Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.1999, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 30. JÚNÍ 1999
15
Sveiattan
I aðdraganda síð-
ustu kosninga varð
allnokkur unn-æða
um vímuefnavand-
ann og höfðu fram-
bjóðendur allflestir
góð orð þsir um fyrir-
ætlanir sínar, engir
þó sem framsóknar-
menn sem hamforum
fóru í auglýsingum
sínum og yfirlýsing-
um um áform sin há-
leit og göfug, enda
skyldu íjármunir
heldur betur fylgja.
Ekkert er nema gott
um það að segja, en
orð eru marklaus ef
þeim fylgja ekki efnd-
ir og á þeim bólar
ekki tiltakanlega mik-
ið enn. En látum á það frekar
reyna þegar frá líður.
Áfengið, - orsaka-
valdurinn mikli
Nú gjöri ég mér ljósa grein fyrir
þeirri dauðans alvöru sem ólögleg-
um, hörðum fíkniefnum fylgir en
alltaf er ég jafnundrandi á því þeg-
ar menn forðast að líta yfir sviðið
allt með því að taka öll vímuefni
inn í myndina, ekki sizt áfengið,
orsakavaldinn mikla, upphafið
nær alltaf að annarri neyzlu.
Ég hefi stundum kennt þessa
undarlegu firringu raunveruleik-
ans við sjálfselsku. Það fólk, sem
oft hefur hæst um hin ólöglegu
vimuefni og það ekki að ástæðu-
lausu og ber sér á brjóst í heilagri
skinhelginni, nefnir einfaldlega
ekki áfengið með sem orsakavald
enda löglegt, það neitar að hafa
hið rétta samhengi i öndvegi og
ástæðan nær alltaf sú að þetta fólk
neytir sjálft áfengis. Það vill ein-
faldlega ekki varpa skugga á þenn-
an ímyndaða gleðigjafa sinn í leið-
inni. Oftast þykist þetta fólk geta
gætt þar alls hófs þó innistæðu-
laus sé sú trú alltof oft og alla vega
hirðir það lítt um hina, sem í
ógæfu og raunir rata af þess völd-
um. Hrikalegar fréttir úr fíkni-
efnaheiminum snerta mann skelfi-
lega og því gegnir það
furðu að til skuli þær
mannleysur sem
leggja til lögleiðingu
þessara eiturefna og
það í nafni frelsisins,
þegar um slíka dauð-
ans áþján er að ræða
af völdum þessara
efna allt yfir í dauð-
ann sjálfan.
Áróður áfengis-
auðvaldsins
Hins vegar ber okk-
ur, ef hugur fylgir
máli, að líta yfir svið-
ið allt, kanna orsakir
sem allra bezt og
allra sízt megum við
gleyma stórvirkasta
eiturefninu, áfenginu,
bæði sem samvirkandi þætti í
neyzlu annarra vímuefna og upp-
hafínu nær undantekningarlítið.
Þar á sviði er heldur
ekki bjart yfir að
líta svo ógnar al-
menn sem áfengis-
neyzlan er með
hrikalegum afleið-
ingum hvarvetna í
þjóðlífinu. En öll fer
sú umræða anzi
hljótt. Hæfa þykir
það ekki að skella
skuldinni á „gleði-
gjafa“ fjöldans og
svo glymur áróður
áfengisauðvaldsins í
eyrum án afláts á
einn eða annan veg.
í nafni frelsisins er
banninu við áfengis-
auglýsingum mót-
mælt hástöfum, lög-
leiðing þeirra studd
rökum fáránleikans
m.a. til að bæta sam-
keppnisstöðu inn-
lendra bjórbrugg-
ara. Þar ganga und-
arlega ósvífnar aug-
lýsingar Samtaka
iðnaðarins lengst í
blekkingarleiknum.
Þar er á lævísan
hátt dregin upp mynd af þrælá-
fengum bjór með hreinleika og
ferskleika íslenzka vatnsins sem
æðsta aðalsmerki s. s. um hreinan
hollustudrykk væri að ræða án
allra skaðlegra áhrifa. Þvílík
óskammfeilni og á eftir hollustu-
dýrðinni er með grátklökkva lýst
því himinhrópandi ranglæti sem
felst í því að ekki megi auglýsa
heilsulindina miklu. Ég tek mér
nú í munn orð gamallar vinkonu
minnar: Sveiattan. Það grátbros-
legasta við þessa auglýsingu um
auglýsingabann er svo það að á
sama tíma koma fregnir um fjórð-
ungsaukningu bjórneyzlu nú á
fyrra helmingi þessa árs. Og nú
eru engar bumbur barðar og nú
þegja þeir sem fastast sem lög-
leiddu bjórinn á
sínum tíma und-
ir yfírskini skyn-
samlegri og um-
fram allt minni
heildarneyzlu.
