og á
svæðum, þar sem stjómvöld hugsa um að varðveita
störf, en minnki, þar sem þau leyfa leikreglum markað-
arins að njóta sín. Lögmálið segir, að eðlilegt sé, að
vinna færist frá gömlum atvinnugreinum yfir til nýrra.
Sveitarfélög úti á landi hafa mörg fallið í gryflu at-
vinnuvemdar. Þau verja fjármunum sínum til fjárfest-
ingar og taprekstrar í atvinnulífi og draga þar með úr
getu sinni til að þjónusta aðrar þarfir. Úr þessu verður
vítahringur, sem veldur flótta fólks og fyrirtækja.
Þetta er hvorki umdeilt né umdeilanlegt. Atvinnu-
verndunarstefha borgarinnar er út í hött og bendir til,
að ráðamenn hennar hafi lítinn sem engan skilning á
einföldustu lögmálum hagsögunnar. Þeir geta hvorki
lært af reynslu borgarinnar né umheimsins.
Hlutverk borgarinnar í atvinnumálum er að bjóða
þjónustu og aðstæður, sem hvetja til stofnunar nýrra fyr-
irtækja í nýjum greinum, en ekki að henda fjármunum
í deyjandi fyrirtæki. Öll vemdun fortíðar dregur úr getu
vemdarans til að mæta ótryggri framtíð.
Aðild Reykjavíkur að tilboði í Áburðarverksmiðju
ríksins er dæmigerður sósíalismi af því tagi, sem vinstri
flokkar um alla Evrópu hafa sem óðast verið að fleygja
til að vera gjaldgengir í stjórnmálum nútímans. Forn-
eskjan leynir sér því ekki í afskiptum borgarinnar.
Hla unnið útboð ríkisins og vanhugsuð björgunarað-
gerð borgarinnar hafa þó þann kost, að þau minna á, að
opinberir aðilar kunna lítið fyrir sér í rekstri.
Jónas Kristjánsson
„Ég tel ab Kvennalistinn geti haft úrslitaáhrif á aö fólk hér á landi eignist von um réttlátt þjóðfélag..." segir Guð-
ný m.a. í greininni. - Frá síðasta landsfundi Kvennalistans.
Ferskir vindar
Kjallarinn
Guðný
Guðbjörnsdóttir
þingkona Kvennalistans.
um mannsæmandi
laun fær ekki hljóm-
grunn. Menntakerfið
er vanrækt áfram
þrátt fyrir góðærið.
Það birtist áþreifanleg-
ast í lágum launum
kennara allt frá leik-
skólum til háskóla og
afleiðingum þess
ástands.
Nýjasta kjarakönnun
Félagsvísindastofnun-
ar (Kjör íslendinga,
maí 1997) staðfestir
enn gífurlegan laima-
mun kynjanna sem
eins og fyrr má að
hluta skýra með kyn-
ferði, þ.e. konum eru
greidd lægri laun af
„Kvennalistinn hefur ekki lokið
ætlunarverki sínu í íslenskri póli-
tík. Hann kannar nú málefnasam-
stöðu í viðræðunefndum stjórn-
arandstöðuflokkanna. “
Þó að kosninga-
sigrar jafnaðar-
manna í Bretlandi
og Frakklandi eigi
sér mismunandi
skýringar eru þeir
staðreynd sem mun
hafa víðtæk pólitísk
áhrif hér sem ann-
ars staðar. Þrátt fyr-
ir tiltölulega gott
efnahagsástand í
Bretlandi ofhauð
fólki að sjá hvernig
nær tveggja áratuga
sljóm íhaldsmanna
hefur viðhaldið sér-
hagsmunum þeirra
sem betur mega sín
á kostnað almennra
lífsgæða, t.d. á sviði
heilbrigðis- og
menntamála.
Almenningur í
þessum löndum
virðist kalla á rétt-
látara þjóðfélag þar
sem pláss er fyrir
alla. Þar em konur
að fá vaxandi póli-
tísk völd af því að
fólk áttar sig á að
jafnrétti er bæði skynsamlegt og
lýðræðislegt og að áherslan á hag-
kvæmni og aukna framleiðni
verður að hafa manneskjulega
skírskotun til að fá pólitískt fylgi.
En hvaö meö ísland?
Sú pólitiska geijun sem hér á
sér stað er um margt andsvar
gegn kaldri frjálshyggju og stjóm-
málum sem einkennast af völdum
valdanna vegna þar sem æðri gild-
um er varpað fyrir róða. Gildum
um jafnrétti, samhjálp og mann-
réttindi allra, án tillits til kynferð-
is, aldurs, efhahags eða andlegs og
líkamlegs atgervis.
Atvinnustefnan, með áherslu á
mengandi stóriðju, er ógn við
ímynd landsins um hreint loft og
sjálfbæra þróun því bæði er slegið
af mengunarvamakröfum og stað-
setning stóriðjunnar er vanhugs-
uð. Góðærið til sjávar fer á silfur-
fati til sægreifa og fjármagnseig-
enda á meðan krafa verkafólks
því að þær em konur. Þetta ástand
er óviðunandi og því miður er
ekki hægt að reiða sig á kvenna-
samstöðu innan ríkisstjómarinn-
ar af augljósum ástæðum!
Hjá sjálfstæðismönnum virðist
það nefnilega vera skilyrði fyrir
ráðherradómi að vera bæði lög-
fræðingur og karl á meðan marg-
breytileikinn virðist ráða þar sem
ferskir vindar blása.
