Dagblaðið Vísir - DV - 07.01.1998, Blaðsíða 10

ennms
MIÐVIKUDAGUR 7. JANÚAR 1998 JjV
10
Menningarverðlaun DV tvítug:
Afmælisár
Þann 19. febrúar næstkomandi
verða Menningarverðlaun DV
veitt í tuttugasta sinn við hátíð-
lega athöfn í veitingasalnum
Þingholti á Hótel Holti. Þar verð-
ur að tuttugu ára gömlum sið
snætt nýstár-
legt sjófang,
valið í samráði
við Jónas Krist-
jánsson rit-
stjóra og aðal-
matgæðing
blaðsins. í fyrra
var sandhverfa tartar með karri-
vanilluolíu i forrétt en í aðalrétt
gómsætur barri frá eldisstöð
listhönnun 1988. Á afmælisárinu
er ætlunin að veita eins konar
„aukaverðlaun", heiðra einn lista-
mann sérstaklega fyrir framlag til
íslenskrar menningar.
Þriggja manna dómnefndir
velja verðlauna-
hafa í hverri
grein. Þær eru
yfirleitt skipað-
ar gagnrýnanda
DV og tveim val-
inkunnum fag-
mönnum eða
áhugamönnum um listir með hon-
um. Nefndirnar verða kynntar á
menningarsíðu innan skamms, og
Umsjón
Silja Aðalsteinsdóttir
Handhafar Menningarverölauna DV 1997 meö gripi Páls Guömundssonar á
Húsafelli. Þaö voru lágmyndir, höggnar í stein, sín myndin fyrir hverja list-
grein. DV-mynd BG
Máka á Sauðárkróki. Árið þar á
undan voru rauð sæeyru í skel í
forrétt en aðalrétturinn ofnbakað-
ur berhaus með súkkulaði-
kanilsósu ...
Menningarverðlaun DV voru
fyrst veitt árið 1979. Þá hétu þau
Menningarverðlaun Dagblaðsins
en héldu sér ótrufluð við samein-
ingu síðdegisblaðanna. Hér til
hliðar má sjá skrá yfir alla sem
þau hafa hlotið frá upphafi. Eins
og þar sést voru þau framan af
veitt fyrir afrek á fimm listsvið-
um, í leiklist, tónlist, bókmennt-
um, myndlist og byggingarlist.
Kvikmyndir bættust við 1981 en
upp úr næstu mánaðamótum
verða tilnefningar til verðlaun-
anna kunngerðar.
Listamaðurinn sem í ár hannar
hina eftirsóttu verðlaunagripi er
Guðný Magnúsdóttir leirlista-
kona, en margir sáu sýningu
hennar í Gerðarsafni fyrir jólin.
Nánar verður sagt frá Guðnýju og
gripunum seinna í þessum mán-
uði.
Eins og sjá má af skránni hér
til hliðar eru margir fremstu
listamenn þjóðarinnar meðal
verðlaunahafa DV. Við bíðum
spennt eftir að sjá hverjir bætast
við í ár.
Menningar-
verðlauna-
hafar DV
Leiklist
1979: Stefán Baldursson.
1980: Kjartan Ragnarsson.
1981: Oddur Björnsson.
1982: Hjalti Rögnvaldsson.
1983: Bríet Héöinsdóttir.
1984: Stúdentaleikhúsiö.
1985: Alþýöuleikhúsiö.
1986: Guörún Gísladóttir.
1987: íslenski dansflokkurinn.
1988: Arnar Jónsson.
1989: Róbert Arnfinnsson.
1990: Gretar Reynisson.
1991: Hrafnhildur Hagalín Guömundsdóttir.
1992: Guöjón Pedersen/
Hafliöi Arngrímsson/Gretar Reynisson.
1993: Ólafur Haukur Símonarson.
1994: Þjóöleikhúsiö.
1995: Viöar Eggertsson.
1996: Kristbjörg Kjeld.
1997: Hermóöur og Háövör.
Tónlist
1979: Þorgeröur Ingólfsdóttir.
1980: Helga Ingólfsdóttir/
Manuela Wiesler.
1981: Jón Ásgeirsson.
1982: Árni Kristjánsson.
1983: Guömundur Jónsson.
1984: Jón Nordal.
1985: Einar Jóhannesson.
1986: Hafliöi Hallgrímsson.
1987: Sinfóníuhljómsveit æskunnar.
1988: Paul Zukofsky.
1989: Rut Ingólfsdóttir.
1990: Höröur Áskelsson.
1991: Guöný Guömundsdóttir.
1992: Blásarakvintett Reykjavíkur.
1993: Petri Sakari.
1994: Helga Ingólfsdóttir.