Rokkar hinna
röskustu fram-
bjóðenda löngu
þagnaðir. Hvað
varðar þá sem
fegurst gáfu fyrir-
heitin um staðreyndir þegar ljúfara
þykir að vaða í villu og svíma og
neita þessum óþægilegu þegar svo
hentar. Ætli orðin hennar vinkonu
megi ekki einnig gilda þar.
Helgi Seljan
Áfengisauglýsingar eru bannaðar en auðvald áfengisins heldur fram rökum fáránleikans
um lögleiðingu þeirra, segir Helgi Seljan f grein sinni.
Kjallarinn
Helgi Seljan
fyrrverandi
alþingismaður
„í nafni frelsisins er banninu við
áfengisauglýsingum mótmælt há-
stöfum, lögleiöing þeirra studd
rökum fáránleikans m.a. til að
bæta samkeppnisstöðu innlendra
bjórbruggara.“
Innfædd kona
að störfum
Nú er í hámarki sá árstími er
flestir erlendir ferðamenn hejm-
sækja ísland.
Þeir þekkjast úr á götum bæja
í fjallaskóm og jöklaúlpum með
prjónaðar húfur og rauða vett-
linga. Þeir virðast reiðubúnir að
takast á við hættur og háska hér á
hjara veraldar og horfa dálítið
undrandi og forvitnir á íbúa
landsins sem eru bara venjulegt
fólk en ekki eskimóar búandi í
snjóhúsum.
Ég var að hengja upp gardínur
fyrir stofugluggann heima hjá
mér þegar nokkrir ferðalangar
gengu hjá. Þeir störðu upp í glugg-
ann og ég átti von á að sjá þá lyfta
myndavélunum til að smella af
mér mynd. Ég sá fyrir mér þegar
þeir fengju filmuna úr framköll-
un, gengju frá myndinni og skrif-
uðu undir „Innfædd kona að störf-
um“.
íslenskar og ísland í aug-
um útlendra
í fyrravor fór ég' með systur
minni á Kaffí Reykjavík eftir leik-
sýningu, þegar nýlega höfðu verið
birtar spennandi greinar í erlend-
um blöðum um lauslæti íslenskra
kvenna. Það var sem við yngd-
umst um mörg
ár er við gengum
í salinn og mætt-
um eftirvænting-
arfullum augum
útlendra karl-
manna. Við lét-
um ævintýrið
fram hjá okkur
fara og eftir tvo
kaffibolla héld-
um við út í húmið og i skini götu-
ljósanna breyttumst við aftur í
miðaldra systur á heimleið.
En ef við freistum þess að líta á
landið með augum aðkomumanns
er margt nýstárlegt að sjá. Gerum
ráð fyrir að hann hafi búið sig vel
til fararinnar og fjárfest í landa-
korti og vasaorðabók. Hann byrjar
á því að fara með rútu að Gullfossi,
Geysi. Taki hann sér bílaleigubíl
fer hann kannski hring-
inn. Hendi hann það ólán
að aka á hross kemst hann
að því að enn gerast undur
og stórmerki því á auga-
bragði breytist stóðhestur
í góðhest um leið og hann
hefur orðið fyrir bíl.
Bannað að tjalda
Á ferð minni um þjóð-
garðinn á Þingvöllum í
fyrrasumar kom ég að
skilti sem ég velti talsvert
vöngum yfir. Á skiltinu
stóð:„Tjöldun óheimil".
Ef ég hefði verið erlendur
ferðamaður og gripið til
vasaorðabókar hefði ég
aldrei komist fram úr því
sem þar stóð. Af hverju í
ósköpunum var ekki
skrifað á skiltið: „Bannað að
tjalda"? Það hefði verið veik von
að viðkomandi hefði getað fundið
sögnina „að tjalda" í orðabók, en
leitandi að hinu myndi hann
sennilega daga uppi. flettandi í
orðabókinni. Kannski eru hinir
dulúðugu drangar í fögru lands-
lagi Þingvalla erlendir ferðamenn
að lesa á skilti.
Margir útlendingar heillast af
landi og þjóð. Þeir
vilja því taka með
sér eitthvað til
minja og úr
mörgu er að velja.
