Dagblaðið Vísir - DV - 19.08.1999, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 1999
13
Eiríksgleði
Sigurður
Antonsson
framkvæmdastjóri
Eiríkur rauði hef-
ur ekki aðeins verið
einlægur í nafngift-
um þegar hann gaf
Grænlandi og
Brattahlíð nafn held-
ur og hefur hann
valið sér bústað þar
sem landkostir voru
bestir til sauðfjár-
ræktar og svo nær
1000 árum síðar til
flugvallargerðar. Af-
rek hans eru ótrúleg
þegar tekið er tilit
til að hann kannaði
allt Suð-vestur
Grænland á innan
við þremur árum,
oftar en ekki á sigl-
ingu um rekís, í
þoku og þungum straumum, fjarri
allri þekkti mannabyggð. Það er
því engin furða þótt íslendingar
vilji halda nafni hans á lofti og til-
einka sér afrek hans, þótt hann
hafi verið norskur í húð og hár .
Afdrifaríkasti brottrekstur á
íslandi
Hann var gerður burtrækur úr
Dölum en Drangar á Hornströnd-
um höfðu áður ekki freistað hans
til búsetu. Haukdælingar hafa nú
vent sínu kvæði í kross og hyggj-
ast nota frægð hans til trekkja að
ferðamenn.
Hefðu Dalamenn ekki flæmt Ei-
rík Þorvaldsson út í Brokey hefði
verið borin von um að Eiríksstað-
ir kæmust á kortið. Enginn upp-
gröftur, engin Þjóðhildarkirkja
hin nýja. Ekkert Vínland eða Leif-
stöð og því miður; engin „landa-
fundanefnd“. Ekki heldur kristni-
tökuhátíð í Grænlandi og Þjóðhild-
ur kerling hefði þurft að sænga
hjá karli sínum i gegnum þunnt og
þykkt. Þá hefði og ekki þurft að
leita að afdrifum heilla græn-
lenskra þjóðarbrota.
íslendingar hafa gert nánast allt
til að gera lítið úr Eiríki þar til nú
að menn taka að lofa hann I há-
stert. Menn hafa vænt hann um að
vera auglýsingaskrumara og
Kjallarinn
norskan þótt í Flóa-
mannasögu sé hann
talinn íslenskur, kurt-
eis og hinn mesti vin-
ur.
Enginn fyllirís-
bragur á þeim bæ
Árni Johnsen er sá
stjórnmálamaður sem
þekkir Grænland
.manna best og hefur
ræktað samskipti við
þessa næstu nágranna
okkar. Hann reisir nú
„Þjóðhildarkirkju“ í
Brattahlið og eftirlík-
ingu íslensks land-
námsbæjar í sam-
vinnu og með fulltingi
Vest-norrænu nefndar-
innar. Ámi er heils hugar í sínum
aðgerðum á Grænlandi og sækir
torfið langt að. Húsin eru gerð eft-
ir bestu forskrift og í samræmi við
rannsóknir á rústum Þjóðhildar-
kirkju.
Ýmsir Danir hafa fagnað uppá-
tektinni og sagt að tími hafi verið
kominn til að íslendingar og
Grænlendingar gerðu eitthvað
saman. Jonathan Motzfeldt, for-
sætisráðherra Grænlands, hefur
og lagt blessun sína yfir samstarf-
„Heföu Dalamenn ekki flæmt Ei-
rík Þorvaldsson út í Brokey hefði
verið borin von um að Eiríksstað-
ir kæmust á kortið. Enginn upp-
gröftur, engin Þjóðhildarkirkja hin
nýja. Ekkert Vínland, eða Leifs-
stöð, og því miður; engin „landa-
fundanefnd“.“
ið og hátíðarhöldin þann 17. júlí
árið 2000.
Arni-Ericsson Airport
Eitt er víst að að torfbæirnir i
Brattahlíð draga að ferðamenn og
halda uppi hróðri íslendinga í
gerð hátíðarhalda. Jafnframt sem
þeir vekja athygli á fornleifafræð-
inni og því mikla starfi sem unnið
hefur verið í þeirri grein í Græn-
landi.
Ferðamálaiðnaðurinn er í örum
------------, vexti i Grænlandi
og fjölgun ferða-
manna i Eiríkis-
firði er búbót sem
kemur sér vel.
