Dagblaðið Vísir - DV - 29.02.2000, Blaðsíða 14

14
+
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjérnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerð: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Vara og jtkniefni í senn
Frá sjónarhóli viðskipta og hagfræði er verzlun með
áfenga drykki eins og hver önnur verzlun, sem eigi að
fylgja lögmálum markaðarins, svo sem afnámi einkasölu.
Dreifing áfengis megi vera á vegum allra, sem hafa leyfi
til að reka verzlun með aðrar vörur fyrir neytendur.
Frá sjónarhóli læknisfræða nútímans er áfengi hættu-
legt fikniefni, sem reynist mörgum um megn, einkum
vegna erfðafræðilegra orsaka og vegna illviðráðanlegra
umhverfisáhrifa. Samkvæmt skilgreiningu fræðanna
líkist áfengissýki hverjum öðmm sjúkdómi.
Viðskiptasjónarmið ráða ferð Evrópusambandsins í
verzlunarmálum áfengis. Litið er á hindranir gegn slíkri
verzlun sem hverjar aðrar viðskiptahindranir, sem beri
að ryðja úr vegi innan evrópska markaðarins. Sambandið
hefur beitt Norðurlönd þrýstingi í þessa átt.
Svíar, sem hafa einkasölu eins og við, hafa farið undan
í flæmingi og beitt fyrir sig læknisfræðilegum sjónarmið-
um og þá ekki síður hinum félagslegu, því að ofneyzla
áfengis hefur feiknarleg áhrif í þjóðfélaginu og stýrir með-
al annars flestum glæpum og slysum.
Ótal rannsóknir hafa sýnt, að áfengisneyzla fylgir að-
gangi að áfengi. Því greiðari og ódýrari sem aðgangurinn
er, þeim mun meiri er neyzlan, þeim mun líklegra er, að
fólk ánetjist fíkniefninu og þeim mun fleiri verða glæpim-
ir og slysin. Sænska stefnan vill hafa vit fyrir fólki.
Vegna mikilla áfengisvandamála kusu íslenzk stjórn-
völd á sínum tíma að fara sænsku leiðina og reyna að hafa
vit fyrir fólki. Aðferðimar hafa mildazt með áratugunum
og felast nú einkum í, að smásala áfengis er í sérverzlun-
um ríkisfyrirtækis, sem tollar vöruna óspart.
Forsjárhyggjan á íslandi byggist aðeins á þjóðfélagsleg-
um sjónarmiðum, en alls ekki hinum læknisfræðilegu.
Hvorki Hæstiréttur né Stjómarráðið viðurkenna áfengis-
sýki sem sjúkdóm, þótt það sé gert hjá Alþjóða heilbrigð-
isstofnuninni og styðjist við ótal rannsóknir.
Áratugum saman hafa vísindamenn erlendis vitað, að
áfengissýki er sumpart arfgengur sjúkdómur, sumpart
tengdur illviðráðanlegum umhverfisáhrifum og sumpart
nokkurs konar sjálfskaparvíti. Að öllu þessu leyti er
áfengissýki alveg eins og hjartamein og krabbamein.
Áfengissýki lýsir sér líkamlega eins og aðrir sjúkdóm-
ar, breytir starfi boðefna og ruglar starfsemi heilans.
Erfitt er að snúa við, ef vandinn hefur fengið að þróast.
Rétt eins og úrræði gegn hjartameini og krabbameini
gagnast úrræði gegn áfengismeini ekki öllum.
Ef læknisfræðilegu sjónarmiðin næðu fram að ganga
hér á landi, mundi aukast fyrirstaða gegn auknum að-
gangi að áfengi. Auðvelt er að framreikna kostnaðinn af
sjúkdómi, sem ánetjar 15-20% þjóðarinnar svo hastarlega,
að batalíkur eru töluvert innan við helming tilvika.
