Dagblaðið Vísir - DV - 30.01.2001, Blaðsíða 15

14
ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 2001
ÞRIÐJUDAGUR 30. JANÚAR 2001
27
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiósla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiöiunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, simi: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Filmu- og plötugerö: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Dýrkeypt sekúndubrot
Ný skoðanakönnun DV um fylgi stjómmálaflokkanna
sýnir umtalsverðar fylgissveiflur þótt aðeins sé rúmur hálf-
ur mánuður frá því að blaðið kannaði stöðu flokkanna síð-
ast. Fyrir þá skoðanakönnun voru pólitísk átök óvenju-
römm, vegna svokallaðs öryrkjamáls, harðari en um árabil.
Sú könnun sýndi umtalsvert tap ríkisstjórnarflokkanna en
stjórnarandstöðuflokkamir, Vinstri hreyfmgin - grænt
framboð og einkum Samfylkingin, styrktu mjög stöðu sína.
Ríkisstjórnarflokkarnir misstu raunar meirihluta sinn á
þingi, miðað við niðurstöðu þeirrar skoðanakönnunar.
Hin pólitísku átök vegna öryrkjamálsins hörðnuðu jafn-
vel eftir að niðurstöður skoðanakönnunarinnar birtust og
þau náðu hámarki í heiftarlegum deilum stjórnar og stjórn-
arandstöðu við meðferð frumvarps heilbrigðisráðherra um
breytingar á almannatryggingalögum sem samþykkt var
sem lög frá Alþingi í síðustu viku. Því var fyllilega ástæða
til þess að kanna stöðu stjórnmálaflokkanna á nýjan leik.
í skoðanakönnuninni sem DV birti í gær kemur fram að
SjálfstæðisfLokkurinn, sem tapaði fylgi í fyrri janúarkönn-
uninni, stendur í stað með ríflega 37 prósenta fylgi. Hinn
stjómarflokkurinn, Framsóknarflokkurinn, bætir hins veg-
ar laka stöðu sína talsvert. Sé litið á skoðanakannanir á
kjörtímabilinu sést að Framsóknarflokkurinn hefur átt á
brattann að sækja en Sjálfstæðisflokkurinn komið sterkt út
þar til nú í janúarkönnununum tveimur. SjálfstæðisfLokk-
urinn fmnur því fyrir þeirri óánægjuöldu sem reis vegna
öryrkjamálsins.
Fylgissveiflan nú til Framsóknarflokksins kemur frá
Samfylkingunni. Samfylkingin náði loks kjörfylgi sínu í
fyrri janúarkönnuninni en tapar miklu fylgi nú. Þar kann
að ráða að hluta málflutningur forystumanna flokkanna í
öryrkjamálinu en freistandi er að líta svo á að meira skipti
það er Ingibjörg Pálmadóttir, heilbrigðisráðherra og einn
leiðtoga FramsóknarfLokksins, fékk aðsvif í beinni útsend-
ingu. Liklegt er að Framsóknarflokkurinn fái samúðarfylgi
vegna þessa atviks enda kom þá berlega í ljós að ráðherr-
ann hafði gengið nærri heilsu sinni vegna þess álags sem á
honum var, ekki síst vegna öryrkjamálsins. Þá skipti það
ekki síður máli aö Össur Skarphéðinsson, formaður Sam-
fylkingarinnar, þótti ekki bregðast rétt við aðsvifi ráðherr-
ans. Samfylkingin tapar fylgi vegna þessa enda segir Össur
í viðtali við DV í gær að skýringin á fylgistapinu sé að
flokkurinn sé að súpa seyðið af þessu. Sekúndubrotin í
beinni sjónvarpsútsendingu geta verið dýr.
Skoðanakönnunin sem birt var í gær sýnir sterka stöðu
Vinstri hreyfingarinnar - græns framboðs. Um leið og Sam-
fylkingin tapar mjög bæta Vinstri-grænir enn við, líkt og
þeir hafa gert í könnunum allt kjörtímabilið. Flokkurinn
fékk 6 þingmenn kjörna í þingkosningunúm árið 1999 en
fengi samkvæmt skoðanakönnuninni sem birt var í gær 19
þingmenn. Hann hefur bætt við sig þremur þingmönnum á
þeim rúma hálfa mánuði sem liðinn er frá síðustu könnun,
meðan öryrkjaatið hefur verið sem mest. Kannanir sem
gerðar hafa verið á þessu fyrsta kjörtímabili flokksins
benda til þess að kjósendur beri sífellt meira traust til hans.
