Dagblaðið Vísir - DV - 24.08.2001, Blaðsíða 9

9
FÖSTUDAGUR 24. ÁGÚST 2001
PV__________________________________________________________________________________________________Neytendur
Byssur sem seldar voru sem leikföng á Krít:
Teknar í tollinum hér
Skiptifatamarkaður
- ýmsir hlutir sem hægt er að kaupa í Evrópu bannaðir hér
Jón E. Guömundsson ásamt syni sínum
„Ég tel aö þaö sé ekki í verkahring tollvaröa aö leiöbeina öörum í uppeldismálum eöa tjá sig viö almenna feröamenn
um sínar skoðanir á þeim málum. Þaö er einkamál foreldra hvaö þeir leyfa börnum sínum, “ segir Jón.
Jón E. Guðmundsson frá Keflavík
hafði samband við neytendasíðuna
og sagði farir sínar ekki sléttar. Fyr-
ir nokkru kom hann frá Krít ásamt
syni sínum og var stöðvaður í tollin-
um í Flugstöð Leifs Eiríkssonar fyr-
ir að vera með tvær litlar loftbyssur
í farangrinum. „Þetta voru litlar
byssur úr plasti sem sonur minn
keypti í þeirri trú að um væri að
Hvað er bannað?
Eins og fram kemur í greininni
er nokkuð algengt að fólk átti sig
ekki á því að bannað er að flytja
til landsins vopn af ýmsu tagi.
Margir hafa lent í því að kaupa
t.d. skrautmuni sem hér á landi
falla undir vopnalögin og eru því
teknir í tollinum. Því er ekki úr
vegi aö skoða hvað er bannaö. í
vopnalögum segir: „Vopnaburður
á almannafæri er bannaöur.
Heimilt er að bera á sér bitvopn
þar sem eðlilegt og sjálfsagt getur
talist, svo sem við vinnu eða veið-
ar eða í öðrum tilvikum þegar
engin hætta er því samfara. Bann-
að er að flytja tfl landsins, fram-
leiða, eignast eða hafa í vörslum
sínum:
a) bitvopn ef blaðið er lengra en
12 cm, enda sé það ekki ætlað til
notkunar við heimflishald eða at-
vinnu,
b) fjaðrahníf, íjaðrarýting, fafl-
hníf, faOrýting, stunguvopn eöa
önnur slík vopn,
c) höggvopn, svo sem hnúajárn,
gaddakylfu, felukylfu, kylfu sem
ekki er ætluð tO íþróttaiökunar
eða önnur slík vopn, svo og raf-
magnsvopn,
d) sverð, sem eru sambland
högg og bitvopna,
e) kaststjörnu, kasthníf eða önn-
ur slík vopn,
f) lásboga, langboga, slöngu-
byssu eða önnur slík vopn, svo og
örvarodda. Þetta tekur þó ekki tO
boga sem ætlaðir eru til æfinga
eöa keppni í bogfimi.
Heimflt er að víkja frá banni 2.
mgr. með leyfi ríkislögreglustjóra
ef vopn hefur söfnunargildi eða
sérstakar ástæður mæla með.
Öðrum en lögreglu er óheimOt
að flytja tfl landsins, framleiða eða
eignast handjárn og fótajárn úr
málmi eða öðru efni. Sama gfldir
um gasvopn og táragasvopn.
ræða leikfóng," segir Jón. „Toflverð-
ir héldu því hins vegar fram að um
loftskammbyssur væri að ræða og
tóku þær af okkur.“ Aðspurður segir
Jón að byssurnar hafi verið kraftlitl-
ar og því litlar líkur á að nokkur
slasi sig á þeim. „En auðvitað sé
hægt að meiða með þeim ef skotið er
úr þeim af stuttu færi, t.d. í auga. En
það er líka hægt að meiða með vel
ydduðum blýanti." Jón segist ekki
ætla að deila við ToOgæsluna um
byssumar en er ósáttur við fram-
komu tollvarðar sem lýsti því yfir
hversu ósmekklegt henni fyndist að
hann leyfði 11 ára syni sinum að
festa kaup á og leika sér með byssur.
„Ég er sjálfur mikOl byssuáhuga-
maður og sé ekkert athugavert við
að leyfa syni mínum að eiga leik-
fangabyssur. En ég tel að það sé ekki
í verkahring toflvarða að leiðbeina
öðrum í uppeldismálum eða tjá sig
við almenna ferðamenn um sínar
skoðanir á þeim málum. Það er
einkamál foreldra hvað þeir leyfa
börnum sínum,“ segir hann.