Þennan útveg
þekkja íslending-
air. Ef svo heldur
fram sem horfir
þarf engan að
undra þótt flug-
stöðin sem er á
móti Brattahlíð
verði nefnd Arni-
Ericsson Airport
von bráðar samkvæmt islenskri
hefð. Aðalvandamálið verður þó
líklega árið 3000 þegar menn geta
ekki orðið sammála um hvort
Árni hafi verið amerískur eða
grænlenskur.
Sigurður Antonsson
Frá Brattahlíð á Grænlandi. - Við rústir norrænna manna.
Nafnlaus félög og
skúffufyrirtæki
Eins og kimnugt er ríkir lög-
vernduð nafnleynd og þagnar-
skylda banka um inneignir fjár-
muna einstaklinga og eignarhalds-
félaga- m.a.i Lúxemborg, Sviss,
ýmsum ríkjum í Karíbahafinu,
Panama og eyjunum Jersey og
Guemsey á Ermarsundi. Einnig í
smáríkjum á Miðjarðarhafi og víð-
ar. Fjöldi íslenskra fyrirtækja og
einstaklinga hafa stofnað svonefnd
„offshore“-félög (skúffufyrirtæki) í
þessum löndum vegna skattalegs
hagræðis og fela hvers konar við-
skipti og umfang þeirra í skjóli
nafnleyndar.
Þessi þróun viðskipta og flutn-
ingur fjármagns er afar hættuleg
fyrir efnahagsþróun smáríkja eins
og íslands sem glata milljörðum
króna í sköttum og gífurlegum fjár-
munum til uppbyggingar íslensks
efnahags.
Virkt bankaeftirlit
Nú hafa þau tíðindi gerst að
eignarhaldsfélag
sem nefnir sig
Orca S.A., skráð I
Lúxemborg, hef-
ur fjárfest í rúm-
um fjórðungshlut
i Fjárfestingar-
banka atvinnu-
lifsins á íslandi.
Hjá bankaeftirlit-
inu þar ríkir al-
gjör nafnleynd og
þagnarskylda og
þvi augljós til-
gangur með
skráningu þar; að
fela upplýsingar
um hina raunverulegu eigendur
eignarhaldsfélagsins.
Það er uggvænleg tilhugsun fyr-
ir hluthafa og viðskiptaaðila F)ár-
festingarbankans svo og aðra
banka og fjármálastofnanir ef
„nafnlaus" eignarhaldsfélög eða
einhver „skúffufyrirtæki“ erlendis
geta orðið stærstu
hluthafar íslenskra
lánastofnana. Á bak
við slíka leynd
gætu hæglega er-
lendir sem íslensk-
ir fikniefhabarónar
og leppar þeirra
náð sterkum tökum
á íslensku efna-
hagslífi.
Fordæmi fyrir
slíkri þróun er vel
þekkt í Suður - og
Mið-Ameríku og í
Asíuríkjum og
reyndar um allan
heim í einhverjum
mæli. Það ætti að
vera forgangsverk-
efni allra banka og
annarra fésýslu-
stofnana að kanna vel bakgrunn
þeirra einstaklinga og félaga sem
þeir eiga viðskipti við. Það er ekki
nóg að líta fyrst til þeirra sem hafa
mikil fjármálaumsvif heldur
hvemig þeim er háttað.
Bankaeftirlitið þarf að vera virkt
og gera viðkomandi fésýslustofnun-
um aðvart um grunsamleg fiár-
málaumsvif. Það er mikið í húfi fyr-
ir banka og verðbréfafyrirtæki.sem
byggja á viðskiptum tugþúsunda
manna að þeir njóti
trausts sinna viðskipta-
vina sem að stórum
hluta byggja velferð sína
á þessum viðskiptum.
Samkeppni um
fjármagn
Dreifð eignaraðild hlut-
hafa innan fiármála-
stofnana er sterkasta
vopnið gegn þessum
vanda. Enginn ætti t.d.
að eiga hærri upphæð
en 5% og svonefnd söfn-
un hlutabréfa undir for-
merkjum kennitalna
eins og átti sér stað fyr-
ir nokkru ætti að banna
á lögformlegan hátt.
Samkeppni um fiár-
magn með ríkulegan arð
að leiðarljósi er ekki einhlít leið til
velfarnaðar heldur hvernig sá
hagnaður nýtist landi og þjóð. Það
fiárstreymi úr landi sem nú á sér
stað, m.a. gegnum „offshore“-fyrir-
tæki (skúffufyrirtæki) og banka-
leynd erlendis fer ört vaxandi.
Þessi þróun frjálshyggjunnar og
hömlulaus samkeppni auðhyggj-
unnar mun stórskaða íslenskt efna-
hagslíf innan fárra ára.