Það á ekki síst við um kjósendur á landsbyggðinni en þar
er flokkurinn orðinn jafn stór og Sjálfstæðisflokkurinn.
Staða Vinstri-grænna er sterk sem og Steingríms J. Sig-
fússonar formanns. Hann hefur, fyrir hönd flokksins, þótt
sannfærandi og með þvi náð því trausti sem skilar sér í
auknu fylgi.
Jónas Haraldsson
Skoðun<
Lýðræði og mannréttindi
Síöustu misseri hefur
umræða um lýðræði og
mannréttindi orðið æ há-
værari á Vesturlöndum.
Margir stjórnmálaheim-
spekingar hafa ritað merk
rit um framtíð lýðræðisins í
gjörbreyttum heimi alþjóða-
væðingarinnar og mörg og
ólík sjónarmið eru á lofti.
Allt frá vangaveltum um
endalok sögunnar til kenn-
inga um undangjöf lýðræð-
isns fyrir ægivaldi alþjóð-
legra fyrirtækja.
Björgvin G.
Sigurðsson,
framkvæmdastj. Sam-
fylkingarinnar
Þrískipting fótum troðin
Umræöan hefur skilað sér að Is-
landsströndum og orðið hávær í kjöl-
far öryrkjamálsins. í eftirmála þessa
sögulega Hæstaréttardóms komu
berlega í ljós stórkostlegir brestir í
íslenska stjórnkerfmu. Þrískipting
valdins er fótum troðin af stjórnvöld-
um ef á þarf að halda til að rétta kúr-
sinn. Vilji ráðamanna skal ná fram
að ganga hvaö sem það kostar, þó að
islenska stjórnkerfið líti út eins og
yfirbygging bananalýðveldis á eftir.
- Viðbrögð ríkisstjórnarinnar við
dómi Hæstaréttar í öryrkja-
málinu voru nægjanlega
andlýðræðisleg en eftirleik-
urinn með forsetabréfinu
sem endapunkti sló allt út.
Lýðræðisríkin standa á
tímamótum og brýnt er að
leita leiða til að efla lýðræð-
ið og tryggja á breyttum
tímum.
Samfylkingin stendur um
þessar mundir fyrir funda-
röð um lýðræðismál og hef-
ur Bryndís Hlöðversdóttir,
þingmaður flokksins, veg
og vanda af þeim. Þar kall-
ar Bryndís til leiks marga af okkar
færustu fræði- og leikmönnum á
þessu sviði. FjaUað er um fiármál
stjómmálaflokka, hnattvæðinguna,
þátttöku í stjórnmálum og tjáningar-
frelsi, svo eitthvað sé nefnt. Næsti
fundur í röðinni fer fram í Norræna
húsinu laugardaginn 10. febrúar og
eru allir áhugamenn um lýðræðið
hvattir til aö mæta og taka þátt í um-
ræðunni.
Opið bókhald flokkanna
Á meðal meginverkefna jafnaðar-
„Þrískipting valdsins er fótum troðin af stjómvöldum
ef á þarf að halda til að rétta kúrsinn. Vilji ráðamanna
skal ná fram að ganga hvað sem það kostar, þó að ís-
lenska stjómkerfið líti út eins og yfirbygging banana-
lýðveldis á eftir. “
manna er að tryggja og efla lýðræð- um og að opna bókhald stjómmála-
ið, m.a. með þjóðaratkvæðagreiðsl- flokkanna. Opið bókhald stjómmála-
flokka og þjóðaratkvæðagreiðslur
eru lykilatriði i því að efla trú og
auka áhuga almennings á þjóðmála-
þátttöku og tryggja að ekki sé um
óeðlileg hagsmunatengsl að ræða á
milli stjórnmálaflokka og fyrirtækja.
Það er með öllu óverjandi að bók-
hald flokkanna sé lokað og fiármál
þeirra í myrkrinu. Slíkt býður upp á
spillingu og óeðlUegar fyrirgreiðsl-
ur.