Vilji þeir bækur
finna þeir úrval
þýddra bóka eftir
íslenska höfunda
sem skrifa fyrir
fullorðna, en í
flokknum fyrir
börn og unglinga
er fátt um fina
drætti. Er ekki
skrifað fyrir ís-
lensk börn? Auð-
vitað er skrifað
fyrir böm og ung-
linga, sögur sem
gerast í íslensku
umhverfi „sem er
uppspretta ævintýra og æsispenn-
andi atburða" svo vitnað sé í um-
fjöllun um unglingabók. Hvar er
metnaður bókaþjóðarinnar? Er
hann takmarkaður við þá sem
skrifa fyrir fullorðna?
Það er ótrúlegt dugleysi að ekki
skuli vera á boðstólum fleiri þýdd
verk fyrir böm og unglinga en
raun ber vitni.
Gunnhildur Hrólfsdóttir
„Hendi hann það ólán að aka á
hross kemst hann að því að enn
gerast undur og stórmerki því á
augabragði breytist stóðhestur í
góðhest.“
Kjallarinn
Gunnhildur
Hrólfsdóttir
rithöfundur
1 Með Oj á móti i
Er MR orðinn of gamaldags
Síðastliðin tvö ár hafa færrl umsóknir
borist um skólavist i MR en undanfar-
in ár. í ár náðist ekki að manna ný-
nemaárganginn fyrr en teknir voru inn
þeir sem sóttu um MR sem varaskóla.
Mikið hefur verið rætt um vandræða-
gang við stjórnun skólans og hvort
hann sé einfaldlega orðinn
of gamaldags.
MR orðinn
gamaldags
„Fréttir um vinsældir Verzlun-
arskólans og um leið óvinsældir
MR koma mér ekki á óvart. Við
Verzlingar vöruðum MR-inga oft
við að þetta ætti eftir að gerast.
Þeir hafa lengi
reynt að lifa á
fomri frægð og
staðreyndin er
sú að MR-ingar
hafa ekki fylgst
nógu vel með
þvf sem er að
gerast í samfé-
laginu. Ný
tækni og betri
aðstaða hafa
gert það að
verkum að
áherslur hafa breyst. Námsgrein-
ar, sem áður þóttu mikilvægar,
eru ekki lengur gagnlegar og víkja
fyrir öðrum mikilvægari, MR er
orðinn gamaldags og fólk tímir
ekki að eyða dýrraætustu árunum
í úrelt námsefíii, fíðluböll og
kennslustundir á kvöldin vegna
plássleysis. Fólk kýs heldur topp-
aðstöðu, afburða félagslíf og gagn-
legt nútímalegt námsefni. Þess
vegna kýs fólk VÍ. MR-ingar eru
ágætir. En þangað til þeir átta sig
á mikilvægi þess að fylgjast með
þróun samfélagsins hverju sinni
munu vinsældir skólans hrapa.“
MRfær
rjómann
„Það eina sem þetta þýðir er að
MR er að fá rjómann af nemend-
um landsins. Þetta sést einna
skýrast á árangri MR-inga í Há-
skólanum og almennt í lífinu.
Einn besti
mælikvarðinn á
gæði skóla hlýt-
ur að liggja 1
því hvemig
nemendurnir
standa sig þegar
þeir yfirgefa
hann. Til marks
um kröfur og
gæði skólans
hafa tveir
nóbelsverð-
launahafar, Halldór Laxness og
læknirinn Niels R. Finsen, fallið í
honum og geta eflaust ekki marg-
ir skólar státað af slíku. í MR er
gífurlega öflugt félagslíf og til aö
mynda eru tvö nemendafélög í
skólanum. Milli þessara nemenda-
félaga myndast oft skemmtileg
samkeppni sem síðan endurspegl-
ast í öflugra og betra félagslífí.
Samkeppni er ætíð holl og það
ættu hinir markaðssinnuðu Verzl-
ingar að vita manna best. Einnig
fléttast félagslíf MR-inga við
margs konar heföir sem aðrir
skólar án sögu sáröfunda MR af.
MR mun því halda áfram að vera
fremstur framhaldsskóla á ís-
landi.“ -hdm
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á Netinu. DV áskilur
sér rétt til að birta aðsent efni á
stafrænu formi og í gagnabönk-
um.
Netfang ritstjórnar er:
dvritst@ff.is
Hafsteinn Þór
Hauksson, núver-
andi laganemi og
ætíö Verzlingur.