Kristján Pétursson
„Það ætti að vera forgangsverk-
efni allra banka og annarra fé-
sýslustofnana að kanna vel bak-
grunn þeirra einstaklinga og fé-
laga sem þeir eiga viðskipti við.
Það er ekki nóg að líta fyrst til
þeirra sem hafa mikil fjár-
málaumsvif, heldur hvernig þeim
erháttað.“
Kjallarinn
Kristján
Pétursson
fyrrv. deildarstjóri
Með og
á móti
Endurbygging Reykjavíkur-
flugvallar
í fyrradag var undirritaður verksamn-
ingur um fyrsta áfanga endurbygg-
ingar Reykjavíkurflugvallar. Málið er
umdeilt: Fjöldi fólks telur að endur-
bygging vallarins festi hann í sessi
og muni seinka byggðaþróun í borg-
inni um áratugi. Landið í Vatnsmýr-
inni þar sem Reykjavíkurflugvöllur er
sé auk þess alltof verðmætt sem
byggingarland fyrir ný íbúðahverfi og
flugvöllur í miðri borginni skapi borg-
urum bæði hættu og óþægindi að
óþörfu. Völlurinn er hins vegar mið-
stöð innanlandsflugsins og sterk
hagkvæmnisrök eru fyrir þvf að hann
sé einmitt þar sem hann er. Mjög lik-
legt er að umsvif innanlandsflugsins
mundu minnka stórlega yrði það flutt
á Keflavíkurflugvöll.
Einar Björnsson
flugrekstrarstjóri.
Endurbæturnar
fagnaðarefni
Við sem erum í flugrekstri inn-
anlands á ís-
landi fógnum
því að nú sé
verið að fara út
í framkvæmdir
við endurbætur
á flugvellinum.
Á því er ekki
vanþörf.
Ástandið á flug-
brautum og
akstursbrautum
vallarins er orðið slæmt. Persónu-
lega sé ég ekki að innanlandsflug
á íslandi verði rekið frá Keílavík.
Það getur vart gengið upp því að
það er ekki líklegt að fólk leggi
það á sig að aka í um klukkutíma
til að fljúga síðan í 45 mínútur. Ég
held það segi sig nokkuö sjálft
hvorn kostinn fólk muni þá velja;
flugið eða bílinn. Satt að segja á ég
erfitt með að sjá aðra staðsetningu
fyrir miðstöð innanlandsflugsins
á íslandi í nánustu framtíð.
Ætti að vera
annars staðar
„Eigi að byggja nýjan Reykja-
víkmfiugvöll á
að leggja hann
annars staðar
heldur en í mið-
borginni og það
ekki bara af ör-
yggisástæðum
og vegna há-
vaða og meng-
unar. Reykvík-
ingar hafa önn-
ur og miklu
verðmætari not fyrir þetta land-
svæði en að setja það um alla
framtíð undir umferðarmiðstöð
fyrir erlenda og innlenda ferða-
menn. Reykjavík er að missa af
stórkostlegu tækifæri tU þess að
reisa nýjan miðborgarkjarna þar
sem viðskipti og hugvitsiðnaður
myndu blómstra í tengslum við
Háskólann og kjöraðstæður væru
til búsetu og útivistar. Hagsýnn
samgöngúráðherra um aUsherjar
umferðarmiðstöð við Öskjuhlíð
vekur upp gamla skipulags-
drauga, Hlíðarfótinn og Fossvogs-
braut, sem Reykvíkingar og Kópa-
vogsbúar eru fyrir löngu búnir að
hafna. Það er svo dæmigert að
ráðherra cif landsbyggðinni skuli
byrja á tUlögum um að allri ferða-
mannaþjónustu verði miðstýrt frá
Reykjavík. í stað þess ætti að gefa
ferðaþjónustu alls staðar á land-
inu tækifæri tU þess að keppa um
ferðafólkið strax við komuna tU
Keflavíkur með því að flytja inn-
anlandsflugið þangað. MUljörðum
í nýjan Reykjavíkurflugvöll væri
betur varið í hagkvæmar fram-
kvæmdir eins og tvöföldun
Reykjanesbrautar, Suðurstranda-
veg, Sundabraut og jarðgöng í
stað þess að grafa þá í Vatnsmýr-
inni og þeirri botnlausu taphít
sem flugvallarreksturinn er. Flug-
vaUarmálin verða kosningamál í
Reykjavík - ef ekki fyrr - þá í síð-
asta lagi 2002. -SÁ/GRA
Einar Karl Haralds-
son ritstjóri.