Garðar Sverrisson, formaður Ör-
yrkjabandalagsins, hefur með frá-
bærri frammistöðu sinni og eldmóði
opnað augu almennings fyrir þeim
ógnargöUum sem sliga íslenska
stjórnkerfið. Öryrkjar hafa mætt
ótrúlegum vinnubrögðum af hálfu
stjómvalda í baráttu sinni fyrir rétt-
læti og mannsæmandi kjörum. Þorri
almennings er sammála um að kjör
þeirra eru smánarblettur á samfélag-
inu en forhertir valdhafamir neita
að gefa sig og beita öUum brögðum.
Nú er hins vegar komið að vatna-
skUum í íslensku samfélagi og sú
umræða sem fajin er af stað um
meingallað og spillt stjómkerfið
verður ekki stöðvuð.
Björgvin G. Sigurðsson
Undanbrögð við ósigri
Á dögunum hringdi í mig góðvin-
ur minn, sem er góður og gegn fram-
sóknarmaður af gamla skólanum og
var mikið niðri fyrir. Erindið sem
hann átti við mig varð að algjöru
aukaatriði, því nær öll hans ræða
gekk út á nýfaUinn dóm Hæstaréttar
í máli öryrkja í hjúskap. Hann hafði
lesið sér vel til og undraðist viðbrögð
ráðamanna við þessum sanngirnis-
dómi eins og hann orðaði það.
Álit framsóknarmannsins
Tvennt var honum efst í huga, þótt
mér þætti nú sem hann vUdi koma
aUri sök á ósvinnunni á forsætisráð-
herrann, enda lét hann sem hann
heyrði ekki þegar ég minnti á helm-
ingshlut Framsóknar í málinu.
Hafandi lesið dóminn og dómsorö-
in furðaði hann sig mest á því, að því
skyldi haldið fram að dóms-
orðin væru óskýr, svo dag-
ljós og ótviræð sem þau
væru og engin leið undan að
víkjast, ef menn vUdu hafa
réttsýnina í heiðri.
Hann sagði einnig rétt að
við minntum á það, að aUir
dómararnir fimm hefðu,
eins og aUir héraðsdómar-
arnir sem dæmdu fyrr í mál-
inu, komizt að þeirri ein-
dregnu niðurstöðu að skerð-
ingin á meðan reglugerðin
ein var í gUdi væri ólögleg,
þ.e. að sá þáttur sem laut að endur-
greiðslu meginupphæðarinnar væri
algjört lögbrot. Því hefðu menn átt
undanbragðalaust að hlýða sem og
þeim dómi meirihlutans sem laut að
lögmæti þess að skerða yfirleitt bæt-
ur öryrkjans vegna tekna
maka. Hann studdi sem
sagt okkar málstað ein-
dregið og hafði stór orð um
siðleysi ráðamanna, þó
enn vildi hann sem minnst
tala um hlut sinna manna.
Hitt atriðið þessu tengt
var svo um þau skUaboð
sem ráðamenn væru að
senda fólkinu í landinu
með því að fara ekki eftir
tvímælalausum dómsorð-
um, þ.e. að menn skyldu
sko alls ekki vera að leita
réttar síns hjá dómstólum, því tU
væri í stjómarráðinu yfirdómstóU
sem ekki hikaði við að ógilda þá
dóma Hæstaréttar sem þeim þar á
bæ geðjaðist ekki að. - Mér þótti
ádrepa hans ágæt svo og sanngjörn
reiði hans og henni hér komið til
skila.
Aðeins vildi ég svo mega bæta við
dýpstu andúð minni á þeim lúalega
málflutningi æðstu manna um, að
ekki nytu þeir þessa dóms sem verst
væru staddir í hópi öryrkja og látið
að því liggja í leiðinni að það sé Ör-
yrkjabandalaginu að kenna, hversu
aum kjör aUtof margir öryrkjar búa
við og aUt í einu drýpur samúðin af
vörum þeirra sem vita mætavel
hverjir bera þar aUa ábyrgð.
Á þrettán ára starfsferli mínum
hjá Öryrkjabandalaginu var þaö æv-
inlega efst á blaði I öllum viðræðum
aUs forystufólks bandalagsins, við
stjórnvöld sem Alþingi, að fyrst og
síðast yrði að bæta hag þeirra sem
lakast hefðu það, annars vegar ein-
hleypinga sem búa við bæturnar ein-
ar og hins vegar tveggja öryrkja sem
eru í hjónabandi eða sambúð og fá
hlálega lágar bætur tU aö lifa af, svo
og auðvitað aðra þá sem búa við ein-
staklega skertan hlut, hlut sem ráða-
menn hafa verið einstaklega fundvís-
ir á að skerða enn frekar.
