Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1998, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 16. JANÚAR 1998
13
Grenningaraðferðir
Það er voðalega slæmt að maður
skuli ekki ráða gangi himintungla.
Einnig getur verið hvimleitt að
hafa aldrei komið í sjónvarpið og
orðið heimsfrægur.
Ég hef það nefnilega fyrir satt
að heimsfrægðin geri fólki gott og
sé álíka prýðileg og fálkaorðan
sem fólki finnst gaman að láta
hengja á sig. Nema kannski kon-
um í mjög flegnum kjólum.
Heimsfrægðin hefur yfirleitt
líka ríkidæmi í fór með sér og get-
ur því fræga fólkið tekið á leigu
einkaþjálfara sem lætur það fetta
sig og bretta ef það þarf að grenn-
ast. Ef það þarf hins vegar að
vitkast fer í verra. Nú hafa fleiri
megrunarkúrar en tölu verði á
komið riðið yfir þjóðina. Þeir eru
miklu fleiri en allar náttúruham-
farir aðrar til samans sem hrjáð
hafa íslenska þjóð frá land-
námsmorgni til þessa'dags.
Kúrar þessir eru af ýmsum toga.
Fyrir nokkrum árum var til dæm-
is öllum þjóðum heims boðið að
taka þátt í megrunarkúr og að
honum loknum áttu þátttakendur
að verða eins í vextinum og Joan
Collins sem er víst fræg leikkona.
Sonur minn fór í kúrinn og leit að
honum loknum út eins og hrífu-
skaft. Ég afþakkaði hins vegar gott
boð og hélt áfram að vera í vextin-
um eins og olíutunna.
Áramótasleniö
Af því að ég er orðinn talsvert
gamall eru sér-
fræðingar í ein-
hverju búnir að
segja mér það
hundraðsjö-
tíuogeitthvaðþús-
und sinnum að
það skipti ekki
máli hvemig mað-
ur líti út. Það séu
þarmarhir og lifr-
in og nýrun sem
skipti máli. Manns
innri maður, sem
sagt.
Þetta á við ef menn ætla að fara
að gifta sig. Ef menn ætla á hinn
bóginn að reima skóna sína er
betra að geta beygt sig. Þess vegna
eyða líkamsræktarstöðvar nú
Gallinn við þetta allt saman er nefnilega sá að það kostar offjár að ná af sér rándýru jólasteikunum, segir Benedikt.
miklum pappír og hljóðvökunum
eins og þeir leggja sig í það að
hvetja okkur til að stunda líkams-
rækt. Nú sé rétti tíminn til að ná
af sér aukakílóunum. Og ákafinn
er svo mikill hjá auglýsendum að
„Ekki efast ég um að það séu marg-
ir sem þurfí að ná af sér offítu. En
ég hef dálitlar áhyggjur af því að
sumir reyni að gera það meira af
kappi en forsjá. Okkur hættir nefni-
lega til að taka hlutina of alvar-
lega...u
það er engu líkara en öll þjóðin
ætli að fara að reima skóna sína
án árangurs.
Ekki efast ég um að það séu
margir sem þurfi að ná af sér
offitu. En ég hef dálitlar áhyggjur
af því að sumir reyni
að gera það meira af
kappi en forsjá. Okk-
ur hættir nefnilega
til að taka hlutina of
alvarlega og má því
búast við að margir
setji sig úr axlarliðn-
um þegar þeir fara
að djöflast í líkams-
ræktinni. En sam-
kvæmt auglýsingun-
um er hægt að gera
það með afslætti.
Þeir sem eru á
mannmörgum
vinnustað geta gert
það með hópafslætti.
Langtímamark-
mið
Gallinn við þetta
allt saman er nefnilega sá að það
kostar offjár að ná af sér rándýru
jólasteikunum. Að vísu var ein-
hver búinn að reikna það út um
Kjallarinn
Benedikt
Axelsson
hástökkvari
ögn hraðar.
daginn að það kostaði
ekki nema fimmtíu-
kall á klukkutímann.
En þá þurftu menn nú
líka að setja sig úr axl-
arliðnum tíu sinnum á
dag að minnsta kosti.
