Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.1999, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 7. JÚNÍ 1999
13
Fréttir
DV
Nýr dóms- og kirkjumálaráðherra, Sólveig Pétursdóttir, í DV-yfirheyrslu:
Vona að ég komi
góðu til leiðar
- Kom þad þér á óvart aö vera
tilnefnd til þessa embœttis, hafð-
irðu sóst eftir því?
„Ég er í stjórnmálum til þess að
hafa áhrif og hafði lýst yfir áhuga
mínum í þeim efnum, en auðvitað
gat ég ekkert sagt til um það hvern-
ig endanleg afgreiðsla yrði á mál-
inu. Ég er bæði þakklát og ánægð
með að vera treyst til að gegna svo
ábyrgðarmiklu starfi."
- Þau sjónarmið heyrðust í
sambandi við tilnefningu þina að
þar með vœru flestallir ráðherr-
ar flokksins af suðvesturhorninu
og hagur landsbyggðarinnar fyr-
ir borð borin.
„Það eru auðvitað margvísleg
sjónarmið uppi um þessi mál. Ég
ætla ekkert að fullyrða um þau, en
býst við að menn hafi haft ákveðin
atriði í huga, til dæmis það að ég er
lögfræðimenntuð og þetta er jú
dóms- og kirkjumálaráðuneytiö."
- Hvar viltu fyrst taka til
hendinni í þessu ráðuneyti?
„Ég vil byija á að segja það að það
er búið að gera æði margt á sviði
dóms- og kirkjumála á síðustu árum.
Ég hef verið formaður allsheijamefnd-
ar síðustu átta ár og mér þess vegna
vel kunnugt um aliar breytingar á lög-
gjöf í málaflokkum sem heyra undir
þetta ráðuneyti. Það má þó alltaf gera
betur. Það þarf að halda áfram að
treysta réttarstöðu borgaranna, huga
að málefnum lögreglu, leggja áherslu á
ástandið í fikniefnamálum, þótt mjög
gott verk hafi verið unnið þar eftir
ákveðinni stefhumóhm síðustu ríkis-
stjómar. Ýmsar fleiri breytingar á lög-
gjöf era fyrirhugaðar, t.d. heildarend-
urskoðun á lögum um meðferð opin-
berra mála og í refsimálum eru mörg
athyglisverð verkefni fram undan. Það
þarf líka að huga að fangelsismálum
og aðbúnaði fanga, byggingu nýs varð-
skips og mörgu fleira."
- Kirkjumálin eru á þinni
hendi einnig. Kemur til greina
að aðskilja riki og kirkju. Hvaða
nauðir rekur til þess að ríkið sé
með fingurna i trúarlífi lands-
manna?
„Ég held að það sé ekki vafi um
að þjóðkirkjan skipar veglegan sess
í huga íslendinga. Það er nýbúið að
setja ný lög um stöðu, stjóm og
starfshætti kirkjunnar sem veita
henni umtalsvert sjáifstæði. Kirkj-
unnar menn og kirkjuþing taka
ákvarðanir um málefni hennar og
verkefni og ég tel að með lagasetn-
ingunni hafi verið stigið framfara-
spor sem muni reynast vel.“
- Hefði ekki átt að taka skrefið
til fulls og skilja alveg þarna á
milli?
„Ég tel sjálf að núverandi fyrir-
komulag sé ágætt eins og það er. Ég
tel einnig alveg ljóst að áður en slík-
ar breytingar yrðu lagðar til yrði
fyrst að kanna rækilega hver sé vilji
landsmanna í þessum efnum. Hing-
að til hafa skoðanakannanir leitt
það í ljós aö það er ekki almennur
vilji fyrir slíku.“
- Gœti verið að fólk óttaðist að
vafasamir trúflokkar œttu þá
auðveldara uppdráttar?
DV-mynd ÞÖK
komið smærri lögregluembættum
til aðstoðar þegar þess gerist þörf.
