Dagblaðið Vísir - DV - 17.11.2000, Blaðsíða 13

13
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000
I>V
S
I annarri vidd
Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson skoð-
ar X-files hinum megin frá í nýrri
barnabók sinni, Brúin yfir Dimmu.
Þar er Mannheimur framandi og ógn-
vekjandi en Mángalía, veröld söguhetj-
anna, gamalkunnug og heimilisleg af
því þar búa þœr. Aöalsteinn gefur líka
út á þessu hausti barnaplötuna
Bullutröll ásamt konu sinni, Önnu
Pálínu Árnadóttur, en allir krakkar
sungu meó þeim lögin af síðustu plötu
þeirra, Berrössuó á tánum.
Brúin yfir Dimmu segir söguna um
Kraka, Míríu og Póa sem eru Vöðlungar
og búa í Stöpli undir Brúarsporði i
Mángalíu. Brúin mikla sem faðir Kraka
og Póa gætir liggur yfir ána Dimmu sem
er svo eitruð að maður verður blindur ef
maður drekkur úr henni vatnið og deyr
ef maður lendir ofan í henni. Hinum
megin við brúna eru Mannheimar og
þangað kemst enginn Vöðlungur nema
vita lengra nefi sinu - og getur þó farið
illa fyrir honum.
Aðalsteinn Ásberg hefur áður gefið út
bækur sem gerast í ævintýraheimum
eða byggja á þjóðsagnaefni, en í
þetta sinn býr hann um per-
sónur sínar í alveg nýrri
vídd. Hvernig uppgötvaði
hann hana?
„Sagan kom til mín á sér-
kennilegan hátt,“ segir Aðalsteinn
Ásberg. „Ég sá fyrir mér þessa brú, _______
brúna yfir Dimmu, sem mynd í hug-
anum. Og ég horfði á myndina og
hugsaði: Þetta er ekki neitt sem ég kannast við,
ég þekki ekki þetta umhverfi. Er ég staddur í öðr-
um heimi? hugsaði ég svo - enda hef ég áður
skrifað um ferðir krakka inn í ímyndaðan heim
eða ævintýraheim - og ákvað að auðvitað væri
hægt að skoða þetta hinum megin frá og byrja
þar. Fyrst kom sem sagt myndin og síðan birtust
verumar, Vöðlungar. Sagan hét framan af Vöðl-
unga-saga.“
- Eru Vöðlungar skyldir álfum eða eru þeir al-
veg sjálfstæð vidd?
„Þeir eru sjálfstæð vídd,“ segir Aðalsteinn.
hann týnir huliðssteininum sínum, og í
nýju bókinni er persóna af kyni Vöðlunga
sem líka lokast inni í mannheimum. Báð-
ar þessar persónur eru afar óhamingju-
samar. Er þá líf mannanna vont líf?
„Nei, nei, það flnnst mér ekki,“ segir Að-
alsteinn, „þetta tengist auðvitað vangavelt-
um um hvort það sé líf eftir dauðann og
hvort það séu til aðrir heimar og mér
fmnst spennandi að horfa á mannlífið utan
frá og ímynda mér hvernig það kæmi öðr-
um fyrir sjónir sem þekkti ekki til þess en
kæmi samt úr svipuðu umhverfi."
- Mannheimur verður ansi kuldalegur í
sögunni - um leið og hann er alveg sann-
færandi!
„En það er ekki kafað neitt inn í hann í
þetta skipti,“ grípur Aðalsteinn fram í.
„Hér er bara skyndimynd og hún er vissu-
lega bláköld, því ég held að svona myndi
mannheimur koma fólki að utan fyrir sjðn-
ir. Við mættum vel hugsa oftar um hvern-
ig við erum og ég vonast til að sagan ýti
við lesendum, láti þá spyrja sig: Erum við
virkilega svona?“
Aðalsteinn Ásberg sagðist hafa gaman af
að velta fyrir sér hvort hugsanlega séu til
heimar samliggjandi okkar heimi og segist
trúa því að krakkar skynji þá möguleika
betur en fullorðnir. „Heimarnir sem börn
nú á tímum til dæmis kynnast í tölvuleikj-
um eru að vissu leyti hliðarheimar. Þau
lifa sig algerlega inn í allt annan heim sem
að sumu leyti er önnur vídd en þeirra
venjulega líf.“
- Ræna tölvuleikirnir tíma barna frá
lestri?