Ég vU mega trúa því, að aUt það
fólk sem á liðnum árum hefur hlýtt
á þessar forgangskröfur okkar og
fengið um þær einarðar ályktanir
bandalagsins, muni af fuUri einurð
og sannleiksást vitna hér um, svo
öUum sé fuUljóst hve þessi ómagaorð
eru ómerk með öllu, um vanrækslu
Öryrkjabandalagsins í því aö halda
fram hlut þeirra sem við skarðastar
tekjur búa. Það er svo sérkapítuli að
þeir sem bera á bágum kjörum ör-
yrkja höfuðábyrgð skuli nú freista
þess að halla hér réttu máli svo frek-
lega.
Helgi Seljan
„Á þrettán ára starfsferli mínum hjá Öryrkjabandalaginu var það ævinlega efst á blaði í öllum
viðrœðum alls forystufólks bandalagsins við stjómvöld sem Alþingi, að fyrst og síðast yrði að
bœta hag þeirra sem lakast hefðu það.... “ - Hlýtt á umrœöur um tekjutengingu hjá öryrkjum,
Með og á móti
Kókómjólk í 1/2 lítra umbúðum
Tveir fjórðu eru ekki hálfur!
„Kókómjólk er
góður drykkur. Ég
borða almennt
ruslmat en hef vit
á að skola honum
niður með ljúffengri kókó-
mjólk, enda fær maður kraft
úr kókómjólk.
En ég er vonsvikinn yfir
því að framleiðandi kókó-
mjólkur skuli ekki selja 1/2
lítra kókómjólk.
AUir hljóta að sjá að til þess að
skola máltíð niður er 1/4 lítra ferna
oflítil og 1 lítra fema of stór! Einmitt
þess vegna kaupa flestir tvær 1/4
litra fernur.
Þessu þarf að breyta. Nú
má vel vera að efnahagslegar
ástæður liggi að baki.
Kannski er hægt að græða
meira á því að selja ákveðið
magn í mörgum smáum ein-
ingum frekar en stórum, eða
kannski er einfaldlega dýrt
að framleiða 1/2 lítra femur?
Ég veit ekkert um það og mér
er í raun alveg sama.
Ég byggi minn málstað ein-
göngu á viðkvæmum innri tilfinn-
ingum: Ég vil drekka kókómjólkina
mína úr 1/2 lítra femum.“
tngvar
Arnarson,
háskólastúdent.
330 ml orkumjólk uppfyllir þörfina
„Ég hef nú ekki
I heyrt af þessum
mótmælum stúd-
r enta fyrr en nú, en
mér finnst eðlUeg
krafa að þeir vUji fá 1/2 lítra
kókómjólk á markaðinn. Ef-
laust hafa þeir drukkið kókó-
mjólk frá blautu barnsbeini
úr 1/4 lítra fernum meö röri.
Ljóst er að fuUorðinn einstak-
lingur þarf meira magn en
250 ml af kókómjólk með
samlokunni og þvi skeUir hann oft í
sig 2 femum. Heppilegra væri að
hafa þetta magn í einni pakkningu
sem er jú 1/2 lítri. Hvert er maður-
inn að fara, af hverju er þá
ekki komin 1/2 lítra kókó-
mjólk á markaðinn, ef hann
er sammála síðasta ræðu-
manni? Hægan. Vegna þess
að þörfin er fyrir hendi er nú
í boði önnur gerð af
súkkulaðimjólk sem seld er í
330 ml flöskum, nefnUega
orkumjólk. Þær umbúðir er
þægUegt að opna, drekka úr
og loka. En það er aldrei að
vita nema að stúdentum
verði að ósk sinni og hafin verði
framleiðsla á kókómjólkinni í hálfs-
lítra fernum í náinni framtíð. Við
skoðum það mál.“
Baldur
Jónsson,
markaösstjóri Mjólk-
ursamsölunnar.
Kókómjólk MS hefur lengi veriö framleidd og súkkulaóidrykkir keppinauta viröast eiga bágt meö aö fóta sig á markaönum. Mörgum þykir þó furöuiegt aö ekki sé
hægt aö fá drykkinn í hálfs lítra umbúöum og nýlega söfnuöu uppátækjasamir stúdentar við HÍ undirskriftum fyrir því að kókómjólk yröi framleidd í þeirri stærö.