Kostnaður við meðferð áfengissýki er bamaleikur í
samanburði við kostnað af glæpum og slysum af völdum
áfengis. Allur þorri glæpa og flest slys, að sjálfskaparvíti
íþróttaslysa frátöldu, byggjast á neyzlu áfengis, stundum í
bland við hættuleg læknislyf eða ólögleg fíkniefni.
Eðlilegt væri að merkja áfengi aðvörunarmiðum eins og
tóbak. Möguleikar forsjárhyggju takmarkast að öðm leyti
af möguleikum fólks til að bmgga sjálft og smygla og af
hagsmunum, sem við höfum af móttöku erlendra ferða-
manna, sem margir vilja óheftan aðgang að áfengi.
Núverandi skipan verðlags og sölu áfengis er dæmigerð
millileið milli forsjárhyggju og markaðshyggju. Hún er
heiðarleg tilraim til að sætta ósættanleg sjónarmið.
Jónas Kristjánsson
ÞRIÐJUDAGUR 29. FEBRÚAR 2000 ÞRIÐJUDAGUR 29. FEBRÚAR 2000
______27 <
Skoðun
Sjúkrahúsfárið einfaldað
Læknir heldur eða læt-
ur halda sjúkraskrá. Það
er gert I þeim tilgangi að
læra af, álykta af og koma
upp þekkingargrunni í
rekstri læknisþjónustu,
eins og gerist í fyrirtækj-
um. Sjúkraskrá er hags-
munaatriði fyrir þá sem
hag hafa af vitneskju um
heilsufar sjúklings. Sakir
þessa verður læknir að
sýna trúnað við varðveislu
sjúkraskráa.
Sjúkraskrá er ekki eign
sjúklingsins. Hann sækir þjónustu
læknis, en hann eignast ekki verk-
færi læknisins, frekar en húsbyggj-
andi eignast verkfæri eða þekkingu
smiðanna. Að sjúklingi snýr heilsa
sjúklingsins sjálfs, og einungis þeg-
ar hún er á einn eða annan hátt í
veði á sjúklingurinn rétt til sjúkra-
skrárinnar. Þetta er eins og með
smiðinn, húsið á að vera rétt smíð-
að eða viðgert, ef það er það ekki á
sá sem kaupir þjónustu af smiðnum
rétt vegna húss síns, um aðferðir og
skýringar á mistökum, en ekki rétt
umfram það.
Þorsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri
Sjúkraskrár stofnana
Þegar rekin er margþætt
læknisþjónusta verða til
sjúkraskrár sem eru eign
rekstursins. Sjúkraskrár
verða sameiginlega að-
gengilegar fyrir lækna. Þær
eru og færanlegar milli
stofnana, á forsendum þess
að heilsa sjúklingsins geng-
ur fyrir um aðgengi að slík-
um skrám. Aðgangur lækna
að sjúkraskrám, þar sem
heilsa sjúklingsins er ekki
beint í veði, er takmarkað-
ur við rétt þeirra að bæta sig og getu
sína. Þá er og réttur samfélagsins að
nota slíkar skrár til þess að bæta
heilbrigðisþjónustu og með betri
þekkingu. En einungis til að verjast
hættu vegna heilsu annarra getur
samfélagið snúið sér að einstökum
sjúklingum.
Gagnagrunnur
Einstakir læknar hafa mátt nota
sjúkraskrár til ályktana og hafa
vegna þeirrar þekkingar eignast
hana sjálfir og getað samið við hags-
munaðila, tækja- og lyfjagerðar-
„Sjúkraskrá er ekki eign sjúklingsins. Hann scekir
þjónustu lœknis, en hann eignast ekki verkfœri
lceknisins, frekar en húsbyggjandi eignast verkfceri
eða þekkingu smiðanna. “
menn. Þó einungis að það sé innan
jákvæðs ferlis að bæta um í faginu.