„Ég held ekki,“ segir Aðalsteinn Ásberg.
„Tölvuleikirnir eru hrein viðbót við bæk-
urnar og krefjast sama ímyndunaraíls og þær og
ég held að við eigum ekkert að óttast að þeir séu
hættulegir eða slæmir fyrir böm. Mér sýnist
krakkar lesa jafnvel meira núna en fyrir tíu
áram eða svo, kannski vegna þess að bókum er
haldið meira að þeim. Einu sinni þótti ekkert gott
að börn „lægju í bókum“ en nú þykir það kostur
miðað við tölvuleikina. Þegar koma nýir lestir
verða þeir gömlu ekki eins háskalegir!"
DV-MYND PJETUR
Aðalsteinn Asberg Sigurðsson rithöfundur og skáld
Viö mættum vel hugsa oftar um hvernig viö komum öör-
um fyrir sjónir.
„Heimur þeirra samsvarar heimi mannanna en
ég fer aftur í tímann af því að mér fannst meira
spennandi að við værum komin fram úr okkur.
Svo fer ég reyndar ekki mikið inn í mannheima
með persónunum vegna þess að það var nóg að
gera við að skoða heim Vöðlunga. Kannski á ég
eftir að fara betur inn í mannheima með Vöðl-
ungum seinna, en ég lofa engu!“
- I bók þinni Dvergasteini frá 1991 skrifarðu
um dverg sem lokast inni í mannheimum af því
Bókmenntir_______________________________________________________________
Rúmfræðikennslubók?
í Seinna lúkkinu (en svo kallast það þegar
stelpur líta á strák tvisvar i röð) er fjallað um að
vaxa úr grasi og hvað fylgi því að stíga inn í heim
fullorðinna. Sagt er frá Grétari og Sigrúnu sem
hafa alltaf verið vinir en með kynþroskanum fjar-
lægjast þau hvort annað. Hún fer að vera með
eldri strák, Snorra, sem er öllu meiri töffari en
Grétar en ekki jafngóður strákur. Grétar er mið-
ur sín yfir þessu þó að hann haldi sínu striki. Sig-
rún ákveður síðan að yflrgefa Snorra fyrir Grét-
ar og þau upplifa mikla hamingju í skamma
stund. En svo fara örlagahjólin að snúast og þá
fyrst reynir á ástina. Þó að fablan sé ekki frum-
leg býður hún upp á ýmsa möguleika fyrir góðan
höfund.
Seinna lúkkið á að snúast um líf nútímaung-
linga. Frekar væri hægt að kalla hana rúmfræði-
kennslubók fyrir byrjendur þar sem kynlífslýs-
ingar hennar eru bæði viðamiklar og nákvæmar
en með öllu lausar við að vera erótískar. Löngu
máli er eytt í standpínulýsingar Grétars en til-
raunir höfundar til að nota skáldlegar líkingar
missa illa marks. Þannig er typp-
inu við eitt tækifæri líkt við fána-
stöng sem gæti myndað heila fána-
borg á Ólympíuleikunum (57).
Helsti kynlífsvandi Grétars virðist
vera ótímabært sáðlát og markmið
höfundar virðist vera að kenna
unglingum lausnir á þeim vanda
en ekki verða úr því góðar eða
skemmtilegar bókmenntir. Satt
best að segja eru kynlífslýsingar
bókarinnar drepleiðinlegar þó að
Sigrún og Grétar nái ótrúlegri
fæmi á skömmum tima.