Ólöglegar og stórhættulegar
Jón sendi kvörtun þessa efnis tO
Sýslumannsins í Keflavík sem að
bragði sendi Jóni svar. í því kemur
fram að „viðkomandi byssur séu
bæði ólöglegar og stórhættulegar" og
að ekki sé „í sjálfu sér aðfmnsluvert
þó að löggæslumaður taki neikvæða
afstöðu tfl þess að foreldrar séu að
kaupa slíka hluti fyrir börn sín“.
Enn fremur segir að það sé „vita-
skuld einkamál foreldra hvaða hluti
þeir kaupa fyrir böm sín og eru lög-
legir.
Löggæslan lætur sig hins vegar
hið ólöglega varða. Það er vissulega
hlutverk löggæslunnar í landinu að
leiðbeina foreldrum í uppeldismái-
um, að því marki þó að atferli barns-
ins snúi að löggæslunni."
Mismunandi reglur
Byssurnar sem um ræöir eru
seldar víða um Evrópu sem leik-
fóng, að sögn Jóns, og segir hann
undarlegt að um þær gildi aðrar og
strangari reglur hér á landi. „Við
erum aðilar að Evrópska efnahags-
svæðinu og tökum upp afls kyns lög
og reglur þaðan. Því langar mig að
vita hvort okkur sé ekki skylt að
leyfa þessi leikfóng hér.“
Snorri Sigurjónsson, lögreglufull-
trúi í áfengis- og vopnalagadeild,
segir að rétt sé hjá Jóni að ákveðn-
ar gagnkvæmar skyldur hvila á
okkur vegna alþjóðasamninga á
borð við EES. Þar sé helst að telja
gagnkvæma tilkynningaskyldu um
vopnaflutninga.
„Hins vegar er hverju landi í
sjálfsvald sett hversu langt það
gengur í að banna innflutning og
notkun ákveðinna vopna og er okk-
ur því frjálst aö setja okkar mörk
varðandi skotvopn. Við þurfum
ekki að líta lengra en tO Norður-
landanna til að sjá að reglur miUi
landa eru misjafnar.
Þar gilda að vísu mjög svipaðar
reglur og hér en þó ekki alveg eins.
Önnur lönd eru svo með gjörólíkar
reglur. Til dæmis eru leikfong, loft-
byssur, hnífar, sverð og skrautmun-
ir, sem falla undir vopnalögin hér,
nánast seldir hverjum sem er á
Spáni. Þvi fellur fólk í þá gryfju að
kaupa þessa hluti í góðri trú en þeir
eru síðan teknir af þvi í toUinum.
Og skiptir þá engu hvort það sé
hæft tU að eiga þessa hluti og fara
vel með.“ -ÓSB
- góð leið til að endurnýja í fataskápnum fyrir lítinn pening
Verslunin Fantasía/Núið í
Kringlunrii hefur opnað skiptifata-
markað. Anna Sigriður Pálsdóttir,
starfsmaður í versluninni, segir að
hugmyndin að markaðnum hafi
kviknað þegar skiptimarkaðir með
bækur fóru af stað í haust. „Okkur
fannst það sniöug hugmynd að vera
með skiptifatamarkað á sama tíma
þannig að skólakrakkarnir gætu
losað sig við gömlu fótin sín og feng-
ið ný í staðinn.“ Anna segir að þrátt
fyrir að markhópurinn hafi í upp-
hafi verið framhaldsskólanemar
hafi komið inn fatnaður á 18-19 ára
og upp úr. Margir komi með fot af
foreldrum sínum, eða jafnvel öfum
og ömmum og því séu fót á aflan
aldur að finna á markaðnum.
Markaðurinn virkar þannig að
fólk kemur með fótin í verslunina
þar sem þau eru verðlögð. Fyrir
upphæðina fæst síðan innleggsnóta
sem hægt er að nota til að kaupa
önnur fót á markaðnum. „Við
áskOjum okkur þann rétt aö taka
ekki við hverju sem er og þau föt
sem við kaupum ekki eru send til
Rauða krossins eða í Kvennaat-
hvarfiö. Hið sama gOdir um þau föt
sem ekki hafa verið seld þegar
markaðnum lýkur.“
Anna Sigríöur Pálsdóttir, starfsmaöur í Fantasíu/Núinu
Þar er nú rekinn skiptimarkaöur meö fatnaö. Hægt er aö fara meö flott föt
sem maöur hefur fengiö leiöa á og fá önnur í staöinn.
