Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.1999, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 1999
Fréttir
íslenskt smyrsl gegn kynsjúkdómum vekur heimsathygli:
Vísindamenn á
hei msmæl ikvarða
- segir Jóhann Pétur Malmquist prófessor um Halldór Þormar og samstarfsmenn
Sá árangur sem Halldór Þormar
og samstarfsmenn hans hafa náð og
DV og heimsfréttastofan Reuters
greindu frá í gærmorgun er ekki
einsdæmi um merkilegan árangur
íslenskra vísindamanna. Halldór og
samstarfsmenn hans hafa búið til
smyrsli sem er blanda svonefndrar
monocaprinfltu og
vantsleysanlegs
hlaups. Smyrslinu
er ætlað að drepa
eyðniveiruna,
herpesveirur,
klamydíu og bakt-
eríur eins og þá
sem veldur lek-
anda, sé því smurt
í leggöng fyrir
samfarir. Þannig mun smyrslið
koma í veg fyrir smit þeirra sjúk-
dóma sem þessar veirur og bakterí-
ur valda. Tilraunir sem Halldór og
samstarfsfólk hans á Líffræðistofn-
un Háskólans hafa gert staðfesta
virkni efnisins og aukaverkanir
virðast sáralitlar af þeim dýratil-
raunum sem eru að hefjast. Tilraun-
ir á fólki eiga eftir að fara fram, en
heppnist þær eins og vonir standa
til og tilraunir hingað til gefa vís-
bendingar um, þá má vænta þess að
smyrslið verði fáanlegt í lyfjabúð-
um innan fárra ára.
Fréttaljós
Stefán Ásgrímsson
Merkur árangur
Árangur ís-
lenskra vísinda-
manna á sviði líf-
fræði og lækninga
er vissulega ekki
einsdæmi. Vísinda-
menn telja margir
að rannsóknir dr. Björns Sigurðs-
sonar heitins á Keldum á riðu og
öðrum hæggengum veirusýkingum
séu með því merkara á þessu sviði
sem gert hefur verið í heiminum.
Rannsóknir hans eru í það minnsta
Vísindaárangur Halldórs Þormars:
Vísbending um
góðan aðbúnað
segir aðstoðarmaður heilbrigðisráðherra
„Þetta er vísbending um að við eig-
um gott heilbrigðiskerfi og get-
um búið fagmönnum okkar að-
stæður sem jafnast á við það
sem best gerist meðal milljóna-
þjóða,“ sagði Þórir Haraldsson
þegar DV greindi honum frá
þeim merkilega vísindaár-
angri sem Halldór Þormar og
samstarfsmenn hans hafa náð.
Þórir sagði aö árangur ís-
lenskra vísindamanna á sviði
lækninga og liffræði sýndi að
uppbygging heilbrigðiskerfis-
ins hefði tekist vel. Innan þess
væn
Þórir Har-
aldsson að-
stoðarmaður
hellbrígðis-
ráðherra.
veitt mjög góð þjónusta, gott
skipulag væri á aðgengi og
meðferð upplýsinga, þar á
meðal að sjúkraskýrslum sem
eru grundvallaratriði fyrir
rannsóknarstarfsemi. „íslensk-
ir vísindamenn á þessum svið-
um búa við aðstæður sem
milljónaþjóðir gætu verið stolt-
ar af. Það er að skila sér í
auknum áhuga og árangri
þeirra,“ sagði Þórir Haralds-
son, aðstoðarmaður Ingibjarg-
ar Pálmadóttur heilbrigðisráð-
herra. -SÁ
heimsþekktar
og taldar enn
vera í fullu
gildi, ekki síst í
tengslum við
rannsóknir á
eyðniveirunni.
En hvað segir
vísindasamfé-
lagið á íslandi
um árangur
Halldórs Þorm-
ars nú? DV leit-
aði til Jóhanns
Péturs
Malmquist,
prófessors og
deildarforseta
raunvísinda-
deildar Háskól-
ans:
„Ég óska
Halldóri Þorm-
ar og samstarfsmönnum innilega til
hamingju með árangurinn. Það eru
miklar kröfur gerðar til kennara
okkar í raunvísindadeild i rann-
sóknum og kennslu og afrek Hall-
dórs sýnir að við eigum vísinda-
menn á heimsmælikvarða. Vísinda-
menn í raunvísindum þurfa að hafa
aðgang að nýjustu tækjum til að ná
árangri. Því miður hafa fiárveiting-
ar til tækjakaupa farið mikið lækk-
andi undanfarin ár. Annað atriði
sem ég hef áhyggjur af er að áhugi
á raunvísindum hefur farið minnk-
andi í framhaldsskólum landsins.
Með aukinni menntun í raunvísind-
um er möguleiki að skapa fleiri há-
launastörf á íslandi eins og hefur
verið að gerast í erfðavísindum og
hugbúnaði." Þetta voru orð deildar-
forseta raunvísindadeildar.