Þegar tölvur og forrit geta ályktað
miklu meira en einstakir menn ráða
við kemur eðlilega upp nýtt atriði
varðandi sjúkraskrár. Það er spum-
Um Heinesen og Heraklítos
Ég hitti um daginn unga stúlku
sem sagðist ekki vita hvað hún vildi
verða þegar hún yrði stór. Stúlkan
brosti afsakandi vegna þess að hún
vissi að hún yrði ekkert stærri úr
þessu. Hún sagðist reyndar vita að
sig langaði í fjölmiðlun en vissi ekki
hvort hún þyrði.
Þegar heim kom fór ég að róta í
gömlu dóti. Fyrir mér varð gulnað
Alþýðublað frá 30. september árið
1962 með sjöttu ferðagrein minni frá
Færeyjum. Ég hafði farið sem blaða-
maður með vinkonu minni í viku-
ferð til Færeyja. Lögmaður Færey-
inga, Peter Dam, tók okkur með
kostum og kynjum og ferðin varð
ævintýri sem aldrei gleymist. Við
sigldum til Mykines, fórum í veislu
sem var haldin í Kirkjubæ, fengum
áritaða sálmabók hjá biskupnum,
dönsuðum færeyskan dans þar til
dagur reis og heimsóttum William
Heinesen og konu hans.
Tala við hann eins og fullorðin
Skáldið bjó í litlu rauðu húsi með
grænum gluggum og grænni tröppu. í
garðinum var dálítill kofi þar sem
hann sagðist skrifa bækur sínar. Þeg-
ar ég les viðtal mitt við Heinesen eftir
öll þessi ár undrast ég flfldirfsku æsku
minnar og umburðarlyndi hans.
„Hann er svo blátt áfram, svo gjör-
samlega laus við alla tilgerð og sýnd-
armennsku, að jaðrar við feimni ...
Hann talar hægt og brosir oft en
hugsar sig svo vel um áður en hann
talar, að stundum leikur vafi á, hvort
hann ætli að taka til máls. Heimili
hans er prýtt listaverkum, hver ein-
asti hlutur í híbýlunum virðist val-
inn af nákvæmni og ást á öllu sem
færeyskt er.“
„Ég fletti gömlum blöðum og hugsa til ungu stúlkunnar
sem er smeyk við að gera það sem hana langar til. Hún ætti
að láta drauma sína rætast eða eins og sagði í fyrirsögn á
ritgerð íHáskóla íslands: „Vaddu út í, Heráklítos“!“
á mótí
Viðskiptin eiga að vera sýnileg
Ég tala við hann eins og
fullorðin, reynd manneskja
þótt ég sé bara rúmlega tví-
tug, þéra hann að sjálfsögðu
og segi: „Nú er komin
kvæðabók eftir langt hlé.
Hafið þér fengið nóg af sög-
unni eins og Kiljan?
- Nei, ég er með skáldsögu
í smíðum. Hún á að heita
Det gode haab.
- Hvenær kemur hún út?
- Næsta ár.
- Er of nærgöngult að
spyrja um hvað bókin fjallar?
- Nei. Þetta er skáldsaga, en byggð
á raunhæfum atburðum."
Siðan lýsir Heinesen skáldsögurmi,
bæði efni hennar og tilvísun efnisins
í samtímann í Færeyjum.
Aðspurður segist hann ekki ennþá
vera farinn að skrifa leikrit en sé
alltaf að hugsa um það, þótt ekki hafi
orðið af því ennþá. Hann viti ekki
hvort sér sé lagið að skrifa samtöl og
því um líkt. „En ég hef tímann fyrir
mér - ekki nema 62 ára.“
Um Einar Benediktsson
Við tölum um það af hverju hann
skrifi á dönsku en ekki færeysku,
menningarlífið í Færeyjum, Jóannes
Patursson og íslenska bókmennta-
hefð. Heinesen segir að íslendingar
kunni að skrifa bækur..:
Heinesen hafði komið til íslands
árið 1954 til að sækja tónlistarhátið
en aðspurður hvort hann þekki bók-
menntamenn á íslandi segir hann:
„Ég þekkti Einar Benediktsson.