Þá er sérstakur kafli í stefnuyfirlýs-
ingu ríkisstjómarinnar sem snýr að
þessum málum. í honum er rætt um
að leggja þurfi áherslu á að sam-
ræma störf lögreglu og tollgæslu,
sem ég tel mjög mikilvægt. Við þurf-
um að gæta að því að lögreglan sé
vel búin til að takast á við þessi
mál. Það hefur veriö lagt talsvert
fjármagn til þeirra sem ætti að skila
sér. Þá minni ég á að Ríkislögreglu-
stjóri hefur sett sér það markmið að
fækka afbrotum um 20% og við
hljótum að líta til fíkniefnamálanna
í því samhengi. Þá er starfshópur í
þann mund að skila tillögum um
markmið og stefnumótun lögregl-
unnar til næstu fimm ára og þar er
einmitt þessi málaflokkur sérstak-
lega tekinn fyrir.
Tölfræðileg skráning brotamála
er enn fremur mikið áhugamál mitt.
Ég tel slíka skráningu nauðsynlega
til að geta mótað refsipólitík næstu
ára, ekki síst í fikniefnamálum. Þá
vil ég í þessu sambandi nefna
hverfalöggæslu. Tilraunir með hana
hafa gefist mjög vel í Reykjavík og
ég hef mikinn áhuga á aö efla hana.
Það atriði að lögreglan sé sýnileg
bæði styrkir öryggistilfmningu
borgaranna og eins spornar það
gegn afbrotum, að því er ég tel.“
- Ýmsum finnst lögreglan hafa
sett ofan síðustu árin. Hefur
traust til hennar beðió hnekki i
kjölfar uppákoma eins og i sam-
„Ég held að óþarft sé að óttast
það. Hins vegar þarf að leggja sér-
staka áherslu á landamæraeftirlitið.
En við erum heppin að því leyti að
við búum á eyju úti í miðju Atlants-
hafinu sem gerir okkur það auð-
veldara. En það þarf líka að huga að
gæslu á smærri flugvöllum og höfh-
um allt í kringum landið."
„í sambandi við þetta átak var
sérhæfðum rannsóknarlögreglu-
mönnum fjölgað á nokkrum stöðum
landsins, bæði á Vesttjörðum, Norð-
urlandi og Austurlandi og í Reykja-
vík einnig. Rétt er að minna á að
það voru sett ný lögreglulög árið
1997 sem höfðu miklar breytingar til
góðs í fór með sér. Vegna þeirra get-
ur embætti Ríkislögreglustjóra nú
„Nei, ég held að
ástæðan sé fyrst
og fremst sú að
landsmenn eru
mjög sáttir við
sína kirkju, það
fólk sem starfar
innan henncir og
þá þjónustu sem
hún veitir. En
auðvitað verður
kirkjan að halda
vöku sinni í þess-
um efnurn."
- Schengen-
samningurinn er
kominn á.
Hvaða breyting-
ar hefur hann
helstar i för með
sér og hvað þarf
að varast?
„Það er ljóst að
í sambandi við
hann þarf að
vinna margvísleg
verkefhi. Það sem
fyrst og fremst
snýr að þessu
ráðuneyti er að
undirbúa breyt-
ingar á
landamæraeftir-
liti auk margvís-
legra annarra
mála sem þarf að
skoða. Það er fólk
þegar að störfum
við að undirbúa
þetta samstarf. Þú
spyrð hvað þurfi
að varast, en það
má snúa spurn-
ingunni við og
segja, hverju ber
helst að fagna? 1
því. efni get ég
nefnt sem dæmi
að ýmsir binda
vonir við að þátttaka okkar í
Schengen-samstarfmu muni auð-
velda baráttuna gegn afbrotum og
fikniefnum vegna þess að við mun-
um fá aðgang að mjög öflugu alþjóð-
legu upplýsingakerfi um afbrota-
menn. Það verður því um að ræða
aukið samstarf milli íslenskrar lög-
reglu og lögreglu annarra Evrópu-
landa. Það er mjög spennandi þátt-
ur.“
- Hvernig mun þetta samstarf
virka?
„Menn sjá fyrir sér ýmsa kosti
við þetta samstarf á mörgum svið-
um, Samkvæmt Schengen-sam-
komulaginu fellur niður vegabréfa-
skylda innan aðildarlanda samn-
ingsins og ferðir milli íslands og
hinna rikjanna veröa „innanlands-
ferðir" í lagalegum skilningi. Það
kallar á miklar breytingar í Leifs-
stöð eins og menn vita ...“
- Auðveldar það ekki eit-
ursmyglurum og misindisfólki að
athafna sig?
Sólveig Pétursdóttir, dóms- og kirkjumálaráðherra.