Vísindaferiil Halldórs Þormar hófst
í Kaupmannahöfn en hann útskrifaðist
frá Kaupmannahafnarháskóla 1956
sem líffræðingur. Hann stundaði fram-
haldsnám í Bandaríkjunum og vann
jafnframt að rannsóknum þar, i Dan-
mörku og á íslandi og var um tíma sér-
fræðingur á Tilraunastöð Háskólans
Halldór Þormar líffræðingur.
að Keldum. Þar
starfaði hann með
dr. Bimi Sigurðs-
syni sem fyrr er
nefndur. Haildór
starfaði að rann-
sóknum í Banda-
ríkjunum um
tveggja áratuga
skeið uns hann fór
þar á eftirlaun og
flutti á ný heim til
íslands. Hann er
enn í fullu starfi og
að ná mjög
merkilegum vís-
indaárangri, þótt
nýorðinn sé sjö-
tugur að aldri.
DV spurði Hall-
dór um muninn á
vísindaumhverf-
inu hérlendis nú
og áður: „Síðustu 15-20 árin hefúr að-
staða til rannsókna hér á íslandi ger-
breyst og tekið algjörum stakkaskipt-
um. Um þessar múndir ríkir mjög,
reyndar ótrúlega mikil gróska í vísind-
um og rannsóknum," sagði Halldór í
samtali við DV.
En hver var aðdragandi þessa ár-
angurs? „Við vorum upphaflega,
reyndar meðan ég dvaldi í Bandaríkj-
unum í 20 ár, að rannsaka virkni
mjólkur gegn veirum. Þá kom I ljós að
það voru fitur í mjólkinni sem urðu
sumar hveijar virkar gegn veirum
þegar þær brotnuðu niður í minni fit-
ur,“ sagði Halldór. Sú fitutegund sem
best virðist virka gegn flestum veirum
og bakteríum nefhist monocaprin og
er m.a. í venjulegri kókoshnetuolíu.
Dr. Haraldur Briem, sérfræðingur í
smitsjúkdómum, segir í samtali við
DV að þegar þróunarvinnu ljúki sé lík-
legt að smyrslið verði mjög gagnlegt
við að hefta útbreiðslu hvers konar
kynsjúkdóma og draga úr þeim. Til-
raunir eigi þó eftir að fara fram, en á
þessu stigi lofi efnið mjög góðu. „Ég
vona að þetta verði stórt skref fram á
við,“ sagði Haraldur Briem.
Sáu ekki lygaramerkið

z—S

Ástandið á Þýigeyri hefur
nokkuð verið til umræðu að und-
anfomu. Enda ærin ástæða til.
Búið er að loka stærsta og
kannski eina fyrirtækinu á
staðnum, Pólverjarnir á Þing-
eyri fá ekki einu sinni atvinnu-
leysisbætur og aðrir innfæddir
íbúar hafa rekið upp neyðaróp
og krafist aðgerða af hálfu hins
opinbera ef byggðarlagið á ekki
bókstaflega að leggjast í eyði.
Félagsmálaráðherra getur
ekkert gert fyrir Rauða herinn,
Byggðastofhun getur ekkert fyrir
Rauðasand og nú hefur komið í
ljós að bankarnir geta heldur
ekkert gert fyrir einstaka íbúa
Þingeyrar.
Landsbankinn hefur hafnað
fyrirgreiðslu til einstaklings á
Þingeyri, á þeirri forsendu að
eignir hans séu ekki veðhæfar
og vísar þar meðal annars til við-
tals sem haft var við Ragnheiði
Ólafsdóttur í DV á dögunum, en Ragnheiður er
formaður íbúasamtakanna Átaks.
Eftir að þetta fréttist hefur Ragnheiður þessi
heldur betur látið til sín taka og í sér heyra og
lýsir furðu sinni á því að sjálfur Landsbankinn
leyfi sér að nota ummæli hennar til að hafna lán-
veitingu til aðframkominna Þingeyringa. Hún
segir að þetta sé siðleysi og vill að hún og allir
íbúar Þingeyrar séu opinberlega beðnir afsökun-
ar á þessu frumhlaupi bankans.
Það kemur sem sagt í ljós aö Ragnheiður vill
ekki að tekið sé mark á því sem hún sagði í DV.
Hún hefur sennilega verið með lýgaramerkið fyr-
ir aftan bak þegar hún talaði við blaðamann DV
og veslings bankastjórinn sem hafn-
aði lánsbeiðninni hefði auðvitað átt
að spyrjast fyrir um þetta lygara-
merki áður en hann fór að vitna í
það sem Ragnheiður sagði.
Það sem Ragnheiður sagði um
ástandið á Þingeyri var ýkt og tíma-
bundið og hefur ekkert með Þingeyr-
inga að gera eða ástandið á staðnum,
sem er mun betra heldur en Ragn-
heiður gaf í skyn í viðtalinu, enda
sett fram til að kalla fram samúð og
skilning landsmanna. Það er siðlaust
að notfæra sér orð Ragnheiðar til að
níðast svo á Þingeyringum að þeir
fái ekki lán í bönkum út á það sem
Ragnheiður sagði eða sagði ekki og
Ragnheiður mun krefiast þess að Al-
þingi taki þetta mál fyrir og það sem
hún sagði, til að sýna fram á það sið-
leysi bankans að taka mark á henni.