Hann v£ir ósvikinn íslendingur. Töfr-
andi maöur. Mér fannst það táknrænt
Hólmfríður
Gunnarsdóttir
skrifar
fyrir Einar Benediktsson að
hann skyldi búa í Herdísar-
vík á þessum hrjóstruga
stað milli heitu gufuhver-
anna í Krýsuvík og úfrns
hraunsins hinum megin. Og
það var eins og framhald
ævi hans að sú sem hann
unni skyldi halda áfram að
búa þama úti á auðninni
við opinn sjóinn.
-'Sagt er að Einar Bene-
diktsson hafi stundum grát-
ið yfir því hve erfiðlega hon-
um gekk að rima. Er yður aldrei
erfitt um að skrifa?
- Jú, það er erfitt að skrifa. Fyrst
er það svo erfitt að það er eins og að
eta sig í gegnum fjail, en næsta yfír-
ferð fer í að fínpússa og það er ekkert
nema ánægjan."
Hann sem skrifaði Njálu
Við tölum um Halldór Laxness.
Halldór hafði einu sinni komið til
Þórshafnar og hringdi þá i skáldbróð-
ur sinn, en Heinesen var rúmfastur
og ekkert varð af því að þeir hittust í
það skiptið. En ég spyr:
- Hver er að yðar áliti bezti rithöf-
undur á fslandi?
- Hann sem skrifaði Njálu."
Ég fletti gömlum blöðum og hugsa
til ungu stúlkunnar sem er smeyk við
að gera það sem hana langar til. Hún
ætti að láta drauma sína rætast eða
eins og sagði í fyrirsögn á ritgerð í
Háskóla íslands: „Vaddu út í,
Heraklítos“!
Gallinn á þeirri djarflegu hvatningu
var, að hún kom 2500 árum of seint.
Hólmfríður Gunnarsdóttir
j Kvótaþing var
aldrei ofarlega á
í óskalista skip-
iBBlitf stjómarmanna,
hvorki 1994 né
þegar það kom fyrst fram í
kjaradeilunni 1998. Hins veg-
ar voru það önnur samtök
sjómanna sem höfðu á því
anna, peningaverðmætið sem
hægt er að greiða fyrir heim-
ildamar og kannski það sem
fer gegnum þingið, uppi á
borðinu og það væri æskilegt
ef slík viðskipti, ef þau eiga
að halda áfram, séu sjáanlegt
en ekki falin. Það má breyta
þessum lögum en það er eðli-
. . „ Helgi Laxdal, ._ _ , .
mein ahuga en Farmanna- formaöur véistjóra- legt sjonarmið að þeim sem
sambandið og ætli það sé þá féiags Isiands. starfað hafa eftir sölukerfinu
ekki helst að Vélstjórafélagiö
hafi verið hrifið af hugmyndinni um
Kvótaþing, önnur samtök vora mis-
hrifin og ef ég man rétt um kröfur
Farmannasambandsins á þeim tima
þá var kvótaþing hvergi þar inni.
Það góða sem hefur náðst með Kvóta-
þinginu er að sjá magn verðmæt-
á kvótanum sé gefínn aðlög-
unartími þótt ég sé á því að það verði
enginn árafjöldi. Öll viðskipti í
kvótakerfinu eiga að vera uppi á
borðinu, það bætir ekki að þetta sé
gert í einhverri undirborðsmennsku
og svartamarkaðsbraski.
kaþing hlutverki sínu?