Anna segir að við val á þeim föt-
um sem keypt eru sé tekið mið af
þeim stO sem sé ráðandi í verslun-
inni. „Fötin þurfa að vera vel með
farin og flott en við tökum við næst-
um öflu. Verðið er bara lægra á því
sem okkur finnst síðra. Verði er
stfllt í hóf, hægt er að fá buxur fyr-
ir 500 kr., kjóla á 1000 kr. og fleira í
þeim dúr. Innkaupsverð á einni flík
getur aldrei farið yfir 5000 kr. og er
þá sama hvort um er að ræða flnan
minkapels eða aðrar dýrar flíkur."
Mest hefur komið inn af bolum og
kjólum en einnig er nokkuð um að
hönnunarvörur slæðist með. „Slík-
ar flíkur eru oft nokkuð sérstakar
og fólk langar ekki að klæðast þeim
mjög oft. Þá er ágætt að láta þær
ganga áfram til einhvers annars."
Anna segir markaðinn hafa geng-
ið vel hingað til og segir að hægt sé
að nota hann á ýmsan hátt. „Sem
dæmi má nefna að gaman getur ver-
ið að kaupa sér „nýjan“ kjól tfl að
vera í um helgina, borga fyrir hann
1000 kr. og selja hann aftur til okk-
ar eftir helgi."
Markaðurinn verður starfræktur
a.m.k. til 16. september en til greina
kemur aö framlengja hann ef vel
gengur. -ÓSB
Minnkum fituna
Þótt uppáhaldsuppskriftin þín sé
frábær getur hún verið full af fitu.
Hægt er að breyta fituríkum réttum
í heilsusamlegt, fitulítið góðgæti ef
maður hefur það í huga þegar mat-
reitt er. Ekki skyldi þó ganga of
langt í þessum efnum því ekki þyk-
ir heilsusamlegra að borða of litla
fitu, frekar en of mikla. Um 20-30%
af daglegum kalorí-
um ættu að koma úr
fitu.
* Hið fyrsta sem
gera þarf til að
minnka fituna i fæð-
inu er að skoða upp-
skriftir vel, gera sér
grein fyrir því hvaða hráefni inni-
halda mestu fituna og reyna að
finna leiðir til að minnka hlutfall
þess eða skipta því út fyrir annað.
* Farið varlega í að skipta um
hráefni og prófið ykkur áfram.
Skiptið um hluta af fituríka hráefn-
inu til að kanna hvemig það kemur
út. Takist það vel má skipta stærri
hluta næst og svo koll af kolli. í
sumum tegundum matar þarf ein-
hver fita að vera tO
staðar svo áferðin
verði rétt. Sem
dæmi má nefna að
muffms-kökur án
fitu verða oft
gúmmíkenndar en einungis tvær
matskeiðar af fitu gera þær góðar.
* Ekki er alltaf þörf á að setja
eitthvað í staðinn fyrir það sem tek-
ið er úr uppskriftinni. Prófið að
minnka ostinn í lasagna um þriðj-
ung og sjáið hvað gerist.
* í sætu, bökuðu góð-
gæti má setja eplamauk
eða aðra maukaða
ávexti i staðinn fyrir
olíu, smjör eða smjör-
líki. Þumalflngursregl-
an er að nota jafn mikið
af eplamauki og hefði
átt að vera af oliu eða smjöri, þ.e.
bofla fyrir bolla.
* Notiö fjörmjólk eða léttmjólk í
stað venjulegrar mjólkur.
* Veljið fituminna majones eða
sýrðan rjóma í stað þess venjulega
eða notið hreina jógúrt.
* Kaupið fitulítið nautahakk eða
reynið kalkúnahakk.
* Fjarlægið skinnið
af kjúklingnum, annað-
hvort áður en hann er
eldaður eða á eftir (fer
eftir aðferð við eldun).
Kjúklingur sem steikt-
ur er í ofni án skinnsins
verður of þurr en hægt
er að steikja skinnlaus-
an kjúkling á pönnu án þess að það
komi niður á gæðum hans.
* Notið feiti í úðabrúsum til að
smyrja með pönnur og form í stað
smjörlíkis eða olíu. Látið örlítið af
vatni út í ef maturinn fer að festast
við botninn.
* Lærið hvenær nauðsynlegt er
að nota feiti. TO dæmis er lítifl mun-
ur á lauk sem er steiktur í einni mat-
skeið af olíu og þeim sem steiktur er
í þremur matskeiðum.
Verð frá
35.500
Allar stæróir "í!?;3