Ekki ætla ég að ráð-
leggja fólki neitt í
þessum efnum. En ég
hef sett mér langtíma-
markmið sem er nauð-
synlegt að mati þeirra
sem vit hafa á því
hvernig við eigum að
vera í laginu. Ég ætla
að vera búinn að ná af
mér tvö hundruð og
fimmtíu grömmum
árið 2001 ef ég lifi svo
lengi. Ef ekki má bú-
ast við að ég léttist
Benedikt Axelsson
Mikilvægi þátttöku
foreldra í skólastarfi
Niðurstöður rannsókna, sem
nýlega hafa verið birtar, sýna hve
ört eiturlyfianeysla unglinga hefur
vaxið á siðari árum. Um þriðjung-
ur 17 ára unglinga í höfuðborginni
hefur prófað hass og helmingur
þeirra sem það gerðu 14 ára að
aldri hafði þremur árum síðar
neytt amfetamíns.
Um 80% nemenda
í 10. bekk grunn-
skóla hafa drukk-
ið áfengi einu
sinni eða oftar.
Þriðjungur þeirra
14 ára unglinga
sem drekka, fá sér
5-6 glös af sterku
áfengi í hvert
sinn, og að 49%
nemenda í 10.
bekk fundu í
fyrsta sinn á sér 14 ára eða yngri.
46% foreldra sem eiga bam í 10.
bekk vissu af því að barn þeirra
hefði dmkkið áfengi af einhverju
tagi.
Tregða á foreldrasamstarfi
Mikilvægt er því að foreldrar og
kennarar sýni gagnkvæmt traust
og virðingu og séu samherjar í
öllu skólastarfi. Þannig er hægt í
sameiningu að efla siðferðisvitund
barnsins, gera þvi ljóst hvað má
og hvað ekki má bæði heima, að
heiman og í skóla. Foreldrar og
kennarar em oftast öðrum fremur
fyrirmyndir bama. Mikilvægt er
því að gott og öflugt upplýsinga-
streymi sé á milli heimilis og
skóla og hvor aðili þekki vel til að-
stæðna bamsins, því að það þarf
að vera samræmi í reglum og upp-
eldisáherslum skólans og heimilis-
ins.
Ýmsar ástæður hafa verið til-
greindar fyrir tregðu á foreldra-
samstarfi, svo sem hefðir, viðhorf,'
skipulag skólahalds og
jafnframt atvinnuþátt-
taka foreldra sem or-
sakar hinn margum-
rædda tímaskort. En er
það ekki einmitt kjarni
málsins, að foreldrar og
forráðamenn barna
verða hreinlega að for-
gangsraða verkefnum
og með aukinni áherslu
á mikilvægi foreldra í
uppeldi og námi barna
sinna hlýtur það að
færast efst á listann.
Öll börn þurfa á því
að halda að heimilið og
skólinn séu samstiga í
uppeldinu og hlúi sam-
eiginlega að hæfileik-
mn og áhugasviðum
hvers og eins, hvemig
sem hæfileikarnir eru.
Virk þátttaka foreldra í
skólastarfi hefur já-
kvæð áhrif á mörgum sviðum.
Foreldrum verður t.d. betur ljóst
að þeir eru hluti af samfélaginu og
finna að þeir geta haft áhrif á um-
hverfi sitt.
Virkt samstarf
Umfangsmikil
vímuefhaviðskipti
era greinilega orðin
staðreynd í ís-
lensku samfélagi og
þúsundir unglinga
hafa með fyrstu
skrefum nálgast tor-
tímingarbraut eit-
urlyfianna. Hér
blasir við alvarlegt
þjóðfélagsmein sem
við foreldrar þurf-
um að taka á strax.
Ekkert er betra í
því sambandi en að
bæta uppeldi og
skólastarf og virkt
og gott samstarf
foreldra og skóla.
Þar er afl sem leysa
þarf úr læðingi og
getur haft bætandi
áhrif á þroska og
lærdóm bama. Það er hóflegur agi
í heimahúsum og virðing fyrir for-
eldrum sem er nauðsynlegt æsku
þessa lands, ásamt nægtum af
væntumþykju og ást.