Afþreyingin er einnota
„Neyslan var lengi
vel álitin góð. Offita
er helsta heilbrigðis-
vandamálið, ásamt
því hreyfingarleysi og
aumingjaskap sem
hlýst af bUanotkun og
sjónvarpsglápi... Af-
þreyingin er iðnaður, skemmtanaiðn-
aður - hún er framleidd og seld með
skjótgróða að markmiði. Afþreying-
unni og listinni er ruglað saman. En
munurinn er augljós; afþreyingin er
einnota, listin margnota."
Atli Heimir Sveinsson tónskáld
í Lesbók Mbl. 27. janúar.
Algjör trúnaður
„Vel má vera, að
reynsluleysi mitt í
svona pólitískri ref-
skák, hafandi setið á
þingi í aðeins eitt og
hálft ár hafi orðið tU
þess að ég treysti
jafnreyndum stjórn-
málamanni og HaUdóri Blöndal í
þessu máli. En það er greinUegt, að
maður þarf að tileinka sér úthugsaða
pólitíska klæki, og það skal ekki
standa á mér með það í framtíðinni
... En þar sem HaUdór bað um alger-
an trúnað gat ég ekki farið á fund fé-
laga minn í VG og kynnt þeim málið
og leitað ráða.“
Árni Steinar Jóhannsson alþm.
í Degi 27. janúar.
Tafarlaust aðhald
„Ljóst er að sterk staða ríkissjóðs nú
er að stærstum hluta auknum skatt-
tekjum í góðærinu að þakka ... Hættan
er sú, að þegar hægir á vexti efnahags-
lífsins dragist skatttekjumar hratt
saman en hægar gangi að ná tökum á
gjaldahliðinni. Það er því óumflýjan-
legt að auka aðhaldið í ríkisfiármálun-
um nú þegar, meðal annars í ljósi
hinna nýtUkomnu viðbótargjalda."
Úr forystugreinum Mbl. 27. janúar.
Fjölskyldan
„Staða fiölskyldunn-
ar í nútlmaþjóðfélagi
er heldur óljós. LftiU
sem enginn greinar-
munur er gerður á
hjúskap og sambúð
samkvæmt ákvörðun
löggjafans ... Merki
þess að fiölskyldan er að flosna upp
sjást víða. Gamalt fólk býr ekki leng-
ur á heimUi barna sinna og gríðar-
mikil aukning er á íbúðabyggingum
sem eingöngu eru ætlaðar öldruðum
og er yngra fólki jafnvel bannað að
búa í þeim. Það er ekki vel séð í
köstulunum, að ungviðið fái að dvelja
næturlangt hjá afa eða ömrnu."
Oddur Ólafsson blm. í Degi 27. janúar.
gliönar
Ojbjakkið úti við
Loks kom að því að veðurfar hjálp-
aði nógu mörgum til þess að skynja
mengunarvanda vegna bUaumferðar
í Reykjavík. í fiölmiðlunum hefur
verið fiaUað um svifryk, tjöru og
brún ský yfir borginni, rætt við sér-
fræðinga, vitnað í úttekt Ylfu
Thordarson og Línuhönnunar á
svifrykinu, talað við gatnamálastjóra
og sérfræðinga HoUustuverndar.
Svifryksmengun fór t.d. nokkrum
sinnum yfir leyfilegt hámark. Ekki
fer á miUi mála að eitthvað þarf að
gera tU að bæta úr. Að því er unnið á
vegum borgarinnar.
Ryk er ekki bara ryk
TUefni þessara lína eru nokkrar
ábendingar. Ekki lausnir vandans. I
fyrsta lagi vU ég benda á að svifryk og
svo grófara ryk sem berst fyrst og
fremst á bUana, göturnar og aUt sem í
næsta umhverfi þeirra er, innUieldur
margvísleg efni. Auk steinryksins (mal-
arhluti malbiksins) er um að ræða
bæði tjöruagnir, gúmmíagnir, sót
(einkum úr dísUbílum) og málmörður
(úr nöglunum; líklega mest stál).
Þessi blanda er ekki heUsusamleg
og t.d. í Noregi eru til upplýsingar og
mat á neikvæðum áhrifum ryksins á
lífverur. Mikið af rykinu nær svo
ekki bara einu sinni út í loftið og sest
síðan tU, heldur er því þyrlað aftur og
aftur upp í loft við hraða umferöina
þar sem það liggur næst götunum.