1995: Caput-hópurinn.
1996: Osmo Vánská.
1997: Jón Ásgeirsson.
Bókmenntir
1979: Ása Sólveig.
1980: Siguröur A. Magnússon.
1981: Þorsteinn frá Hamri.
1982: Vilborg Dagbjartsdóttir.
1983: Guöbergur Bergsson.
1984: Thor Vilhjálmsson.
1985: Álfrún Gunnlaugsdóttir.
1986: Einar Kárason.
1987: Thor Vilhjálmsson.
1988: Ingibjörg Haraldsdóttir.
1989: Björn Th. Björnsson.
1990: Vigdís Grímsdóttir.
1991: Fríöa Á. Siguröardóttir.
1992: Guömundur Andri Thorsson.
1993: Linda Vilhjálmsdóttir.
1994: Einar Már Guömundsson.
1995: Sjón.
1996: Pétur Gunnarsson.
1997: Gyröir Elíasson.
Myndlist
1979: Gallerí Suöurgata 7.
1980: Ríkharöur Valtingojer.
1981: Sigurjón Ólafsson.
1982: Ásgeröur Búadóttir.
1983: Helgi Þorgils Friöjónsson.
1984: Jóhann Brietp.
1985: Jón Gunnar Árnason.
1986: Magnús Kjartansson.
1987: Gunnar Örn Gunnarsson.
1988: Georg Guöni Hansson.
1989: Siguröur Örlygsson.
1990: Kristján Guömundsson.
1991: Kristinn E. Hrafnsson.
1992: Kristinn G. Haröarson.
1993: Pétur Arason.
1994: Finnbogi Pétursson.
1995: Ragnheiöur Jónsdóttir.
1996: Páll Guömundsson.
1997: Steina Vasulka.
Byggingarlist
1979: Gunnar Hansson.
1980: Manfreö Vilhjálmsson/
Þorvaldur S. Þorvaldsson.
1981: Gunnar Guönason/Hákon Hertervig.
1982: Birna Björnsdóttir.
1983: Pétur Ingólfsson.
1984: Valdimar Haröarson.
1985: Stefán Örn Stefánsson/
Grétar Markússon/
Einar Sæmundsson.
1986: Finnur Birgisson/
Hjörleifur Stefánsson.
1987: Hróbjartur Hróbjartsson/
Siguröur Björgúlfsson.
1988: Manfreö Vilhjálmsson.
1989: Leifur Blumenstein/
Þorsteinn Gunnarsson.
1990: Ingimundur Sveinsson.
1991: Guömundur Jónsson.
1992: Ingimundur Sveinsson.
1993: Margrét Haröardóttir/
Steve Christer.
1994: Högna Siguröardóttir.
1995: Dr. Maggi Jónsson.
1996: Hróbjartur Hróbjartsson/
Sigríöur Sigþórsdóttir/
Richard Ó. Briem/
Sigurður Björgúlfsson.
1997: Studio Granda.
Kvikmyndir
1981: Siguröur Sverrir Pálsson.
1982: Útlaginn.
1983: Erlendur Sveinsson.
1984: Egill Eövarösson.
1985: Hrafn Gunnlaugsson.
1986: Karl Óskarsson.
1987: Óskar Gíslason.
1988: Friörik Þór Friöriksson.
1989: Viöar Vlkingsson.
1990: Þráinn Bertelsson.
1991: Lárus Ýmir Óskarsson.
1992: Börn náttúrunnar.
1993: Snorri Þórisson.
1994: Þorfinnur Guönason.
1995: Ari Kristinsson.
1996: i-lilmar Oddsson.
1997: ísi. kvikmyndasamsteypan.
Listhönnun
1988: Sigrún Einarsdóttir/
Sören Larsen.
1989: Valgeröpr Torfadóttir.
1990: Kristín ísleifsdóttir.
1991: Guörún Gunnarsdóttir.
1992: Þröstur Magnússon.
1993: Kolbrún Björgólfsdóttir.
1994: Leifur Þorsteinsson.
1995: Jan Davidsson.
1996: Eva Vilhelmsdóttir. ________
1997: George Hollanders.
Þróttur og öryggi
Sinfóníuhljómsveit Norðurlands
hóf fimmta starfsár sitt á nýárstón-
leikum í Glerárkirkju sunnudaginn
4. janúar sl. Aö þessu sinni voru í
sveitinni tæplega 50 manns en slíkur
var kraftur og leikgleði hennar að
oftar en ekki fékk undirrituö á til-
finninguna aö hún væri að hlusta á
100 manna sveit. Guðmundur Óli
Gunnarsson hefur veriö aðalstjóm-
andi Sinfóníu-
hljómsveitar
Norðurlands allt
ffá stofnun henn-
ar. Undir stjóm
hans hefúr sveitin
vaxið hröðum
skrefúm og tekið út gríðarlegan
þroska á örskömmum tíma.