Sagan snýst þó ekki eingöngu
um kynlíf heldur er sjónum einnig
beint að dópheiminum. Þar er rætt um alvörumál
en afgreiðsla þess er heldur ófullnægjandi. Sögu-
persónur ná að hrapa niður í dópdjúpið á ótrúleg-
um hraða; ekki líða nema tveir mánuðir frá
fyrsta hassmolanum þangað til fólk er komið í
ræsið og farið að selja sig um verslunarmanna-
helgina. Vissulega getur fólk sokkið
djúpt á skömmum tíma en hér hefði
mátt undirbyggja fallið betur og kafa
dýpra til að skýra það.
í Seinna lúkkinu er reynt að takast
á við mörg þau vandamál sem ungling-
ar geta mætt. Gallinn er að söguper-
sónurnar lenda í þeim öllum í einu;
bókin verður ofhlaðin af efni. Sögu-
þráðurinn er fyrirsegjanlegmr, þeir
eru vondir sem virðast vondir og öf-
ugt. Lítið er reynt að kafa undir yfir-
borðið og leita að ástæðum fyrir gjörð-
um manna heldur er sagan á einu
plani. Vandamálin leysast svo í rúm-
inu. Höfundur virðist ekki hafa gert
upp hug sinn hvort hann væri að semja handbók
um kynlíf, klámrit eða skáldverk og útkoman er
hvorki fugl né fiskur.
Katrín Jakobsdóttir
Valgeir Magnússon: Seinna lúkkiö. löunn 2000.
Inúk-hópurinn
Þau lýstu í lifandi látbragöi lífi eskimóa á Grænlandi.
ínúk rifjaður upp
Á mánudagskvöldið verður í Lista-
klúbbi Leikhúskjallarans dagskrá
helguð ínúk-hópnum svokallaða sem
lagði undir sig heiminn fyrir röskum
aldarfjórðungi. ínúk-maðurinn var
frumsýndur í Þjóðleikhúskjallaran-
um vorið 1974, siðan fór sýningin í
skóla landsins og þaðan á flakk um
heiminn. Alls var hún sýnd í 19 lönd-
um Evrópu og Suður- og Mið-Amer-
íku á 5 ára tímabili, eða til ársins ‘79.
Heimildarmynd var gerð um und-
irbúningsvinnu hópsins á Græn-
landi og í myndinni er 10 mínútna
kafli úr sjálfri sýningunni. Myndin
verður sýnd á dagskránni og á eftir
munu þátttakendur þessa leikhús-
sævintýris svara fyrirspurnum, auk
þess sem ýmsir leikmunir og bún-
ingar verða til sýnis. Benedikta
Thorsteinsson, fyrrverandi félags-
málaráðherra Grænlands, kom að
undirbúningi sýningarinnar á sínum
tíma og verður flutt frásögn hennar
af þeim breytingum sem orðið hafa á
Grænlandi síðan. Ida Heinrich,
grænlensk stúlka frá Nuuk, sem
stundar söngnám í Reykjavík, mun
syngja á móðurmáli sínu.
í ínúkhópnum eru Brynja Bene-
diktsdóttir, Haraldur Ólafsson, Helga
E. Jónsdóttir, Ketill Larsen, Krist-
björg Kjeld, Þórhallur Sigurðsson og
Þorlákur Þórðarson og var það mál
manna á þeim tíma að þau lékju ín-
úitana svo vel að fólk um víða veröld
hefði trúað því að íslendingar væru
af þeim kynstofni!
Húsið verður opnað kl. 19.30 en
dagskráin hefst kl. 20.30.
Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Libia Pérez og Ólafúr Árni (með rauðan skúf
í peysu) í innsetningu sinni í Straumi.
Síðasta mínútan
Sýning Ólafs Árna Ólafssonar og Libiu Pérez
de Siles de Castro í Straumi, The Last Minute
Show, stendur fram á sunnudag og er opin
milli kl. 14 og 19 daglega. Þetta er íjöltækni-inn-
setning sem freistar þess að miðla á þrívíðan
hátt tilfinningu fyrir umhverfi, tíma og hreyf-
ingu.