Svo má ekki gleyma því að umrædd
efni berast með afrennsli út í sjó og
ár, vötn, læki og grunnvatn þar sem
það á við. Þau hverfa ekki úr náttúr-
unni þótt við þvoum bUa og götur.
Svifrykiö geta menn skoðað með
þvf að þurrka innan af framrúðum
bUa sinna með hvítum klút vættum í
gluggahreinsilegi. Mánað-
arskammtur eða svo af hin-
um ósýnUegu ögnum (með
berum augum) sést sem
svört slikja eða eðja á
klútnum og minnir á að
svifrykið smýgur um aUt.
Loftmengun
Svo eru það rokgjömu
efhin í útblæstrinum. Koldí-
oxíð, sem myndast við
bruna olíuættaðra efiia, er
ekki eitrað. Það er hins veg-
ar dæmigerð gróðurhúsa-
lofttegund sem hefur áhrif á hitastig
á heimsvísu. Kolmónoxíðið í pústinu
er hins vegar ekki hoUt og heldur
ekki brúnu köfhunarefnissamböndin
(köUuð NOx) sem hafa litað andrúms-
loftið yfir Reykjavík gulbrúnt margan
kyrran daginn undanfarið. Of lítið
hefur verið fiaUað um þau f umræð-
unum.
Auk þessara efna koma svo tU
bensínættuð, lffræn efnf sem fylgja
þefm ófuUkomna bruna sem verður í
öllum venjulegum bUvélum; brennf-
steinssambönd og málmar (aðrir en
blý). Sem betur fer ná hvarfakútar í
mörgum bUanna að hirða hluta af
menguninni en annað sleppur út tU
okkar.
Og svo frárennslið...
Loks langar mig að benda á óhrein-
indin og þá einkanlega tjöru bensín-
stöðva eða láta þvo bUinn á sérstök-
um þvottastöðvum. í öUum tUvikum
nota menn leysiefni tU þess að losna
við tjöruna. Þúsundir lítra á þúsund-
ir ofan. Leysiefnin eru lífrænar efna-
blöndur sem kljúfa efnasambönd tjör-
unnar í önnur lífræn efni sem ekki
eru endUega skaðlaus. Sjálf
leysiefnin eru ýmist sögð
umhverfisvæn eða ekki. Þau
sem eru merkt umhverfis-
væn sýnast helst vera lífræn
efhi, t.d. unnin úr dýrafitu,
sem sjálf og ein myndu leys-
ast upp f óskaðleg efnf.
En það breytír ekkf því, að
með uppleystri tjöru af bfi-
unum (auk aUs annars sem
af þeim kemur) er vatns-
blandan sem hverfur í af-
rennsliskerfin lítt umhverf-
isvæn. Leysiefni sem ekki
eru merkt umhverfisvæn innihalda
steinolíu og hún, ásamt uppleystri
tjöru, er áreiðanlega ekki umhverfis-
væn. Af þessu leiðir að aUur tjöru-
þvotturinn skUar ómældum tonnum
af menguðu vatni út í náttúruna hvað
svo sem við vildum annað gera. Bún-
aöur á þvottastöðvum og plönum get-
ur ekki síað uppleyst efni úr frá-
rennsli þeirra enda ekki til þess æti-
ast í starfsleyfi fyrirtækjanna. - SkUj-
ur fyrirtækja ná burt olíum og efni
sem flýtur á vatni eða sekkur f vatn, ..
ekki uppleystum efnum.
Ekki einkamál
Bílar eru þarfaþing en notkun
þeirra fylgir margvísleg ábyrgð. Þessi
stutta umfiöUun minnir okkur líka
kirfilega á að bUaumferð er um-
hverfistengt samfélagsmál en ekki
einkamál sem ekki þarf að ihuga.
GUdir það svo greinilega t.d. um
skipulag umferðar, reglur um akstur,
um það sem kaUað er umferðarmagn,
um nauðsyn á að samnýta samgöngu-
tæki betur og um þá skyldu að hafa
fyrirkomulagið sem „grænast".
Ari Trausti Guðmundsson
„Mikið af rykinu nœr svo ekki bara einu sinni út í loftið og sest síðan til, heldur er því
þyrlað aftur og aftur upp í loft við hraða umferðina þar sem það liggur nœst götunum.“