Þuríður Jónsdóttir
„Virk þátttaka í skólastarfí hefur
jákvæð áhrif á mörgum sviðum.
Foreldrum verður t.d. betur Ijóst
um að þeir eru hluti af samfélag-
inu og fínna að þeir geta haft
áhrifá umhverfí sitt.u
Kjallarinn
Þuríöur
Jónsdóttir
lögfræðingur, form. For-
eldra- og kennarafélags
Hvassaleitisskóla þátt-
takandi í prófkjöri R-list-
ans
Með og
á móti
Rafmagnsbílar sem lausn
á mengunarvanda -
Kjörin lausn
„Það eru ekki mörg lönd í
heiminum þar sem notkun raf-
bíla er jafn kjörin og á íslandi þar
sem öll raf-
orkufram-
leiðsla fer
fram án meng-
unar. Flestar
aðrar þjóðir
þurfa að fram-
leiða raforku
með eldsneyti
með umtals-
verðri meng-
un. Enda þótt
rafbílar hafi
enn of
skamma akstursmöguleika á
hleðslu gætu íslendingar, tækn-
innar vegna, þegar í dag notað
umtalsverðan fiölda rafhila í
þeim tilgangi m.a. að minnka
mengun. Má t.d. nefna notkun
rafbíls sem heimilisbíl nr. 2 og
notkun fyrirtækja sem em með
reglubundinn daglegan akstur.
Það eru því ekki tæknimálin sem
koma í veg fyrir aö hafin sé al-
menn notkun á rafbílum heldur
ósanngjörn álagning þungaskatts
og óheppilegt sölufyrirkomulag
rafvéitna sem valda þvi að rekst-
ur rafbíls er of dýr. Vegna lítillar
framleiðslu era i’afbílar enn þá
dýrari en venjulegir bfiar og við
þeim byrjunarvanda gæti komið
til stuðningur stjórnvalda. Einn
kostur rafbíls miðað við vetnisbfl
er sá að dreifikerfi raforkunnar
er fyrir hendi auk þess sem nú-
verandi raforkukerfi hefur
mikla, ónotaða flutningsgetu á
þeim tíma sem rafbílar era helst
í hleðslu, þ.e. á nóttinni. Koma
þyrfti hins vegar upp nýju dreifi-
kerfi fyrir vetni. Annar kostur-
inn er sá að dreifingu raforkunn-
ar fylgja sáralitlar hættur. Vetni
er hins vegar hættulegt efni og
vandmeðfariö."
Ekki raunhæf
lausn
„Rafbílar eiga enn langt í
land með að verða raunhæfur
valkostur í stað hefðbundinna
bíla. Það er
fyrst og fremst
vegna þess að
rafhlöðurnar
eru enn þá of
þungar og fyr-
irferðarmikl-
ar. Þá geyma
þær of lítið
magn af orku
til að rafbílar
geti orðið hag-
nýtir til al-
mennra þarfa.
Ef aðeins þarf að aka 59-70 kíló-
metra á dag geta þeir dugað og
eru því hugsanlega hentugir
fyrir bæjarsnatt, t.d. fyrir póst-
inn eða rafveitumar. Rafmagns-
bílar eru því ekki nógu lang-
drægir fyrir utanbæjarferðir.
Til dæmis tæki ferð frá Reykja-
vík til Akureyrar 3-4 daga ef
hlaða þyrfti geymana í ferðinni.
Þá er spuming hvort ekki megi
hafa skiptigeyma. Hafa menn
hugleitt það? Skiptistöðvar - í
stað bensínstöðva - þyrftu risa-
vaxnar skemmur undir
geymana og mikil raflagnavirki
til að hlaða - og þær yrðu að
vera með minnst 30-50 kíló-
metra millibili. Spennandi? Nei,
rafbílar eru ekki raunhæf lausn
fyrir almenning og umræða í þá
átt er á villigötum. Miklu nær
er tækni sem byggist á bættri
nýtingu eldsneytis og öðrum
eldsneytistegundum eins og
alkóhóli, bættri framleiðslu-
tækni og umferðarstýringu,
samanlagt með allt að 20 sinn-
um betri eldsneytisnýtingu.“
V/
Gísli Jónsson,
prófessor emeritus