Píanótónleikar
Naomi Iwase heldur pía-
nótónleika í Hásölum, safn-
aðarheimili Hafnarfjarðar-
kirkju, kl. 16 á morgun. Á
efnisskrá eru verk eftir
Mutsuo Shishido, Haydn,
Schumann, Chopin og
Prokofieff.
Naomi Iwase hélt fyrstu opinberu einleiks-
tónleika sína 13 ára og 16 ára varð hún sigur-
vegari í Alþjóðlegu Stravinski-píanókeppninni
i Chicago. Hún hefur síðan unnið til fjölda
verðlauna fyrir leik sinn.
Hljóðbækur
Hörpuútgáfan á Akra-
nesi hefur sent frá sér
fimm nýjar hljóðbækur þar
sem ílytjendur og sögu-
menn eru Heiðdís Norð-
fjörð og Bessi Bjamason.
Þetta eru Emil í Kattholti,
Bessi les þýðingu Vilborg-
ar Dagbjartsdóttur á sög-
um Astrid Lindgren af
þessum fræga prakkara á tveimur snældum; á
flórum snældum eru ævintýri H.C.Andersens
sem Heiðdís Noröfjörð les; loks eru Ævintýrin
okkar eftir Heiðdísi sem hún les sjálf og Ævin-
týri frá annarri stjörnu sem einnig eru eftir
Heiðdísi og hún les sjálf.
Bókaveisla
Bókaveisla hinnar nýstofnuðu Eddu verður í
Perlunni og stendur í tvo daga, laugardag og
sunnudag milli kl. 13 og 18 báða dagana. Á
sviðinu verður fjölbreytt skemmtidagskrá báða
dagana. Stúlknakór Bústaðakirkju syngur,
Bangsímon kemur og kætir börnin, DÍS verður
kynnt fyrir gestum, Tómas R. Einarsson og fé-
lagar leika djass, Möguleikhúsið sýnir úr Völu-
spá o.fl.
Aðallega verður þó lesið úr
nýjum bókum, bæði fyrir
börn og fullorðna, og þau sem
lesa eru Guðrún Helgadóttir,
Gyrðir Elíasson, Auður Jóns-
dóttir, Steingrímur Her-
mannsson, Arnaldur Indriða-
son, Birgir Sigurðsson , Þor-
steinn Guðmundsson, Pétur Gunnarsson,
Kristín Helga Gunnarsdóttir,
Sigrún Eldjárn, Ólafur Gunn-
ar Guðlaugsson, Yrsa Sigurð-
ardóttir, Ragnheiður Gests-
dóttir og Brian Pilkington.
Einnig verður á staðnum
teiknihorn þar sem börn geta
lært að myndskreyta bækur.
Barnakóratónleikar
Næstu tónleikar í röð Tónskáldafélags ís-
lands í samvinnu við M-2000 verða í Langholts-
kirkju kl. 20 í kvöld. Þá flytja þrfr íslenskir
barnakórar, Gradualekór Langholtskirkju,
Graduale Nobili og Skólakór Kársness íslenska
tónlist frá lokum tuttugustu aldar. Flutt verða
lög eftir mörg helstu núlifandi tónskáld okkar
undir stjórn Jóns Stefánssonar og Þórunnar
Björnsdóttur.
Tríóið og Sólrún
—] Tríó Reykjavíkur fær til
'jlHÉk,::j sín góðan gest á tónleikum í
Hafnarborg á sunnudags-
kvöldið kl. 20. Það er Sólrún
Wf Bragadóttir sópransöngkona
sem kemur sérstaklega frá
Þýskalandi þar sem hún
starfar við óperuhúsin í
Keiserslautern og Hannover.
Á efnisskrá verða sönglög, selló- og píanóv-
erk eftir Jean Sibelius, Richard Strauss, Haf-
liða Hallgrímsson, Leif Þórarinsson og Þorkel
Sigurbjörnsson.