Kvótaþing lagt niður í núverandi mynd
lögum um verðlagsstofu
skiptaverðs og hins vegar lög-
um um úrskurðamefnd sjó-
manna. Hvað varðar úr-
skurðamefhdina þá þurfa að
fara að koma inn skýrari
ákvæði varðandi þau viðmið
sem úrskurðamefndin þarf
að hafa þegar hún ákveður
fiskverð. Að þessu fengnu má
að mínu mati leggja þetta
appart niður. Áfram þarf
rÞað kemur fram
í skýrslu Birgis
Þórs Runólfssonar
til sjávarútvegs-
ráðherra að
Kvótaþingið hefur ekki náð
þeim markmiðum sem menn
ætluðust til í upphafi. Þau
markmið voru að tryggja að
sjómenn tækju ekki þátt í
kaupum á kvóta og niður-
staða hans er aö þau hafa
ekki náðst og þá hljótum við að
skoða með hvaða hætti við getum
breytt svo þessi markmið nái fram
að ganga. Það er mín skoðun að það
má leggja Kvótaþingið niður i núver-
andi mynd, en jafnframt þarf að
breyta tvennum lögum, annars vegar
Guðjón A.
Kristjánsson
alþingismaöur.
engu að síður að fylgjast með og skrá
þessar hreyfmgar og sömuleiðis að
skrá ákvæði er veiðiréttur er seldur.
Það er líka mín skoðun að ráðstöfun
á veiðirétti eigi að vera sem allra
frjálsust, það reynist greininni best
þegar upp er staðið.
Kvótaþing hefur ekki skliað hlutverki sínu, að mati Birgis Þórs Runólfssonar dósents sem skilað hefur skýrslu til sjávarútvegsráðherra um Kvótaþing,
Verðlagsstofu skiptaverðs og takmörkun á flutningi aflamarks.
ingin um almennt aðgengi þeirra
sem vinna að verkefnum, þar sem
slíkar ályktanir nýtast. Þá fellur nið-
ur réttur einstakra lækna að beita
slíkum forritum og einoka þekkingu
til hagnaðar. Þetta er augljóst, vegna
þess að frelsi til framlegðar á heil-
brigðissviði er forsenda framfara og
betra verðs fyrir þær framfarir.
Þetta verður stórt og viðamikið
safn sjúkraskráa, verðmætt fyrir
hagsmunaaðila. Einstökum læknum
finnst sumum að þeir séu að missa
rétt sem þeir höfðu, og um sumt er
það rétt. í stað beins aðgengis með
fuUum persónuupplýsingum þarf nú
að verja einstaka sjúklinga, ættir og
sjúklingahópa þannig að þeir skaðist
ekki, þrátt fyrir að gögn séu notuð til
framfara. Því verður að beita dulkóð-
un, til þess að gögn verði ekki mis-
notuð, en nýtist samt til framfara.
Það krefst samræmds reksturs
gagnagrunns, með siðum og tak-
mörkunum. Hverjir reka hann er
það hagsmunamál sem deilur snúast
um. En fagna ber yfirlýsingum um
trúnað ög traust, sem sumir læknar
telja aðalatriðið.
Þorsteinn Hákonarson
Óviss framtíð
Að mínu mati
er sá mikli við-
skiptahalli sem
við búum núna
við hættulegur
fyrir þjóðarbúið
og kemur niður á
iðnaðinum. Ytri
aðstæður eru
þannig að það má eiginlega segja að
við séum með innfluttar vörur á
nokkurs konar útsölu ... Þetta háa
gengi er stjórnvaldsaðgerð sem segja
má að feli í sér tilraun til að slá á
þenslu. Hún endurspeglast í vaxta-
stiginu. Við getum í sjálfu sér ekki
sett okkur upp á móti þessum háu
vöxtum að því leyti til að við skilj-
um ágætlega tilganginn með þeim.
Þessir háu vextir eru hins vegar
afar erfiðir fyrirtækjunum."
Flaraldur Sumarliöason, fyrrv. form.
Samtaka iönaöarins, í Mbl. 26. febrúar.