- Utbreiðsla eiturlyfja hefur
aukist undanfarin ár. Kanntu
einhver ráð til að snúa þessari
þróun við?
„Verkefnið er auðvitað mjög
vandasamt. Ég hef reyndar ekki nýj-
ustu upplýsingar undir höndum en
ýmsir halda því fram að mikil aukn-
ing hafi orðið á innflutningi fikni-
efna. Það er hins vegar alveg ljóst
að ríkisstjómin vann á síðasta kjör-
tímabili átak eftir ákveðinni stefnu
og margt athyglisvert hefur áunnist,
bæði í fræðslu, samvinnu við ýmis
samtök, foreldra, skóla og aðra.
VIIRHtYRSlft
Stefán Ásgrímsson
Þessari vinnu
halda áfram.
þarf auðvitað að
- Hvað um löggœsluþáttinn?
bandi við týnd fikniefni o.fl. og
hvernig verður traustið byggt
upp á ný?
„Ég tel að það sé mjög mikilvægt
að lögreglan njóti trausts borgar-
anna og ég vænti góðs af samstarfi
við hana til að ná því markmiði.
Það hafa komiö upp ákveðin vanda-
mál, eins og ijárhagsvandi. Skipað-
ur hefur verið sérstakur starfshóp-
ur sem er ætlað að fara yfir fjármál
lögreglunnar í Reykjavík og gera til-
lögur sem miða að því að ná jafn-
vægi í fjárhag embættisins og að
vinna á rekstrarhallanum, þannig
að þetta er allt í vinnslu hér í ráðu-
neytinu. Ég á ekki von á öðru en að
lögreglan sé sjálf áhugasöm um að
láta gott af sér leiða í þjónustu við
landsmenn og ég held að hún eigi
góðu fólki á að skipa."
- Er von á tilfœrslum innan
löggœslunnar eins og hjá fyrir-
rennara þinum sem m.a. skipaði
varalögreglustjóra í Reykjavík
og flutti til sýslumanninn á
Akranesi?
„Það er ekki tímabært að kveða
upp úr með það hér og nú. Það er
hins vegar rétt að það voru gerðar
skipulagsbreytingar á yfirstjórn
embættis lögreglustjórans í Reykja-
vík og fljótlega á næsta ári þarf að
meta hvernig til hafi tekist. Að vísu
eru ákveðnar breytingar fyrirsjáan-
legar hjá embættinu þar sem emb-
ætti varalögreglustjóra er laust til
umsóknar."
- Verður það embœtti áfram
við lýði?
„Ég geri ráð fyrir því.“
- Er hœgt að tryggja öryggi
fólks betur gagnvart illforbetran-
legu misindisfólki sem ógnar og
jafnvel rœnir og misþyrmir
fólki?
„Sum mál eru erfiðari en önnur,
en auðvitað tekur lögreglan á slík-
um málum. Hins vegar er kannski
eðli mála af þessu tagi þannig að
fólk vill að meira sé gert. Við höfum
líka heyrt umræðu um það að dóm-
ar í sakamálum séu of vægir, t.d. í
kynferðisbrotamálum. Margs konar
sjónarmið takast á hér og það er
vissulega spuming um hvaða varn-
aðaráhrif þyngdir dómar hafa. En
þegar talað er um bætta réttarstöðu
fólks, ekki síst bama, þá er verið að
leggja síðustu hönd á mjög veiga-
miklar úrbætur í þágu bama sem
eru meint fómarlömb ofbeldis. Þær
úrbætur eru mér sérstakt gleðiefni.
Og núna er verið að innrétta sér-
stakt herbergi í Héraðsdómi Reykja-
víkur, sérstaklega ætlað til yfir-
heyrslu á börnum.
- Hvaða spurningar finnst þér
að œtti að spyrja þig að lokum?
„Þeirrar hvort ég telji hvort starf
mitt i ráðuneytinu munu hafa áhrif
til góðs fyrir land og þjóð og að sjálf-
sögðu vonast ég til þess. Ég mun
leggja mig fram um að svo veröi. Ég
er menntaður lögfræðingur og hef
unnið mikið að þeim málum sem
eru á könnu dómsmálaráðuneytis-
ins og vil að hvort tveggja nýtist vel.
Ég vona svo sannarlega að ég komi
góðu til leiðar fyrir land og þjóð,
mér takist að efla réttarstöðu fólks
og treysta öryggi almennings." -SÁ