Kvennalistinn og kall nýrra
tíma
Samkvæmt nýlegri skoðana-
könnun Félagsvísindastofnunar
fengi sameinaður listi jafhaðar- og
félagshyggjufólks 46% fylgi ef
hann yrði einn í boði ásamt list-
um Sjálfstæðis- og Framsóknar-
flokks. í þessari sömu könnun
reyndist fylgi Kvennalistans tæp
5% eða svipað og kosningafylgið.
Athyglisvert er að 66% kjósenda
Kvennalistans myndu styðja sam-
eiginlegt framboð jafnaðarmanna,
13% í viðbót em óákveðnir og 6%
segjast ekki kjósa við slíkar að-
stæður. Einungis 10,6% myndu
kjósa Sjálfstæðisflokkinn og 2,1%
Framsókn.
Þetta endurspeglar þá vaxandi
áherslu sem finna má innan
Kvennalistans um að kanna eigi
til þrautar hvort nú sé sögulegt
tækifæri til að fara i kosninga-
bandalag á landsvísu, sambæri-
legt við það sem nú blómstrar í
Reykjavíkurborg. Ég tel að
Kvennalistinn geti haft úrslita-
áhrif á að fólk hér á landi eignist
von um réttlátt þjóðfélag þar sem
pláss er fyrir alla, samfélag kven-
frelsis, jafnaðar og félagshyggju.
Ég hef einnig þá trú að fólk inn-
an A-flokkanna átti sig á kalli tím-
ans um framgang kvenna í stjóm-
málum, launajafrirétti og að kyn-
blind stjórnmál ganga ekki í kynj-
uðu þjóðfélagi. Einnig að þátttaka
Kvennalistans muni tryggja fram-
kvæmd slíkra markmiða. Sameig-
inlegt framboð þyrfti einnig að
breyta áherslum í umhverfis- og
atvinnumálum, efla menntun og
nýsköpun og lagfæra velferðar-
kerfið.
Síðast en ekki síst þyrfti slíkt
framboð að tryggja breytta sjávar-
útvegsstefnu þar sem eigandi auð-
lindarinnar, þjóðin sjálf, njóti
hluta þess arðs sem nú fer á silf-
urfati til sægreifa og fjármagns-
eigenda. Ef viðbótarkvótinn verð-
ur ekki leigður út þegar í haust tel
ég líklegt að það verði eitt af stóm
kosningamálunum 1999.
Kvennalistinn hefur ekki lokið
ætlunarverki sínu i íslenskri póli-
tík. Hann kannar nú málefnasam-
stöðu í viðræðunefndum stjómar-
andstöðuflokkanna. Innan gras-
rótarinnar vinnur ákveðinn hóp-
ur markvisst að því að slíkt sam-
starf komist á fýrir næstu kosn-
ingar. Enn em tæp tvö ár til al-
þingiskosninga en niðurstaða
Kvennalistans um framtíðina
ræðst væntanlega af því hvort
þessi leið eða einhver önnur þyk-
ir vænlegust til að styrkja stöðu
kvenna og feminískar áherslur í
íslenskri pólitík.
Guðný Guðbjömsdóttir
Skoðanir annarra
Spurningar vakna
„Á milli Norðmanna og íslendinga er í gildi tví-
hliða samkomulag um gagnkvæman rétt til síldveiða
í lögsögu ríkjanna og þar er kveðið á um, að skipun-
um beri að fylgja þeim reglum um tilkynningar-
skyldu, sem gilda í viðkomandi ríki. Þá kom það
fram í Morgunblaðinu í gær, að sijórnvöld hafi
kvartað undan því, að íslenzk fiskiskip í færeyskri
lögsögu hafi sinnt tilkynningarskyldu illa. Og
óneitanlega vekur það spurningar þegar slíkar
kvartanir koma hæði frá Færeyingum og Norð-
mönnum.“ Úr forystugrein Mbl. 8. júní.
Lögbundið afsal launatekna
„Vafalaust má um það deila hvort það nægi að
taka útgjöld ríkis og sveitarfélaga og iðgjöld lífeyris-
sjóða til að fá raunhæfa mynd af skattbyrðinni.
Nefna má að lögbundin afnotagjöld til Ríkisútvarps-
ins eru ekki inni í þessum reikningi, ekki skyldu-
greiðslur til verkalýðsfélaga eða kostnaður sem rík-
ið leggur á okkur með innflutningshömlum, einka-
leyfum og öðrum samkeppnishömlum..... Menn
renna því blint i sjóinn með það hvort þeir fá eitt-
hvað til baka af þessu lögbundna afsali launatekna
og með hefðbundnar skattgreiðslur.“
Þorsteinn Arnalds í Gjallarhorni Heimdallar.
Börnin og verklagið
„Allt of margt ungt fólk kemst til fullorðinsára án
þess að læra nauðsynleg verk af ýmsu tagi.... Þeir
sem hins vegar kenna bömum sínum verkin kenna
þeim þá væntanlega það verklag sem þeim hefur gef-
ist best. Allir sem eitthvað kunna fyrir sér í uppeld-
ismálum vita aö það gagnar ekki að segja krökkum
að gera eitthvað og sýna þeim ekki í leiðinni hvem-
ig á að vinna viðkomandi verk. En ótrúlega margir
gefa sér ekki nægilegan tíma til kennslunnar og
verða svo reiðir þegar bamið gerir verkið illa eða
alls ekki.“ Guðrún Guðlaugsdóttir í Mbl. 8. júní.