Hún ætlar að sanna að hún hafi
verið með lygaramerkið fyrir aftan
bak og á Alþingi mun hún leggja
fram gögn til að sýna fram á að Þing-
eyringar hafl það mjög gott og allar eignir þeirra
standi vel undir sér og það sé engin ástæða til að
hafa áhyggjur af ástandinu á Þingeyri. Sem kall-
ar auðvitað á það að ekkert verði gert fyrir Þing-
eyringa. Sem kallar aftur á að Ragnheiður barmi
sér aftur yfir ástandinu á Þingeyri.
Dagfari
Mundi Flugleiðakonurnar
The New Icelandair, nýju Flugleiðir,
eru í undirbúningi og munu kosta rúm-
lega hálfan milljarð. Gefa á félaginu
nýja ímynd, mála á flugvélar félagsins
nýjum litum og búa til nýja búninga á
hundruð manna. Stjórn-
endur félagsins eru
mjög uppteknir við
þennan undirbúning
allan, svo mjög að þeir
klúðruðu talsvert
merkum viðburði í
eigin ranni sem hafði
verulegt gildi fyrir
nýja ímynd Flugleiða. Þegar milli-
landavél frá Flugleiðum kom til lands-
ins á dögunum, þar sem áhöfnin var í
fyrsta sinn eingöngu skipuð konum,
fengu konurnar afhenta blómvendi.
Vendimir voru þó ekki frá forstjóra
eða stjórn Flugleiða, eins og hefði mátt
vænta, heldur frá flugfélaginu Atlanta.
Hafþór Hafsteinsson, sem frétti af
komu kvennavélarinnar þar sem hann
var staddur úti á landi í fríi, brá við
skjótt, hringdi í blómabúð og lét senda
blómvendi suður í Leifsstöð í hvelli...
Vinnuveitendaforingi
Menn spá og spekúlera í nýjum fram-
kvæmdastjóra vinnuveitenda án afláts,
enda stendur leit yfir að
þeim manni sem stýra
mim hinum nýju Samtök-
um atvinnulífsins sem
taka til starfa í septem-
ber. Nafn Óskars Magn-
ússonar heyrist oft nefnt
í þessu sambandi en upp
hefur skotið kollinum í
þessu tali nafn Einars
Mathiesen. Einar er maður á besta
aldri og á lausu eftir að hafa verið bæj-
arstjóri í Hveragerði og sveitarstjóri á
Bíldudal...
Hvað hindrar konur?
Ráðgjafarfyrirtækið Skref fyrir skref,
sem Hansína nokkur B. Einarsdóttir af-
brotafræðingur stýrir, hefur verið á
styrk frá Evrópusambandinu viö að
rannsaka hvað það er sem hindrar kon-
ur í því að taka til jafns við
karla þátt í sfiórnunar-
stöðum og ákvarðanatöku
á sveitarstjórnarstigi.
Fyrirtækið kynnfr niður-
stöður sínar í dag og
Sandkorn vill trúa því
að Skref fyrir skref hafi
fundið rót vandans. En
skyldi niðurstaðan vera því fyrirtæki
þóknanleg sem lagði til i skýrslu um
sfiórnunarvanda í Mýrarhúsaskóla að
reka skólastjórann sem er kona? Og
skyldi fyrirtæki sem tók að sér að sefia
konu í stjórnunarstöðu, verkfræðingi í
jarðstöð Landssímans að Skyggni, þá úr-
slitakosti að taka annaðhvort þátt í út-
tekt Skrefs fyrir skref á starfsandanum
og innanhússástandinu að Skyggni eða
hypja sig ella, vera mjög áfram um að
konur taki yfirleitt þátt í sfiómunarstöð-
um og stjómmálum til jafns við karla?
Griðlandið Skorradalur
Fyrir síðustu sveitarstjórnarkosning-
ar var Skorradalur talsvert í fréttum
vegna þess að íbúatalan var æði
óstöðug, enda beintengd við hagsmuni
tveggja hatrammra fylkinga í hreppn-
um sem annars vegar
vildu sameinast nágranna-
sveitarfélögum og hins
vegar fylkingu oddvitans,
Davíös Péturssonar á
Grund, sem vildi halda
hreppnum sjálfstæðum
og tókst það, m.a. með
atfylgi ættmenna sinna
sem fluttu í hreppinn fyrir kosning-
ar. Borgfirðingur sem fylgdist með
komu albanskra flóttamanna sér
Skorradalshrepp sem vænlegt griðland
flóttamannanna:
Albönum frá eymd og hörmum
íslensk góövild bjarga skal.
Við þeim tekur opnum örmum
oddvitinn i Skorradal.
Óöum þeirra hœkkar hagur,
hér mun vistin reynast góð.
Svo er þarna sveitarbragur,
svipaöur þeirra heimaslóö.
Umsjón Stefán Ásgrímsson
Netfang: sandkom @ff. is