„Meirafíflsaðgerðin“
„Eins og allir
reikningsglöggir
menn vita skapa
fjármálastofnanir
og peningahlutafé-
lög auðinn ... Svo-
leiðis auðmyndun
kallar Margeir
Pétursson verð-
bréfasali „meirafíflsaðgerðina“, sem
byggist á því að kaupa hlutabréf á
yfirverði, sem reiknað er með að
hægt verði að selja enn meira fifli í
framtíðinni á enn hærra verði. Að
aflokinni sýningu á gleðileiknum
„Aðalfundur framkvæmdabanka at-
vinnulífsins FBA“ hófust nokkrar
umræður um hvemig þeir sem þar
stóðu í sviðsljósinu fóm með rullur
sínar. Þar fóm nokkrir hálauna-
menn og auðkýfingar á kostum. Þeir
voru sammála um að stjómunar-
störf og bankarekstur á fslandi séu
stórlega vanmetin."
Oddur Ólafsson blm. í Degi 26. febrúar.
Tökum okkur tak
„Auðvitað er
rétt að nýta nátt-
úmauðlindir ís-
lands. Það er hins
vegar spuming
hvort það sé best
gert með því að
nýta takmarkaðar
orkulindir, fjár-
magn og fólk til þess að framleiða
afurðir sem ekki borgar sig lengur
að framleiða í löndum Evrópu ... ís-
lendingar þurfa að taka sér tak og
horfa langt fram í tímann, a.m.k. 50
ár, til þess að meta þá valkosti sem
unnt er aö velja um.“
Ingjaldur Hannibalsson, iönaöarverkfr.
og prófessor, í Mbl. 27. febrúar.
i?pfO/CrL.F?p? 1=10 c&Erssr
VE:L WSfíl l=>é:P? PCIÁLJF? &f=l
ÍTETSSUM 'TjséTÐsiOM ET-€>f=7
v-in/i=Æ7 i&enf? ncíj heitþ
í»Erm=J ETF? SF=IMT HRNC?'
HÆcSrP?f5,f=? t-ar±? íbéru? SETM ETRrr
MED L.Ý'€>INirý LJRí3£:í<’, ETF*
svö M>eTrr s»e:<s'3(=7

Af steinsteypu
Uppákomumar í Þjóð-
minjasafninu hafa komið ís-
lensku þjóðinni í smávegis
uppnám síðustu daga og er
það að vonum. Kjallarahöf-
undur hefur a.m.k. litið svo
á að varsla og umönnun
fomminja sé í eðli sínu ró-
andi starf. Raunar ber vott
um einstakt andlegt þrek að
starfsmenn safnsins skuli
ekki fyrir löngu hafa glatað
ró sinni því aðbúnaður í
safnahúsinu hefur lengi
verið með endemum, bæði fyrir
starfsfólk og gripi safnsins. Kjallara-
höfundur minnist þess að tengda-
móðir hans starfaði þar sem safn-
vörður fyrir nokkrum áratugum og
þá þegar var vissara að vera í hlífð-
arfótum innanhúss þegar eitthvað
rigndi að ráði.
Frelsun frá lekum torfbæjum
En hugmyndin er að spjalla um
ást þjóðarinnar á steinsteypu, ást
sem hlýtur að stafa af þvi að stein-
steypan frelsaði þjóðina úr alda-
langri vist í lekum torfbæjum. Eitt
tjáningarform þessarar ástar er að
það má helst ekki rifa eða fella stein-
hús á íslandi þó þau séu úr sér geng-
in og löngu búin að gegna hlutverki
sínu. Þetta á sérstaklega við um op-
inberar byggingar og skiptir þá engu
þó þær séu forljótar og óhæfar til að
hýsa starfsemina sem þær voru
byggðar fyrir.
