Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.1999, Blaðsíða 11

DV FÖSTUDAGUR 23. APRÍL 1999
%ienning
*
s
a
Þrennt vekur athygli við mörg
ljóðanna í nýjustu ljóðabók Gyrðis
Elíassonar, Hugarfjallinu: sérkenni-
leg manngerð náttúrusýn, persónu-
legur tónn og nærgöngul ljóð um
hugarþyngsli og þunglyndi ásamt
andstæðu þess, batanum.
Allt kemur þetta saman í magn-
aðri nýgervingu í ljóðinu Sálarvor:
Skáldskaparvatnið /er isi lagt, en
það eru/ komnar vakir í ísinn/ og
stöku ljóð vætlar/ upp á skarimar./
Síðasti vetrardagur er liðinn."
Mörg af bestu ljóðum bókarinnar
fjalia á þennan hátt um samband
birtu og myrkurs, sumars og vetrar
og ekki síst náttúru og hugar sem
renna algerlega saman í samsettum
orðum sem kveikja ferskar en óræð-
ar myndir. Hér eru orð eins og
„HugarfjalT, „augngrös", „skáld-
skaparvatn" og „hugarskógur".
Þetta er að mörgu leyti sérkennileg
náttúruskynjun, eða kannski öllu
heldur náttúrusköpun, því fyrirbær-
in sem hér er ort um eiga það sam-
eiginlegt að verða fyrst til í tungu-
málinu.
Gamansemi og
þunglyndi
í öðrum ljóðum bókarinnar er
líkt og Gyrðir sé að gera tilraunir
með einlægari tjáningu og bein-
skeyttari orðim tilfinninga og hug-
mynda en oft áður. Dæmi um ljóð
þar sem þetta heppnast ágætlega,
þótt það sé að ýmsu leyti ólíkt ljóð-
heimi Gyrðis, er „Stúlkubam á
fyrsta ári“. Annars staðar tekst ekki
jafn vel til, ljóð eins og „Maður og
fiskur að vorlagi" er dæmi um þetta
þar sem almenn sannindi ná ekki
að lifna við eða bæta neinu við
myndina.
Bókmenntir
Jón Yngvi Jóhannsson
Gyrðir heldur í þessari bók áfram
að yrkja um sögulegar persónur,
líkt og í síðasta smásagnasafni sínu.
Hér er galgopalegt og hlýlegt kvæði
um Astrid Lindgren með orðaleik
sem á furðulegan hátt sleppur við
að verða banal vegna samhengisins,
„Smálönd / verða / stór lönd“. í
ljóði um Þórberg Þórðarson era enn
sterkari andstæður leiks í tungu-
málinu og hugarþyngsla sem fjallaö
er um í öðrum ljóðum. Þetta er
heillandi blanda gamansemi og
þunglyndis: Hann / klappaði / stór-
um steini / neðst í hlíðinni / Herr
Living-stone / geri ég ráð fyrir?“/
Steinninn / þungbúinn / svaraði /
engu/ Steinþögnin / þyngst / af
öllu.“
Myndmál ljóss og birtu
Þessi ljóð og önnur í bókinni
minna á vanmetinn þátt í stil Gyrð-
is, galsa og æringjaskap sem brýtur
upp annars agaðan og meitlaðan
stíl.
í mörgum ljóðanna í þessari bók
vinnur Gyrðir áfram með myndmál
og kenndir sem eru lesendum hans
Sálarvor
Hugarfjalli
kunn úr fyrri ljóðabókum. Hér má
finna ótta við blindu, og ógnvekj-
andi hnífa og eggvopn. Raunar er
áberandi hversu myndmál ljóss og
birtu, sjónar og blindu, setur sterk-
an svip á þessa bók: Sérlega athygl-
isvert í þessu sambandi er ljóðið
„Drög að lífstrú" sem, eins og nafn-
ið gefur til kynna, má lesa sem eins
konar stefnuskrá jafnt og lýsingu á
fyrri verkum skáldsins.
Hugarfjalliö er ekki jafn afger-
andi heild og sumar fyrri ljóðabæk-
ur Gyrðis, hér er frábær og nær-
göngull skáldskapur viða en einnig
ljóð sem vitna um tilraunir í nýjar
áttir. Gyrðir er í sífelldri mótun,
skáldskapur hans er sífellt nýr, jafn-
framt því sem ákveðin
stef verða kunnuglegri
og öflugri með hverri
bók.
Gyrðir Elíasson
Hugarfjallið
Mál og menning, 1999
Gyrðir Elíasson.
fslenskr
enn bei
Tjaldvagnar
. ■ -
selda fellihýsi á Islandi 1998
STÆRSTI
TJALDVAGNASÝNINGARSALUR
LANDSINS
!■ 111 inrmwimBMmrn—imn—!■

SEQLAQERÐIN ÆQIR
EYJARSLÓÐ 7 107 REYKJAVÍK Sími 511 2203
OPI
Fös
Laugardag
Sunnudag
kl 10-16
kl 13-17
^VSIOBSVSISU^
um hel
ina
Fellihjólhýsi