Á efnisskránni vom aö þessu sinni
tvö verk: Konsert nr. 3 fyrir píanó og
hljómsveit í c moll op. 37 eftir Lud-
wig van Beethoven og Sinfónía nr. 8
í G dúr op. 88 eftir Antonín Dvorák.
Píanókonsert nr. 3 eftir Beethoven
sýnir á skýran hátt líkt og önnur tón-
verk hans frá því tímabili sem fræði-
menn hafa nefnt hið fyrsta af þremur
skeiðum á ferli hans hversu vel tón-
hst hans er grundvölluð á hinni
klassísku hefð og minnir um margt á
tónlist Haydns og Mozarts. Konsert-
inn, sem saminn er aldamótaárið
1800, bendir hins vegar ekki síður
fram á við og er um ýmislegt ffá-
bmgðinn því sem áöur þekktist; til
að mynda er hlutur einleikarans
stærri og meiri.
Byxjun verksins var flutt af þrótti
og miklu öryggi
og þegar fyrstu
píanótónar Daní-
els Þorsteinsson-
ar hljómuðu frá
flyglinum urðu
gleöin og léttleik-
inn sem búa í verkinu slík að mann
langaði bara að fá njóta sem allra
lengst! Segja má að þema annars
þáttar verksins sé kyrrð, yfirvegun
og mýkt sem var sérlega fallega und-
irstrikuð i samspili hljómsveitar og
einleikara. Þannig var ofmn undur-
samlega fallegur vefúr úr þéttum leik
hljómsveitarinnar og fínlegum og
næsta draumkenndum píanóleiknum
sem hreif áheyrandann með sér. í
lokaþætti verksins skiptast hijóm-
Tónlist
Rósa Kristín Baldursdóttir
sveitin og píanóleikarinn á
um að leika sér með alls
kyns stef og þar er
Beethoven sjálfúm
sér líkur, svo ör-
stutt er á milli
einfaldra og
átakalausra
strófa og ólg-
andi drama-
tíkur.
Það var
heldur eng-
inn meðal-
mennsku-
bragur á pí-
anóleik Daní-
els. Hann lék
sér með allt
litrófið í túlkun
og tjáningu tón-
listarinnar og fór
víða á kostum svo
sem eins og i síðari
hluta 1. þáttar. Glæsi-
legur leikur pianista
hljómsveitar uppskar
að vonum mikinn Daníel Þorsteinsson -
og
fógnuð áheyrenda og lega og draumkennt.
mikið held ég að Beethoven
hefði glaðst yfir að heyra
verkið sitt i þessum
flutningi.
Eftir hlé var 8.
sinfónia Dvoráks
á efnisskránni.
Hún er í 4 þátt-
um, samin
1889 þegar tón-
skáldið er á
hátindi ferils
síns og er
með þekktari
verkum tón-
skáldsins.
Dvorák var
alla tíð undir
sterkum áhrif-
um frá Smetana
og ekki síður Jo-
hannes Brahms en
einn allramesti
áhrifavaldurinn í tón-
hst hans er þjóðleg tékk-
nesk tónlist sem varð hon-
um óþijótandi upp-
lékfín- spretta hugmynda og
sköpunar.
Þessi áhrif eru vel merkjanleg í 8.
sinfóníunni þar sem alls kyns hug-
myndir virðast fléttast saman á sér-
kennilegan hátt þannig að ekkert
verður fyrirsjáanlegt. Sem sagt
býsna spennandi verk og vel flutt af
hljómsveitinni sem var oft nýtt til
hins ýtrasta í kröftugum leik, t.d. í
lok fyrsta þáttar. Adagio-kaflinn var
tignarlegur á meöan hlutar úr 3.
þætti minntu með léttleika sínum og
grípandi stefjum stundum örlitið á
söngleikjatónlist. Síðasti þátturinn
hefst á tilkomumiklum lúðrablæstri
en síðan tekur við fallegur kafli
strengja og alltaf öðru hverju bregð-
ur fyrir greinilegum áhrifúm úr þjóð-
lögum þar til allt saman endar með
miklum bravúr.
Vart verður undirstrikað nægilega
vel hversu stórkostleg menningar-
verðmæti hafa veriö sköpuð með til-
komu Sinfóníuhljómsveitar Norður-
lands. Starfsemi hennar hefur auðg-
að stórum ekki bara norðlenskt held-
ur allt íslenskt menningarlíf og því
er fúll ástæða til að óska okkur öllum
til hamingju með frábæra hljómsveit.