í stað þess að brjóta þær og byggja
nýjar er brotið innan úr þeim og þær
innréttaðar að nýju því útveggirnir
em heilagir. Þjóðminjasafnið er einn
af þessum þunglamalegu ljótu kum-
böldum sem þar að auki stendur á
einum mestu umferðargatnamótum
borgarinnar. Af hverju ekki brjóta
hann alveg niður og byggja nýtt
þjóðminjasafn þar sem hús gæti not-
ið sín, líkt og Þjóðarbókhlaðan sem
er eitt fallegasta hús sem byggt hefur
verið í Reykjavík á síðari árum?
Arni Björnsson
læknir
Templarahöllin er enn
eitt dæmi um ást yfirvalda
á gamalli steinsteypu. Eng-
inn veit lengur hvers vegna
þessu húsi var valinn þessi
staður en allir vita að bygg-
ing hennar hafði ekki mikil
áhrif á áfengisneyslu þjóð-
arinnar. Var byggingin Ijót
eða falleg? Þetta var bara
bygging. En hún var illa
staðsett tímaskekkja og um
það bil sem hún var tilbúin
til niðurbrots var tekið til
við að endurnýja hana og nú er hún
orðin að arkitektónískum óskapnaði
á stað sem einu sinni átti að vera
hluti af háborg Reykjavíkur.
Aðeins á einum stað....
Leitun mun á ljótari götumynd en
Laugaveginum austan Snorrabraut-
ar. Þar hefur um árabil verið aðset-
ur ýmissa lykilstofnana í velferðar-
kerfi þjóðarinnar, s.s. heilbrigðis-
ráðuneytis, landlæknis og Trygg-
ingastofnunar ríkisins. Nú er nýbúið
að innrétta þessa húskumbalda fyrir
tugi ef ekki hundruð miUjóna og
menn hljóta að spyrja; hvers vegna
þurfti að varðveita hinn ljóta svip
götunnar með því að láta útveggina
standa? Það er hvort eð er lítið ann-
að eftir af húsunum. Þannig mætti
halda áfram um alla borgina.
Aðeins á einum stað er hægt að
segja að vel hafi tekist til um endur-
nýjun húsa en það er í Lækjargöt-
unni, með Bernhöftstorfunni. Morg-
unblaðshúsið gamla er eitt versta
dæmi um illa staðsetta stórbyggingu
en auðvitað má ekki brjóta hana nið-
ur. Það er svo mikið af dýrmætri
steinsteypu í henni.
Nú mætti halda að steinkumbalda-
stUlinn væri á undanhaldi en því fer
víðs fjarri.
Um aUt höfuðborgarsvæðið er ver-
ið að reisa ljót fjölbýlishús úr steini,
flest þeirra innihalda svokaUaðar
þjónustuíbúðir. Sums staðar gerir
þetta lítið tU en að drita þessum ljótu
turnum tUvUjanakennt andspænis
fjöUum sem eru djásn borgarinnar
eru skemmdarverk því miðað við ást
og virðingu okkar fyrir steinsteypu
mun skemmdarverkunum, sem þarna
hafa verið unnin á ásjónu borgarinn-
ar, sjá stað um ókomnar aldir.
Ámi Bjömsson
Dæmi um ást á steinsteypu
Hvergi í Reykjavík hefur verið
hrúgað niður jafnmörgum ljótum
steinkumböldum og á Landspítala-
lóðinni. Eina húsið á lóðinni sem
hugtakið byggingarlist á viö um og
vert er að varðveita er gamli Land-
spítalinn frá 1930, hitt eru kumbald-
ar sem Uestum er búið að breyta inn-
an frá mörgum sinnum en þjóna
samt ekki tUgangi sínum og svo er
K-byggingin sem var byggð tU aUt
annarra hluta en hún er nú notuö og
verður sennUega aldrei kláruð.
„Hvergi í Reykjavík hefur veríð hrúgað niður
jafn mörgum Ijótum steinkumböldum og
á Landspítalalóðinni. “
4-